س 100: به نيت طهارت براى نماز مغرب وضو گرفتم، آيا براى من با اين وضو مسّ قرآن کريم و خواندن نماز عشا جايز است؟
ج: بعد از آنکه وضو بهطور صحيح محقّق شد، تا زمانى که باطل نشده است، انجام هر عمل مشروط به طهارت، با آن جايز است.
س 101: کسى که در جلوى سرش موى مصنوعى گذاشته است و در صورت نگذاشتن آن به مشقت مىافتد، آيا مسح بر موى مصنوعى براى او جايز است؟
ج: موى مصنوعى اگر به نحو کلاه گيس باشد، واجب است براى مسح آن را بردارد، ولى اگر موى مصنوعى بر پوست سرکاشته شده باشد و برداشتن آن از جلوى سر باعث عسر و حرجى شود که عادتاً قابل تحمل نيست، مسح بر روى آن مجزى است.
س 102: شخصى گفته است که هنگام وضو فقط بايد دو مشت آب بر صورت ريخته شود، و اگر بار سوم آب ريخته شود وضو باطل خواهد بود. آيا اين سخن صحيح است؟
ج: شستن اعضاء در وضو، بار اوّل واجب و بار دوّم جايز و بيش از آن مشروع نيست لکن ملاک براى تعيين هر بار، قصد انسان است، پس اگر به قصد بار اوّل چند مرتبه آب بريزد اشکال ندارد.
س 103: آيا در وضوى ارتماسى جايز است که چند بار دست و صورت را داخل آب کنيم يا اين که فقط دوبار جايز است؟
ج: فقط دو بار مىتوان دست و صورت را وضوى ارتماسى داد بار اوّل واجب، و بار دوّم جايز است و بيش از آن، مشروع نيست. ولى در وضوى ارتماسى در مورد دستها بايد قصد شستن وضوئى آنها هنگام خارج کردن آنها از آب باشد، تا بتوان از اين طريق مسح را با آب وضو انجام داد.
س 104: آيا چربيهايى که بهطور طبيعى در مو و صورت به وجود مىآيند، مانع محسوب مىشوند؟
ج: مانع محسوب نمىشود، مگر آنکه به حدّى باشد که مانع از رسيدن آب به پوست و مو گردد.
س 105: مدت زمانى مسح پاهايم را از سر انگشتان انجام نمىدادم، بلکه فقط روى پا و مقدارى از انگشتان را مسح مىکردم؛ آيا اين مسح صحيح بوده است؟ و در صورت عدم صحّت، نمازهايى را که خواندهام بايد قضا کنم؟
ج: اگر مسح پا شامل سر انگشتان پا نباشد، وضو باطل و قضاى نمازهاى خوانده شده، واجب است. ولى اگر انسان شک داشته باشد که آيا هنگام مسح، از سر انگشتان پا مسح مىکرده است يا نه؟ در صورتى که مسأله را مىدانسته و احتمال مىدهد که از سر انگشتان مسح کرده باشد وضو و نمازهاى خوانده شده محکوم به صحّت هستند.
س 106: بر آمدگى روى پا که هنگام مسح، دست بايد تا آنجا کشيده شود، کدام است؟
ج: بايد مسح پا را تا مفصل بکشند.
س 107: وضو در مساجد و مراکز و ادارات دولتى که دولت در ساير کشورهاى اسلامى بنا مىکند، چه حکمى دارد؟
ج: جايز است و مانع شرعى ندارد.
س 108: چشمهاى است که سرچشمه آن در زمين ملکى شخصى قرار دارد. اگر بخواهيم آب آن را به وسيله لوله به منطقهاى که چند کيلومتر با آن فاصله دارد، انتقال دهيم، بايد لوله از زمينهاى ملکى اين شخص و افراد ديگر عبور نمايد، آيا در صورت عدم رضايت مالکين زمينها، استفاده از آب چشمه براى وضو و غسل و ساير تطهيرات جايز است؟
ج: اگر چشمه، در کنار و خارج از ملک غير، خود به خود جوشيده و قبل از جريان آن بر زمين، وارد لوله شده و به منطقه منظور هدايت شود در صورتى که استفاده از آب عرفاً تصرّف در ملک غير محسوب نشود، اشکال ندارد.
