با وجود تلاش علمای اسلامی برای ایجاد اتحاد بین مسلمانان در زمانی که دشمنان اسلام از هر سو بر مسلمانان احاطه پیدا کرده اند و مسلمانان بیش از هر زمان دیگری به وحدت کلمه نیاز دارند(1) طرح مجدد افکار ابن تیمیه توسط محمد بن عبدالوهاب در شرایط و اوضاع تاریخی بسیار نامناسبی صورت گرفت(2) در شرایطی که استعمارگران غربی با چنگ و دندان به سوی کشورهای مسلمان هجوم آورده بودند، فرقه ای نوظهور و متعصب، مسلمانان را بیش از پیش به جان هم انداخته و سرگرم زد و خوردهای داخلی کرد.(3)
1. حس گرایی افراطی
وهابیت بر اساس اعتقاد به حس گرایی ، هر چه را که با حواس پنج گانه قابل درک و لمس باشد موجود دانسته و غیر آنها را معدوم و غیر موجود می دانند .این اعتقاد پیامدها و تبعات منفی بسیاری را به همراه دارد که گاه در حوزه اعتقادات وهابیون به شرک و کفر به خداوند متعال و انکار بسیاری از امور ضروری دین می انجامد.
نخستین پیامد حس گرایی سلفی گری ، نزدیک شدن این مکتب به مکتب پوزیتیویسم یا اثبات گرایی است .
پیامد دیگر حس گرایی سلفی، انکار وجود مجردات است. از دیدگاه آنان، انسانها پس از مرگ، هیچ ارتباطی با این دنیا ندارند و به همین دلیل ارواح، حتی روح انسان هایی مثل پیامبر نیز، نمی توانند صدای ما را بشنوند. لذا بدعت و شرک دانستن اموری چون درخواست شفاعت از پیامبر اکرم(ص) و ائمه(ع)، طلب حاجت از ایشان ، درخواست دعا از آن ها ، نذر کردن برای آن ها، سلام کردن به ایشان و اموری از این قبیل، به این اعتقاد وهابیت بر می گردد .
هم چنین حس گرایی افراطی موجب شده که خدای سلفیان، چیزی شبیه انسان ها، جسم باشد. چرا که ایشان برای خدا دست، گوش، چشم و امثال این ها قائل بوده و معتقدند که وی می نشیند، نگاه می کند، راه می رود. وهابیون این گونه اعتقادات واهی و پوچ را به افرادی که به خود جذب کرده و به پیروان خود آموزش داده و آنان را برای اهداف شوم خود( دشمنی و نابود کردن شیعیان) آماده می کنند.
2. ایجاد تفرقه و شکاف میان مسلمانان
سردمداران وهابیت هیچ گاه در پی جمع کردن مسلمانان حول محور مشترک پیامبر اکرم(ص) و قرآن کریم نبوده اند و همواره جز خیانت و کشتار از آستین آنان بیرون نمی آید و اگر در مواردی هم مشاهده می شود که به ظاهر آنان در پی کمک به اسلام و مسلمین هستند، این ظاهر کاری تا جایی است که به منافع دول غربی و آمریکا و شریکشان اسرائیل لطمه ای وارد نشود.(4) استعمارگران با ایجاد مذاهب ساختگی در بین مسلمانان و ایجاد تفرقه بین گروه های مختلف مسلمان، مسلمانان را رو در روی هم قرار داده و با ایجاد تفرقه و درگیری های خونبار در میان مسلمانان در پی رسیدن به اهداف استعماری شان هستند.(5)
3. گسترش سلطه امپریالیسم جهانی
از دیگر پیامدهای وهابیت در عربستان، گسترش و بسط سلطه امپریالیسم جهانی در منطقه ی خاورمیانه است.(6) عربستان سعودی، در راه حفظ استقلال خود از بیگانگان گامی برنداشته، بلکه سیاست خارجی خود را بر مبنای نزدیکی به قدرت های غربی و طرفداری از رژیم های غربی قرار داده اند.(7)
4. تخریب اماکن تاریخی و مذهبی
