شرح دعای روزهای ماه مبارک رمضان (روز اول)
اللهمَّ اَجعَل صِیامی فیهِ صِیامَ الصائِمین، وَ قِیامی فیهِ قِیامَ القائِمین، وَ نَبِّهنی فیهِ عَن نَومَةِ الغافِلین، وَ هَب لی جُرمی فیهِ یا اِلهَ العالَمین، وَاعفُ عَنّی یا عافِیاً عَنِ‌المُجرِمین مفاتیح الجنان».
در این فراز کوتاه دعا، پنج موضوع اساسی در این ماه ویژه، مطرح شده است، نخست اینکه روزه روزه‌داران، روزه جوهردار و جان‌دار و حقیقت‌دار باشد، فقط خودداری از آشامیدن و خوردن از طلوع فجر تا مغرب نباشد «که هستند بسیاری در ایران و جهان که بطور جدّ چیزی برای خوردن و آشامیدن ندارند و در طول سال با این تورّم و گرانی، با این فاصله طبقاتی، با این بیکاری عدّه‌ای و بی‌خیالی عدّه دیگر، روزه دارند» بلکه امام چهارم فرمود: «اذا صمت فلیَصُم سمعک و بصرک و جلدک و کل شی منک» در روزه‌داری، همه ابزار وجودی تو، چشم و گوش و پوست و بقیه اعضاء، روزه باشند.
دیگر اینکه، شب زنده‌داری‌ام، شب زندهداری شایسته و بایسته باشد و به جان و روح و اندیشه و ایده روزه‌دار انرژی ببخشد که در روز با نشاط و شادابی خدمت‌گزار باشد.
نکته سوم اینکه خداوندا مرا در این روز روزه، از خواب غافلان، بیدارم گردان، که برخی بیدارند و زنده‌اند، ولی حالت مرده و مردن را دارند، و در برابر منکرات حساس نیستند و برای معروفات شور و شوق و شعاری ندارند، بی‌تفاوت و بی‌خیال و بیعار و بی‌حرکت، همه اینها ثمره «غفلت» می‌باشد.
چهارم اینکه: خداوندا جرم مرا در این روز ببخش، ای معبود جهانیان، که سبک شدن از جرم و گناه در این ماه دستاوردی سنگین و گران‌قدر می‌باشد.
والنهایه در این روز از خداوند میخواهم که مرا مورد عفو و بخشش قرار دهد که وی عفوکننده مجرمان می‌باشد.
3ـ در حقیقت «روزه حقیقی داشتن و شب‌زنده‌داری عمیق داشتن و بیداری از غفلت‌ها و بخشوده شدن جرم و خطا و بخشودگی همه جانبه» درخواست روزه‌دار از خداوند کریم و رحیم و غفور و واهب و عَفُّو می‌باشد.
شرح دعای روزهای ماه مبارک رمضان (روز دوم)
1ـ در همه لحظات روزه و افطاری و سحر ماه مبارک رمضان دعا داریم و از جمله در روز دوم از خداوند میخواهیم «اللهمّ قَرّبْني فيهِ الى مَرْضاتِكَ وجَنّبْني فيهِ من سَخَطِكَ و نَقماتِكَ و وفّقْني فيهِ لقرآئةِ آياتِكَ برحْمَتِكَ يا أرْحَمَ الرّاحِمين، مفاتیح‌الجنان».
در اين روز دوم روزه‌دار سه مطلب اساسی و کلیدی از خداوند خویش می‌خواهد: نخست نزدیک شدن به رضا و خرسندی پروردگار، که رضایت خداوند از بنده خود، یعنی سعادت و سلامت و عافیت و عاقبت نیک بنده وی.
نکته دوم دور شدن و فاصله گرفتن از خشم و غضب خداوندی، دستاورد دیگر روزه‌داری و روزه‌دار باشد، که این موهبت نیز، مرحله دیگری از نزدیک شدن به رضایت خداوند می‌باشد.
موضوع سوم، توفیق در قرائت و خواندن آيات قرآن مجید، برخاسته از رحمت خداوندی، سومین درخواست روزه‌دار از خداوند می‌باشد.
نکته: توجه به قرآن از طریق «زیارت قرآن، خواندن آیات، تدبّر در محتوای قرآن و نسخه عملی قرار دادن آن و توصیه نمودن به دیگران و آموزش دادن به دیگران، موضوعی کلیدی و اساسی می‌باشد، همه اینها توفیق خداوندی می‌طلبد.
2ـ در این دعای کوتاه چند سطری لختی درنگ کنیم، تا جایگاه این واژه‌ها و محتوای این کلمات و حقیقت این درخواست‌ها معلوم گردد. رضایت خداوندی که غنیمتی بسیار گران‌شأن است و فاصله‌گیری از خشم و غضب خداوندی که خشم خداوند، تباهی و سیاهی و تیره‌بختی را با خود دارد، موضوعی جدّی برای خداپرستان می‌باشد و انس با قرآن که کلام خداوند است و همتا ندارد و معجزه جاودانه رسول خاتم است که کسی یارای آوردن همتای آن ندارد و کتاب هدایت بشری به سعادت و امنیت و آسایش دو جهان را عهده‌دار می‌باشد، که نسخه‌ای بی‌نظیر در راه و رسم زندگی است، این سه موضوع حیاتی را در روز دوم ماه رمضان جدی بگیریم.
