پرسش:
احترام به پدر و مادري كه دوست دارند حرف، حرف خودشان باشد، تا چه حد لازم است؟ آيا انسان بايد خود را به رضايت آنان بفروشد؟
پاسخ:
از روايات معصومان استفاده ميشود كه والدين چه مؤمن باشند و چه كافر و چه نيكوكار و چه معصيت كار بايد مورد احترام قرار گيرند و استثنا بردار نيست. امامرضا(ع) ميفرمايد: "نيكي به والدين واجب است گرچه مشرك باشند، ولي در معصيت خدا نبايد آنان را اطاعت كرد".[6]
قرآن مجيد تنها در يك مورد مخالفت با پدر و مادر را جايز دانسته و آن صورتي است كه پدر و مادر فرزند را به شرك فرا خوانند، ولي در ساير موارد به رفتار پسنديده توصيه نموده است.[7]
امام باقر(ع) ميفرمايد: "سه چيز است كه خداوند دربارة آنها براي مخالفت رخصت نفرموده است: رد امانت به نيكوكار و بد كردار، وفا به پيمان نسبت به نيكوكار و بدكردار و خوش رفتاري با پدر و مادر، نيكوكار باشند يا بد كردار".[8]
البته احترام گذاشتن به پدر و مادر به معناي قبول همة نظريات آنان نيست.
فرزند ميتواند با رعايت ادب و متانت و حفظ جايگاه پدر و مادر نظر خود را در موضوعات مختلف بيان كند و از منطق خود دفاع نمايد. والدين نيز نبايد توقع داشته باشند كه فرزندشان هميشه پيرو نظريات آنها باشد. مهم حفظ حدود و رعايت تواضع و فروتني است. هرگز قرآن و روايات معصومان از فرزندان نمي خواهد در بست تمام نظريات پدر و مادر را بپذيرند، بلكه آية"فبشّر عباد الّذين يستمعون القول فيتبعون احسنه".[9] بندگاني را بشارت ميدهد كه سخنان را ميشنوند و بهترين را انتخاب مي كنند، فرزندان را نيز در بر مي گيرد. فرزندان بايد از جدل و بحث هاي بيهوده كه ممكن است به تيرگي روابط و موجب ناراحتي پدر و مادر بيانجامد، اجتناب ورزند، يعني براي پدر و مادر حريم قائل شوند.
در هر حال دو مسئله وجود دارد: يكي احترام به پدر و مادر كه هميشه بايد باشد و دوم اطاعت از آنها كه اين هميشگي نيست. اطاعت از آنها در كارهاي خوب، حتي در كارهاي مباح است، اما اطاعت از آنها در كارهاي گناه و يا آنچه به نفع و مصلت واقعي شخص نيست، لازم، بلكه جايز نيست.
[6]عيون اخبار الرضا، ج 2، ص 124.
[7]لقمان(31) آيه 15.
[8]اصول كافي، ج 3، ص 236.
[9]زمر (39) آية 18.
|