حفظ آثار نبوت، خصوصاً آثار زندگانی پیامبر اکرم(ص) به دلیل این که در قرآن کریم بیوت پیامبران و صالحان را دارای جایگاه و منزلت خاصی دارد و حفظ این مکان ها و قبور به عنوان یکی از مدارک و اسناد تاریخ اسلام گواه بر اصالت و واقعیت دین اسلام است از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.(8) تکرار این فاجعه(تخریب آثار نبوت) در مورد اسلام، بیش از سایر ادیان خطر ساز است، زیرا اسلام دینی ابدی و جاودانی است که باید تا روز قیامت مردم بتوانند از پرتو آن بهره گیرند، بنابراین چنین دینی همواره باید در نظر مردم از ثبات و قطعیت کامل برخوردار باشد و حفظ آثار تاریخی اسلام یکی از راه های حفظ این ثبات و قطعیت مردم در مورد پیامبر اکرم(ص) و آیین جاودانه ی اسلام است.(9)
وهابیان بسیاری از مکان های تاریخی و مذهبی را به بهانه ی شرک و کفر از میان بردند از جمله: محل تولد پیامبر اکرم(ص) معروف به دار ابن یوسف(10) اما این مکان مقدس و تاریخی هنگام تصرف مکه به دست وهابیان تخریب شده و به محلی برای نگهداری چهارپایان تبدیل شده و…(11) وهابیان به سرکردگی آل سعود علاوه بر تخریب خانه های ائمه(ع) و اصحاب و مساجد بسیار، جنایات فجیعی را به بار آوردند.(12) در حملات وهابی ها به مدینه، آنان بسیاری از اسناد موثق تاریخی و عکس ها را نابود کردند، آنان کتابخانه ی اسلامی تاریخی-علمی مدینه را که یکی از گرانبهاترین کتابخانه های جهان بود به آتش کشیدند.(13)
5. کشتار مسلمانان و تخریب جهره واقعی آنان
علاوه بر جنایات بی شمار وهابیان علیه مسلمانان (بویژه شیعیان) تبلیغات بسیاری از جمله چاپ کتاب ها و نشریات مذهبی و… انجام می دهند تا چهره ی شیعه را تخریب نمایندو(14) علاوه بر ویرانی های بی شماری که این فرقه به بار آوردند، آنان بسیاری از مردم بی گناه را از دم تیغ گذراندند، از جمله فجایع آنان حمله به کربلا و کشتار پنج هزار تن از مردم بی گناه(15) و کشتار هفت هزار تن از مردم مدینه در سال ۱۳۴۴ هجری قمری به دستور عبدالعزیز اشاره کرد.(16)
پيامدهاي گسترش فرقه ضاله وهابيت در محيط امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران
از مهم ترین پیامدهای امنیتی سیاسی گسترش فرقه ضاله وهابیت از رویکرد امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران عبارتند از:
1. یارگیری نهادهای جاسوسی مخالف نظام از پیروان فرقه ضاله وهابیت
نگاه سطحی به دورنمای آسیب های نرم افزاری ناشی از تحرکات وهابیون در ایران می تواند این فرقه ضاله را به گروه فشار یا ابزار جاسوسی برخی کشورهای منطقه تبدیل کند، که بایسته است مورد توجه نهادهای اطلاعاتی امنیتی قرار گیرد، بویژه اینکه، یکی از اهداف راهبردی حامیان این فرقه تاسیس یا نفوذ بر مدارس مذهبی اهل سنت، بویژه در استان های مرزی در جهت ترویج عقاید ضد شیعی است. به عنوان مثال، سازمان اطلاعات و امنیت رژیم صهیونیستی (موساد) با احداث و راه اندازی یک مرکز آموزشی در حوالی شهر چمن افغانستان، نیروهای مخالف جمهوری اسلامی ایران را آموزش می دهند که برخی اعضای آن از وهابیون و سپاه صحابه هستند که دارای اندیشه های افراطی ضد شیعی می باشند.
