س1) ملاك نگرفتن روزه؛بیماربودن است یامضربودن روزه؟
ج)ملاک ،ضرر داشتن روزه است نه بیمار بودن؛پس شخص سالم و تندرستی که روزه برایش ضرر دارد، نباید روزه بگیرد؛ چنانکه بیماری که روزه گرفتن برایش ضرر ندارد، باید روزه بگیرد.
س2) ملاك ضرر داشتن تشخیص خود مكلف است یا نظر پزشک؟
ج)تشخیص خودمکلف است كه گاهی از اطمینان به قول متخصص به دست می آید و گاهی از تجربه بیمارهای مشابه و گاهی از تجربه خود شخص؛ پس اگربداند روزه برایش ضررندارد، اگر چه دكتر بگوید ضرر دارد، باید روزه بگیرد.
س 3) دخترانی که تازه به سن تکليف رسيده اند و روزه گرفتن بر آن ها مقداری مشکل است، چه وظیفهای دارند؟
ج)بر آن هاروزه گرفتن واجب است و ترک روزه به مجرد بعضی از عذرها جايز نيست، ولی اگر روزه گرفتن برای ايشان ضرر داشته باشد يا تحمل آن برايشان همراه با مشقت زياد باشد، افطار برای آن ها جايز است. البته قضای روزه هايی که از ماه رمضان افطارکرده اند، برآنها واجب است. (اجوبه، س ۷۳3.)
س4 ) اگرکسی به مجرد احتمال عدم وجوب روزه ، روزه اش را عمدا افطارنماید ، ولی بعداً معلوم شود که روزه بر او واجب بوده، وظیفه اش چیست؟
ج) در فرض سؤال علاوه بر قضا، کفّاره هم بر او واجب است. اما اگر افطار به علت ترس از ضرر باشد و ترس هم منشأ عقلايی داشته باشد، کفّاره واجب نيست، ولی قضا بر او واجب است. (همان، س ۷۳5.)
س5) کسی که بر اثر عذر مسافرت، روزه ماه رمضان از او فوت شده و آن عذر تا ماه رمضان سال آينده استمرار داشته باشد تکلیفش چیست؟
ج)فقط قضای آن بر او واجب است و کفّاره تأخير واجب نيست. (همان، س ۷۳6.)
س 6) آيا گفته پزشک هنگامی که بیماری رااز روزه گرفتن به دليل ضرر داشتن منع می کند، حجت است يا خير؟
ج) اگر پزشک امين نباشد و گفته او هم اطمينان آور نباشد و باعث خوف ضرر نشود، گفته او اعتباری ندارد و در غير اين صورت نبايد روزه بگيرد. (همان، س ۷48.)
س 7) اگر چشم پزشک فردی را از روزه گرفتن منع نماید،آیا منع چشم پزشک مجوزی برای روزه نگرفتن می شود یاباید یقین پیداکندکه روزه برایش ضرردارد؟
ج) اگر از گفته پزشک متديّن و امين اطمينان حاصل کند که روزه برای چشم او ضرر دارد و يا خوف ضرر داشته باشد، روزه گرفتن برایش واجب نبوده و بلکه جايز هم نيست، و با خوف ضرر نيت روزه صحيح نيست..
س8)پدرومادرمسنی که یقینا روزه برآنها ضررداردوبراثرروزه گرفتن دچارضعف شدیدجسمانی ویاتشدید بیماری می شوند،حکم روزه اشان چه می شود؟
ج) ملاک تأثير روزه در ايجاد بيماری يا تشديد آن و عدم قدرت بر روزه گرفتن تشخيص خود روزه دار نسبت به خودش است و اگر بداند روزه برای او ضرر دارد يا خوف ضرر داشته باشد و در عين حال بخواهد روزه بگيرد، روزه گرفتن برای وی حرام است.
