شعر مجالس عزاداري بايد سر تا پا معرفت باشد.
شعر مجالس عزاداري بايد سر تا پا معرفت باشد. مسأله ي فرهنگي، معرفت درست است. کاري کنيد که آن جايي که مجموعه ي بچه هاي حزب اللهي يک مجلس عزاداري تشکيل مي دهند، شعرشان سر تا پا معرفت باشد؛ من اين را الآن نمي بينم. شعر، سر تا پا درس باشد. از چه کسي استفاده کنيم؟ از شاعر خوب؛ از متفکر خوب؛ از بهترين و زيباترين شعرها استفاده کنيد؛ نه عوامانه. با تشخيص چه کسي؟ با تشخيص شعر شناس؛ نه با تشخيص مدير. مدير ممکن است اصلاً شعر سرش نشود. هر کار يک متخصص دارد. با تشخيص شعرشناس، با تشخيص متخصص مذهبي و ديني، نوترين، زيباترين و عاليترين معارف را در دست و بال بچه هاي حزب اللهي بيندازيد.(۱)
تجمع عاطفي و فکري بر محور شخصيت حسين بن علي (عليه السّلام)
شادابي فکر و آميختگي آن با عواطف هيأت، نماد تجمع عاطفي و فکري بر محور شخصيت حسين بن علي (عليه السّلام) است؛ مجلس عزاداري و دسته ي سينه زني است؛ اسمش را هرچه مي خواهند، بگذارند. مراد اين است که گروهي دور هم جمع مي شوند و پايه ي کارشان بر عواطف و فکر - هر دو - است؛ عواطفِ تنها نيست، انديشه ي خشک بي عاطفه هم نيست. اگر عواطفِ تنها باشد، اثربخش نيست و در واقعِ زندگي اثر نمي گذارد. اگر انديشه و فکر، خشک و بي عاطفه باشد، ماندگاري و نفوذ و گستردگي نخواهد داشت. شادابي فکر به آميختگي آن با عواطف است. محور هم وجود مقدس اباعبداللَّه (عليه الصّلاةوالسّلام) است؛ يک سرچشمه ي خشک نشدني؛ دريايي که انسان هرگز نمي تواند به عمق آن برسد؛ از عاطفه و فکر، هر دو.(۲)
چرا انسان در آهنگ مداحي تقليد کند؟
چگونگي آهنگ مداحي در آهنگ هايي که اسمش را آهنگ پاپ مي گذارند، من مخالفتي با لهجه هاي خودماني ندارم؛ اما چرا انسان تقليد کند؟ اين همه مايه ي ابتکار در درون انسان وجود دارد؛ برود از فلان گوينده ي بي سروپاي مثلاً اسپانيايي يا آرژانتيني تقليد کند که مثلاً چه بشود؟! آن هم در مفاهيمِ به اين مهمي. آدم با يک چيز مهمل، مستمع را معطل کند؛ جوان را بيخود معطل و سرگرم کند؛ اينها درست نيست. مضامين بايد همراه با فکر، همراه با عمق، همراه با معرفت و همراه با عاطفه باشد؛ يعني صيقل و لعاب عاطفه حتماً در آن وجود داشته باشد تا شيرين شود.(۳)
مداح ها بدانند چه مي خوانند و چه مي گويند!