شرح دعای روزهای ماه مبارک رمضان (روز سوم)
1ـ گفته شده هر دقیقه و ثانیه ایام ماه مبارک رمضان، با ارزش‌ترین لحظات معنوی می‌باشد، به شرط اینکه زمان‌شناس بشناسیم و فرصت زمان را قدر بدانیم. بدین جهت برای هر زمانی، دعائی توسط آموزگاران الهی، آموزش داده میشود.
2ـ در روز سوم ماه رمضان می‌خوانیم: «اللَّهُمَّ ارْزُقْنِى فِيهِ الذِّهْنَ وَ التَّنْبِيهَ وَ بَاعِدْنِى فِيهِ مِنَ السَّفَاهَةِ وَ التَّمْوِيهِ وَ اجْعَلْ لِى نَصِيبا مِنْ کُلِّ خَيْرٍ تُنْزِلُ فِيهِ بِجُودِکَ يَا أَجْوَدَ الْأَجْوَدِينَ، مفاتیح الجنان»
3ـ در اين فِقره کوتاه، روزه‌دار عرضه می‌دارد، خداوندا در این روز به من هوش و آگاهی، روزی فرما و مرا از سبک‌انديشی و سبک‌سری و گمراهی دور ساز و در هر روز بهره‌ای از خیر و نیکی از مخزن جود و سخاوت خود بهره‌ام قرار ده، ای بخشنده‌ترين بخشندگان.
4ـ در دعای هر روز دفتر جدیدی گشوده میشود و دریچه‌های نویی از رحمت را باز می‌کنیم و خود را شارژ می‌نمائیم و میخواهیم بر دانایی و توانایی و بالندگی و پویائی خود بیفزائیم که فرموده‌اند: «یابن آدم خلقت من الحرکه، فتحرک» ای فرزند آدم از حرکت جوهری آفریده شده‌ای و باید حرکت در وجود تو باشد و هر روز به جلو گام برداری و دو روز تو مساوی «من ساوی یوماه فهو مغبون» نباشد، در این فراز سوم از خداوند وهاّب و غفّار میخواهیم، هوش و فراست و آگاهی و هشیاری را روزی روزه‌دار قرار دهد و از هرگونه سبک‌اندیشی و انگیزه و ایده سبک و سست و گمراهی و کج‌اندیشی، روزه‌دار را دور سازد، با تشخیص صحیح، از سبک‌سری و ضلالت فاصله بگیرد و در هر روز بهره جدید داشته باشد.
شرح دعای روزهای ماه مبارک رمضان (روز چهارم)
1ـ در چهارمین روز، این ماه مبارک می‌خوانیم: «اللهمّ قوّني فيهِ على إقامَةِ أمْرِكَ واذِقْني فيهِ حَلاوَةَ ذِكْرِكَ وأوْزِعْني فيهِ لأداءِ شُكْرَكَ بِكَرَمِكَ واحْفَظني فيهِ بِحِفظْكَ وسِتْرِكَ يـا أبْصَرَ النّاظرين مفاتیح الجنان»
بار پروردگارا مرا در به پا داشتن فرمانت، توانا گردان و نیرومندساز، و شیرینی یادت را به من بچشان، و آماده‌ام ساز برای اداء شکر‌گزاري و سپاسگزاری‌ات، با کرم خود، و مرا در این ماه حفظ نما، در پرتو نگهداری و پوشش خودت، ای بیناترین ناظران عالم.
2ـ در این فراز کوتاه چهار درخواست از خداوند حکیم و خبیر و بصیر، مطرح است نخست قدرتمندی در برپا داشتن امر پروردگار، که اگر قول و قوه الهی نباشد، برخاستن از سجده و ایستادن، امکان‌پذیر نخواهد شد.
و دوم چشیدن شیرینی یاد خدا که بطور حتم و قطع ذکر «سبحان‌الله، الحمدلله، الله اکبر، بحول الله و قوته اقوم و اقعد» شیرین خواهد بود و لذت‌بخش، که هیچ کلام و کلمات دیگری این‌گونه جامعیت و لذت نخواهند داشت.
و سوم وقت گذاشتن برای ادای شکر و سپاس خداوندی که خواسته لقمان حکیم است.
و در مرحله چهارم مصونیت یافتن در پناه خداوند و در حفاظت وی قرار گرفتن، تقاضای روزه‌دار می‌باشد.
شرح دعاي روزهاي ماه مبارك رمضان (روز پنجم)
1ـ روزهاي ماه مبارك رمضان با معنويت روزه «كه براي پالايش جسم و جان، آرايش روح و روان و رسيدن به تقوي، نردبان اوج و عروج معنوي، مكتوب شده است» شروع شد و امروز روز پنجم است با اين دعا: «اللّهم اجْعَلْني فيهِ من المُسْتَغْفرينَ واجْعَلْني فيهِ من عِبادَكَ الصّالحينَ القانِتين واجْعَلْني فيهِ من اوْليائِكَ المُقَرّبينَ بِرَأفَتِكَ يا ارْحَمَ الرّاحِمين. مفاتيح الجنان»
بار پروردگارا مرا در اين ماه از «استغفاركنندگان» قرار بده و مرا در جرگه بندگان صالح و مطيع منظور نما، و مرا از اولياء مقرب خود قرار ده، اي بخشنده ترين بخشندگان.
