براى روشن شدن پاسخ قسمت اول، بايد به دو نكته توجّه كرد:
1- بين اسباب ظهور و علائم و نشانههاى ظهور، تفاوت هست. در روايات، امورى به عنوان »نشانههاى ظهور« معرفى شده است بدين معنا كه پيدايش اين نشانهها، با ظهور امام زمان )عج( هم زمان خواهد بود. امورى نيز به عنوان »اسباب« ظهور معرفى شده است، بدين معنا كه پيدايش اين امور، علت و سبب ظهور مىباشد.
روشن است كه اسباب ظهور، خود مىتواند نشانه ظهور نيز باشد چرا كه علت و سبب ظهور هم زمان با آن خواهد بود ولى چنين نيست كه نشانههاى ظهور حتماً از اسباب ظهور باشند. به عبارت ديگر، اسباب ظهور زمينه ساز ظهور است ولى نشانههاى ظهور فقط هم زمان با ظهور خواهد بود.
2- وظيفه ما در دوران غيبت براى نزديكتر شدن زمان ظهور، بر اساس اسباب ظهور تعيين مىشود، نه نشانههاى آن، زيرا اسباب ظهور در تعجيل ظهور مؤثر است نه نشانههاى آن.
حال بر اساس اين دو نكته، مىتوان پاسخ سؤال را يافت. فراوانى ظلم در جهان، از نشانههاى ظهور است، نه از اسباب آن در حالى كه انتظار حقيقى- كه عبارت است از كسب آمادگى و اقدام براى برقرارى حكومت جهانى اسلام- از اسباب ظهور است و مسلمانان براى تعجيل فرج، بايد اسباب آن را فراهم كنند.
علائم ظهور
علائم و نشانههاى ظهور كه هر يك نويدى از نزديك شدن ظهور آن حضرت (عج) است فراوان است كه به ذكر مهمترين آنها اكتفا مىكنيم:
1- خروج سفيانى: سفيانى مردى از نسل ابوسفيان است كه پيش از ظهور حضرت خروج مىكند و پس از ظهور با امام مىجنگد.
امام صادق (ع) فرمود: «ما و خاندان ابوسفيان دو خاندانى هستيم كه بر سر دين خدا با هم دشمنى داريم. ما سخن خداوند را تصديق كرديم و آنان تكذيب كردند. ابوسفيان با پيامبر (ص) مبارزه كرد, معاويه با على (ع), يزيد با حسين بن على (ع) به مخالفت برخاست و سفيانى نيز با قائم (عج) خواهد جنگيد.
2- خسف در بيداء: خسف يعنى، فرو رفتن و بيداء سرزمين بين مكه و مدينه است و مراد از آن فرو رفتن لشكر سفيانى در زمين است.
على (ع) فرمود: در آستانه ظهور قائم ما، مهدى (عج) سفيانى خروج مىكند. سپاه وى به سوى مدينه حركت مىكند و چون به سرزمين بيداء مىرسند خداوند آنها را در كام زمين فرو مىبرد.
3- خروج يمانى: سردارى است از يمن كه قيام كرده و مردم را به حق و عدل دعوت مىكند.
امام صادق (ع) فرمود: قيام خراسانى و سفيانى و يمانى در يك سال و يك روز خواهد بود و در اين ميان هيچ پرچمى به اندازه پرچم يمانى دعوت به حق و هدايت نمىكند. ظاهراً خراسانى نيز دعوت به حق مىكند. 4
4- قتل نفس زكيه: نفس زكيه يعنى، انسان پاك
امام باقر (ع) فرمود: «بين ظهور مهدى (عج) و كشته شدن نفس زكيه بيش از پانزده شبانهروز فاصله نيست»،(5
5- صيحه آسمانى: ظاهراً صدايى است كه در آستانه ظهور از آسمان شنيده مىشود.
