به نظر ميرسد آنچه كه شاكله چالشهاي اخير نظام سلطه با كشورهاي آزاد را به وجود ميآورد، در حيطه نرم افزاري قابل پيگيري است. در همين راستا رويارويي قدرت نرم جمهوري اسلامي با اهداف استكباري دنياي غرب در طول سي سال حاكميت قابل تامل است و تامل برانگيزتر تعارضهاي بعد از فروپاشي بلوك شرق و آمريكا مداري جريان استكبار در طول دو دهه اخير است به ويژه ناكاميهاي آمريكاييها در گستره ارض بعد از نظريه پردازيهايي كه در تعقيب حاكميت ايستارهاي غربي در عرصه نظم نوين جهاني قابل توجه ميباشد. از سويي نظام سلطه از نقش خزنده سكولاريزم در ابعاد فكري و مديريتي، اجرايي در ايران در همين برهه زماني ابراز خشنودي ميكرد. بياغراق چه جريان جمهوري خواه و چه دموكرات، چه نومحافظه كاران و چه غير آن خود را در مقابل ارزشهاي اسلامي و بومي در اقصي نقاط جهان و به طور خاص ايران ديده و ميبينند. جهان درست در متن جولان مدرنيزاسيون آمرانه آمريكايي شاهد پديده سوم تير سال ۱۳۸۴در ايران بود. اين پديده در فضايي شكل گرفت كه نومحافظه كاران چه بابت رفتارهاي سياسي خود در سطح دنيا و به ويژه خاورميانه اسلامي كه عمدتا با خشونت و قتل عام توام بوده و چه بدليل حضور جريان اصلاح طلب در عرصه اجرايي ايران سرمست از قدرت بودند. بي شك احياي گفتمان اسلامي بعد از گذشت سه دهه از حدوث انقلاب اسلامي و رويكرد اتخاذي از سوي دولت نهم خواب خوش را از تئوريسينهاي نظم آرماني جديد گرفت و به همين مناسبت بكارگيري تمام ظرفيتها و شيوههاي نبرد نرم براي مقابله با اين پديده جدي در دستور كار قرار گرفت. مراكز قدرت همچنان ابزار رسانه و از سويي اميدهاي خود از اپوزيسيون خارجي در طيفها و جريانهاي مختلف و همچنين مقربين سياسي و فكري داخلي را جهت يك برخورد همه جانبه و تمام عيار فراخواند. الگوهاي تجربه شده و نوبنياد را در دستور كار قرار دادند تا بتوانند از نهادينهسازي اين گفتمان و تحقق آن در ابعاد معرفتي و اجرايي جلوگيري نمايند. به نظر ميرسد آنچه كه در دوره پسا انتخابات صورت پذيرفت متضمن وارسي جدي است. اتفاقات بعد از انتخابات اخير چه از حيث دشمن شناسي و چه از حيث مقابله با تهديدات آتي در نظام اسلامي نيازمند به ارزيابي استراتژيك مي باشد. مع الوصف آنچه كه مورد نظر ميباشد ارايه اين مطلب است كه دهمين دوره انتخابات رياست جمهوري ايران ساير كانديداهاي اين دوره انتخابات را نيز متقاعد كرده بود كه شعارها و رويكردهاي فارغ از گفتمان انقلاب اسلامي در بين تودههاي مردم از مشروعيت برخوردار نيست و گفتمان انقلاب اسلامي از چنان قدرت و صلابتي برخوردار است كه اجازه طرح رويكردهاي برآمده از التقاط و غربزدگي را سلب نموده است. از سويي ديگر نتيجه انتخابات حكايتگر آن بود كه مردم ما در اين آزمون تاريخي بين دو گفتمان متمايز عدالت و پيشرفت و رويكرد فوق الذكر به بسط حاكميت گفتمان سوم تير همچنان وفادارند. گفتماني با مولفههاي مردم سالاري ديني، خودباوري و اعتماد به نفس، اعتقاد كامل به كارامدي دين در اداره جامعه و تداوم نظام ولايي، شجاعت و ايستادگي در برابر فزون خواهي دشمن، مردم داري و ساده زيستي، عشق و مهرورزي، نگاه توامان به پيشرفت مادي و معنوي جامعه كه آن را در تقابل با گفتمان التقاط و غربزدگي ميشناسند. گفتماني با مولفههاي