2ـ در اين فراز كوتاه دعاي روزانه، سه مطلب اساسي را از خداوند درخواست داريم، نخست، قرار گرفتن در جمعيت و جمع استغفاركنندگان، كه رسول اعظم هر روز هفتاد بار استغفار مي كرد و جمله «استغفرالله من كل ذنب و اتوب اليه» را بر زبان مي آورد، زيرا چه كسي است كه مدعي مصونيت زبان و گوش و دست و قلب را اعلام كند و خود را از هر آفت و آسيب گناه بركنار بداند، بنابراين درصدد جبران بر مي آيد و آن استغفار» است كه 41 بار اين اين واژه در قرآن مجيد آمده و همگان توصيه به آن شده اند.
و در مرحله دوم از خداوند مي خواهد كه وي را در دائره صالحين مطيع قرار دهد كه صالحين يعني شايستگان و شايستگان يعني فرهيختگان و فرهيختگان يعني انسان هاي والا و بالا و وارسته و آراسته، آنهم وارسته قانت و متواضع و مطيع.
و در تقاضاي سوم از خداوند مي خواهد وي را در زمره انسان هاي نزديك و از اولياء مقرب خود منظور دارد و محشور گردد. همه موارد اين تقاضا به پيشگاه خداوند بخشنده ترين بخشندگان مي باشد
شرح دعای روزهای ماه مبارک رمضان (روز ششم)
1ـ سفره پر محتوی ماه رمضان در شب و روز ماه گسترده شده است و ماهی پر از معنویت و سرشار از نشاط و شادابی روح و جان است، که رسول اکرم برای هر روز دعای کوتاه دارد که در روز ششم می‌فرماید: «للّهُمَّ لا تَخْذُلْنى فیهِ لِتَعَرُّضِ مَعْصِیتِک وَ لا تَضْرِبْنى بِسِیاطِ نَقِمَتِک وَ زَحْزِحْنى فیهِ مِنْ مُوجِباتِ سَخَطِک بِمَنِّک وَ اَیادیک یا مُنْتَهى رَغْبَةِ الرّاغِبینَ. مفاتیح الجنان»
بارالها مرا در ورود به نافرمانی و عصیانت رها مکن و دستم را بگیر که در آن وارد نشوم و مرا مشمول تازیانه‌های غضب و انتقام خود قرار مده و از هر آنچه موجب غضب و خشم و در نتیجه عذاب و عقاب تو می‌گردد، برکنار بدار ای نهایت آرزوی، آرزوداران.
2ـ در این دعای کوتاه سه مطلب کلیدی در زندگی روزمره، مطرح است که یکی از آنها این است که برای من فرصت گناه نیاید و یا اگر زمینه گناه بوجود آمد، تنها نباشم که ندانم برای مصونیت خودم چکار باید بکنم، اگر انسان در تنهایی گناه، کمک کار نداشته باشد، سقوط می‌کند و جبران آسیب‌های آن آسان نخواهد بود. دیگر اینکه در صورت عصیان و گناه، اگر تازیانه‌های عقاب و عذاب الهی برگرده انسان زده شود، بدبختی انسان حتمی خواهد بود، پس باید اندیشه‌ای برای در امان ماندن، داشت. سوم اینکه باید زمینه‌های خشم خدا را از بین برد و متوسل به رحمت و قدرت خداوندی شد، که از بین برنده سخط و خشم است و خداوند آخرین خانه آرزومندان رحمت خداوندی می‌باشد.
شرح دعای روزهای ماه مبارک رمضان (روز هفتم)
1ـ لحظات گران‌قدر ماه رمضان «شب و یا روز» فرا رسید که هر لحظه آن با لحظات و ساعات دیگر ماه‌ها تفاوت دارد، بدین جهت آموزگاران خداوندی برای هر زمان، سخنی و رهنمودی دارند، رسول خاتم، در دعای روز هفتم به پیشگاه خداوند عرضه می‌دارد. «اَللّهُمَّ اَعِنّي فيهِ عَلي صِيامِهِ وَقِيامِهِ وَجَنِّبْني فيهِ مِنْ هَفَواتِهِ وَ اثامِهِ وَارْزُقْني فيهِ ذِكْرَكَ بدَوامِهِ بِتَوْفيقِكَ يا هادِي الْمُضِلّينَ»
بار خداوندا، مرا در اين روز بر روزه‌داری و شب زنده‌داري ياري كن، و مرا از بیهوده‌گویی و گناهکاری دور بدار و یاد خود را پیاپی روزیم قرار ده، ای هدایت‌گر گمراهان، مفاتیح‌الجنان.
سه تقاضا در این دعا مطرح است، نخست برگزاری روزه جامع‌الاطراف. «که روزه فقط امساک نیست، بلکه روزه پالایش و آرایش را با خود دارد و تزکیه و تهذیب جزئی از روزه است و نیز شب زندهداری «که شب زندهداری با شب بیداری متفاوت است، مرحوم علاّمه طباطبایی، تفسیر المیزان را در شب احیاء به پایان برد»، از خداوند اعانت و یاری می‌خواهد.
تقاضای دوم، دور بودن و اجتناب کردن از بیهوده‌گویی و گناهکاری «که رسول خدا، افضل اعمال ماه رمضان را اجتناب از محرمات دانسته است».
و تقاضای سوّم حضرت، به یاد خدا بودن در همه حال و همه جا «که دوام عبادت و یاد خدا بودن، موضوعی ویژه است» که رسیدن به این خواسته، توفیق الهی می‌خواهد. باید مقدمات را فراهم نمود تا عنایت ویژه بدست آید.
