و وصينا الانسان بوالديه احساناً، حملته امه كرهاً و وضعته كرهاً و حمله و فصاله ثلاثون شهراً حتى اذا بلغ اشدّه و بلغ اربعين سنة قال رب اوزعنى ان اشكر نعمتك التى انعمت على و على والدى و ان اعمل صالحاً ترضيه و أصلح لى فى ذريتى انّي تبت اليك و انّى من المسلمين." (احقاف، 15)
آيهي فوق، رابطهى سه نسل با يكديگر را بيان ميكند. خداوند انسان را به احسان والدين سفارش ميكند و براى توجه دادن به فرزند، رنج مادر در سالهاى حمل، زايمان و شير دادن (سيماه) را يادآور ميشود تا اينكه نسل دوم به سن 40 سالگى يعني به سن كمال ميرسد و از خداوند توفيق شكر نعمتهاى الهي نسبت به خود و والدينش را ميخواهد و براى فرزندانش ـ نسل سوم ـ دعا ميكند كه صالح باشند و مورد رضاى خالق قرار گيرند.
تربيت جامع قرآني، در اين آيه مشهود است. طبق آيهي مباركه، مسلمان بايد خود، ريشه خود و نسل بعد از خود را به خداوند وصل كند و از او براى اصلاح همگان كمك بطلبد. اين جامعهى مطلوب قرآنى است كه در آن پيوستگى نسلها با محوريت عبوديت و خداجويى حفظ ميشود و هركس با رشتهى محبت و وفا، به دو نسل قبل و بعد خود وابسته ميشود.
حضرت امام سجاد (ع) در دعايى كه به يكى از دوستان خود تعليم داد، فرمود: "ربّ لاتذرنى فرداً و انت خيرالوارثين، و اجعل لي من لدنك ولياً يرثنى فى حياتى و يستغفرلي بعد موتى واجعله لى خلقاً سوياً و لاتجعل للشيطان فيه نصيباً، اللهم انى استغفرك و اتوب اليك، انك انت الغفور الرحيم" (مجلسي، 1364: ج 8 ، ص544)، "پروردگارا، مرا تنها مگذار و تو بهترين وارثانى. براى من از جانب خود فرزندى قرار ده كه در زندگي وارث من باشد و بعد از مرگم، برايم طلب آمرزش كند و او را از نظر خلقت، سالم و هماهنگ گردان و براى شيطان، در او بهرهاى قرار مده. خدايا! از تو طلب آمرزش ميكنم و به درگاهت توبه مينمايم كه تو آمرزنده و رحيمى."
در اين دعا نيز، مؤمن براى خود و وارثانش از خداوند مغفرت، خلقت نيكو، دورى از شيطان و زيبايى ظاهر و باطن طلب ميكند. ضرورى است كه اهل خانه به اين پيوستگى عاطفى و الهي توجه داشته باشند و خود را در خدمت اعضا بدانند، نه طلبكار از آنان و چنانكه اشاره شد، خدمت به ديگران، دعا در حق آنان و رعايت اخلاقيات را وظيفهى خود و حق آنان دانسته، نه لطف و مرحمت نسبت به آنها. حاكميت اين فرهنگ قرآني، بهطور مسلّم در تحكيم و تحسين روابط خانواده مؤثر خواهد بود.
نخستين وظايف والدين
کودکان که پاره هاي پيکر والدين و اعضاي شديدا وابسته بدانهايند , داراي حقوق فوق العاده مهم و قابل توجهي هستند که والدين در قبال آنها مسئوليتي عظيم را دارا هستند . موارد ذيل به اختصار قابل ياد آوري است :
پذيرش کودک :
نخستين حقوق کودکان اين است که آنها را به همانگونه که ازلحاظ شکل ( زشت و زيبا ) و فرم( چاق و لاغر ) و جنس ( دختر و پسر) بدنيا مي آيند بپذيرند .
امام سجاد ( ع ) به هنگامي که صاحب فرزندي مي شد پيش از آنکه از ديگر خصائص طفل بپرسد از خلقتش مي پرسيد که آيا کودک سالم است يا نه و آن گاه مي فرمود :
" الحمدالله الذي لم يخلق مني خلقا مشوها " "
سپاس خداوندي راست که از من نسلي گرفتار و ناقص نيافريد."
براي رفع حساسيت در برابر جنس , پيامبر(ص)درباره به دخترش مي فرمود :
" رائحه اشمها و و رزقها علي الله "
" دختر چو گلي خوشبوست که آن را ميبويم و روزي او برخداست و نيز او دست دخترش را ميبوسيد و مي فرمود دختر هديه خداست .
تسميه کودک :
منظور نامگذاري کودک بوده و بهتر است اين کار قبل از تولد انجام گيرد . از زمان حاملگي دو نام براي جنين بايد انتخاب شود. ( دختر و پسر )
انتخاب نام خوب , براي کودک اهيمت بسيار دارد , نامها در ايجاد غرور و يا حقارت فرد موثرند . بهتر است نامي انتخاب شود که او با آن احساس سرافرازي و وابستگي به پاکان و کند و توصيه شده است که نام کودک از نام خاندان پيامبر باشد .
پيامبر اسلام ( ص ) فرمود : " هر پدري وظيفه دارد که نام زيبايي براي فرزندش انتخاب کند .
امام موسي کاظم ( ع ) فرمود : " نخستين احسان پدر اين است که نام زيبايي براي فرزندش انتخاب کند. "
---------------------------------------------------
پی نوشت:
- " خانواده و تربيت کودک " , ص 111
2- " پرورش مذهبي و اخلاقي کو دک " , ص 109
منبع:
سایت http://omomi.mihanblog.com
|