پرداخت زکات
سوره مؤمنون آیه4
وَ الَّذِينَ هُمْ لِلزَّكاةِ فاعِلُونَ
و آنها كه زكات را انجام مى دهند
واژگان
الزَّكاةِ :نوعی پرداخت مال
فاعِلُ: انجام دهنده، کننده
بیانات مقام معظم رهبری
اين زكات و انفاقى هم كه يك عبادت بزرگ محسوب مى شود، داراى جسم و روحى است. «و من يوق شحّ نفسه فأولئك هم المفلحون» اين زكات ، بايد آن حرص و بخل درونى ما را بشكند و آن دل بستگى ما به مال و به زخارف دنيوى را از بين ببرد. اين زكات ، زكات خوبى است.
زكات هم آن تعبيه ى مالى اى است كه موجب طهارت انسان مى شود: «خذ من اموالهم صدقة تطهّرهم و تزكّيهم بها» گرفتن اين واجب و اين صدقه ى مالى از مردم، موجب طهارت روح و پاك سازى آن ها از دنائت ها و لئامت ها و حرص و بخل و بقيه ى آلودگيهاست.
مفهوم زکات
«زكات» در لغت، به معناى رشد و نموّ و پاكيزگى است و در اصطلاح، يك نوع ماليات شرعى و از اركان و واجبات دين است.
منظور از زکات در آیه
پرسش: اين سوره از سوره هايى است كه در مكه نازل شده و در آن هنگام حكم زكات معمولى نازل نگرديده بود، پس منظور چیست؟
پاسخ: زكات منحصرا به معنى زكات واجب نيست، بلكه زكات هاى مستحبّ در شرع اسلام فراوان است، آنچه در مدينه نازل شد زكات واجب بود ولى زكات مستحبّ قبلاً نيز بوده است.
اين احتمال است كه زكات به صورت يك حكم وجوبى اما بدون حد و حدود در مكه بوده است، يعنى مسلمانان موظف بودند مقدارى از اموال خود را به نيازمندان بپردازند، ولى بعد از تشكيل حكومت اسلامى و تاسيس بيت المال زكات تحت برنامه مشخصى قرار گرفت و نصاب ها و مقدارهاى معينى براى آن قرار داده شد و از طرف پيامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) ماموران جمع کننده زكات، به هر طرفی اعزام شدند.
اهميّت زكات
* زكات، يكى از پنج چيزى است كه بناى اسلام بر آن استوار است.
* در قرآن 32 بار كلمه «زكات» و 32 بار واژه «برك» آمده، گويا زكات مساوى با بركت است.
* پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم افرادى را كه زكات نمى دادند، از مسجد بيرون كرد.
* حضرت مهدى عليه السلام در انقلاب بزرگ خود، با تاركين زكات مى جنگد.
* امام صادق عليه السلام فرمود: اگر مردم زكات بدهند، هيچ فقيرى در زمين باقى نمى ماند.
تشويق به انفاق
در سيره و سخن معصومين عليهم السلام به شكل هاى گوناگون، به انفاق سفارش شده، که از آن جمله:
- رسول اكرم صلّى الله عليه و آله سلم روزى به اصحاب فرمود: آيا شما را خبر دهم به كارى كه به فاصله مشرق تا مغرب، شيطان را از شما دور مى سازد؟ گفتند: آرى. فرمود: «روزه، چهره شيطان را سياه مى كند و صدقه پشت او را مى شكند ....»
- امام على عليه السلام مى فرمايد: «فرد ثروتمند بايد با ثروت خود، صله رحم انجام دهد، ميهمانى نيكو برگزار كند، اسير و درمانده را نجات بخشد، به فقير و ورشكسته عطا كند و به اميد ثواب، بر [پرداخت ] حقوق و سختي ها بردبارى نمايد كه دستيابى به اين خصلت ها- به خواست خدا- نيل به مكارم دنيا و درك فضائل آخرت است.»
امام زين العابدين عليه السلام نيز همواره مى فرمود:«صدقه، آتش خشم خدا را خاموش مى كند.» همچنين هرگاه مى خواست، صدقه بدهد، آن را مى بوسيد، پرسيدند: سبب اين كار چيست؟ فرمود:«صدقه پيش از آنكه در دست سائل قرار گيرد، در دست خدا قرار مى گيرد و من دست پروردگارم را مى بوسم!»
پيام ها:
1- اهميّت زكات مانند اهميّت نماز است. (در 28 آيه، نماز و زكات در كنار هم آمده است) «فِي صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ ، لِلزَّكاةِ فاعِلُونَ»
2- اعتقاد به تنهايى كافى نيست، عمل هم لازم است. الْمُؤْمِنُونَ ... فاعِلُونَ
|