شرح دعای روزهای ماه مبارک رمضان (روز هشتم)
1ـ ماه رمضان تنها ماهی است که در قرآن یاد شده «شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن، بقره 184» است و آیات مربوط به روزه در یک سوره «بقره» آمده و مکتوب بودن آن برای امت آخرالزمان همانند امتهای پیشین امری مسلّم «کتب علیکم الصیام، کما کتب علی‌الذین من قبلکم» می‌باشد. و بدلیل ویژه بودن عبادت «روزه» همراهان فراوانی دارد که از جمله آنها «دعا» مي‌باشد. رسول اعظم اسلام برای هر روز ماه مبارک رمضان دعاهای کوتاه چند موضوعی دارد که در خور توجه و تنبّه و تأمل می‌باشد.
2ـ در دعای روز هشتم می‌خوانیم: «اللهمّ ارْزُقنی فیهِ رحْمَةَ الأیتامِ وإطْعامِ الطّعامِ وإفْشاءِ السّلامِ وصُحْبَةِ الكِرامِ بِطَوْلِكَ یا ملجأ الآمِلین» مفاتیح‌الجنان.
بارپروردگارا، روزی مرا توجه و رحمت بر ایتام قرار ده و تا خوراکی به روزه‌داران بدهم و در برخورد با آنان سلام را عیان و آشکار گویم و با انسان‌های کریم و با کرامت همراه و هم‌صحبت شوم، همه اینها در پرتو لطف و قدرت تو باشد، ای پناه آرزومندان.
3ـ در این فراز کوتاه دعا، چهار مطلب حیاتی وجود دارد که باید در ایده و اندیشه و آرمان روزه‌داران قرار گیرد، که عبارتند از توجه به ایتام که قشری از جامعه می‌باشند «ایتام در فرهنگ قرآن و روایات، فراتر از افراد بدون پدر و مادر و یا یکی از آنها می باشد، هرکس از امام معصوم دور است، و یا از عالم عامل، فاصله دارد، نیز یتیم معرفی شده است» و باید مورد رحمت مادی و معنوی قرار گیرند. موضوع دیگری که باید به آنها رسیدگی شود، دادن افطار است و یا تهیه خوراک در ماه رمضان برای تهیدستان جامعه، که امری ضروری می‌باشد، سومین مطلب، سلام را رسا و گویا گفتن در برخورد با افراد و چهارمین موضوع هم‌نشینی با افراد باکرامت «در بینش و دانش و روش و کوشش» است و همه این چهار تقاضا در پرتو فضل و قدرت خداوندی دست‌یافتنی می‌باشد.
شرح دعای روزهای ماه مبارک رمضان (روز نهم)
1ـ ماه رمضان ظرف است و روزه و قرآن و دعا و نماز ویژه و عبادات دیگر «مظروف» هر دو را باید گرامی داشت و از آن بهر‌ه‌برداری نمود، رسول خاتم در نهمین روز ماه مبارک رمضان از خداوند می‌خواهد:
«للهمّ اجْعَلْ لی فیهِ نصیباً من رَحْمَتِكَ الواسِعَةِ واهْدِنی فیهِ لِبراهِینِكَ السّاطِعَةِ وخُذْ بناصیتی‌الى مَرْضاتِكَ الجامِعَةِ بِمَحَبّتِكَ یا أمَلَ المُشْتاقین.
بار پروردگارا در هر روز بهره‌اى از رحمت فراگیرت، نصیبی قرار ده، و مرا به دلایل روشن و محکم، راهنمایی فرما، و زمام امورم «ناصیه و پیشانی‌ام» را به آنچه مورد رضای تو می‌باشد، بکشان، اى آرزوى همه مشتاقان.
2ـ در این فقره از دعا؛ سه مورد مهم از زندگی، بازگو شده است، نخست بهره‌مندی و بهره‌گیری از رحمت خداوند که شامل همه موجودات و مخلوقات «و رحمتی وسعت کل مشی» می‌باشد، سهمی برای من قرار ده، تا عرصه و تقاضا هماهنگ شوند.
مورد دوم خداوند برای هر اصل و فرع و تقدیر و تدبیری، برهان و دلیل روشن قرار داده تا حکمت وی و مصلحت بندگان معلوم باشد، باید آن حکت را یافت و برهان را شناخت.
و سوم اینکه دریافت رضایت خداوندی، در همه امور، قدرت و اراده جدی می‌خواهد و بدین جهت از خداوند می‌خواهد که پیشانی و زمام و مهار وی را در دست قدرت‌مند خود قرار داده و به سمت مطلوب، بکشاند، که این مطلب «محبت ویژه» خداوندی را می‌خواهد.
شرح دعای روزهای ماه مبارک رمضان (روز دهم)
هرچه درباره ماه مبارک رمضان گفته شود و مکتوب گردد، اندک است، چون اصل «روزه» عمل ویژه یک‌ماهه است و نادیده گرفتنی «یا ایها الذین آمنوا کتب علیکم الصیام کما کتب علی‌الذین من قبلکم» نمی‌باشد و استثنا برای احدی ندارد و در صورت عذر، باید به نوعی تدارک «فعده من ایام اخر» شود. بدین جهت رسول خاتم، برای هر روز دعای کوتاه دارد و در روز دهم می‌فرماید: «اللهمّ اجْعلنی فیهِ من المُتوكّلین علیكَ واجْعلنی فیهِ من الفائِزینَ لَدَیْكَ واجْعلنی فیهِ من المُقَرّبینَ الیكَ بإحْسانِكَ یاغایَةَ الطّالِبین.