س 109: سازمان آب، نصب پمپ فشار و استفاده از آن را ممنوع اعلام کرده است، ولى در برخى از محلّهها فشار آب ضعيف است و ساکنان آن مجبورند که براى استفاده از آب در طبقات بالاى ساختمانها از پمپ فشار استفاده کنند، با توجه به اين مسأله به دو سؤال زير پاسخ فرماييد؟
الف: آيا نصب پمپ فشار آب جهت استفاده از آب بيشتر از نظر شرعى جايز است؟
ب: در صورت عدم جواز استفاده از پمپ فشار آب، وضو و غسل با آبى که به وسيله پمپ جذب مىشود چه حکمى دارد؟
ج: در فرض سؤال، نصب و استفاده از پمپ فشار جايز نيست، و وضو و غسل با آبى که به وسيله پمپ به دست مىآيد، محل اشکال است.
س 110: نظر جنابعالى درباره وضو گرفتن قبل از داخل شد وقت نماز چيست؟ در پاسخ به يکى از استفتائات فرمودهايد که با وضويى که نزديک اول وقت نماز گرفته مىشود، مىتوان نماز خواند. منظور شما از نزديک اول وقت نماز، چه مقدار است؟
ج: ملاک صدق عرفى نزديکى وقت نماز است، و اگر در آن وقت براى نماز وضو گرفته شود، اشکال ندارد.
س 111: آيا شخصى که وضو مىگيرد، مستحب است هنگام مسح قسمت پائين انگشتان پا يعنى جايى را که موقع راه رفتن با زمين تماس پيدا مىکند، مسح نمايد؟
ج: محل مسح پا عبارت است از روى پا از سر يکى از انگشتان تا مفصل ساق، و استحباب مسح پائين انگشتان پا ثابت نشده است.
س 112: اگر شخص وضو گيرنده، هنگام شستن دستها و صورت به قصد وضو اقدام به باز و بسته کردن شير آب نمايد، اين کار او چه حکمى دارد؟
ج: اشکال ندارد و به صحّت وضو لطمهاى نمىزند. ولى اگر بعد از فراغت از شستن دست چپ و قبل از مسح با آن، دستش را روى شيرى که خيس است بگذارد و آب وضوى دست با آب خارج از وضو مخلوط شود، صحّت مسح با رطوبتى که مختلط از آب وضو و آب خارج است، محل اشکال مىباشد.
س 113: آيا براى مسح مىتوان از غير آب وضو استفاده کرد؟ و همچنين آيا مسح سر حتماً بايد با دست راست و از بالا به پايين باشد؟
ج: مسح سر و پاها بايد با رطوبتى که از آب وضو در دستها مانده، کشيده شود و اگر رطوبتى باقى نمانده بايد از ريش يا ابرو رطوبت گرفته و مسح نمايد و احتياط آن است که مسح سر با دست راست باشد، ولى کشيدن مسح از بالا به پايين لازم نيست.
س 114: بعضى از زنها ادعا مىکنند که وجود رنگ روى ناخن مانع وضو نيست و مسح روى جوراب نازک هم جايز است. نظر شريف جنابعالى در اينباره چيست؟
ج: در صورتى که رنگ داراى جرم باشد، مانع از رسيدن آب به ناخن مىباشد و وضو باطل است و مسح بر جوراب هر قدر هم نازک باشد، صحيح نيست.
س 115: آيا مجروحان جنگى که قطع نخاع شدهاند و قدرت نگهدارى بول را ندارند، جايز است در نماز جمعه شرکت کرده و به خطبهها گوش دهند و با عمل به وظيفه شخص مسلوس، نماز جمعه و عصر را بخوانند؟
ج: شرکت آنان در نماز جمعه اشکال ندارد، ولى با توجه به اينکه بر آنان واجب است که بعد از وضو گرفتن بدون فاصله زمانى، شروع به خواندن نماز کنند، بنا بر اين وضوى قبل از خطبههاى نماز جمعه در صورتى براى خواندن نماز جمعه کافى است که بعد از وضو حدثى از آنان سر نزند.