نگاه حداقلي به دين، پذيرش غلبه تمدني و معرفتي غرب، پذيرش سلطه بيگانه با سوءاستفاده از عناوين فريبنده تنش زدايي و تعامل مثبت. بديهي است كه اين پيروزي قاطع و آن هم با اقبال بينظير چيزي جز عنايت خداوند بزرگ و كرامت ائمه معصومين(ع) به رهبري معظم انقلاب و مردم شريف ايران نيست و گرچه دشمنان نظام، در فرداي انتخابات سعي كردند عظمت اين پديده را از مقابل ديدگان دنيا و حتي مردم ايران محو نمايند ولي دفاع قاطع و همه جانبه از اين گفتمان و استمرار و تعميق آن نيازمدن هوشياري است. گفته ميشود جنگ نرم(soft war) مفهوم جديدي است. حال آنكه به معناي وسيع آن از سابقهاي ديرپا برخوردار است. شايد مراد كساني كه آن را نو و بديع ميپندارند برخي از ابزارها و يا اشكال آن باشد كه در گذشته مورد استفاده نبوده است، خاصه آنكه نبرد اطلاعاتي امروز را محصول دنياي نو مي دانند. امروزه در جريان تعريف از جنگ نرم آن را نوع جديدي از نبرد مي شناسند كه در حوزه رسانه اتفاق ميافتد. در تعريف جنگ رسانهاي گفته مي شود جنگ رسانهاي(media war) استفاده از رسانهها براي تضعيف كشور هدف و بهرهگيري از توان و ظرفيت رسانهها اعم از مطبوعات، خبرگزاري ها، راديو ، تلويزيون، اينترنت و اصول تبليغات به منظور دفاع از منافع ملي است. در اين نبرد هدف اصلي كاهش استانه تحمل ملي و كاستن از پايداري مردم كشور هدف است و در عين حال با ايجاد جاذبه فكري، تغيير ذائقه، باورها و هنجارهاي حاكم مدنظر ميباشد. جنگ رسانهاي يكي از مهمترين جنبههاي جنگ نرم و جنگهاي جديد بينالمللي است. ابزارهاي ارتباطي و الكترونيكي تاثيرات عميقي بر شكل دهي افكار عمومي دارند. لذا در جريان جنگ غيرسخت، رسانهها نقش اصلي را به عهده دارند. در اين مقطع تاريخي هم رسانه و هم ساير اشكال و ابزارهاي نبرد نرم از اهميت برخوردار ميباشد. مارشال مك لوهان در همين خصوص ميگويدك جنگهايي كه در آينده رخ خواهد داد به وسيله تسليحات جنگي و در ميدانهاي نبرد نخواهند بود بلكه اين جنگها به دليل تصوراتي صورت ميپذيرد كه رسانههاي جمعي به مردم القا ميكنند. رسانهها به شيوههاي گوناگون ميكوشند فضاي ذهني گروههاي هدف را در جهت اهداف و خواستههاي حاكمان شكل دهند. استعمار صرف نظر از شيوههاي كهن با بهره مندي از رسانهها و اقدامات فرهنگي تلاش ميكند نظام هنجاري گروه هدف را به سمت مطلوب خود تغيير دهد. تغيير در علايق جوانان، مدلهاي پوشش و ارايش، ادبيات و منابع مطالعاتي، نحوه صرف اوقات فراغت، رواج مكتبهاي خاص هنري، تغيير در موسيقي رايج، گسست و بيگانگي با سنتهاي فرهنگي و فرهنگ سنتي در بين نسل جوان از آثار تغيير در نظام ارزشي جوامع محسوب ميشود. بديهي است كه هويت ملي، ديني و اجتماعي ملتها از جمله كانونهايي است كه ميتواند مورد هدف فعاليتهاي رسانهاي قرار گيرد. شيوههاي تبليغي از طريق ابزارهاي انساني و فني از قبيل رسانههاي تصويري و نوشتاري همچون چاپ و نمايش، شبكههاي ماهواره اي و اينترنت تاثيرات شگرفي را برفرآيند شخصيتي جوانان بر جاي ميگذارند. در همين جهت امپراطوري رسانهاي وابسته به صهيونيسم جهاني بيشترين سهم را در اقدامات جنگ نرم و در راستاي جهانيسازي صورت ميدهد. با نگاهي گذرا به حجم انبوه چاپ مطالب خاص با توسل به انگارههاي مطلوب غرب در قالب انتشار كتاب، مجله