بار پروردگارا در این ماه «یا در این روز» مرا از توکل‌کنندگان بر خود قرار ده، و مرا از پیروزمندان محضر خود مقرر نما و از کسانی باشم که به تو نزدیک شده و مقام «قرب» یافته‌ام»، و در پرتو احسانت به خواسته‌هایم رسیده‌ام، ای نهایت جویندگان.
2ـ در این فراز از دعا، به سه موضوع مهم توجه شده که عبارتند از توکل بر خداوند، بار یافتگان مقبول به محضر خداوندی و رسیدن به مقام قرب خداوندی. توکل یک سرمایه است و در عین حال وسیله و تکیه‌گاه، محبوب خداوند، که خود فرموده «وعلی الله فلیتوکل المتوکلین» بر من توکل کنید. فوز و فیض و فضل یک مثلث شکوهمند قرآنی است که هر یک دیگری را با خود دارد و رسیدن به «فوز» یعنی موفقیت و مقبولیت و پیروزی، آنهم نزد خداوند دستاورد مهمی می‌باشد و رسیدن به عنوان «مقربین» و دریافت‌کنندگان مقام قرب در محضر خداوندی، نهایت آرزو و ایده هر دانشمند و اندیشمند و داوطلب و جوینده می‌باشد که در پرتو احسان خداوندی دست یافتنی می‌باشد.
شرح دعای روزهای ماه مبارک رمضان (روز یازدهم)
1ـ ماه رمضان ماهی است که نفس کشیدن در آن جایگاه ذکر «سبحان‌الله» را «وانفاسکم فیه تسبیح» دارد و خواب در آن عبادت «ونومکم فیه عباده» می‌باشد، بدین جهت ماهی ممتاز می‌باشد. رسول اعظم اسلام برای هر روز، دعائی منظور نموده که «نور علی نور» شود. در روز یازدهم می‌فرماید: « أَللّهُمَّ حَبَّبْ إِلَيِّ فيهِ الْإحسان؛ وَ كَرِّهْ إِلَيَّ فيهِ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْيانَ؛ وَ حَرَّمْ عَلَيَّ فيهِ السَّخَطَ وَالنّيرانَ بِعَوْنِكَ يا غِياثَ الْمُسْتَغيثينَ»
خداوندا احسان را در اين ماه امری دوست داشتنی قرار داده، و ناهنجاری و عصیانگری را مکروه و منفور گردان و غضب خود و آتش دوزخ را بر من تحریم کن، یاریت را شامل حالم قرار داده، ای فریاد رس استغاثه‌کنندگان.
2ـ در این فقره از دعا سه مطلب کلیدی هم‌چون موارد دیگر، مطرح شده که عبارتند از: محبوبیت انسان و مطرود بودن ناهنجاری و نابسامانی در محیط زندگی و ممنوعیت غضب و آتش دوزخ بر من، توجه باید سه موضوع نشان‌گر جایگاه والای احسان و زشتی ناهنجاری‌ها و شدید بودن خشم خداوندی و دوزخ الهی می‌باشد.
شرح دعای روزهای ماه مبارک رمضان (روز دوازدهم)
1ـ ماه مبارک رمضان محکمات دارد که عبارتند از «روزه، پرهیز از مفطرات، حضور در صحنه عبادت» و متشابهاتی چون «دعا، حضور در نمازجمعه و جماعت و تلاوت قرآن» دارد که در جمع عبادت ویژه در مانور یک ماهه ویژه در کانون معنویات می‌باشد. رسول مکرم اسلام در ضمن روزه دعای مخصوص هر روزه دارد که باید به آن نیز توجه شود. برای روز دوازدهم می‌فرماید: «اللّهُمَّ زَيِّنّى فيهِ بِالسَِّتْرِ وَالْعَفافِ وَاسْتُرْنى فيهِ بِلِباسِ الْقُنُوعِ وَالْكِفافِ وَاحْمِلْنى فيهِ عَلَى الْعَدْلِ وَالاْنْصافِ وَ امِنّى فيهِ مِنْ كُلِّ ما اَخافُ بِعِصْمَتِكَ يا عِصْمَةَ الْخاَّئِفينَ.
خداوندا با آبرومندی و پارسايی مرا در اين ماه زیبایم گردان و با لباس قناعت و خودداری از سؤال مرا بپوشان و مرا به رعایت عدالت و انصاف وا بدار. و از هر چه ترس دارم، ایمنی بخش، ای پناه دهنده ترسایان.
2ـ در این فراز، چهار موضوع اخلاقی و مکارم اخلاق، مطرح شده که عبارتند از: آبروداری و آبرومندی و خویشتن‌داری و حفظ حرمت خود، و مجهز شدن به قناعت و اتکاء به خود و رعایت عدالت و انصاف در همه حال و همه زمان و مکان، و ایمنی از موارد ترس و خوف بایسته، که مصونیت‌سازی تو، انسان را بیمه می‌کند.