س 116: شخصى که قادر بر وضو گرفتن نيست، فرد ديگرى را براى انجام وضو به نيابت مىگيرد و خودش نيت نموده و با دست خود مسح مىکند و اگر قادر بر مسح نباشد نايب دست او را گرفته و با آن مسح مىنمايد. اگر از اين کار هم عاجز باشد، نائب از دست او رطوبت گرفته و مسح مىکند. حال، اگر اين شخص دست نداشته باشد، چه حکمى دارد؟
ج: اگر اين شخص کف دست نداشته باشد، براى مسح، رطوبت از ساعد او گرفته مىشود، و اگر ساعد هم نداشته باشد، رطوبت از ريش يا ابروى او گرفته شده و سر و پا با آن مسح مىشوند.
س 117: در نزديکى محل برگزارى نماز جمعه مکانى براى وضو گرفتن وجود دارد که تابع مسجد جامع است و پول آب آن از غير بودجه مسجد پرداخت مىشود. آيا شرکت کنندگان در نماز جمعه جايز است که از آن آب استفاده کنند؟
ج: چون آب آن براى وضو گرفتنِ همه نمازگزاران بهطور مطلق قرارداده شده است، استفاده از آن اشکال ندارد.
س 118: آيا وضويى که قبل از نماز ظهر و عصر گرفته شده، براى خواندن نماز مغرب و عشا هم با علم به اين که در اين مدت هيچيک از مبطلات وضو از وى سرنزده است، کافى است؟ يا آنکه هر نمازى نيت و وضوى جداگانهاى دارد؟
ج: براى هر نمازى وضوى جداگانه لازم نيست. با يک وضو تا زمانى که باطل نشده، مىتواند هر مقدار نماز که مىخواهد بخواند.
س 119: آيا وضو گرفتن به نيت نماز واجب قبل از داخل شدن به وقت آن جايز است؟
ج: وضو گرفتن براى خواندن نماز واجب، اگر نزديک داخل شدن به وقت آن باشد، اشکال ندارد.
س 120: به علت فلج شدن هر دو پايم به کمک کفش طبى و عصاى چوبى راه مىروم، و چون به هيچ وجه بيرون آوردن کفش هنگام وضو برايم امکان ندارد، اميدوارم وظيفه شرعى مرا در رابطه با مسح هر دو پا بيان فرماييد.
ج: اگر بيرون آوردن کفش براى مسح پاها براى شما خيلى سخت و دشوار است، مسح بر روى کفش کافى و مجزى است.
س 121: اگر بعد از رسيدن به مکانى تا چند فرسخى آن به جستجوى آب بپردازيم و آب آلوده و کثيفى را بيابيم، در اين حالت تيمم براى ما واجب است يا وضو گرفتن با آن آب؟
ج: اگر آن آب پاک و مطلق باشد و استعمال آن ضررى نداشته باشد و خوف ضرر هم در بين نباشد، وضو واجب است و نوبت به تيمم نمىرسد.
س 122: آيا وضو به خودى خود مستحب است؟ و آيا مىتوان قبل از داخل شدن به وقت نماز به قصد قربت وضو گرفت و با همان وضو نماز خواند؟
ج: وضو به قصد طهارت از نظر شرعى مستحب و مطلوب است و خواندن نماز با وضوى مستحب جايز است.
س 123: کسى که هميشه در وضويش شک مىکند، چگونه مىتواند به مسجد برود و نماز بخواند و به قرائت قرآن کريم و زيارت معصومين(عليهمالسلام) بپردازد؟
ج: شک در بقاى طهارت بعد از وضو اعتبار ندارد، و تا يقين به نقض وضو پيدا نکرده است مىتواند با آن نماز بخواند و قرآن قرائت کند و به زيارت برود.
س 124: آيا در صحّت وضو شرط است که آب بر همه قسمتهاى دست جريان پيدا کند يا آنکه کشيدن دست تر بر آن کافى است؟
ج: صدق شستن منوط به رساندن آب به تمام عضو است هرچند به وسيله دست کشيدن باشد. ولى مسح اعضاء با دست مرطوب به تنهايى کافى نيست.