مدح ائمه ي هدي (عليهم السلام)يک ارزش است شما برادران عزيز مداح کساني هستيد که از زبان و حنجره ي شما امواج نوراني و معطر مديحه ي دختر پيغمبر و ائمه ي هدي (عليهم السلام) ساطع مي شود و در دل مخاطبانتان مي نشيند؛ اين خيلي ارزش است. ....رتبت مداحي و منبر مداحي يکي از باشرافت ترين رتبه ها و منبرهاست. در اين زمينه ما خيلي صحبت کرده ايم، که ديگر نمي خواهيم تکرار کنيم. امروز هم بحمداللَّه اقبال مردم و جوان ها به نواي مداحان، اقبال خوبي است. مي بينيد مردم، استقبال مي کنند، علاقه نشان مي دهند، اجتماع مي کنند، صحبت مي کنند، پول مي دهند؛ اين يک موقعيت است. موقعيت وقتي حساس شد، وظيفه حساس و خطير مي شود.(۴)
خطاي ما سنگين تر و سخت تر است اگر ما خطايي انجام دهيم، خطاي ما مثل خطاي مردمِ عادي نيست؛ سنگين تر و سخت تر است. اگر ما خداي نکرده کسي را به وادي ضلالت و گمراهي انداختيم، با عمل مشابهِ ديگري تفاوت دارد. مداح ها بدانند چه مي خوانند و چه مي گويند. صداي خوش، آهنگ قشنگ، موقعيت ممتاز، تريبون خوب، اقبال فراوان؛ امروز هم که جوانها بحمداللَّه جامعه و کشور ما را با صفاي دلِ خودشان مصفا کرده اند - اين همه جوان در اين کشور وجود دارد - همه متوجه شماست. شما چه مي خواهيد به مردم بدهيد؟ اين که من هميشه روي آنچه مي خوانيد و آن چنان که مي خوانيد - در جلسه ي مداح ها و با افراد گوناگون - تأکيد مي کنم، به خاطر اين حساسيت است.(۵)
استفاده ي از مدح ها و تمجيدهاي بي معنا، مضر است چيز ديگري که بنده در بعضي از خوانندگان جلسات مداحي اطلاع پيدا کردم، استفاده ایی از مدح ها و تمجيدهاي بي معناست، که گاهي هم مضر است. فرض کنيد راجع به حضرت اباالفضل (سلام اللَّه عليه) صحبت مي شود؛ بنا کنند از چشم و ابروي آن بزرگوار تعريف کردن؛ مثلاً قربون چشمت بشم! مگر چشم قشنگ در دنيا کم است؟ مگر ارزش اباالفضل به چشمهاي قشنگش بوده؟! اصلاً شما مگر اباالفضل را ديده ايد و مي دانيد چشمش چگونه بوده؟! اينها سطح معارف ديني ما را پايين مي آورد. (۶)
يک وقت شاعري در يک قصيده ي سي، چهل بيتي اشاره يي هم به جمال حضرت اباالفضل مي کند؛ آن يک حرفي است؛ ما نبايد خيلي خشکي به خرج دهيم و سختگيري کنيم؛ اما اين که ما همه اش بياييم روي ابروي کماني و بيني قلمي و چشم خمار اين بزرگواران تکيه کنيم، اين که مدح نشد؛ در مواردي ضرر هم دارد؛ در فضاهايي اين کار خوب نيست.(۷)
منبر و مداحيِ خالي از معارف ممنوع
نبايد بگذاريد منبرِ ده دقيقه يي يا بيست دقيقه يي شما از معارف خالي بماند. امسال ديدم بعضي از برادران مداح در ماه محرم و در دهه ي فاطميه بحمداللَّه اين نکته را رعايت کرده بودند. در منبر مداحي حتماً در اول، فصلي اختصاص بدهيد به نصيحت يا بيان معارف به زبان زيباي شعر. اصلاً رسم مداحي از قديم اين طوري بوده است؛ الان يک مقدار آن رسم ها کم شده. مداح در اول منبر يک قصيده، يک ده بيت شعر - کمتر، بيشتر - فقط در نصيحت و اخلاق، با الفاظ زيبا خطاب به مردم بيان مي کرد؛ مردم هم مي فهميدند و اثر هم مي گذارد.(۸)
استفاده از شعرهاي خوب و شعراي بزرگ
يک وقت يکي از برادران مداح مي گفت ما اگر از شعرهاي خوب و شعراي بزرگ شعري انتخاب کنيم، مردم نمي فهمند؛ بنابراين مجبوريم از اين شعرها استفاده کنيم. اين طوري نيست؛ من اين را قبول ندارم. وقتي با زبان شعر با مردم حرف بزنيد، هرچه شعر پيچيده هم باشد، وقتي مداح با هنر مداحي خود توانست اين را کلمه کلمه به مردم القاء و مخاطبه کند، در دل مردم اثر مي گذارد. ما غزليات زيادي داريم. شما به ديوان صائب نگاه کنيد. من يک وقت چند بيت از اين اشعار را تصادفي انتخاب کردم و به بعضي از برادرهاي مداح گفتم روي اينها کار کنيد. ديوان صائب غزلهاي بسيار خوب و مفيدي دارد که در دلها اثر مي گذارد. ديگران هم از اين گونه اشعار دارند. بعضي از شعرا - که امروز هم بحمداللَّه در شعرها آمده بود - درباره ي عبادت و خضوع و جهاد و تضرع و انفاق و جهاد ائمه (عليهم السّلام) بيانات خيلي خوب و زيبايي داشتند. شعر را از لحاظ هنري، سطح خوب انتخاب کنيد؛ چون اثرگذار است. شعر خوب و شعر هنري، همان خاصيت عمومي هنر را دارد.(۹)
از آهنگ هاي نامناسب و تقلیدی استفاده نکنید؛خودتان آهنگ بسازید.
