پرسش:
توصيه شما براي اينكه بتوانيم زوجي چون حضرت علي (ع) و فاطمه(س)باشيم چيست؟
پاسخ:
در ابتدا كلامي از اين دو معصوم كه الگوي تمام همسران و زوجهاي جوان بايد باشد و هست برايتان نقل ميكنيم: حضرت علي(ع) ميفرمايد: «هيچگاه فاطمه از من نرنجيد و او نيز هرگز مرا نرنجاند و او را به هيچ كاري مجبور نكردم و او نيز مرا آزرده نساخت. در هيچ امري، قدمي برخلاف ميل باطني من برنداشت و هرگاه كه به رخسارش نظاره ميكردم، تمام غصههايم برطرف ميشد و دردهايم را فراموش ميكردم» و در جايي ديگر ميفرمايد: «به خدا قسم! هرگز كاري نكردم كه فاطمه خشمگين شود و او نيز هيچگاه مرا خشمگين نكرد»، (بحارالانوار، ج 43، ص 60 و 123).
حضرت فاطمه(س) در ابتداي وصيت خود به اميرالمؤمنين(ع) فرمود: «يا ابن عم، ما عهدتني كاذبة ولاخائنة، ولاخالفتك منذ عاشرتني؛ اي پسرعمو! هيچگاه مرا دروغگو و خيانتكار نديدي و از آن زمان كه با من زندگي كردي، با تو مخالفت نكردهام».
اميرالمؤمنين(ع) در پاسخ فرمود: «معاذاللّه، انت اعلم باللّه وابّر واتقي واكرم واشد خوفا من اللّه من أن او بخك مخالفتي...؛ پناه به خدا، تو عالمتر به خدا و نيكوكارتر و پرهيزكارتر و گراميتر و ترسانتر از خدايي، از اين كه من تو را به نافرماني از خود سرزنش كنم»، (بحارالانوار، ج 43، ص 191).
هر چند كسي نميتواند همچون آن دو بزرگوار بشود ولي ميتوان زندگي و نحوه روابط زن و شوهر و روش همسرداري را براساس تعليمات و راهنماييهاي آن بزرگواران شكل داد و آنان را به عنوان الگوي عملي خويش قرار دهد. در اين راستا ابتدا بايد شناخت نسبتا كاملي از شخصيت و روش زندگي و همسرداري آن دو بزرگوار به دست آوريم كه در اين زمينه ر.ك:
- جلوههاي رفتاري حضرت زهرا(ص)، عذرا انصاري، دفتر تبليغات اسلامي قم
- همسران برتر، دكتر غلامعلي افروز
- در عين حال كلياتي را درباره نحوه روابط زن و شوهر به عرضتان ميرسانيم.
{الف) نكات ضروري و مهمي كه شوهر در ارتباط با همسرش بايد رعايت كند:
1- مهرورزي و اظهار محبت؛ يكي از وظايف مردان نسبت به زنان دوستداشتن وا ظهار محبت به اوست. پيامبر اكرم(ص) ميفرمايد: من از زندگي دنيا به سه موضوع علاقهمندم. مهرورزي به زنان، عطر و بوي خوش، نماز. محبت به تنهايي كافي نيست بلكه شوهر بايد آن را بر زبان آورد و اين سخن را به او بگويد. به فرموده پيامبر(ص) سخن شوهر به همسر خود كه: تو را دوست دارم هرگز از يادش نميرود. بنابراين هم بايد همسر خود را به صورت واقعي عمقي و قلبي دوست داشت و هم اين محبت واقعي را در زبان و عمل ابراز و اظهار كرد.
2- حمايت از همسر و ايجاد دلگرمي؛ با توجه به اين كه معمولاً زنان در مواردي از دوران زندگي دچار برخي اضطرابها و بحرانها و نگرانيهايي ميشود (مثل دوران بارداري، دوران قاعدگي و...) شوهر بايد نقش حمايتي و دلگرم كنندگي خود را مضاعف كرده و مراقبتهاي بيشتري به عمل آورد و در رسيدگي به امور منزل تلاش بيشتري انجام دهد.
3- معاشرت خوب داشتن؛ نظير اين كه با همسر مشورت و تبادل نظر كردن در زمينه وظايف و كارهاي منزل و احترام گذاشتن به نظرات مشورتي وي و عدم تمسخر نسبت به وي، عفو و گذشت داشتن نسبت به خطاها و لغزشهاي او.
4- همانندي در زندگي؛ در امر پوشاك و لباس و نيز غذا آنچه براي خود تهيه و استفاده ميكند براي همسر و شريك زندگي خود نيز فراهم نمايد و از يك سطح تغذيه و پوشاك بهرهمند شوند نه اين كه مرد در بيرون خانه از غذاي بهتر و يا لباس گرانتر استفاده كند و زن در خانه به كمتر از آن.
