پرسش:
اگر پدري بخواهد خانه خود را بدون رضايت بچههايش وقف نمايد، در صورتي كه بچههايش به ارثيه او نياز دارند، آيا در صورت وقف خانه توسط پدر، فرزندانش ميتوانند پس از مرگش ملك وقفي او را از وقف در بياورند؟
پاسخ:
1 - با توجه به مقدمه و توضيحات ذكر شده، "هر تبعيضي ظلم نيست.آيا ميتوان گفت شخصي كه يك تكه نان يا چند قاشق برنج بيش از حد نياز بدنش خورده، مرتكب فعل حرامي شده است؟ چون شخص از حد اعتدال و ميانهروي خارج شده و غذايي بيشتري خورده است؟
بر اين مبنا، هر كسي زياد بخندد يا بگريد، يا در تابستان لباس گرم زمستاني بپوشد و ... نمي توان گفت مرتكب گناه و فعل حرامي شده است، با اين كه از حد اعتدال و ميانه روي خارج شده است.
2 - لازم رعايت عدل در مورد فرزندان، برابر قرار دادن آنان در هم? امور نيست؛ مگر آن كه از هم? جهات شرايط و ويژگيهاي يكسان داشته باشند. بلكه عدل آن است كه به هر فرزندي، به ميزان استعداد، نياز ، لياقت و شايستگيهاي جسماني، فكري، روحي، ايماني و معنوي عنايت داشته باشيم.
3 - پدر تا زماني كه زنده است، وظايفي در برابر فرزندان خود دارد؛ مانند انتخاب نام نيكو، فراهم كردن زمينه مساعد براي تعليم و تربيت آنان، راهنمايي براي انتخاب شغل و همسر و ...
اما از سويي ديگر او مالك اموال و ثروت خويش است ميتواند همه يا قسمتي از آن را در راه خدا و امور خيريه هزينه كند يا به فردي يا افرادي - اعم از فرزندان يا ديگران - ببخشد و به نام آنان ثبت نمايد و به تملّكشان درآورد.
نبابر اين، بدون داشتن اطلاعات لازم از همه مسايل و كاركردهاي يك فرد يا خانواده نميتوان در مورد اعمال آنها قضاوت نمود. البته در روايات، بر رعايت عدالت بين فرزندان تأكيد فراوان شده است تا جايي كه سفارش شده است كه والدين در مهرورزي و بوسيدن نيز تبعيض روا ندارند.
پيامبر(ص) ميفرمايد: خدا دوست دارد كه بين فرزندانتان عدالت را رعايت كنيد، حتي در بوسيدن آنان .(4) پس فرق گذاشتن بين فرزندان در هديه نيز كار پسنديدهاي نيست. /ح
پي نوشت:
1 - ملا احمد نراقي، معراج السعاده ، ص 362
2 - مصباح يزدي، آموزش عقايد، ج 1، ص 163.
3 - همان، ص 363.
4 - مصباح يزدي، آموزش عقايد، ج 1، ص 4 - 163.
5 - كنز العمال، ج 16، ص 445. |