عدول از نماز عصر به ظهر
س: آيا مىتوان در رکعت دوم و پيش از رکوع از نماز عصر به نماز ظهر عدول کرد؟
ج) بطور کلّى اگر مشغول نماز بعدى شد و يادش آمد که نماز قبلى را نخوانده و وقت وسعت دارد، مىتواند نيّت را به نماز قبلى برگرداند ولى عکس آن جايز نيست.
تبديل نيّت از نماز واجب به واجب ديگر
س: اگر فرد بعد از تكبير نماز ظهر يادش بيايد كه نماز صبحش قضا شده مىتواند نيت را به نماز صبح برگرداند؟
ج) اگر وقت براى انجام نماز ظهر تنگ نباشد، تبديل نيّت در فرض سؤال ممکن بلکه مستحب است.
حكم اهداى ثواب نماز واجب
س: آيا مىتوان هنگام اعمال واجب (مثلاً نماز واجب) نيّت کرد که ثواب آن را به کسى اهدا کنيم، يا اين کار فقط در مورد اعمال مستحب وارد است؟
ج) اهداى ثواب اعمال واجب به ديگران به اميد وصول به آنان، مانعى ندارد.
کيفيت جواب سلام در نماز
س: اگر در نماز سلام كردند. آيا بايد جواب آنها را به عربى فصيح داد؟ يا مثلاً مىتوان گفت «سلام عليكم»؟ در جواب سلام در نماز اگر طرف گفته سلام آيا مى توان مثل او گفت: «سلام»؟
ج) اگر کسى در نماز سلام کند ولو به صورت غلط به گونهاى که عرفاً صدق سلام کند واجب است جواب او را با «سلام عليکم» به طورى که اهل لسان آن را صحيح بدانند بدهد.
نماز سلس البول
س: حکم نماز کسى که نمىتواند جلو ادرارش را بگيرد چيست؟
ج) اگر به بيمارى سلسالبول دچار شده است به طورى که هميشه قطرات بول بىاختيار از او خارج مىشود در صورتى که به اندازه خواندن نمازِ با طهارت و با بدن پاک وقت پيدا نمىکند، چنين شخصى براى هر نماز يک وضو بگيرد و با دستمال از رسيدن بول به لباس و بدن جلوگيرى کند و نماز را بخواند و نمازش صحيح است.
نماز هنگام افطار
س: هنگام اذان مغرب، افطار كردن بهتر است، يا خواندن نماز مغرب و عشا؟
ج) خواندن نماز مغرب و عشا بهتر است؛ ولى اگر كسى منتظر او است يا بسيار گرسنه است كه نمىتواند نماز را با حضور قلب بخواند، افطار كردن بهتر است.
اعلام اشتباه نماز ديگران
س: اگر کسى نماز خود را اشتباه بخواند آيا لازم است به او اطلاع بدهيم؟
ج) در اين مورد چيزى بر شما واجب نيست مگر اين که اشتباه ناشى از جهل او به حکم باشد که در اين صورت احوط ارشاد و راهنمايى وى است.
تكرار مبطل در نماز
س: تكرار اذكار چه طورى باعث بطلان نماز مىشود؟
ج) تكرار اذكار نماز اگر به حدّ وسواس برسد، نماز را باطل مىكند.
تبديل نماز واجب به مستحب به علت عدم تمرکز
س: در صورت وجود عدم تمرکز در يک رکعت نماز واجب، آيا مىشود نيّت را به نماز مستحب برگرداند و نماز را تمام کرده دوباره نماز واجب را اعاده نماييم؟
ج) در فرض مذکور جايز نيست.
لزوم قرار دادن دندان مصنوعى براى بهبود قرائت نماز
س: کسانى که دندانهاى طبيعى آنان افتاده است و به همين علت نمىتوانند قرائت نماز را بطور کامل ادا کنند آيا در صورت قدرت و تمکن بابد از دندانهاى مصنوعى استفاده کنند؟
ج) در صورتى که قرائت آنها بدون دندان اشکال دارد در صورت تمکّن بايد استفاده کنند.
سبك شمردن نماز
س: اگر كسى عمداً نماز خود را به تأخير اندازد و هميشه در آخر وقت بخواند. آيا اين عمل حرام است؟ عقاب اخروى دارد؟
ج) سبك شمردن نماز شرعاً حرام و موجب استحقاق عقاب است و در غير اين صورت معصيتى نكرده، بلكه فضيلتى را از دست داده است.
