fehrest

مرورى به برخى حاشيه هاى ۸ سال دفاع مقدس

سندروم نفتكش ها
يكى از مهم ترين ابعاد جنگ تحميلى عراق عليه ايران، جنگ نفتكش ها در خليج فارس بود. حمله دولت عراق به شناورهاى نفتى، علاوه بر كاهش درآمدهاى مالى ايران از محل صادرات نفتى، باعث حضور قدرت هاى خارجى در منطقه و در نتيجه تغيير جنگ از ماهيت منطقه اى به ماهيتى بين المللى شد.

در اوايل دهه۸۰ ميلادى حدود ۷۰درصد نيازهاى نفتى ژاپن و ۵۰ درصد از نيازهاى نفتى اروپاى غربى از خليج فارس تأمين مى شد. حمله به اين شناورها محدود به نفتكش هاى ايران نمى شد، بلكه نيز كشورهاى بى طرف را در برمى گرفت. در سال۱۹۸۱ ميلادى، عراق به صورت يك جانبه به كليه كشتى هايى كه به سمت بنادر ايران حركت مى كردند هشدار حمله داد. در اين عمل هدف اصلى، بنادر امام خمينى (ره) و ماهشهر بود و كشتى هاى خارج از اين محدوده كمتر مورد حمله قرار مى گرفتند. اين حملات بيش تر توسط ميراژهاى ۱-F و ميگ هاى ۲۵ مسلح به موشك هاى اگزوست انجام مى گرفت.


اما در سال۱۹۸۴ ميلادى جنگ نفتكش ها وارد فاز جديدى شد و عراق محدوده اى به وسعت ۱۱۲۶ كيلومتر را از دهانه اروند رود تا بندر بوشهر منطقه جنگى اعلام كرد و با استفاده از جنگنده هاى سوپر اتاندارد شناورها را مورد حمله قرار داد. صدام قصد داشت با خارج كردن جنگ از حالت سكون، ايران را وادار به شركت در مذاكرات نمايد. چرا كه حملات مكرر عراق نتوانسته بودصادرات نفت ايران را به طور كامل متوقف نمايد.تا سال۱۹۸۴ ميلادى ايران هرگز به كشتى هاى غيرنظامى در خليج فارس حمله نكرد، اما در مارس اين سال دولت عراق با موشك هاى اگزوست به يك نفتكش يونانى حمله كرد و ظرف چند ماه ۷۱ كشتى ايرانى و خارجى را مورد حمله قرار داد. موج جديد حملات عراق موجب شد كه ايران نيز دست به واكنش بزند. ايران در آوريل سال۱۹۸۴ ميلادى به يك كشتى هندى حمله كرد و در همان سال كشتى هاى كويتى و سعودى را مورد اصابت قرار داد و اين پيامى بود براى تمام دنيا مبنى بر اين كه اگر عراق تردد كشتى ها را در منطقه ايران ناامن سازد، كشتيرانى در خليج فارس براى تمام كشورها ناامن خواهد شد. ادامه اين حملات، صادرات نفت ايران را تا ۵۰درصد كاهش داد و تردد كشتى ها در خليج فارس هم به ميزان ۲۵ درصد كم شد.
از سوى ديگر شركت بيمه لويد لندن نيز تعرفه هاى بيمه كشتى ها را افزايش داد و در نتيجه صادرات نفت خليج فارس تا مرز ركود پيش رفت.در پايان سال۱۹۸۴ ميلادى ايران و عراق توافق نمودند كه حمله به اهداف غيرنظامى را متوقف كنند و تهران پيشنهاد داد كه اين توافقنامه كشتيرانى در خليج فارس را نيز شامل شود، ولى عراق با آن مخالفت نمود. اين پيمان در سال هاى ۱۹۸۶ و ۱۹۸۷ ميلادى توسط عراق زير پا گذاشته شد و حملات بر ضد تأسيسات نفتى ايران از سر گرفته شد.
ايران نيز براى مقابله به مثل، بنادر كشورهاى عربى جنوب خليج فارس را مورد حمله قرارداد و هدف عمده اين حملات، كشتى هاى كويتى بود.
مسكو و واشنگتن در سال۱۹۸۷ ميلادى توافق كردند كه از نفت كش هاى عربى در مقابل اين حملات محافظت نمايند و بدين ترتيب بودكه در اوايل سال۱۹۸۸ ميلادى، خليج فارس ميزبان حداقل سه نيروى دريايى غربى و هشت نيروى دريايى كشورهاى منطقه شد و هر هفته كشتى هاى مختلفى مورد حمله قرار مى گرفتند.
ميزان اين حملات تا حدى بود كه مراكز تعمير كشتى ها در بحرين و امارات نمى توانستند پاسخگوى تعميرات اين كشتى ها باشند. عراق تلاش زيادى انجام داد تا صادرات نفت ايران را متوقف كند.
در اين ميان كشورهاى غربى از جمله فرانسه با در اختيار قرار دادن تجهيزات پيشرفته اى همچون جنگنده هاى سوپراتاندارد، صدام را يارى نمودند. يكى ديگر از عوارض جنگ نفتكش ها در خليج فارس، مسئله ورود نفت خام به درون آب هاى منطقه بود كه باعث بر هم خوردن اكوسيستم شده و نسل بسيارى از گياهان و جانداران خليج فارس را نابود كرد.

حميد ايرانپور
روزنامه ایرن