شرح دعای روزهای ماه مبارک رمضان (روز سیزدهم)
1ـ ماه روزه، با خود متن دارد و حاشیه، اصل دارد و فرع، ظاهر دارد و باطن، اسم دارد و مسمی، از جمله ضیافت الهی «شهر دعیتم فیه الی ضیافه‌الله» که همگان به آن فراخوانده شده‌اند. حضرت رسول در کنار روزه، هر روز دعای خاص دارد که در روز سیزدهم می‌فرماید: اللهمّ طَهّرنی فیهِ من الدَنَسِ والأقْذارِ وصَبّرنی فیهِ على کائِناتِ الأقْدارِ و وَفّقْنی فیهِ للتّقى وصُحْبةِ الأبْرارِ بِعَوْنِک یا قُرّةَ عیْنِ لمَساکین. مفاتیح الجنان
پروردگارا مرا از آلودگی‌ها پاکم فرما، و بر مقدرات شکیبایم گردان و بر تقوی توفیقم ده و هم‌نشین نیکان گردان، ای نور چشم محرومان و مستمندان.
2ـ در این فراز دعا، سه مطلب اخلاقی مطرح شده که باید به آن اهمیت دهیم. نخست موضوع طهارت و پاکی از هر آلودگی ظاهری و باطنی، می‌باشد که خداوند طاهر است و مطهر و دوست‌دار طهارت و تطهیر می‌باشد و مورد دوم صبر و شکیبائی بر آنچه مقدر و تقدیر شده است، که این موضوع امری کلیدی و اساسی می‌باشد و موضوع سوم توفیق یافتن در پارسائی و همدمی با نیکان و ابرار، که «ابرار» واژگان گران‌قدر و گران شأن می‌باشد.
3ـ در این سه موضوع اعانت خداوندی و حمایت الهی از مستمندان و محرمان »بعونک یا قره عین المساکین» کارساز خواهد بود.
شرح دعای روزهای ماه مبارک رمضان (روز چهاردهم)
1ـ ماه مبارک رمضان قرآن جایگاه والا دارد که فرمود: «لکل شی ربیع و ربیع القرآن شهر رمضان» هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن ماه رمضان می‌باشد. پس از تلاوت قرآن، دعا و نیایش سکّه رایج و پر رونق خداوندی است، یعنی سخن گفتن با خداوند. رسول مکرم اسلام می‌فرماید: اللهمّ لا تؤاخِذْنی فیهِ بالعَثراتِ واقِلْنی فیهِ من الخَطایا والهَفَواتِ ولا تَجْعَلْنی فیه غَرَضاً للبلایا والآفاتِ بِعِزّتِكَ یا عزّ المسْلمین مفاتیح الجنان.
بارالها، بوسیله لغزش‌ها مؤاخذه‌ام منما، و از خطاها و بیهوده گوئیهایم درگذر و مرا نشانه بالها و آسیب قرار مده، به عزتت ای عزیز کننده مسلمانان.
2ـ در این فراز نیایش، سه موضوع «لغزش‌ها، خطاها و بیهوده‌گوئی‌ها و هدف قرار نگرفتن بلاها و آفات» مورد توجه معلم بشریت حضرت رسول قرار گرفته و از خداوند مصونیت و در امان ماندن می‌خواهد.
جهان کانون حوادث و بلاها شده است «دار بالبلاء محفوفه و بالغدر معروفه» و انسان باید در چتر حمایت خداوندی قرار گیرد، تا بتواند عزیز بماند و آبرومند زیست کند و بدین جهت در پایان موضوع «عزت خداوندی و عزت‌بخش مسلمین» مطرح شده است.
شرح دعای روزهای ماه مبارک رمضان (روز پانزدهم)
1ـ روزهای ماه و شبهای این ماه عزیز به سرعت می‌گذرد و نمی‌دانیم چه بهره‌ای بردیم و چه زاد و توشه‌ای اندوختیم، ولی آموزگار بشریت «خاتم پیامبران» دعای هر روز را ادامه می‌دهد و در روز پانزدهم می‌فرماید: «اللهمّ ارْزُقْنی فیهِ طاعَةَ الخاشِعین واشْرَحْ فیهِ صَدْری بإنابَةِ المُخْبتینَ بأمانِكَ یا أمانَ الخائِفین، مفاتیح‌الجنان».
بارالها روزى مرا در این ماه طاعت خاشعان و فروتنان از دل و جان، قرار ده و به من شرح صدر و درونی وسعت‌دار و گشاده سینه ارزانی دار، به برکت انسان‌های بازگشت کننده است، به برکت امان تو، ای امان‌دهنده، خائفان.
2ـ در این فقره کوتاه، دو موضوع اساسی در زندگی فردی و اجتماعی، مطرح شده است، نخست توفیق در طاعات و اطاعت از تو، چون فرمانبرداری «خاشعان» در قرآن مجید هفده مورد از واژه «خشوع، گفتگو شده و موارد حقیقی خشوع» در دیده، دل، صدا، زمین و چهره از مردان و زنان مطرح شده، هم در این جهان در پیشگاه خداوند و هم در جهان دیگر و در روز رستاخیز، و بوضوح علامات و نشانه‌های افراد خاشع، بازگو شده است.
و مورد سوم: سینه باز و درون فراخ داشتن، که دیگران را تحمل کند و در آن تأمل نماید و زبان شکوه و شکایت و شناعت نداشته باشد که خداوند به روسل خدا می‌فرماید: «اللهم نشرح لک صدرک» به توشرح صدر دادیم و موسای پیامبر از خداوند، شرح صدر «رب اشرح لی صدری» و سینه بازخواست.
و در نهایت، امان خداوندی عنوان می‌گردد که به خائفان می‌دهد.
