جلوه های نورانی
قال على عليه السلام : اِنَّ العِلمَ حَياةُ القُلوبِ وَ نورُ البصارِ مِنَ العَمى وَ قُوَّةُ البدانِ مِنَ الضَّعفِ؛ / (تحف العقول، ص 28)
به راستى كه دانش، مايه حيات دلها، روشن كننده ديدگان كور و نيروبخش بدنهاى ناتوان است.
**********************************
قله های فقه شیعه - سید احمد بن طاووس
سید جمال الدین احمد بن موسی ابن طاووس حلّی (۶۷۳ه) ملقب به ابن طاووس و مشهور به فقیه اهل بیت(ع). از محدثین عصر خویش بود . خاندان طاووس یا بنی طاووس یکی از شریف ترین و مشهورترین خاندان های دینی، علمی و اجتماعی حله بوده اند. در میان برادران ابن طاوس، احمد و رضی الدین معروف به سید بن طاووس.به درجههای عالی علمی و معنوی دست یافتند که اتفاقاً هر دو هم به ابن طاووس اشتهار داشتند . در میان علماء شیعه در مسائل فقهی و رجالی و در جایی که قرینهای نیست هرگاه نامی از ابن طاووس آورده میشود، اشاره به احمد بن موسی داردکه با لقب «فقیه اهل بیت(ع)» مشهور است؛ اما در کتب ادعیه، اگر ابن طاووس گفته شود، منظور رضی الدین علی ملقب به سید بن طاووس میباشد. احمد را باید از پیشقراولان ترقی و تجدد در علوم حساب کرد. مجلس درس وی، تحت تأثیر شخصیت برجسته علمیاش، محل آمد و شد شیفتگان علم بود و شاگردان سرشناسی همچون: علامه حلّی و شیخ تقی الدین حسن بن داوود حلّی، در محضرش تلمذ کرده و اجازه نقل روایت یافتند. احمد آثار متنوعی در موضوعات کلام، اخلاق، رجال، فقه و حدیث تألیف کرد که تعدادش را حدود ۸۲ اثر نقل کرده اند. وی در نظر دانشمندان شیعه، به زهد و تقوی اشتهار دارد و عظمت علمی و معنویش مورد تحسین علمای بزرگی مانند: شیخ عباس قمی، شیخ حر عاملی ، سید محسن امین بوده است. احمد بن طاووس در سال ۶۷۳ق در حلّه درگذشت و در همان شهر به خاک سپرده شد. بنقل از سایت تبیان
**********************************
احکام نماز
س: اگر به شهری غير از شهر خودم مسافرت کنم که به مقدار مسافت شرعی هست و زمان نماز هم فرا برسد كه بايد نماز را شکسته بخوانم، ولی من نمازم را آنجا نخوانم و به شهرم برگردم. آيا بايد نماز را ـ در شهر خودم ـ شکسته بخوانم يا تمام؟
ج: ملاک، وقت ادای نماز است نه وقت وجوب آن؛ البته مادامی که وقت نماز باقی باشد.
**********************************
احکام سفر
س: کسی که از محل سکونت خود به محل ديگری که کمتر از مسافت شرعی است، سفر کند و در خلال ايام هفته چندين بار از آن محل به محله های ديگر برود، بهطوری که مجموع مسافت بيش از هشت فرسخ شود، چه وظيفه ای دارد؟
ج: اگر هنگام خارج شدن از منزل قصد پيمودن مسافت شرعی را نداشته و فاصله بين مقصد اول و محله های ديگر هم به مقدار مسافت شرعی نباشد، حکم مسافر را ندارد.
**********************************
احکام وطن
س: آيا برای صدق وطن، قصد و بنای زندگی بمدت هفت هشت سال لازم است و يا صرف اقامت اين مدت ولو بدون قصد زندگی كفايت میكند؟ يعنی اگر مثلاً پنج سال در شهری اقامت داشت بدون اينكه از اول بداند چند سال خواهد ماند و بعد تصميم بگيرد دو سال ديگر در آن شهر زندگی كند، اين امر برای صدق وطن كفايت میكند؟
ج: اگر در طول اين مدت همواره ترقّب و احتمال خروج از اين محل را داشته است، صدق وطن مشكل است؛ ولی اگر از اول بنای ماندن در آنجا را و لو بدون تعيين زمان داشته و مثلاً پنج سال بر اين حال گذشته است و اكنون قصد دارد دو سه سال ديگر هم بماند ظاهر آن است كه بر اين شخص، مسافر صدق نمیكند و اين وضعيت برای صدق وطن كافی است.