امام باقر (ع) فرمود: «ندا كنندهاى از آسمان نام قائم را ندا مىكند پس هر كه در شرق و غرب است آن را مىشنود.6
وظيفه منتظر
اولين وظيفه منتظر امام زمان )ع( اين است كه مانند يك منتظر واقعى زندگى كند. وقتى انسان حقيقتاً منتظر كسى باشد تمام رفتار و سكناتش نشان از منتظر بودن او دارد. به عنوان مثال اگر منتظر ميهمان باشد حتماً خانه را تميز و مرتب مىكند، وسايل پذيرايى را آماده مىكند و با لباس مرتب و چهرهاى شاداب در انتظار مىماند. چنين كسى مىتواند ادعا كند كه منتظر ميهمان بوده است. اما كسى كه نه خانه را مرتب كرده است و نه وسايل پذيرايى را آماده نموده است و نه لباس مرتب و تميزى پوشيده است و نه اصلاً به فكر ميهمان است اگر ادعا كند كه در انتظار ميهمان بوده همه او را ريشخند خواهند كرد و بر گزافهگويى او خواهند خنديد.
بنابراين انتظار قبل از آنكه از ادعاى انسان فهميده شود از رفتار و كردار او فهميده مىشود. نمىتوان هر كسى را كه ادعاى دوستى و ولايت امام زمان را دارد در شمار دوستان و منتظران او قلمداد نمود. آرى «مشك آن است كه خود ببويد نه آنكه عطار بگويد.»
با چنين توضيحى روشن است كه يك منتظر واقعى امام زمان بايد رفتارش به گونهاى باشد كه هر لحظه منتظر ظهور امام زمان )ع( باشد. يعنى در هر لحظه كه اين خبر را به او بدهند خوشحال شود و آماده باشد براى يارى امام زمان با مال و جان خويش جهاد نمايد و خود را در راه آن حضرت فدا کند. بنابراين يك منتظر واقعى اهل گناه و دلبستگى به دنيا نيست چرا كه چنين كسى نمىتواند از وابستگىها و دلبستگىها و آلودگىها دست بردارد و آماده به خدمت در جهت اهداف مقدس امام زمان )ع( باشد.
اگر مىخواهيد محبوب خدا باشيد بايد تقوا پيشه كنيد. اين قانون در مورد حضرت مهدى )عج( هم هست يعنى هر كس بخواهد مورد نظر آن بزرگوار و منتظر واقعى آن حضرت قلمداد شود بايد تقوا را رعايت كند. مرحله اول و مهم آن انجام واجبات و ترك محرمات است و تجربه و شواهد نشان داده است همه كسانى كه به نحوى مشمول عنايت حضرت واقع شدهاند افراد با تقوا و پاىبند به ظواهر شرع مقدس بودهاند.
با توجه به نكات ذكر شده مىتوان برخى وظايف منتظر امام زمان )ع( را چنين ذكر كرد:
1. اولين شرط انتظار معرفت است تا انسان ميهمان خود را نشناسد و از خصوصيات خوب او مطلع نباشد منتظر او نخواهد شد. تنها هنگامى انسان در انتظار كسى مىنشيند كه او را خوب بشناسد اما اگر انسان كسى را نشناسد و بداند كه آن شخص خواهد آمد برايش اهميتى نخواهد داشت و منتظر او نخواهد ماند. در مورد انتظار امام زمان هم چنين است. كسانى كه آن حضرت را نمىشناسند مانند كفار و يا اهل اديان ديگر، هرگز انتظار او را نمىكشند. اما كسانى كه او را مىشناسند و ارزش او را مىفهمند و مقام او را مىدانند, منتظر او مىمانند.