من شنيده ام در مواردي از آهنگ هاي نامناسب استفاده مي شود. مثلاً فلان خواننده ي طاغوتي يا غيرطاغوتي شعر عشقيِ چرندي را با آهنگي خوانده؛ حالا ما بياييم در مجلس امام حسين و براي عشاق امام حسين، آيات والاي معرفت را در اين آهنگ بريزيم و بنا کنيم آن را خواندن؛ اين خيلي بد است. خودتان آهنگ بسازيد. اين همه ذوق و اين همه هنر وجود دارد. يقيناً در جمع علاقه مندان به اين جريان کساني هستند که مي توانند آهنگ هاي خوبِ مخصوص مداحي بسازند؛ آهنگ عزا، آهنگ شادي.(۱۰)
آهنگ شادي از آهنگ عزا جداست...
الان معمول شده که براي روزهاي عيد جلساتي تشکيل مي دهند. بنده مخالف اين کار نيستم؛ بد هم نيست که دست ميزنند. البته اگر از راديو بشنويم - که بنده خودم گاهي از راديو شنيده ام - و شعر را درست گوش نکنيم، خيال مي کنيم دارند سينه مي زنند! هم لحن، سينه زني است؛ هم آن دستي که مي زنند، مثل زدن روي سينه است. اين چه شادي يي شد؟! اگر براي روزهاي شادي، آهنگ هاي مناسب - نه آهنگ هاي مبتذل، نه آهنگ هاي طاغوتي، نه آهنگ هاي حرام - و شيوه هاي خوب انتخاب کنند، مؤثرتر و بهتر است. اين طور نباشد که چون به روضه خواني عادت کرده ايم، روز شادي هم که مي خواهيم حرف بزنيم، لحنمان بشود لحن روضه خواني. قديم ها مي گفتند فلاني هرچه مي خواند، مثنوي درمي آيد؛ هر آهنگي را که شروع کند، مثنوي مي شود! اين طوري نباشد.(۱۱)
حرف هاي سست و بدون استناد مضر است .
شکي نيست که در مواردي در عزاداري ها حرفهاي غيرواقعي و غلط و خرافي گفته مي شود؛ ليکن اگر فرض مي کرديم هيچ حرف غلطي هم به آن معنا بيان نشود، اما وقتي حرف صحيح ولي سست و بدون استناد به يک مدرکِ درست گفته شود، يا حرفي که ايمان مردم را متزلزل کند و در باور مخاطبان نگنجد، گفته شود، اين هم مضر است. امروز ما اين همه در کشور مسأله داريم. يک منبر تبليغاتيِ بسيار مهم عبارت است از همين جلسات حسيني و حسينيه ها و سينه زني ها و دستجات مذهبي. از اين منبر، والاترين معارف و فوري ترين و لازم ترين مطالب را مي شود بيان کرد؛ اما اگر ما اين را به چيزهاي موهوم يا موهون مصروف کنيم، به هيچ وجه مصلحت نيست.(۱۲)
______________________
منابع و مآخذ:
1/فرازي از بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در ديدار با فرماندهان بسيج - ۸/۹/۱۳۸۳
۲/فرازي از بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در ديدار هيأت رزمندگان اسلام - ۳/۶/۱۳۸۴
۳/ فرازي از بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در ديدار هيأت رزمندگان اسلام - ۳/۶/۱۳۸۴
۴/ فرازي از بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در سالروز ولادت حضرت فاطمه زهرا (سلام الله عليها) - ۵/۵/۱۳۸۴
۵/ فرازي از بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در سالروز ولادت حضرت فاطمه زهرا (سلام الله عليها) - ۵/۵/۱۳۸۴
۶/ فرازي از بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در سالروز ولادت حضرت فاطمه زهرا (سلام الله عليها) - ۵/۵/۱۳۸۴
۷/ فرازي از بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در سالروز ولادت حضرت فاطمه زهرا (سلام الله عليها) - ۵/۵/۱۳۸۴
۸/ فرازي از بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در سالروز ولادت حضرت فاطمه زهرا (سلام الله عليها) - ۵/۵/۱۳۸۴
۹/ فرازي از بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در سالروز ولادت حضرت فاطمه زهرا (سلام الله عليها) - ۵/۵/۱۳۸۴
۱۰/ فرازي از بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در سالروز ولادت حضرت فاطمه زهرا (سلام الله عليها) - ۵/۵/
۱۱/ ۱۳۸۴ فرازي از بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در سالروز ولادت حضرت فاطمه زهرا (سلام الله عليها) - ۵/۵/۱۳۸۴
۱۲/ فرازي از بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در ديدار اعضاي مجلس خبرگان رهبري - ۲۷/۱۲/۱۳۸۳
منبع: . www.khamenei.ir
|