جلوه های نورانی
پیامبر اکرم (ص) : اَلْعِلمُ إمامُ الْعَمَلِ وَالْعَمَلُ تابِعُهُ . / (امالى طوسى، ص 488)
دانش پيشواى عمل و عمل پيرو آن است.
**********************************
قله های فقه شیعه
علامه بحرالعلوم (رحمت الله علیه)
سيد محمد مهدى بن سيد مرتضى طباطبائى بروجردى(ره) معروف به« بحر العلوم» شاگرد آقا وحيد بهبهانى و از فقهاى بزرگ شیعه است. بحر العلوم به علت مقامات معنوى و سير و سلوكى كه طى كرده ، فوق العاده مورد احترام علماء شيعه است و تالى معصوم به شمارمى رود و كرامات فراوانى از او نقل شده است. شيخ جعفر كاشف الغطاء با تحت الحنك عمامه خود، غبار نعلين او را پاك مى كرد. بحرالعلوم در درس استاد كل وحيد بهبهانى و نيز درس شيخ يوسف بحرانى صاحب حدائق شرکت می کرد و از محضر آن بزرگان استفاده شايانى برد و به درجه اجتهاد عاليه نائل آمد .. هنوز سنش از 30 سال تجاوز نكرده بود که زعامت و مرجعيت شيعه و ارشاد و رهبرى مسلمانان را پس از وفات استادش وحيد بهبهانى(قدس سره)بر عهده گرفت و دنيا در برابر اين درياى دانش و بينش وتقوى و پارسائى و فضيلت خضوع نمود و آوازه او آفاق را پر كرد. وی داراى اخلاق پسنديده انسانى و پيامبر گونه بود. تواضع و فروتنى اوزبانزد خاص و عام، و عطوفت و مهربانى او نسبت به بينوايان و مستمندان، در بالاترين حد ممكن خود بود، به حدى كـه شـاگردان و مـريدان خود را تـحت تاثـير كامل قرارمى داد. هميشه ملازمان خود را سفارش مى كرد باب سخن گفتن با مردم را بگشايند تا از راز دل مردم با خبر شده، در رفع گرفتاريهاى آنان بيشتر بكوشند. نقل شده است که وی شبها همانند جدش امير المؤمنين(ع) كوله بارى از مواد غذايى را بر دوش مى گرفت و از تاريكى شب استفاده مى كرد، در كوچه هاى نجف راه مى افتاد و بر در خانه هر فقير مستمندى كه مى رسيد، مقدارى از غذا و پول قرار مى داد و همواره از حال مردم سؤال مى كرد و به بينوايان رسيدگى كامل داشت. علماء و دانشمندان بسيارى همانند: شيخ جعفر كاشف الغطاء بزرگ شخصيت برجسته جهان اسلام، سيد محمد جواد عاملى،صاحب موسوعه بزرگ فقهى «مفــتاح الكـرامة ، شـيخ احـمد نـراقـى، صـاحب «مستند الشـيعة فـي احـكام الشرـيعة» و سيد مير على طباطبائى،صاحب «الرياض» از محضر درس ايشان استفاده كرده و به مقامات والائى رسيده اند. بـحر العلوم داراى تالـيفات ارزنده اى در عـلوم مختلفه مى باشـد.او سرانجام در ماـه رجـب سال 1212 ه.ق،در سن 57 سـالگى، جـهان فانى راوداع و نـداى حـق را لبـيك گفت .