شرح دعای روزهای ماه مبارک رمضان (روز شانزدهم)
1ـ به نيمه دوم ماه ضيافت خداوندي رسيديم و كم كم به شب هاي قدر و شب زنده داري و برنامه هاي احيا نزديك مي شويم. رسول خدا در روز شانزدهم مي فرمايد: «اللهمّ وَفّقْني فيهِ لِموافَقةِ الأبْرارِ وجَنّبْني فيهِ مُرافَقةِ الأشْرارِ وأوِني فيهِ بِرَحْمَتِكَ الى دارِ القَرارِبالهِيّتَكِ يا إلَهَ العالَمين.
بار پروردگارا به من روحيه و سازوكار همراهي با ابرار «اهل بيت پيامبر، عارفان دل داده به خدا، خادمان خالص و مخلص» عنايت فرما، و مرا از همراهي و همدلي و همكاري و هم زباني با اشرار بركنار بدار و مرا در پرتو رحمتت در خانه قرار و ثبات جاي ده، به خداي ات اي معبود عالميان .
2ـ اسلام دين خدا و مردم است، به گفته ظريفي قرآن كلام خدا از بسم الله الرحمن الرحيم» شروع مي شود و به كلمه «من الجنه و الناس» ختم مي گردد. در اين فقره دعا، از خداوند مي خواهيم در اين مدرسه دنيا و مزرعه آخرت، با ابرار باشيم كه اين نيكان، انديشه و ايده و انگيزه نيك دارند و كارنامه اي سرشار از خوبي ها و در نقطه مقابل، اشرار قرار دارند كه شر و بدي از كلام و قلم و عمل آنان، همه نيكي ها و نيكان را مي سوزاند و خرمن فضيلت و سعادت را آتش مي زند.
رسول خدا، آن انسان سمبل نيكي و پاكي، از خداوند مي خواهد در پرتو رحمت ويژه خود در خانه آخرت، در دارالقرآن « وان الاخره هي دار القرار، غافر 39» سكني دهد.
شرح دعای روزهای ماه مبارک رمضان (روز هفدهم)
1ـ در روز هفدهم رمضان قرار داریم، روز پیروزی مسلمانان در عملیات بدر، که خداوند از آن رویارویی بدین‌گونه «ولقد نصرکم الله ببدر و انتم اذله» یاد می‌کند و می‌خواهد که حریم وی را پاس داریم و شکرگزار نصرت وی باشیم.
در چنین روزی رسول خدا در دعا عرضه می‌دارد: اللهمّ اهْدِنی فیهِ لِصالِحِ الأعْمالِ واقْـضِ لی فیهِ الحَوائِجَ والآمالِ یا من لا یَحْتاجُ الى التّفْسیر والسؤالِ یا عالِماً بما فی صُدورِ العالَمین صَلّ على محمّدٍ وآلهِ الطّاهِرین.
خداوندا راهنمایم در این روز برای اعمال شایسته باش و حاجات و آرزوهایم را برآورده ساز، ای خدایی که به توضیح و پرسش نیاز نداری، ای کسی که دانای به دلهای جهانیان می‌باشی، درود بر محمد و خاندان پاک وی فرست.
2ـ در این قسمت از دعای پیامبر خدا، موضوع «صالح‌الاعمال» و برآمدن حوائج و آرزوها بدون شرح و توضیح و پرسش مطرح است. شناخت کارهای نیک و هدایت به سوی آنها، خود سرمایه گرانشان می‌باشد و برآمدن حاجات، نشانه مقبولیت بنده، در پیشگاه خداوند است. سپاس بر رسول‌الله، که خادم مردم بود و نیز خاندان پاکش، گواه قدرشناسی انسانها می‌باشد.
شرح دعای روزهای ماه مبارک رمضان (روز هجدهم)
1ـ در آستانه نخستین شب احیاء و مقارن با ضربت خوردن خانه زاد کعبه، امام علی علیه‌السلام قرار گرفته‌ایم و می‌بایست این شب را از هر جهت قدر بدانیم. رسول خدا در روز هیجدهم به محضر الهی عرضه می‌دارد: «اللهمّ نَبّهْنی فیهِ لِبَرَكاتِ أسْحارِهِ ونوّرْ فیهِ قلبی بِضِیاءِ أنْوارِهِ وخُذْ بِكُلّ أعْضائی الى اتّباعِ آثارِهِ بِنورِكَ یا مُنَوّرَ قُلوبِ العارفین، مفاتیح‌الجنان».
بارالها: مرا برای دریافت برکات سحرها آگاهی‌ام عنایت فرما، و دل و جان مرا به نور و روشنائی آن روشن گردان، و همه جوارح مرا برای پیروی آثار روزه بکار انداز، به برکت نورت، ای روشن‌گر دلهای دل دادگان.
2ـ در این روز عزیز فاز دعا را به سمت سحرها و بیداری در آن سوق می‌دهد و از خداوند می‌خواهد که هوشیاری و غنیمت شماری برکات سحر را بوی عطا نماید، و روشنی دل ببخشد و همه اعضاء بدن در جهت تبعیت از دل روشن باشد.
3ـ در ساله حقوق امام چهارم که جامع‌ترین رساله موضوع حقوق می‌باشد برای هریک از اعضای بدن حقی و تکلیفی مقرر شده است که باید حقوق اعضاء را به درستی و در مسیر صداقت و حکمت بکار گرفت.