شکستن نماز واجب
س: من معمولاً تکبير و قرائت را اعاده مىکنم و يا به قصد خواندن اقامه نماز را مىشکنم. آيا بايد نمازهايم را قضا کنم؟
ج) نماز واجب را پس از آنکه شروع کرديد، حق نداريد بشکنيد و در هر صورت اگر مرتکب خلاف شده و شکستيد و يا به يکى از مجوّزاتى که اجازه شکستن نماز را مىدهد تمسّک کرده و نماز واجب را شکستيد، بايد مجدّداً نماز را صحيحاً شروع کنيد و اگر بدون شکستنِ نماز، مجدّداً تکبيرةالاحرام را گفتهايد، نمازتان باطل شده است.
مکبّر بودن در نماز جماعت
س: آيا مكبّر بودن ثواب نماز جماعت را دارد؟
ج) مکبّر بودن به قصد قربت کارى ارزشمند و داراى ثواب است ولى ثواب نماز جماعت اختصاص به شرکت در نماز جماعت دارد.
تعقيب نماز
س: بهترين تعقيب مشترکه براى نمازها چيست (اگر شرايطى باشد که فقط امکان خواندن يک تعقيب وجود دارد)؟
ج) سعى کنيد تسبيح حضرت زهرا (سلام الله عليها) را بجا آوريد.
اعاده نمازى که با توجه خوانده نشده است
س: اگر در نماز واجبى توجه نداشته باشيم آيا مىتوانيم دوباره آن نماز را بخوانيم؟
ج) چون تکليف به نماز با همان نماز اولى ساقط شده، نمىتوانيد مگر آنکه نماز را فرادا خوانده و بخواهيد به جماعت اعاده کنيد.
نماز و روزه افراد شرابخوار
س: آيا شخص شرابخوار هم بايد نماز و روزهاش را بجا آورد؟
ج) با شرب خمر وجوب اداى نماز و روزه ساقط نمىشود بلكه شرب خمر مانع از قبول نماز و روزه است.
نماز خواندن در مقابل نامحرم
س: آيا خواندن نماز در مقابل نامحرم براى بانوان اشکال دارد؟
ج) فى نفسه اشكال ندارد.
عدول از يك نماز به نماز ديگر
س: آيا تغيير نيّت در ميان نماز جايز است؟
ج) در چند جا عدول (يعنى برگرداندن نيّت) از نمازى به نماز ديگر جايز است:
مورد اول: در نمازهايى كه دنبال هم قرار دارند (مانند ظهر و عصر و مانند مغرب و عشا) كه اگر مكلّف داخل در نماز دوم شده و يا فراموش كرده كه نماز اول را نخوانده است در صورتى كه در بين نماز متوجه شود و از محلِ عدول به نماز سابق، تجاوز نكرده باشد، واجب است نيّت را به نماز اول برگرداند و اما اگر بعد از تمام شدن نماز متوجه شود و يا از محلِ عدول تجاوز كرده باشد (مثل اينكه در ركوع ركعت چهارمِ نماز عشا باشد) ديگر نمىتواند عدول كند و در فرض اول كه بعد از نماز متوجه شده، نمازى كه خوانده بعنوان نماز دوم (يعنى عصر يا عشا) صحيح است و بايد نماز اول را بخواند؛ و اما در فرض دوم كه در ركعت چهارم در حال ركوع يا بعد از آن متوجه شده، نماز را تمام نموده و نماز قبلى را بعد از آن بياورد و نزديكتر به احتياط آن است كه از نو نماز مغرب و عشايى به دنبال آن نماز عشا بخواند.
مورد دوم: از موارد جواز عدول اين است كه مشغول نماز يوميه شده و در بين نماز بيادش بيايد كه نماز قضايى بر گردنش هست كه در اينجا مستحب است در صورت بقاى محل عدول و وسعت وقت، عدول كند و نماز قضا را بخواند و سپس به نماز يوميه خود بپردازد مگر آن كه در اثر اين عدول وقت فضيلت نماز يوميهاش فوت شود كه در اينجا مستحب بودن عدول محل تأمل است بلكه مستحب نبودنش خالى از قوت نيست.
مورد سوم: عدول كردن از نماز واجب به نماز مستحب است كه در دو جا جايز است يكى در نماز ظهر جمعه است براى كسى كه قرائت سوره جمعه را فراموش كرده و بجاى آن سورهاى ديگر خوانده و به نصف آن سوره رسيده و يا از نصف هم تجاوز كرده باشد كه در اين صورت مىتواند نيّت خود را به نافله برگرداند؛ و موضع دوم جايى است كه نمازگزار مشغول نماز واجب باشد و در بين نماز، جماعتى برپا شود و او از اين نگران باشد كه اگر نمازش را تمام كند به جماعت نرسد كه در چنين وضعى مىتواند نيّت خود را از نماز واجب به نافله برگرداند و دو ركعتى سلام بدهد و به جماعت برسد (و اما اگر از دو ركعت تجاوز كرده و به ركوع ركعت سوم رسيده باشد، عدول از آن جايز نيست).