(بنقل از سایت تبیان)
**********************************
احکام نماز
س: اگر کسى در بين نماز عصر متوجه شود که نماز ظهر را نخوانده است، چه تکليفى دارد؟
ج: اگر به خيال اين که نماز ظهر را خوانده است به نيت نماز عصر مشغول نماز شود و در بين نماز بفهمد که قبلاً نماز ظهر را نخوانده است، در صورتى که در وقت مشترک نماز ظهر و عصر است، بايد بلافاصله نيت خود را به نماز ظهر برگرداند و نماز را تمام کند و پس از آن، نماز عصر را بجا آورد، و اگر اين اتفاق در وقت مخصوص به نماز ظهرافتاده باشد، احتياط واجب آن است که نيت را به نماز ظهر برگرداند و نماز را تمام کند ولى بعداً هر دو نماز (ظهر و عصر) را به ترتيب بجا آورد، و همين تکليف در مورد نماز مغرب و عشا نيز هست. (اجوبه الاستفتائات. س 364)
**********************************
احکام سازمانی
س: آيا تجسّس در امور شخصى و غير شخصى مؤمنين به دليل امر به معروف و نهى از منکر، در صورتى که از آنان ارتکاب حرام يا ترک معروف مشاهده شود، جايز است؟ اشخاصى که براى کشف تخلفات مردم تجسّس مى کنند با اينکه مکلف به اين کار نيستند، چه حکمى دارند؟
ج: مبادرت به امر بررسى و تحقيق قانونى نسبت به کار ادارى کارمندان و غير آنان توّسط مأموران رسمى تفحّص و تحقيق در چارچوب ضوابط و مقرّرات قانونى اشکال ندارد ولى تجسس در کار ديگران و يا تحقيق دراعمال و رفتار کارمندان براى کشف اسرار آنان در خارج از حدود و ضوابط قانونى براى آن مأموران هم جايز نيست.
(اجوبه الاستفتائات. سؤال1393)
**********************************
احکام اقتصادی
س: گفته مى شود که استفاده از نيروى برق براى روشنايى بيشتر از مقدار نياز، اسراف محسوب نمى شود، آيا اين سخن صحيح است؟
ج. شکى نيست که استفاده و مصرف هر چيز حتّى نيروى برق و نور چراغ بيشتر از مقدار نياز، اسراف محسوب مى شود. آن چه صحيح است سخن منقول از رسول الله(صلّى الله عليه وآله) است که مى فرمايد: «لاسَرَف في خير» در کار خير، اسراف وجود ندارد. (اجوبه الاستفتائات. س 1469)
**********************************
احکام طهارت
س: آيا تيمم بدل از غسل همان احکام قطعى و ثابت غسل را دارد؟ به اين معنى که آيا با آن داخل مسجد شدن جايز است؟
ج: ترتيب همه آثار شرعى غسل بر تيمم بدل از غسل جايز است، مگر اين که تيمم بدل از غسل به علت تنگى وقت باشد. (اجوبه الاستفتائات. س 202)
**********************************
احکام پزشکی
س: روانپزشکان غالباً براى دستيابى به علل بيمارى و راههاى درمان آن سؤالاتى راجع به امور شخصى و خانوادگى بيمار از او مى کنند، آيا براى بيمار پاسخ دادن به آن سؤالات جايز است؟
ج: اگر مفسده اى بر آن مترتّب نشود و غيبت و اهانت به شخص ديگرى هم محسوب نشود، اشکال ندارد. (اجوبه الاستفتائات. سؤال1395)
**********************************
احکام اجتماعی
س: آيا جواب ندادن به سلام کسى که فعل حرام انجام مى دهد، براى تنبيه او جايز است؟
ج: جوابِ سلامِ مسلمان شرعاً واجب است، ولى اگر بر خوددارى از جواب سلام به قصد نهى از منکر، عرفاً نهى و منع از منکر صدق کند، جايز است.
(اجوبه الاستفتائات. س 1075)
**********************************
واژه شناسی فقهی
واجب تَعبّدى و واجب تَوَصّلى
واجب تَعبّدى: واجبى است كه در انجام آن قصد قربت لازم است؛ مانند روزهى ماه رمضان.
واجب تَوَصّلى: واجبى است كه در انجام آن قصد قربت لازم نيست؛ مانند اداى دَيْن، جواب سلام دادن، كفن و دفن ميت.
(پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری - بخش اصطلاحات فقهی)