و روزنامه و از طرفي كاربرد اخبار، اطلاعات و تحليل ها از سوي پايگاههاي خبري وابسته و صرف هزينه بسيار در اين خصوص ميتوان به اهميت موضوع پي برد. در جهان كنوني كسي نميتواند نقش موثر تكنولوژي ماهوارهاي بر ساختار ارتباطات و اطلاعات در سراسر دنيا را انكار نمايد. در عرص كاربرد فضاي مجازي اين اهميت را پررنگ تر مييابيم. صرف نظر از توليد فيلم و سينما، توليد بازيهاي رايانهاي از ابزارهاي پرنفوذي هستند كه به علت تاثيرگذاري بالا و ايجاد انگيزه بسيار و جذابيت فوقالعاده كودكان، نوجوانان و حتي بزرگسالان را هدف قرار داده اند. به همين دليل كارگردانان و برنامه ريزان جنگهاي رسانهاي به آن توجه و امعان نظر دارند. اگر راديو و تلويزيون در عصر جنگ جهاني دوم از اهميت فوقالعاده اي در راستاي عمليات رواني برخوردار بود، ديري نپاييد كه صنعت نوين بازي هاي رايانهاي جاي خود را در عرصه پديدههاي صنعتي جديد باز كرد و به عنوان ابزار نوين عمليات رواني شناسايي شد. تقريبا از اوايل دهه ۶۰ميلادي بشر به فكر بازيهاي رايانهاي افتاد. اين نحوه كاربرد از رايانه به تدريج در دهههاي گذشته سير صعودي پيمود. عمدهترين دليل استفاده از اين ابزار در بستر فرهنگ و سياست حاكميت فضاي دو قطبي و جنگ سرد بود. امروزه اين بازيها بخشي از عمليات رواني استراتژيك را شامل ميشوند كه عمدتا به تشريح خطي مشي ها، اهداف و مقاصد سياسي نظامهاي سياسي مي پردازند و بيش از همه در راستاي استراتژيهاي قدرتهاي بزرگ بكار ميروند . در دو دهه اخير پس از فروپاشي شوروي، ايالات متحده در راستاي نظم مطلوب خود و حاكميت دموكراسي آمريكايي و ارزشهاي مدنظر خويش جهت تحقق استراتژي نرم، ابزارهايي از اين دست را مورد توجه جدي قرار داده است. براي ايالات متحده بسترسازي لازم و ايجاد فضاي مناسب براي تجاوزات نظامي و تحقق استراتژي پيش دستانه در مواجهه با آنچه كه به عنوان مقابله با تروريسم از آن ياد ميكند از طرق مختلف و به ويژه ابزار فوق صورت ميپذيرد. گرچه استفاده از ابزارهاي نبرد نرم خود به خود زمينه هرگونه استفاده از زور با استفاده از شيوههاي پيچيده و ابزارهاي نظامي را سلب مينمايد، به گونه اي كه به صورت غيرمستقيم طرف مقابل را به تاييد و انجام اعمال ناخواسته اي مغاير بينش قبلي حاكم وادار ميكند و در جهت اهداف خود بكار ميگيرد. با پشت سر گذاشتن جنگ سرد و با بسط نظريات تئوريسينهاي نظام ليبرال سرمايه داري همچون فوكوياما، هانتينگتون و الوين تافلر و پيگيري پروژه دموكراتيزاسيون آمرانه بسياري از كشورها مد نظر اين هدف استراتژيك قرار دارند. در بين اين واحدهاي ملي و در چارچوب طرحهايي همچون طرح خاورميانه بزرگ و يا خاورميانه جديد گروه كشورهاي اسلامي از اهداف مهم اين استراتژي قلمداد ميشوند. لذا در كناره كاربرد ساير حوزههاي جنگ نرم، بازيهاي رايانهاي جديد مورد توجه جدي واقع شده اند. كاربرد نمادهاي اسلامي و ديني همچون استفاده از مكانهاي مذهبي مانند مساجد، استفاده از صداي عربي و فارسي، استفاده از صداي پس زمينه مانند پخش آيات قرآن و يا صلوات و... در اين صنعت زمينههاي الفائات لازم براي كاربران را فراهم ميسازد. ● نويسنده: عليرضا - ذاكر اصفهاني ● منبع: سایت - باشگاه اندیشه - تاريخ شمسی نشر 11/12/1388 - به نقل از bazyab.ir |