كسانى كه امام زمان را نمىشناسند اگر چه به ظاهر مسلمان باشند چنانچه در اين حال بميرند در حال جاهليت از دنيا رفتهاند. چنانكه پيامبر اكرم )ص( فرمود: من مات و لم يعرف امام زمانه مات ميتة جاهلية هر كس بميرد و امام زمانش را نشناسد به مردن جاهليت از دنيا رفته است،(7
بنابراين اولين شرط انتظار، ايجاد معرفت در مورد امام زمان است و طبيعى است كه هر مقدار معرفت انسان نسبت به امام زمان بيشتر باشد انسان ارزش او را بيشتر درك خواهد كرد و به عظمت او بيشتر پى خواهد برد و بيشتر تشنه وجود آن حضرت خواهد شد. در حالى كه افراد جاهل و ناآگاه به ارزش آن حضرت هرگز احساس تشنگى و عطش نسبت به وجود مقدس آن حضرت نخواهند داشت و بدين جهت از زمره منتظران بيرون هستند. آرى:
وصل خورشيد به شب پرّه اعمى نرسد
كه در اين آينه صاحبنظران حيرانند
2- محبت به امام زمان )ع( وظيفه ديگرى است كه منتظران آن حضرت بايد در خود ايجاد كنند و آن را افزايش دهند. بديهى است كه تا انسان از ميهمان خويش خوشش نيايد و نسبت به او محبت نداشته باشد هر چند هم كه او را بشناسد نمىتواند واقعاً منتظر آمدن او باشد و خود را براى پذيرايى از او آماده كند. پس تا محبت به امام زمان در وجود انسان شكل نگرفته و شعلهور نشده باشد نمىتواند به وظايف منتظران واقعى عمل نمايد. محبت به امام زمان وظيفهاى است كه پيامبر اكرم )ص( نيز به دستور خدا از ما خواسته است. آنجا كه در قرآن كريم مىفرمايد: قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ اَلْمَوَدَّةَ فِي اَلْقُرْبى.8
3- ايجاد سنخيت با امام زمان )ع( منتظران واقعى وضعيت روحى و فكرى و عملى خود با به گونهاى سامان مىدهند كه سنخيت كاملى با امام زمان )ع( داشته باشند. آيا مىتوان منتظر قدوم كسى بود و با او مشابهت و سنخيت نداشت؟ آيا مىتوان محبت كسى را داشت اما با او هيچ مشابهتى نداشت؟ ايجاد سنخيت با امام زمان از طريق تقويت ايمان و تقوا و فضايل اخلاقى و درجات معنوى حاصل مىشود. و تنها در اين صورت است كه مىتوان ادعاى محبت به امام زمان را داشت. در صورتى كه انسان رفتارش مطابق ميل امام زمان باشد شعله محبت او در دلش زبانه خواهد كشيد و عشق آن حضرت او را به فرياد خواهد آورد و دورىاش را بر او سخت و ناگوار خواهد ساخت.
4- ارتباط با منتظران ديگر: منتظر امام زمان مىداند كه برنامه آن حضرت يك برنامه جهانى است و بايد ياوران زيادى داشته باشد تا حركتش پيروز شود. بنابراين به فكر گسترش ياران و منتظران آن حضرت خواهد افتاد و با ارتباط با آنها به تقويت روحيات ايمانى خود و ديگران خواهد پرداخت تا بر اساس تَعاوَنُوا عَلَى اَلْبِرِّ وَ اَلتَّقْوى به كمك مؤمنان منتظر ديگر خود را آماده ظهور حضرت بنمايد.
5- دعا براى تسريع در ظهور امام زمان : منتظر واقعى هر لحظه انتظار محبوب را مىكشد و از خدا مىخواهد كه هر چه زودتر او را برساند. بنابراين دعاى فراوان براى فرج آن حضرت از وظايف هميشگى منتظر آن حضرتش مىباشد. دعاى براى تسريع در فرج امام زمان مورد توصيه آن حضرت نيز مىباشد.
6- ارتباط با امام زمان )ع( به شكلهاى مختلف اگر انسان منتظر محبوب خويش را نيابد سعى مىكند عدم ورود محبوب خويش را از راه های ديگر مانند خواندن نامه او جبران نمايد تا اگر به ملاقات او موفق نشده است لا اقل ارتباط ضعيفى با او داشته باشد. همچنين منتظر امام زمان وقتى موفق به زيارت آن حضرت نمىشود از طريق خواندن دعاى ندبه، زيارت آل ياسين، دعاى عهد كه از طرف بزرگان بسيار توصيه شده است، و نيز از طريق رفتن به مسجد جمكران ارتباط خود را با آن حضرت حفظ مىكند.
