بسم الله الرحمن الرحيم
كلمه شهيد و كلمات هم خانواده آن در حدود يكصد و شصت مرتبه در قرآن ذكر شده و مورد استفاده قرار گرفته است. اكنون به بعضي معاني اين كلمه مقدس در قرآن مجيد اشاره ميكنيم:
شهيد = گواه
اين كلمه در قرآن به معناي گواهي دادن و ناظر جريانها بوده است:
فردي از نزديكان عزيز مصر گواهي داده كه اگر پيراهن يوسف از عقب سر پاره شده، زليخا راست ميگويد و يوسف دروغ و اگر پيراهن يوسف از جلو پاره شده، زليخا دروغ ميگويد و يوسف دروغ.
آنگاه كه پوست بدن جهنميها واقع اعمال را بيان ميدارند و حقايق آفتابي ميگردد و آتش شعلهور دامن جهنميها را ميگيرد فرياد اعتراض آنان بلند ميشود و به پوست بدنشان ميگويند «چرا به ضرر ما شهادت داديد؟»
و درباره ابراهيم(ع) پيامبر عزيز ميخوانيم كه دستور صادر شد ابراهيم را از ميان مردم عبور دهند شايد بتشكن او را كسي ديده باشد و حقيقت را گواهي دهد.
مشابه معاني بالا كه به معناي گواهي و نظارت است باز هم در قرآن موجود است.
نامه اعمال نيكوكاران در عليين است. چه ميداني كه عليين چيست؟
نامهاي است ثبت شده كه مقربان درگاه خدا ناظر آن هستند.
«اي رسول گرامي(ص) ما تو را فرستاديم كه هم ناظر اعمال مردم باشي، هم آنان را به بهشت مژده دهي، هم از جهنم و حوادث وحشتناك آنان را هشدار دهي.»
شما ملت پدر خود ابراهيم (پيامبر خدا) هستيد. او شما را قبل مسلمان ناميده است در اين قرآن هم مسلمان ناميده شدهايد. بايد رسول خدا ناظر اعمال شما باشد و شما هم نمونه (كامل اسلام) باشيد براي مردم دنيا. پس وظيفه داري نماز بخوانيد، زكات بدهيد به خدا تكه كنيد كه او مولاي شماست بهترين مولا و بهترين ياور.
معناهاي ديگري هم در قرآن آمده است، اما آنچه ذكر شد بيشتر مورد توجه است.
موقعي كه صداي اللهاكبر در تشعييع جنازه شهيدي بلند ميشود و فرياد شعار «شهيدان زندهاند» به گوش ميرسد بيشتر مردم فكر ميكنند كه فلان شخص در اره خدا كشته شد و تمام و اين زنده بودن به چه معني است؟!
آيا خونش سبب زنده ماندن اسلام عزيز است و با بقاي دين و عمل به آن در نامۀ شهيد همم ثواب مينويسند كه اين خود يك نوع زنده بودن است و يا خونش زنده ميماند و ناظر اعمال ماست و يا اينكه به خاطر جانفشاني در راه اسلام در رديف گواهان اعمال قرار ميگيرد و از طريق برگزيدگان الهي بر اعمال بشر نظارت دارد؟
در پاسخ اين سئوال هر كس در حدود و معرفت خود مطلبي را در نظر ميگيرد، اما آنچه از قرآن كريم استفاده ميشود كلمه شهيد به معناي گواه، نمونه و ناظر آمده است كه همه در آنچه در ذهن مردم است مجسم گرديده، اما قرآن مطلب بالاتري را براي شهيد معرفي ميكند.
آنجا كه كشته شدن در راه خدا و دفاع باشد شهادتي است كه به صورت ظاهر جان از بدن ميرود ولي به اصطلاح قرآن «حيات و زندگي برا ياو حتمي است .
جالب توجه اينكه خدا در سوره آل عمران به دنبال اثبات زنده بودن شهيد ميفرمايد هم از رزق خدا ميخورند و هم از نعمتهاي الهي بهرهمندند و هم در آسايش و خوشي به سر ميبرند.
«كساني كه به خدا ايمان آوردند به رسول خدا عقيده داشته باشند در رديف كساني قرار ميگيرند كه خدا بر آنان نعمت را تمام كرده و عامل نموده است: پيامبران، راستگويان شهدا و شايستگان كه بهترين رفيقانند.»