خوراندن دارو به نمازگزار
س: چنانچه بر طبق ضرورت در حال نماز به بيمار دارو خورانده شود، آيا اعاده نماز لازم است؟
ج) اگر بگونهاى است كه از حالت نمازگزار خارج شده باشد، اعاده لازم است وگرنه لازم نيست و نماز صحيح است.
نماز ناشنواى آموزش نديده
س: اگر شخصى ناشنوا به دنيا آمده باشد و هيچگونه آموزشى براى صحبت کردن نديده باشد تکليف نماز آن شخص چيست؟
ج) واجب است که ياد بگيرد و نماز را انجام دهد و آنچه ذکر شده باعث سقوط تکليف نمىشود و اگر يادگيرى نماز موجب عسر و حرج شديد باشد به هر مقدارى که مىتواند بايد بخواند.
تبديل نماز دو ركعتى به چهار ركعتى در ركعت سوم
س: يك نماز صبح و يك نماز ظهر از دو روز مختلف به گردنم بود، به نيت نماز قضای صبح شروع به خواندن نماز کردم اما به اشتباه در بعد از تشهد رکعت دوم قيام نمودم، بعد از اينكه متوجه شدم نيت را به نماز ظهر قضايی که داشتم برگرداندم و نماز را چهار رکعتی به پايان بردم اين نماز صحيح است يا خير؟
ج) در فرض سؤال صحيح نيست.
علم به بطلان نماز ظهر بعد از اداى عصر
س: اگر كسى نماز ظهر را به هر دليلى غلط خوانده باشد و در هنگامى كه نماز عصر را مىخواند، متوجه شود كه نماز ظهرخوانده شده باطل است، آيا بعد از اين كه نماز ظهر را دوباره خواند بايد نماز عصر را هم اعاده کند؟
ج) اگر پس از نماز عصر متوجه شده باشد، اعاده عصر لازم نيست.
قطع نماز برای بردن کودک به دستشويی
س: آيا میتوان به جهت بردن کودک به دستشويی و برای جلوگيری از نجسشدن اماکن متبرک، نماز را قطع نمود؟
ج) قطع نماز در مورد مذكور مانعی ندارد./م
حرکات جزئى بدن در هنگام نماز
س: اگر در هنگام ركوع، انگشتان پا و كف پا (به غير از پاشنه پا) حركت كند و يا كمتى بالا بيايد، آيا نماز باطل است؟
ج) حركتهاى مختصر كه صورت نماز را بهم نمىزند و منافات با طمأنينه ندارد، مبطل نيست.
حرکت بدن در هنگام ذکر مستحبى
س: آيا در اذكار مستحبى نماز بىحركت بودن بدن احتياط مستحب است يا احتياط واجب؟
ج) اگر به قصد ورود باشد، بنابر احتياط واجب بايد بدن آرام باشد.
س: اينكه حكم شده است كه فرد وسواس نبايد به شك خود اعتنا نمايد آيا منظور هر نوع از شك مىباشد؟ آيا مىتوان به هر نوع از شك كه براى فرد وسواس پيش مىآيد (چه شك در طهارت و نجاست و چه غير آن)، در حالى كه براى افراد عادى و غير وسواس اين نوع از شكها عرفاً وجود ندارد و يا كمتر پيش مى آيد اعتنا نكرد؟
ج) بله، هر نوع شكى را شامل مىشود.
فراموشی در نماز
به ياد آوردن تشهد فراموش شده
س: در صورت فراموشى تشهد و در ابتداى رکعت سوم وظيفه مکلّف چيست؟
ج) در فرض مذكور بايد نشسته و تشهد خوانده شود و بعد از آن بقيه نماز انجام شود.
التفات به بىجا بودن تشهد و سلام در اواسط ذکر سلام
س: الف) نمازگزارى در ركعت سوم تشهّد و سلام را مىگويد و در حين گفتن ذكر سلام متوجه مىشود ركعت چهارم را نخوانده است. حال حكم نمازش چيست؟
ب) با توجه به سؤال قبل اگر بعد از اتمام ذكرِ سلام سريعاً بفهمد ركعت چهارم را نخوانده است آيا بايد نماز را دوباره بخواند؟
الف) بايد بلند شود و رکعت چهارم را بخواند و تشهّد و سلام نماز را بدهد و بعد دو سجده سهو براى سلام بىجا بجا آورد.
ب) اگر هنوز کارى نکرده که نماز باطل شود، يعنى پشت به قبله نکرده و وضوى خود را هم باطل نکرده، بايد مثل مسأله قبل عمل کند./م
منبع : استفتائات جدید مقام معظم رهبری www.leader.ir
|