س 125: آيا در مسح سر، مرطوب شدن مو کافى است يا اين که رطوبت بايد به پوست سر هم برسد؟
ج: مسح سر را مىتواند بر روى پوست و يا موى قسمت جلوى سر بکشد، ولى اگر موى جاهاى ديگر سر در قسمت جلو جمع شده باشد يا موى جلوى سر به قدرى بلند باشد که بر روى صورت يا شانهها ريخته شده است، مسح بر آن کافى نيست و بايد فرق سر را باز کرده پوست يا بن موها را مسح کند.
س 126: کسى که از موى مصنوعى استفاده مىکند مسح سر را چگونه انجام دهد؟ و وظيفه او راجع به غسل چيست؟
ج: اگر موى کاشته شده، قابل برداشتن نبوده و يا ازاله آن مستلزم ضرر و مشقت باشد و با وجود موها قدرت بر رساندن رطوبت به پوست سر نباشد، مسح بر روى همين موها کافى است، و غسل نيز همين حکم را دارد.
س 127: ايجاد فاصله زمانى در شستن اعضاء هنگام وضو يا غسل، چه حکمى دارد؟
ج: فاصله زمانى (عدم موالات) در غسل اشکال ندارد. ولى در وضو اگر فاصله به مقدارى باشد که اعضاى قبلى خشک شوند، وضو باطل است.
س 128: وضو و نماز کسى که پىدرپى از او باد به مقدار کم خارج مىشود، چه حکمى دارد؟
ج: اگر نتواند وضوى خود را تا آخر نماز حفظ کند و تجديد وضو در اثناء نماز هم براى او خيلى دشوار باشد، مىتواند با هر وضويى يک نماز بخواند، يعنى براى هر نماز به يک وضو اکتفا کند، هرچند وضوى او در بين نماز باطل شود.
س 129: بعضى از افرادى که در مجتمعهاى مسکونى زندگى مىکنند، از پرداخت هزينه خدماتى که از آنها استفاده مىکنند از قبيل هزينه آب سرد و گرم، تهويه، نگهبانى و مانند آنها، خوددارى مىکنند. آيا روزه و نماز و ساير عبادات اين افراد که بار مالى اين خدمات را بدون رضايت همسايگان به دوش آنان مىاندازند، از نظر شرعى باطل است؟
ج: هر يک از مشترکين از نظر شرعى به مقدارى که از امکانات مشترک استفاده مىکند، نسبت به هزينه خدمات مديون است، و اگر از پرداختِ پول آب، امتناع کند، وضو و غسل او محل اشکال و بلکه باطل است.
س 130: شخصى غسل جنابت نموده و بعد از گذشت سه تا چهار ساعت مىخواهد نماز بخواند، ولى نمىداند غسلش باطل شده است يا خير؟ اگر احتياطاً وضو بگيرد، اشکال دارد يا خير؟
ج: در فرض مذکور وضو واجب نيست، ولى احتياط هم مانعى ندارد.
س 131: آيا کودک نابالغ، محدث به حدث اصغر مىشود؟ آيا مىتوان قرآن را در دسترس او قرارداد تا آن را مسّ کند؟
ج: بله، با عارض شدن مبطلات وضو، کودک نابالغ هم محدث مىشود، ولى مس کتابت قرآن بر او حرام نيست و بر مکلّف واجب نيست او را از دست زدن به نوشته قرآن باز دارد.
س 132: اگر عضوى از اعضاى وضو بعد از شستن آن و قبل از اتمام وضو، نجس شود، چه حکمى دارد؟
ج: نجس شدن آن عضو، به صحّت وضو ضرر نمىرساند، ولى تطهير آن عضو براى پاک شدن از نجاست به خاطر نماز واجب است.
س 133: آيا بودن چند قطره آب بر روى پا هنگام مسح، براى وضو ضرر دارد؟
ج: واجب است که محل مسح از آن قطرات خشک شود تا هنگام مسح، رطوبت دست بر پا تأثير بگذارد نه بر عکس.
س 134: کسى که دست راست او از بالاى مرفق قطع شده، آيا مسح پاى راست از او ساقط است؟
ج: مسح پاى راست از او ساقط نمىشود، بلکه بايد با دست چپ بر آن مسح کند.