وقتي در رديف صديقين قرار گرفتند اجر آنان فقط با خداست و از نور الهي بهرهمندند. آن روزي كه تاريك است روز قيامت و عمل انسان چراغ راه اوست، شهيد از نور مخصوص برخوردار است، زيرا با شهادت در رديف پيامبران كه سر تا پا نور خدا هستند قرار گرفتهاند و همرديف آنان و علماء گناهكاران را شفاعت ميكنند.
خداي عزيز غير از موجودات جهان را كه اعمال انسان را عكسبرداري ميكنند گواه اعمال ميداند، پيامبران الهي را هم گراه اعمال ميداند و پس از پيامبران الهي فرشتگان را هم ناظر اعمال معرفي كرده است كه غير از خدا و موجودات ناظر بر كارها باشند و اعمال بشر را تحت كنترل داشته باشند.
با توجه به اين آيه كه ميگويد در روز قيامت هر فردي با گواه اعمال خود و كسي كه او را به جلو ميراند وارد ميگردد و با توجه به اين آيه كه ميگويد: در روز قيامت از ميان هر طائفهاي گواهي از خود آنان برميانگيزيم كه بر اعمال آنان گواهي دهند، به ضميمۀ آيات و روايات مناسب ديگر ناظر اعمال بشر است و اعمال را كنترل ميكند و از نظر او ميگذرد.
آيا محدودۀ كنترل او به خانه اوست يا محله او يا شهر و مملكت او وطلب روشن نيست، در مورد امامان گرانقدرمان به صورت كلي و نسبت به شهيد بايد گفت حدود نظارت در محدوده و شايستگي و نيت شهيد است.
آيا براي خودكشي رفته كه عمل او حرام بوده، يا براي دفاع رفته كه كشته شود و بازماندگانش بهره ببرند، يا براي خدمت به اسلام عزيز و دفاع از آب و خاك جان را بر كف گرفته و كشته شده است تا شهيدي كامل باشد؟
جاي ترديد نيست كه خدا بر نيتها آگاه است و روي قصد افراد و ثواب ميدهد، در يك جبهه دو نفر شهيد شدهاند چه بسا يكي به جهنم برود و ديگري به اعلي درجهاي كه در بهشت تصور دارد برسد.
با توجه به اين نكته هر قدر نيت را خالصتر كنيم و بيشتر به خدا نزديكتر شويم و براي خدا گام برداريم پاداش بيشتري ميبريم و در رديف پيامبران الهي و فرشتگان خدا قرار خواهيم گرفت./ح
مؤلف: دكترپریش کوششی
منابع:
1. سوره يوسف آيه 26 و 27 (... و شهد شاهد من اهلها ...).
2. سوره فصلت آيه 21 «و قالوا لجلودهم لم شهدتهم علينا».
3. سوره انبياء آيه 61 «فاثوبه علي اعين الناس لهلهم يشهدون».
4. سوره مطففين آيات 18 تا 21 «كتاب مرقوم يشهده المقربون».
5. سوره فتح آيه 8 «انا ارسلناك شاهدا و مبشرا و نذيرا».
6. سوره حج آيه آخر «ليكون الرسول شهيدا عليكم و تكونوا شهداء علي الناس...».
7. سوره آل عمران آيه 171 «ولا تحسبن الذين قتلوا في سبيلالله امواتا بل احياء» و سوره بقره آيه 154 و لا تقولوا لمن يقتل في سبيلالله اموات بل احياء».
8. سوره نساء آيه 69 «من النبي و الصديقين و الشهداء».
9. سوره حديد آيه 19 «و الشهداؤ عند ربهم لفهم اجرهم و نورهم...»
10. سفينه البحار ج10
11. سوره نساء آيه 166 «و الملائكه يشهدون».
12. سوره ق آيه 21 «وجائت كل نفس معها سائق و شهيد».
13. سوره نحل آيه 89 و 84 «و يوم نبعث في كل امة شهدا عليم من انفسهم»./ح
http://www.tvr.ir/index.php?option=com_content&task=view&id=7233&Itemid=525
|