س 9) نوعی داروی طبی برای اشخاص مبتلا به تنگی نفس شديد وجود دارد که عبارت است از يک قوطی که در آن مايع فشرده شده وجود دارد و با فشار دادن آن داروی مايع به صورت پودر گاز از طريق دهان وارد ريه شخص بيمار شده و موجب تسکين حال وی می گردد. گاهی بيمار مجبور می شود در يک روز چندين بار از آن استفاده کند، آيا با وجود استفاده از اين دارو، روزه گرفتن جايز است؟ با توجه به اين که بدون استفاده از آن روزه گرفتن غيرممکن و يا بسيار سخت خواهد بود.
ج. وسیله مذکور اگر صرفاً برای بازکردن راه تنفّسی استفاده می شود مبطل روزه نیست.
س 10) نظر شريف جناب عالی درباره تزريق آمپول و ساير تزريقات نسبت به روزه داران در ماه مبارک رمضان، چيست؟
ج) احتياط واجب آن است که روزه دار از آمپول های مقوّی يا مغذّی و هر آمپولی که در رگ تزريق می شود و نيز انواع سرم ها خودداری کند، لکن آمپول های دارويی که در عضله تزريق می شود و نيز آمپول هايی که برای بی حسّ کردن به کار می رود،مانعی ندارد.
س 11)آيا خوردن قرص فشار خون در حال روزه جايز است يا خير؟
ج) اگر خوردن آن در ماه رمضان برای درمان فشار خون ضروری باشد، اشکال ندارد، ولی با خوردن آن روزه باطل می شود. (همان، س ۷68.)
س 12) استفاده از داروهای مخصوصی که برای معالجه در داخل بدن گذاشته می شود ، مانندشيافهای روغنی، درموردروزه چه حکمی دارد؟
ج. استفاده از آن داروها به روزه ضرر نمی رساند.
س13) اگرخانمی به دليل کم يا خشک شدن شيرش بر اثر روزه، خوف ضرر بر طفل خود داشته باشد،تکلیفش چیست؟
ج)بایدروزه اش را افطار کند، ولی برای هر روزی بايد يک مدّ طعام به فقير بدهد و قضای روزه را هم بعداً به جا آورد.
س 14) خانم بارداری که نمی داند روزه برای جنين او ضرر دارد يا خير، وظیفه اش چیست؟
ج) اگر بر اثر روزه، خوف ضرر بر جنين داشته باشد و خوف وی هم دارای منشأ عقلايی باشد، افطار بر او واجب است و در غير اين صورت واجب است که روزه بگيرد.
15) اگرخانم بارداری با وجود خوف از ضرری که دارای منشأ عقلايی است، روزه گرفته باشد و يا بعداً برايش معلوم شود که روزه برای وی يا برای جنينش ضرر داشته،حکمش چیست؟
ج)روزه اش صحيح نيست و قضای آن بر او واجب است.
قال الصّادقُ عليه السلام:
« إذا أصبَحتَ صائما فَلْيَصُمْ سَمعُكَ و بَصَرُكَ مِنَ الحَرامِ، و جارِحَتُكَ و جِميعُ أعضائكَ مِنَ القَبِيحِ، و دَعْ عَنكَ الهَذْيَ و أذَى الخادِمِ، و لْيَكُنْ علَيكَ وَقارُ الصِّيامِ، وَ الزَمْ ما استَطَعتَ مِن الصَّمتِ و السُّـكوتِ إلاّ عن ذِكرِ اللّه ِ ، و لا تَجعَلْ يَومَ صَومِكَ كَيَومِ فِطرِكَ، و إيّاكَ و المُباشَرَةَ، و القُبَلَ و القَهقَهَةَ بِالضِحكِ؛ فإنّ اللّه َ مَقَتَ ذلكَ . »(بحار الأنوار : ج96 ص292 ح16 .)
امام صادق عليه السلام : هرگاه روزه گرفتى ، گوش و چشمت را از حرام روزه بدار و همه اعضا و اندامهايت را از زشتى، و پُرگويى و اذيّت كردن زیردستت فروگذار . بايد وقار روزه در تو باشد و تا مى توانى خاموش باش مگر از ذكر خدا؛ و روزى كه روزه دارى، با روزى كه روزه ندارى يكسان نباشد ، از نزديكى كردن و بوسيدن همسر و با صداى بلند خنديدن دورى كن ؛ زيرا خداوند اين كارها را دشمن دارد
|