براي پرهیز از شکست باید در گزینش هدف دقّت کرد. هدفهای آرمانی جهت حرکت را مشخص میکنند ولی تنها هدف آرمانی کافی نیست؛ زیرا دوری و نزدیکی به هدف آرمانی قابل ارزشیابی نیست.
نقطه گذاری هدف ها
برای رسيدن به هدفهاي بزرگ شايسته است كه هدفهاي كوتاه را هم به عنوان هدف در نظر گرفت و پس از رسيدن به هر كدام از آنها، آن را موفّقيت دانسته و براي هدف بعدي قدم برداشت.
تنها هدف آرمانی کافی نیست.
براي نمونه كسي كه ساك سنگيني را براي بردن به داخل قطار بلند ميكند، بايد چندین نقطه را به عنوان هدف برگزيند و پس از رسيدن به آن نقطه ساك را زمين گذارد و دوباره با ديدن نقطه بعدي ساك را بردارد و سرانجام به قطار برساند. او در اين كار هم به هدف نهايياش رسيده است و هم چندين موفّقيت را تجربه كرده است. امّا اگر از ابتدا ساك را به قصد رساندن به قطار از زمين بردارد. به ناچار چندينبار ساك را بر زمين ميگذارد و خود را هم ناتوان و ضعيف مييابد. براي پرهیز از شکست باید در گزینش هدف دقّت کرد. هدفهای آرمانی جهت حرکت را مشخص میکنند ولی تنها هدف آرمانی کافی نیست؛ زیرا دوری و نزدیکی به هدف آرمانی قابل ارزشیابی نیست.
نمونه ديگر، رسيدن به مدارج علمي امری ستوده است امّا پشت سر نهادن هر مرحله، خود موفقيّتي ستودني است و كسي كه كارشناسي خود را با موفقيّت به دست آورده است، بايد از نتيجه كارش خشنود باشد و براي آزمون كارشناسي ارشد تلاش كند و اگر در اين مرحله موفّق نشد، هرگز نبايد موفقيّت پيشين خود را هم ناديده بگيرد. به هر حال، او براي به دست آوردن مدارك كارشناسي چندين مرحلهی موفّق را پشت سر نهاده و شكست در مرحله كارشناسي ارشد تنها يك ضربه است و به موفقيّتهاي سابق زياني وارد نميكند.
تقسیم هدف های کلّی به جزئی
در سیر و سلوک مؤمنان نیز این قاعده کاربرد دارد. برای نمونه هدف آرمانی مؤمنان قرب الهی است ولی چگونه میتوان دوری و نزدیکی به قرب الی الله را ارزشیابی کرد. بنابر این، پس از تعیین قرب الهی به عنوان هدف آرمانی بایسته است که هدفهای کلی عینی را تعیین کرد و سپس هدفهای جزیی را در همان راستا تعریف نمود. در همین مثال انجام واجبات و ترک محرمات و به جای آوردن مستحبات هدفهای عینی هستند که قابل دستیابی و ارزشیابی هستند. اکنون همین هدفهای کلّی را به هدفهای جزیی تقسیم میکنیم. خواندن نماز، روزه ماه رمضان و خواندن قرآن میتواند پارهای از هدفهای جزیی ما باشد. اکنون کسی که نماز خود را در وقت خودش به جای آورده است ولی موفق به خواندن قرآن نشده است، خود را شکست خورده کامل نمیداند بلکه به قسمتی از هدفش دست یافته است و برای رسیدن به هدفهای برتر تلاش میکند.
منبع : اراده، ص44، آقاتهرانی |