پرسش:
عوامل انحراف انسان از مسير عبوديّت چيست؟
پاسخ:
عواملى كه انسان را از عبوديّت باز مى دارند و اعمال انسان را از جهت خدايى و رضاى الهى دور مى كنند به طور كلّى چهار دسته اند:
الف - نفس و هواهاى نفسان. آنجا كه انسان به پيروى از خواسته ها و هواهاى لجام گسيخته و بى حّد و خصر نفس گردن مى نهد، از اوامر الهى و رضاى خدا فاصله مى گيرد. در روايتى آمده است:«اعدى عدوّك نفسك التّى بين جنبيك; بزرگ ترين دشمن تو نفس تو كه در بين دو پهلوى تو قرار دارد، مى باشد».
ب - دنيا و جلوه هاى آن. آنجا كه انسان آخرت را در نظر ندارد و همه همّت خود را دنيا قرار مى دهد، نعمت ها و برخوردارى هاى آن در نظر انسان جلوه مى كند و تمام همّت او به دست آوردن آنها مى شود و در نتيجه به اوامر الهى گردن مى نهد. در روايتى آمده است:«حبّ الدّنيا راس كلّ خطيئة; حبّ دنيا اصل تمامى خطايا و گناهان است».
ج - مردم و تمجيدهاى آنان. آنجا كه انسان صرفاً به خاطر تعريف ها و تمجيدهاى مردم اقدام مى كند، چه بسا براى كسب رضاى مردم، رضايت خدا را ناديده مى گيرد. همچنان كه در برخى از روايات به اين امر اشاره و از آن نكوهش شده است.
د - شيطان و وسوسه هاى او. كار شيطان و ايادى او اينست كه انسان را وسوسه كنند، هواهاى خفته نفس را بيدار كنند، جلوه هاى دنيا را در نظر انسان تزيين كنند و حرفها و تجديدهاى مردم را در نظر انسان بزرگ و مهم جلوه دهند، و به طور كلّى به اغوا و فريب انسان بپردازند و با وسوسه، سه عامل انحراف مذكور را كارسازتر و مؤثرتر گرداند. /ح |