س 135: کسى که در اعضاى وضوى او زخم يا شکستگى باشد، چه وظيفهاى دارد؟
س 136: کسى که محل مسح او زخم است، چه وظيفهاى دارد؟
ج: اگر نمىتواند روى زخم محل مسح دستِ تر بکشد بايد به جاى وضو تيمم کند. ولى در صورتى که مىتواند پارچهاى روى زخم قرار دهد و بر آن دست بکشد، احتياط آن است که علاوه بر تيمم، وضو نيز با چنين مسحى بگيرد.
س 137: کسى که جاهل به بطلان وضويش است و بعد از وضو متوجه آن مىشود، چه حکمى دارد؟
ج: اعاده وضو براى اعمال مشروط به طهارت، واجب است، و اگر با وضوى باطل نماز خوانده باشد، اعاده آن نيز واجب مىباشد.
س 138: کسى که در يکى از اعضاى وضويش زخمى وجود دارد که حتى اگر جبيره هم بر روى آن قرار دهد دائما از آن خون مىآيد، چگونه بايد وضو بگيرد؟
ج: واجب است جبيرهاى را بر روى زخم بگذارد که خون از آن بيرون نمىآيد، مثل نايلون.
س 139: آيا خشک کردن رطوبت بعد از وضو مکروه است؟ در مقابل، آيا خشک نکردن آن مستحب است؟
ج: اگر دستمال يا پارچه معيّنى را مخصوص اين کار قرار دهد، اشکال ندارد.
س 140: آيا رنگ مصنوعى که زنها از آن براى رنگ کردن موى سر و ابروى شان استفاده مىکنند، مانع از صحّت وضو و غسل است؟
ج: اگر صرفاً رنگ باشد و داراى جرمى نباشد که مانع از رسيدن آب به مو شود، وضو و غسل صحيح است.
س 141: آيا جوهر از موانعى است که وجود آن بر روى دست باعث بطلان وضو مىشود؟
ج: اگر جوهر داراى جرم بوده و مانع از رسيدن آب به پوست شود، وضو باطل است، و تشخيص اين موضوع بر عهده مکلّف مىباشد.
س 142: اگر رطوبت مسح سر به رطوبت صورت متصل شود، آيا وضو باطل مىشود؟
ج: از آنجايى که مسح پاها بايد با رطوبتى که از آب وضو در کف دو دست باقى مانده صورت بگيرد، لذا بايد هنگام مسح سر، دست به قسمت بالاى پيشانى نرسد و با رطوبت صورت برخورد نکند تا اين که رطوبت دست که هنگام مسح پا به آن نياز دارد با رطوبت صورت مخلوط نشود.
س 143: شخصى که وضويش نسبت به وضوى متعارف بين مردم وقت بيشترى مىگيرد، براى يقين پيدا کردن به شستن اعضاى وضو چه کارى بايد انجام دهد؟
ج: بايد از وسوسه اجتناب نمايد، و براى اين که شيطان از او نااميد شود، بايد به وسوسهها اعتنا نکند و کوشش کند که همانند ساير اشخاص به مقدارى که از نظر شرعى واجب است، اکتفا نمايد.
س 144: بعضى از قسمتهاى بدنم خالکوبى شده است، گفته مىشود که غسل و وضو و نمازم باطل هستند و نمازى از من پذيرفته نمىشود. اميدوارم مرا در اينباره راهنمايى فرماييد.
ج: اگر خالکوبى مجرد رنگ باشد و يا در زير پوست بوده و بر ظاهر پوست چيزى که مانع از رسيدن آب بر آن شود، وجود نداشته باشد، وضو و غسل و نماز صحيح است.
س 145: اگر بعد از خروج بول، انسان استبراء کرد و وضو گرفت و سپس رطوبتى که مردد بين بول و منى است از او خارج شد، چه حکمى دارد؟
ج: در فرض سؤال، براى تحصيل يقين به طهارت از حدث، واجب است که هم غسل کند و هم وضو بگيرد.
س 146: لطفاً تفاوت وضوى زن و مرد را بيان فرماييد.
ج: بين زن و مرد در افعال و کيفيت وضو فرقى نيست، جز اين که براى مردها مستحب است که هنگام شستن آرنج از قسمت بيرونى آن شروع کنند و زنها از قسمت داخلى آن.
منبع : استفتائات مقا م معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای (مدظله العالی)
|