پرسش:
ترس و خجالت در كودكان چگونه پيشگيري ميشود؟
پاسخ:
ترس و خجالت در كودك بلكه هر انساني يك امر طبيعي است. وجود ترس براي فرار از خطر و خجالتي بودن براي حفظ حياء يك ضرورت است. لكن آنچه نگران كننده است، اين است كه ترس و خجالت سبب عقب ماندگي و عامل بازدارنده آدمي از رشد لازم در ابعاد مختلف نفس و زندگي شود. اين جاست كه بايد به بررسي علّت اساسي ترس و خجالت بپردازيم، آيا ترس و حالت خجالت و كمرويي كودك ارثي است؟ آيا ناشي از نوع رفتار مادر و يا پدر در نزد كودك است؟ آيا معلول بيتوجهي و محبّت كم است؟ آيا آنچه در كودك هست ترس است يا هراس، اضطراب و نگراني... و اين كه اين ترس سبب چه واكنشهايي در كودك شده است. آيا موجب عزلت و انزوا طلبي او شده است؟
به هر حال بايد عامل مسأله ترس و خجالت را در كودك براساس نوع رفتار او، و تأمّل درگذشته او بدست آوريم و در رفع آن عامل بكوشيم، گاهي ممكن است ترس و خجالتي بودن معلول عدم اعتماد به نفس باشد. اعتماد به نفس را در او رشد دهيم و زنده كنيم. و مطلب ديگر اين كه ببينيم كودك از چه چيزهايي ميترسد و يا هراس دارد اگر ترس او از نوع معقول آن است، در چنين موردي او را به حال خود رها كنيم. مثل اين كه از افتادن در خطا و كاري اشتباه ميترسد و احتياط ميكند. امّا چنانچه ترس و خجالتي بودن او از مواردي است كه نبايد داشته باشد. او را با آن مورد بتدريج مواجه كنيم و قبل از مواجه ساختن او در مقابل خود مواجه شويم. مثل اين كه كودك از سوسك ميترسد. چندين مورد در مقابل كودك سوسك را مورد نظر قرار دهيم و از خصوصيّات او سخن بگوييم و به كودك بفهمانيم كه در صورت مزاحمت سوسك از بين بردن او اشكال ندارد. تقويتهاي جسماني، وعده حمايت در كارها به كودك، تشويق(مثلاً در آب انسان آغوش باز كند و بگويد بيا من ترا ميگيرم) واداشتن به تجربه، معرّفي شجاعان، استفاده از مذهب و... راههاي ديگري به قدرت روحي كودك كمك ميكند. كتاب ترس و اضطراب در كودكان نوشته دكتر علي قائمي بسيار مفيد است. /ح |