پرسش:
در مجلسى كه پيامبر((صلى الله عليه وآله)) نزد خويشان دعوتش را آشكار ساخت، با اينكه آنان هنوز پيامبرى وى را تصديق نكرده بودند، چگونه على((عليه السلام)) را جانشين قرار داد؟
پاسخ:
كسى كه مى خواهد نهضتى را پايه گذارى كند و آيينى را بنيان نهد، نخستين موضوعى كه بايد به آن توجّه داشته باشد مسأله ى انتخاب معاون و كمك كار است. بدين لحاظ در داستان حضرت موسى((عليه السلام)) مى خوانيم كه وى هنگامى كه به تبليغ فرعون مأمور مى شود، مى گويد: «واجعل لى وزيرا من اهلى(1); براى من وزيرى از اهل من قرار ده». بر اين اساس پيامبر اسلام((صلى الله عليه وآله)) هم زمانى كه مى خواهد دعوت خويش را آشكار سازد، به اين مسأله مهم توجّه دارد و پس از اعلام پيامبرى خويش مى فرمايد: «فايكم يوازرنى فى هذا الامر؟ كدام يك از شما به من در كار دعوت و تبليغ اين هدف مقدس كمك مى كند؟»
از سوى ديگر پيامبر مى داند كه وزير و كسى كه از هر لحاظ درباره وى فداكارى خواهد كرد و پيشرفت اسلام مرهون تلاشها و فداكاريهاى وى خواهدبود، جز على((عليه السلام)) كس ديگرى نيست. پيامبر هم براى اينكه وزيرى براى خويش برگزيند و هم مسأله ى خلافت و جانشينى على((عليه السلام)) را كه از نظر اهميت در رديف خود مسأله ى پيامبرى است، از همان آغاز بنيان نهد. به صورت سؤال به آنان فرمود: «چه كسى مرا كمك خواهد كرد؟» در حالى كه مى دانست كسى جز على((عليه السلام)) اين دعوت را پاسخ نمى گويد. با اين لحن كه شايسته ترين تعبير در چنين موقعيتى است، هم وزير و معاون و جانشين خويش را تعيين فرمود و هم در ظاهر، موقعيت بزرگان قوم خويش را حفظ نمود. /ح
ـــــــــــــــــــــ
1 - سوره طه، آيه 29.
|