7- ياد فراوان حضرت: ياد كردن از محبوب عادت ديرينه منتظران عاشق است كه چندی منتظر محبوب خويش هستند اما نتوانستهاند پس از مدتها انتظار او را ببينند و حال خود را لا اقل با ياد او و نام او آرام مىكنند. به ياد آوردن امام عصر و عنايت او به شيعيان با ذكر احاديث، كرامات، مقام امام و عنايت امام به شيعيان وظيفه ديگرى است كه منتظران واقعى احساس مىكنند و بدين طريق همواره نام و ياد آن حضرت را زنده نگه مىدارند.
8- دادن صدقه براى سلامتى آن عزيز و يا حواله نمودن ثوابهايى براى آن حضرت
9- رفع شبهه و مبارزه با شبهه افكنان درباره وجود، طول عمر و آثار وجودى آن حضرت در بين منتظران.
10- اميدوارى بر قيام و انقلاب آن يوسف زهرا )س( و اميد دادن به ديگران.
11- ايجاد آمادگى دائم رزمى براى ظهور حضرت چنانكه در روايت آمده است: ليعدنّ احدكم لخروج القائم و لو سهماً هر يك از شما براى قيام قائم )عج( بايد آماده گردد هر چند با تهيه يك تير باشد،(9). از اينرو بايد گفت شركت در بسيج و آمادگى رزمى می تواند يكى از وظايف منتظران باشد.
12- منتظر بايد در هنگام غيبت بايد از نايب امام )ولى فقيه( اطاعت كرد و همراه و همگام با او، زمينه را براى ظهور فراهم نمود.
پىنوشت:
(1) (براى آگاهى بيشتر ر. ك: عصر ظهور، على كورانى، ترجمه عباس جلالى، انتشارات سازمان تبليغات اسلامى)
(2) (بحارالانوار، ج 52، ص 182)
(3) (ينابيع الموده، قندوزى، چاپ بصيرتى، ص 427)
(4) (كتابالغيبه، نعمانى، ص 252)
(5) (الارشاد، ج 2، ص 374)
(6) (كتاب الغيبه، نعمانى، ص 252)
(7) )بحارالانوار، ج 32، ص 331
(8) )شورى، آيه 23)
(9) )بحارالانوار، ج 52، ص 366، ح 146)
1. براى بالا بردن سطح معلومات و معرفت خودتان درباره حضرت مهدى )عج( و نشانههاى ظهور می توانيد به کتاب های زير مراجعه کنيد: 1- ظهور نور، على سعادتپرور، نشر تشيع 2- علائم ظهور امام زمان (عج)، محمد حسين همدانى، انتشارات صحفى 3- نشانههاى ظهور، سادات مدنى، نشر منير 4- از ولادت تا ظهور، كاظم قزوينى، ترجمه: فريدونى، نشر آفاق 5- از ولادت تا ظهور، كربى، انتشارات الهادى 6- چشم به راه مهدى، جمعى از نويسندگان دفتر تبليغات اسلامى قم 7- مقاله بررسى نشانههاى ظهور، اسماعيل اسماعيلى 8- منتخبالاثر، فىالاسلام الثانى عشر، لطف الله صافى گلپايگانى، 9- مهدى موعود، ترجمه جلد سزدهم بحارالانوار، على دوانى، باب بيستم 10- امامت و مهدويت، لطف الله صافى گلپايگانى 11- دادگستر جهان آيت الله امينى 12- سيماى امام زمانسيد مهدى شمسالدين 13- سيماى امام زمان دكترطاهرى 14- حضرت امام حجه بن الحسن المهدىمؤسسه در راه حق.
|