**********************************
احکام معاشرت
س: نیمی از فامیل نزدیک من اهل حجاب نیستند و در مهمانی ها روسری سر نمیکنند و در جواب می گویند دل آدم پاک باشد و از این قبیل حرفها، من نیز با ایشان بزرگ شدم و ۴ سال است سعی در رعایت احکام دینی دارم. رفت و آمدم را با ایشان کم کردم و سالی یکی دو بار برای صله رحم رفت و آمد داریم. حال تکلیفم را نمیدانم آیا باید با ایشان قطع رابطه کنم یا همینطور ادامه بدهم؟
ج: اگر معاشرت با آنان مستلزم ارتکاب گناه نبوده و نیز موجب تأیید ایشان در عدم التزام به امور دینی نباشد، مانعی ندارد. ولی به هر حال لازم است حریم و ضوابط شرعی مراعات گردد. و اگر احتمال بدهید که ترک معاشرت با آنها موقتاً موجب خودداری آنها از ارتکاب معصیت می شود به عنوان امر به معروف و نهی از منکر واجب است.و باید توجه داشت که قطع رحم جایز نیست؛ و صلهی رحم منحصر در دید و بازدید نیست بلکه از طرق دیگر مانند تلفن، نامه و امثال آن نیز محقّق میشود.
**********************************
احکام پزشکی
س: در صورتی که عمل جراحی زيبايی برای زنان توسط پزشک مرد مستلزم نگاهکردن و لمس باشد آيا انجام آن جايز است؟
ج: عمل جراحی زيبايی، درمان بيماری محسوب نمیشود و نگاهکردن و لمسِ حرام بهخاطر آن جايز نيست مگر در مواردی که برای درمان سوختگی و مانند آن باشد و پزشک مجبور به لمس و نگاهکردن باشد.
**********************************
احکام غیبت
س: اگر در مجلسی از مؤمنی غیبت کنند، میدانم که نهی از منکر بر ما واجب است، سؤال من این است که: علاوه بر نهی از منکر، آیا دفاع از آبروی آن مؤمن هم بر ما واجب است (به گونه ای که اگر آن غیبت تهمت باشد بتوانیم به اطرافیان ثابت کنیم که این حرف درست نیست) و اگر از آبرویش دفاع نکردیم، آیا گناه کرده ایم؟
ج: ردّ غیبت (نفی نسبتی که غیبت کننده به غیبت شونده می دهد) واجب است.
**********************************
احکام سیاسی
س: حکم رأی دادن سفید و بی نام چیست ؟ در صورت عدم شناخت و تحقیق ، یا تحقیق کافی و عدم وصول به نتیجه و تحیّر در انتخاب اصلح چطور؟
ج: در هر صورت اگر رأی سفید دادن موجب تضعیف نظام اسلامی باشد، حرام است.
**********************************
احکام اقتصادی
س: آیا از میوه هایی که در باغ دیگری روی زمین افتاده میتوان استفاده کرد؟ یا در حد چند عدد از درخت چید؟ آیا برای این چند عدد باید از صاحب باغ اجازه گرفت؟
ج: بدون رضایت صاحب میوه ها جایز نیست مگر این که صاحب میوه ها از آن اعراض کرده باشد. همچنین اگر درمسیر خود به درخت میوهای درجادّه برخورد کند،میتواند ازمیوههای مذکوراستفاده کند مشروط به اینکه:
اولاً: به قصد استفاده ازمیوه به آن مسیر نرفته باشد.
ثانیا: به درخت آسیب نرساند..
ثالثاً: همان جا میوه را خورده و به همراه خود نبرد.
رابعاً: داخل ملک دیگری نیز نشود..
**********************************
واژه شناسی فقهی
دستگردان: گرفتن خمس و بخشيدن يا قرض دادن آن توسط متولی خمس يا مرجع تقليد به كسی كه خمس بر گردن اوست و توانايی پرداخت آن را ندارد.