نقش مردم در شکل گيري حکومت و نحوه اداره جامعه، از جمله موارد با اهميتي است که ريشه در تاريخ سياست ها و حکومت هاي جوامع انساني دارد. آنچه از اين مفهوم در غرب سراغ داريم ، تحت عنوان دموکراسي خودنمايي مي کند که به عنوان يک روش حکومتي مطلوب بر جوامع تحميل مي شود.
مبناي شکل گيري اين روش حکومتي، تفکر اومانيسم (انسان محوري به جاي خدا محوري) در انديشه سکولار است که همگي براي عينيت يافتن ليبراليسم، که اروپا دردنياي جديد به آن نياز داشت تا بوسيله آن 'امپرياليسم' و 'سرمايه داري' نسج و توسعه و در آن نظم و نسق يابد.
اين تفکر در طول قرون، اروپاي اريستوکرات را به اروپاي دمکرات کشاند و از آنجا که اروپا هر روزه گستره مستعمراتش را افزون مي کرد، با تصور نوگرايي اما در باطن جهت تبديل مستعمرات به بازار مصرف و انبار ارزان کالاهاي اساسي، بر بدنه سياسي جوامع تحميل شد تا جايي که امروزه با ايجاد يک تابوي فکري از خود امکان هرگونه نقدي را از انسانهاي درگير با آن سلب مي کند .
حالآنکه جوامع مختلف از تنوع فرهنگي و هنجار هاي وابسته به آن شکل گرفته اند و در بسياري از موارد، اصول مسخ شده 'دموکراسي' نقطه مقابل اين تفکرات و اعتقادات قرار مي گيرد.
درانديشه اسلامي و تفکر بارور تشيع، درتبيين نظام اسلامي ، علاوه بر قائم بودن 'قرآن' و 'سنت' براجماع و عقل نيز تاکيد شده است .دراين ديدگاه 'مردم' از طريق 'اطاعت از ولي امر' به شکوفايي جمعي دست مي يابند و به درجه عاليه انساني که نه 'اومانيسم'، بلکه 'تقواي بيشتر نزد خداوند است' مي رسند که ترتيبات آن را در کلام رهبرمعظم انقلاب با وسعت ديدي داراي 'معناشناسي جهاني' و 'مردم سالاري ديني' مي توان دريافت.
مقام معظم رهبري در تبيين روش حکومتي نظام مبتني بر مردم سالاري ديني مي فرمايند: 'روشهايي که براي کسب قدرت و حفظ آن به کار گرفته مي شود، بايد روشهاي اخلاقي باشد. در اسلام، کسب قدرت به هر قيمتي وجود ندارد... در اسلام روشها خيلي مهم اند. روشها مثل ارزشها هستند. امروز، اگر مي خواهيم حکومت ما به معناي حقيقي کلمه، اسلامي باشد، بدون ملاحظه بايد در همين راه حرکت کنيم'.
ايشان در تبيين نقش 'مردم' در 'مردم سالاري ديني' با اشاره به اينکه 'دموکراسي هاي غربي در عمل نشان دادند که ادعاي مردم سالاري در آن، يک حقيقت جدي نيست'، مي فرمايند: 'دين در خدمت سياست هاي سلطه طلبانه قرار نمي گيرد، بلکه حوزه سياست و اداره امور جوامع را جزيي از قلمرو خود مي داند'.
مقام معظم رهبري در تشريح مفهوم مردم سالاري ديني، مي فرمايند:' امروز مردم سالاري ديني در نظام جمهوري اسلامي ايران، حرف نو و جديدي است که توجه بسياري از ملت ها، شخصيت ها و روشنفکران عالم را به سوي خود جلب کرده است'.
مقام معظم رهبري در بياناتي در اين زمينه تاکيد دارند :'در نظام اسلام، کشور متعلق به مردم، واصل، مردم است'.
ايشان جلب رضايت مردم را در خدمتگزاري و پاسخگويي به آنان مي دانند و اين امر را يک عبادت توصيف مي کنند که نبايد در آن کوتاهي کرد .
رهبرمعظم انقلاب در تاکيد بر اين امر، آن را يک تکليف براي مسوولان بر مي شمارند و مي فرمايند :'تکليف و وظيفه مسئولان در نظام جمهوري اسلامي ايران، بکارگيري تمام توان براي خدمت به مردم است'.
ايشان همچنين 'خدمتگزاري خالص و بي ريا' را ديگر ويژگي اين روش حکومتي مي دانند و مي فرمايند: 'منت نگذاشتن به مردم در قبال کارهاي انجام شده، مبالغه نکردن در گزارش عملکردها، پرهيز از دادن وعده هاي بدون عمل، خودداري از خودمحوري و خودخواهي در قبال مردم، و ندادن دستور و امر و نهي به مردم به واسطه برخورداري از مقام و منصب، تلاش براي کسب رضايت مردم و خودداري از کسب رضايت صاحبان قدرت و ثروت، از جمله وظايف مهم مسئولان نظام اسلامي است'.
ازرهنمودهاي صريح مقام معظم رهبري دراين زمينه است :'در نظام مردم سالار ديني، رسيدگي به امور مردم، تأمين رفاه و آسايش و حل مشکلات آنان،... يک اصل مهم است'.
در نظام مردم سالاري ديني ، 'رضايت مخلوق منجر به رضايت خالق مي شود' و ايشان دراين زمينه مي فرمايند:'رضايت خداوند و مايه افتخار نظام جمهوري اسلامي، کار براي خدمت به مردم است'.
مقام معظم رهبري 'ارزش مداري'و 'حق مداري' را از ديگر مشخصه هاي مردم سالاري ديني مي دانند ورهنمود ايشان دراين زمينه اينگونه است :
'بناي حکومت اسلامي، اين است که مردم را از ظلمات به نور ببرد... اراده دين (اين) است که انسان را از ظلمات خودخواهي، خودپرستي، شهوت، محصور بودن در مسايل شخصي، خارج کند و به نور ببرد. نور اخلاص، نور صفا، نور تقوا،... اگر اين طور شد، جامعه، نوراني خواهد شد.'
ايشان هم چنين 'اداي حق مردم' را ديگر ويژگي دانسته و مي فرمايند:'در نظام اسلامي، اداره کشور به معناي حاکميت کسي يا کساني بر مردم و حق يک جانبه نيست بله حق دو جانبه است و حق طرف مردم، کفه سنگين تر آن است.'
درکلام مقام معظم رهبري همچنين در بازشناسي اين روش حکومتي دو وجه ديگر نيز لحاظ شده است :'مردم سالاري ديني، داراي دو وجه است که يک وجه آن نقش مردم در تشکيل حکومت و انتخاب مسئولان و وجه ديگر آن رسيدگي به مشکلات مردم است که بر همين اساس، مسئولان بايد مشکلات مردم را به طور جدي پيگيري و رسيدگي نمايد.
منبع : سایت شناخت امام خامنه ای |