جلوه های نورانی
پیامبر اکرم (ص) : مَن عَمِلَ بِما یَعلَمُ، وَرَّثَهُ اللّه ُ عِلمَ ما لَم یَعلَم. (مرآه العقول. ج3. ص286 )
هر کس به آنچه می داند عمل کند،خداوند دانش آنچه را که نمی داند به او ارزانی می دارد.
**********************************
قله های فقه شیعه
شيخ طوسى (رحمت الله علیه)
شيخ ابو جعفر طوسى متوفی460 ه.ق معروف به «شيخ الطائفه » اهل خراسان و از ستارگان بسيار درخشان جهان اسلام است. در فقه و اصول و حديث و تفسير و كلام و رجال تاليفات فراوان دارد.از معروفترین اساتید شيخ مفيد، ابن جنيد اسكافى و سيد مرتضى علم الهدى بودند. وى به علت هوش سرشار و ذكاوت فوق العاده اش همیشه مورد توجه اساتیدش واقع می شد. شیخ، دوازده سال بعد از سيد مرتضی در بغداد ماند، ولى بعد به علت يك سلسله آشوبها كه خانه وكاشانه اش به تاراج رفت،به نجف مهاجرت كرد و حوزه علميه را در آنجا تأسيس كرد. كتابهاى «النهايه » كه در قديم الايام كتاب درسى طلاب بوده است و «المبسوط »كه فقه را وارد مرحله جديدى كرده و در عصر خودش مشروح ترين كتاب فقهى بوده و کتاب «الخلاف » که آراء فقهاء اهل سنت را بيان كرده از برجسته ترین تالیفات شيخ طوسى است. علاوه بر این، وی مؤلف دو كتاب از كتب اساسى و مرجع چهارگانه شيعه به نامهاى:«تهذيب الاحكام »و«الاستبصار» است که در زمينه روايات و احاديثى است كه جنبه فقهى و حكمى دارند.. بعد از رحلت آيت الله سيد مرتضى علم الهدى،رهبرى و پرچمدارى و مرجعیت شيعه به شيخ طوسى رسيد. شمار شاگردان وى از فقهاء و مجتهدين و علماء شيعه، به بيـش ازسيـصد تن رسيد و در همان وقت چند صد نفر از عـلماى اهل سنت نيز از محضر او استفاده مى كردند. از خصوصيات ديگر شيخ طوسى آن است كه تا مدت طولانى فقهاى شيعه راتحت تاثير آراء خود قرار داد،به طوريكه هيچ يـك از فـقها جرأت نيافتـند كـه در بـرابر آراء فـقهى شيخ، نـظريات خـود را ابـراز نمايند.البته اين مسائل باعث ركود تكامل فقهى دربرهه اى از زمان گرديد،ولى بعدها با درخششى كه برخى از فقهاء از نسل آن بزرگ فقيه نمودند،اين سد شكسته گرديد و آراء و نظريات فقهى جديد در عرصه زندگى مسلمانان طلوع و تجلى نمود و افكار و آراء جديد فقهى در عرصه زندگى مردم تابش نمود.و اين يك حادثه تاريخى، درك موقعيت شيخ طوسى را براى ما تسهيل مى نمايد.
(به نقل از کتاب فقهای نامدار شیعه. نويسنده: عقيقى بخشايشى)
**********************************
احکام نجاسات
س: آيا چيز پاکى که با متنجّس برخورد نموده، نجس است يا خير؟ در صورت نجس بودن، تا چند واسطه نجس است؟
ج: چيزى که با عين نجس تماس يافته و نجس شده است، اگر باز با چيزى که پاک است تماس پيدا کند و يکى از آنها تر باشد، آن چيز پاک را نجس مى کند، و باز اين چيزى که بر اثر مــلاقات با متنجّس، نجــس شده است، اگــر با چــيز پــاکى برخورد نمــايد، بنا بر احتياط واجــب آن را نجـــس مــى کند، ولى اين متـنجّس سـوم هـيچ چيزى را با مـلاقات خـود نـجس نمى کند.
(اجوبه الاستفتائات .س 283)
**********************************
احکام صدقه
س: اگر صدقه جمع شده با رضايت خودم به كسى قرض دهم تا مشكل طرف مقابل حل شود و بعد از حل مشكل به من برگرداند و براى صدقه استفاده كنم حكم آن چيست؟
ج: اگر مبلغ صدقه از خودتان بوده و جمع كردهايد و هنوز به فقير ندادهايد، از ملك شما خارج نشده و اختيار آن دست خود شماست مگر اينكه در صندوق كميته امداد ريخته باشيد.
سایت مقام معظم رهبری. بخش استفتائات جدید (اجوبه الاستفتائات . س 100)
**********************************
احکام طهارت
س: کسى که فاقد آب است و يا استعمال آب برايش ضرر دارد، آيا در صورت تيمم بدل از غسل جنابت، داخل مسجد شدن و خواندن نماز جماعت براى او جايز است؟ قرائت قرآن کريم چه حکمى دارد؟
ج: تا زمانى که عذر مجوّز تيمم باقى است و تيمم او باطل نشده، انجام همه اعمال مشروط به طهارت براى او جايز است. (اجوبه الاستفتائات . س 204)
**********************************
احکام نماز
س: نمازى که قرائت آن بلند خوانده نشده باشد، چه حکمى دارد؟
ج: بر مردان واجب است که حمد و سوره را در نمازهاى صبح و مغرب و عشا بلند بخوانند. اگر سهواً يا جهلاً آهسته بخوانند نماز صحيح است، ولى اگر از روى عمد باشد، نماز باطل است. (اجوبه الاستفتائات . س 458)
**********************************
احکام خمس
س: اگر کسى قبل از سال خمسى اش، مقدارى از درآمد خود را به کسى قرض دهد و بعد از گذشت چند ماه از سر سال خمسى خود آن را دريافت کند، اين مبلغ چه حکمى دارد؟
ج: پرداخت خمس قرض پس از گرفتن آن از بدهکار، واجب است.
(اجوبه الاستفتائات .س 989)
**********************************
احکام اداری
شخصى که موظّف است در وقت معيّنى کارى انجام دهد، حتى در وقت بيکارى هم نبايد وقت خود را صَرف در کارهايى که مربوط به آنجا نيست بکند، مگر با اذن مسئولى که شرعاً و قانوناً حق اذن دادن داشته باشد.
(مساله 314 . سایت مقام معظم رهبری. بخش پرسشهای متداول )
**********************************
واژه شناسی فقهی
اعلم
اعلم به چه کسی گفته می شود؟ مجتهدى كه نسبت به ساير مراجع، قدرت بيشترى بر شناخت احكام الهى داشته باشد و بهتر بتواند احكام شرعى را استنباط كند و به اوضاع زمان خود، از ديگران آگاهتر باشد. (سایت رهبری. بخش اصطلاحات فقهی)