پرسش:
چطور مي شود كه براي خواندن دعايي، ثوابي معادل ثواب شهيد داده مي شود؟ يا روزه روز نهم ذي الحجه معادل ثواب روزه تمام عمر است و اگر سوره الرحمن در روز قرائت شود و شخص بميرد، شهيد از دنيا رفته است؟
پاسخ:
ضمن تشكر از پرسشگر محترم به جهت مكاتبه با واحد.
سؤال شما بسيار دقيق است و ما نيز پرسشي فراتر از آن را مطرح نموده و به آن پاسخ مي دهيم.
يقيناً بهشت الهي با آن همه نعمات و مواهب عظيم چيزي نيست كه انسان استحقاق آن را داشته باشد، آن هم به خاطر عبادت ها و نمازهايش و اگر به قياس عمل انجام شده بايد به انسان پاداش داده شود، شايد مستحق يك هزارم بهشت باشد، پس به راستي سرّ مطلب در كجا نهفته است؟ خداوند فرموده: «من عمل سيئةً فلا يجزي الا مثلها و من عمل صالحاً من ذكرأ و أنثي و هو مؤمن فأولئك يدخلون الجنه يرزقون فيها بغير حساب» (مؤمن، آيه40) هر كس كار خوبي انجام دهد و مؤمن باشد، داخل بهشت مي شود، پس به اين نتيجه كلي مي رسيم که بين عمل و ثوابش رابطه تساوي نيست. از سوي ديگر فضل و رحمت وسيع الهي تمام جهاني هستي را فرا گرفته است. فضل بي انتهاي الهي حتي شامل حال كافران و ملحدان مي شود. اينجا است كه مسئله "تفضل الهي" رخ مي نمايد. تنها فضل و رحمت الهي حلال مشكل است و خدا در ازاي عبادت و اطاعت الهي در حداكثر در عمر صد ساله، بهشت را كه آسان تا ابد در آن جاويدان است، جزايش قرار داده است كه اين خود باعث ترغيب انسان به كار خير مي شود. "مي يابيم كه ثواب و جزا مزد عمل نيست، بلكه فضل و رحمت الهي است كه بنده صالح را فرا گرفته است. پس وقتي به درياي بي ساحل تفضل و رحمت الهي نظر افكنيم، چنين ثواب هايي بعيد به نظر نمي رسد و ديگر بعيد نيست كه انسان در دنياي فاني با اعمالي بسيار ناچيزي، به خلود در بهشت و بقا در سراي بهشتي رهنمون گردد. البته حفظ و نگهداري ثواب به اندازه دستيابي بر آن مهم است، چرا كه گاهي آدمي كارهاي خير فراواني انجام مي دهد و درخت هاي فراواني در جنت به دست مي آورد، ولي با فرستادن آتش معصيت آنها را به تلّ خاكستري مبدل مي سازد. از ديگر سو اين گونه ثواب ها علاوه بر تحريك و ترغيب بنده به انجام كار خير، شخص را به فوائد مثبت آن كار واصل مي گرداند، مثلاً روزه روز نهم ذي الحجه، حتماً داراي ثمرات روحي و رواني فراواني است و روزه دار، توفيق نيل به آن فضائل را مي يابد. يا قرائت روزانه سوره الرحمن قلب انسان را با آيات الهي جلا داده و هر چه بيشتر با مضامين و معاني اين سوره آشنا مي گردد و با نعم الهي در بهشت آشنا مي گردد و عدم خود را براي رسيدن به آنها جزم مي نمايد.
در عين حال بايد به اين نكته نيز توجه داشت كه اگر واقعاً عملي صادقانه و به نحو خلوص نيت انجام شود، اگر چه شايد عمل كوچكي باشد، اما حقيقتي كه در عمل كوچك وجود دارد (كه صداقت و خالصانه بودن آن است) ارزش بسيار دارد و ثواب عظيم به خاطر ارزش واقعي و معنوي عمل داده مي شود، نه شكل ظاهري آن.
در پايان تذكر اين مطلب ضروري است كه فرض را بر صحت اين روايات كه ثواب هايي را نقل مي كنند، گذاشته ايم، چرا كه بعضي از اين احاديث احتمال جعلي بودنش وجود دارد كه با رجوع به اهل فن، مي توان اطلاع حاصل نمود./ح
|