5- اختصاص وقت براي گفتگو و مراوده با همسر؛ گذراندن اوقات خاص در شبانهروز پس از اشتغالات روزانه و در كنار همسر و فرزندان و ايجاد ارتباط كلامي و توجه عاطفي و همسخن شدن با همسر موجب ايجاد تفاهم، صفا، صميميت و دوستي بيشتر ميشود.
6- توجه به حفظ پاكدامني و عفت و آراستگي ظاهري؛ مردان نيز همچون زنان بايد در حفظ پاكدامني و عفت و آراستگي ظاهري و زيبايي خود در برابر همسران خويش كوشا باشند. بنابراين با زنان ديگر مخصوصا زناني كه همسرشان نسبت به آنها حساسيت دارند روابطي برقرار نكنند. از چشمچراني و... خودداري نمايند. از زيباييهاي زنان ديگر نزد او سخن نگويند. خود رابراي همسر خود بيارايد. با لباس بهتر سر و وضع كامل، آرايش بيشتر در برابر همسر خودحاضر شود.
7- داشتن سعه صدر در برابر كجخلقيها و خطاهاي همسر؛ روانشناسان معتقدند زنان در زندگي زناشويي شوهر خود را تنها يك شوهر نميشناسند بلكه آرزو دارند در حقشان لطف پدري را هم مراعات كنند. بنابراين شوهر نسبت به مشكلات زندگي و كم و كاستيهاي آن و لغزشهاي همسر خود بايد از سعه صدر كافي برخوردار باشد و با ملايمت و زبان خوش با آنها رفتار نمايند. به همين جهت است كه علي(ع) نيز ميفرمايد: در همه حال با زنان مدارا كنيد با آنها به زبان خوش سخن بگوييد و در جايي ديگر علي(ع) زن را به شيشهاي تشبيه كرد كه اگر رهايش كنند ميشكند و اگر محكم و با شدت بخواهند نگاهش دارند باز هم ميشكند.
{ب ) نكات مهمي كه زن در ارتباط با شوهرش بايد رعايت كند:
1- دوستي و تفاهم؛ همان طور كه اساس ازدواج دوستي، مودت، رحمت و صميميت است ارتباط كلامي و رفتاري زن با شوهرش بايد بر همين اساس و تداوم و تقويت محبت و مهرورزي باشد و از هرگونه بدبيني غرضورزي، حسادت و آنچه با روابط دوستانه معارض است پرهيز نموده و به جاي اين كه «من و تو و دوگانگي داشته باشيم «ما» و يگانگي را در زندگي مشترك رواج دهيم.
2- احترام و استقبال؛ به شوهر بايد احترام گذاشت نام او را به بزرگي و احترام ياد كنيم او را سبك صدا نزنيم. درباره قيافه ظاهري و رفتار و كردارش اظهار نظر منفي نكنيم، به هنگام ورودش به خانه از او استقبال كنيم و او را گرم و صميمانه پذيرا باشيم و امكان استراحت و آرامش او را فراهم نماييم.
3- تواضع و فروتني؛ تواضع زن در برابر شوهر و منتنگذاشتن بر وي نه تنها مايه شكست و سقوط او نميشود بلكه باعث نفوذ بيشتر او در قلب شوهرش ميشود.
4- آرايش و خودآرايي؛ زن با آرايش و خودآرايي و مرتب كردن سر و وضع خود و پوشيدن لباس زيبا براي همسر خود موجب دلبستگي بيشتر شوهر به همسر خود و جلوگيري از برخي انحرافات همچون تنوعطلبيها، چشمچرانيها و اظهار عشق و علاقه به ديگر زنان خواهد شد.
5- كمككار همسر بودن؛ در تحصيل علم، كسب مال براي امرار معاش و در موقعيتهاي مختلف و گرفتاريها و مشكلات زندگي به شوهر خود كمك كند و او را تشويق كرده و او را تسكين و دلگرمي دهد.
6- بيش از توان و قدرت مالي همسر نبايد از وي تقاضا كرد. پيامبر ميفرمايد: بهترين زن زني است كه در هزينه زندگي معقول باشد و با شوهر رفيق و مدارا كند. او را بر انجام كاري كه قدرت ارد وادار نكند و او را شرمسارش نسازد. بنابراين زن نبايد توقعات بيجا و خارج از استطاعت زندگي همسرش داشته باشد كه موجب زحمت و ملال شده.
7- نشان ندادن رنج و زحماتي كه در زندگي مشترك متحمل ميشود. در نزد مردان زناني بيشتر ارزشمنداند كه متحمل، پاكباز، صبور و بردبار باشند نه زناني كه جزع و بيتابي ميكنند و گاه رنج و درد خود را كوهي نشان ميدهند. آنچه بيان شد كلياتي و مختصري از وظايف اخلاقي و انساني زن و شوهر نسبت به يكديگر بود ولي براي شناخت بهتر و بيشتر در اين زمينه مطالعات گستردهتري داشته باشيد.
در اين زمينه ر.ك:
1- آيين همسرداري، آيتالله اميني
2- تشكيل خانواده در اسلام، دكتر علي قائمي
3- بهشت خانواده، دكتر سيد جواد مصطفوي
|