یکی دیگر از تدابیر مدیریت امنیت نرم افزاری در حوزه تهدیدهای فرقه ای، آسیب شناسی گسترش تفکرات وهابیت و تاثیر آن بر شکل گیری سازمان های تروریستی واقع در محیط امنیتی جمهوری اسلامی ایران است. جهت گیری و مرام نامه عقیدتی سیاسی اکثر سازمان های تروریستی مستقر در شرق ایران مبین تاثیرپذیری بالای آنها از بنیان های نظری وهابیت است.
2. افزایش پتانسیل شکل گیری گروهک های تروریستی ضد شیعی نزدیک به فرقه وهابیت
برخی سازمان های تروریستی ضد شیعی، بویژه در پاکستان، بخش مهمی از نیروهای خود را از «مدارس مذهبی اسلامی»(17) پاکستان و جهادگران سایر کشورها جذب می کند، که براساس «قانون شریعت»(18) توسط لشگر طیبه (جماعه الاسلامیه) پایه گذاری شده اند، که که با گذشت زمان، نقش وهابیون سلفی عربستان و امارات بر این مدارس و نیز نفوذ آنها میان برخی شاخه های القاعده؛ مانند جندالشیطان (گروه تروریستی عبدالمالک ریگی) در حال افزایش است. این مدارس بیشتر در «مناطق قبیله ای» بویژه سه استان وزیرستان، بلوچستان و سرحدات پیشاور متمرکزند و طلاب خود را بیشتر از ملیت های ازبک، تاجیک، چچن و عرب گزینش می کنند که این افراد در بازگشت به کشورهای خود در آسیای میانه، به سر و جان فرقه ضاله وهابیت تبدیل شوند.
وهابیون امارات و عربستان با سرمایه گذاری بر مدارس مذهبی اهل سنت پاکستان و ترویج تفکرات وهابیت می توانند در آینده، زمینه ایجاد و افزایش سازمان های مسلحانه فرقه ای را بوجود آورند، که با توجه به پارادوکس عقیدتی سیاسی آنان با حکومت شیعی جمهوری اسلامی ایران می تواند زمینه شکل گیری برخی تهدیدهای نرم در حوزه اندیشه را فراهم آید.
3. تضعیف وحدت ملی
با توجه به نقش مذهب به عنوان یکی از ریشه های وحدت ملی، متولیان امر بایستی تهدیدهای نرم ناشی از فعالیت های تبلیغاتی فرقه های ضاله، بویژه وهابیت در محیط امنیتی جمهوری اسلامی ایران را در قالب مدیریت استراتژیک امنیت ملی آسیب شناسی کنند.
4. تضعیف شاکله همبستگی فکری عقیدتی جهان اسلام
یکی از ترفندهای ناتوی فرهنگی این است که آنها اقدام ها و تفکرهای خصمانه وهابیون را به اهل سنت تعمیم می دهند تا ضریب وحدت شیعه و سنی را کم رنگ کنند؛ زیرا زیربنای عقیدتی پیروان اهل سنت و مذاهب فقهی شافعی، مالکی، حنبلی و حنفی با مرام نامه گروه تکفیری وهابیت متفاوت است. پیروان شافعی، مالکی، حنبلی و حنفی از مذاهب فقهی اهل تسنن هستند، که با مرام نامه تکفیری عقیدتی وهابیون متفاوت است. به عنوان مثال: وهابیون، شیعیان را به عنوان کافر معرفی می کنند، در حالی که پیروان اهل سنت چنین دیدگاهی را نسبت به شیعیان ندارند.
5. احتمال شکل گیری برخی تنش های فرقه ای در استان های مرزی
یکی از تهدیدهای راهبردی، رخنه فرقه ضاله وهابیت این است که می تواند در بازه زمانی برنامه پنجم پتانسیل وقوع برخی تنش های فرقه ای را در استان های سنی نشین جمهوری اسلامی ایران، مانند کردستان، هرمزگان، سیستان و بلوچستان و... به وجود آورد.
6. افزایش تحرکات ایذایی علیه اتباع ایرانی در پاکستان
گسترش افراط گرایی فرقه ای بویژه آموزه های وهابیت می تواند، تهدیدهایی را برای اتباع ایرانی بوجود آورد که از مصادیق آن می توان به ترور صادق گنجی (مدیر خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در لاهور) در آذر 1369 یا پنج ایرانی در سال 1376 توسط گروه های تندرو وهابی اشاره کرد.
پيامدهاي گوناگون گسترش جريان هاي سلفي و وهابي در کشورهاي آسياي مرکزي
1. ايران به عنوان کشوري شيعه و مخالف با وهابیت، در محاصره دشمنان و سلفی ها قرار مي گيرد.
2. منطقه داراي ساختار متکثر چند قومي، چند مذهبي، چند زباني، چند ديني مي باشد و گرايشهاي انديشههاي ديني- مذهبي تندرو، زمينه تنشهاي فراوان، بي پايان و خشونت را فراهم مي آورد.
3. منطقه با توجه به اينکه مسير راه ابريشم است و در همسايگي چين قرار دارد زمينه گسترش تنش و درگيري به سطوح فرا منطقه اي، از جمله خاورميانه و آسياي غربي را دارد.
______________________________
پی نوشت ها :
1. حسین عمادزاده، جهان اسلام اسلام در جهان، تهران، مرتضوی، بی تا، صص ۲۲۹ و ۳۰۲
2. جعفر سبحانی، وهابیت مبانی فکری و کارنامه عملی، ص34
3. همان.
4. ابوالعلی تقوی، الفرقه الوهابیه فی خدمه من هو، ص 549
5. احمد علی خسروی، وهابیت و ریشه های تاریخی وهابیگری، قم، تحسین، ۱۳۸۰ ﻫ.ش، صص ۲۳ و 24
6. ژرژ لنچافسکی، تاریخ خاورمیانه، ص 445
7. رقیه سادات عظیمی، عربستان سعودی، صص ۱۱۲ و 113
8. جعفر سبحانی، آیین وهابیت، بی جا، نشر مشعر، چاپ سوم، ۱۳۷۵ ﻫ .ش، صص ۵۱ و ۵۲ .
9. جعفر سبحانی، وهابیت مبانی فکری و کارنامه عملی، ص 151
10. علی بن حسین مسعودی، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق: محمد محی الدین عبدالحمید، بیروت، دار المعرفه، بی تا، ج۳، ص 280
11. سید محسن امین عاملی، اعیان الشیعه، تحقیق: حسن امین، بیروت، دار التعاریف للمطبوعات، چاپ پنجم، ۱۴۰۳ ﻫ .ق، ج۱، ص 219
12. ناصر السعید، از کجا تا به کجا خاندان سعودی را بشناسیم، ترجمه ابومیثم، انتشارات مؤسسه تحقیقاتی الغدیر، چاپ اول، ۱۳۶۰ ﻫ .ش، ص 51
13. ناصر السعید، از کجا تا به کجا خاندان سعودی را بشناسیم، ص 48
14. زهرا مسجد جامعی، نظری بر تاریخ وهابیت، صص ۱۱۴ و 113
15. میرزا ابوطالب خان اصفهانی، سفرنامه میرزا ابوطالب خان، ص409
16. ناصر السعید، همان، صص ۵۱ و52
17. Islamic Religious School
18. Shariat Law
...............................................
منبع:
1. هفته نامه - پگاه حوزه - 1388 - شماره 273، بهمن - تاريخ شمسي نشر1388 .
2. سایت رهبران شیعه
|