شرح دعای روزهای ماه مبارک رمضان (روز نوزدهم)
1ـ روزی تلخ است و سنگین که شخصیتی چون امام المتقین علی علیه‌السلام توسط عضوی از خوارج در مسجد و در حال نماز «کانی بک وانت تصلی لربک» و در صبحگاهان ضربت زهرآلود دریافت نماید و پس از دو روز به دیدار خداوند برود با عرض تسلیت به پیشگاه امام عصر ارواحنا فداه و به محضر رهبر معظم انقلاب و ملت عزیز ایران و جهان اسلام، نوزدهمین دعای روز پیامبر اعظم را مرور می‌کنیم: «اللهمّ وفّرْ فیهِ حَظّی من بَرَكاتِهِ وسَهّلْ سَبیلی الى خَیْراتِهِ ولا تَحْرِمْنی قَبولَ حَسَناتِهِ یا هادیاً الى الحَقّ المُبین، مفاتیح‌الجنان.
خداوندا بهره‌ام را از برکات این روز وافر گردان و راه رسیدن به خیرات این روز را سهل قرار ده و مرا از پذیرفتن حسنات آن محروم مگردان، ای هدایت کننده آشکار به حق.
2ـ بی‌شک ماه رمضان برکات بسیار دارد، پالایش جسم و پالایش روح، تقرب به معنویت و حکمت برقراری ارتباط نزدیک‌تر و بیشتر با خدا و عالم هستی. باید راه دسترسی به این برکات را آسان ساخت و کاری کرد که از خوبیهای آن محروم نگریم، همه اینها هدایت و راهنمایی می‌خواهد که خداوند عهده‌دار آن است.
شرح دعای روزهای ماه مبارک رمضان (روز بیستم)
1ـ دهم دوم ماه مبارک رمضان با روز بیستم خاتمه می‌یابد و 3/2 ماه سپری می‌گردد، بدرستی و بحق باید گفت که نمی‌دانیم از این فرصت گران‌بها بهره‌ای وافر برده‌ایم یا کم بهره بردیم و یا خدای ناکرده بی‌بهره بوده‌ایم، به‌هر حال رسول خدا در دعای روز بیستم می‌فرماید: «اللهمّ افْتَحْ لی فیهِ أبوابَ الجِنانِ واغْلِقْ عَنّی فیهِ أبوابَ النّیرانِ وَوَفّقْنی فیهِ لِتِلاوَةِ القرآنِ یا مُنَزّلِ السّكینةِ فی قُلوبِ المؤمِنین، مفاتیح‌الجنان».
خدایا درهای بهشت را در این روز بر من بگشای، و درهای دوزخ را بر من ببند، و مرا توفیق تلاوت قرآن عنایت فرما، ای فرودآورنده وقار و سکینت بر دلهای مؤمنان.
2ـ رسول خدا در این فقره دعا، بهشت را مطرح می‌کند که خانه ابدی «دارالقرار» است و خانه سلام و سلامتی و مسالمت «لهم دارالسلام» می‌باشد، خانه آخرین «ولدارالاخره خیر» است و استقرار کامل، و بهره‌مندی از همه مواهب و معنویات خداوندی، بستن درهای دوزخ را می‌خواهد که در آن عذاب و عقاب و مطرود بودن و ملعون شدن و ملامت کردن و ملامت شنیدن است و برخورد تند و تیز و تیغ که ثمره عمل است تلاوت قرآن را آرزو می‌کند که سخن گفتن خداوند با بنده است و ارتباط با همه عالم و در نهایت «آرامش جسم و جان، فکر و فهم» را از ایزد منان مطالبه می‌نماید.
شرح دعای روزهای ماه مبارک رمضان (روز بیستم و یکم)
1ـ روز بیست و یکم رمضان است و سالروز شهادت نخستین امام شیعیان حضرت ابی‌الحسن، امیرمؤمنان علی علیه السلام، به محضر «خاتم الاوصیاء» امام عصر ارواحنا فداه و به مراجع عظام و رهبر معظم انقلاب و ملت شریف ایران، این شهادت را تسلیت عرض می‌نمایم.
2ـ سخن درباره دعاهای رسول مکرم اسلام در روزهای ماه رمضان بود، حضرت در دعای بیست و یکم می‌فرماید: اللهمّ اجْعَلْ لی فیهِ الى مَرْضاتِكَ دلیلاً ولا تَجْعَل للشّیْطان فیهِ علیّ سَبیلاً واجْعَلِ الجَنّةِ لی منْزِلاً ومَقیلاً یا قاضی حَوائِجَ الطّالِبین، مفاتیح‌الجنان.
خداوندا، راهی برای رسیدن به رضای خود را در پیش رویم قرار ده و راهی برای شیطان برای سلطه بر من قرار مده، بهشت را فرودگاه و استراحتگاه من قرار ده، ای برآورنده حاجات درخواست کنندگان.
3ـ سه موضوع در این دعا مطرح است، نخست جلب رضای خداوند که مقام و مرتبه رفیعی برای هر فرد از جمله رسول خدا می‌باشد، آیات «رضی الله عنهم» را در قرآن بررسی کنیم تا جان مطلب معلوم شود. دوم در امان ماندن از سلطه شیطانی است که ابلیس سوگند یاد کرده، انسانها را گمراه کند، گرچه ابلیس بر عباد صالح خدا سلطه‌ای «ان عبادی لیس لک علیهم سلطان، حجر 42» ندارد، ولی رهبران الهی هشدار و احتیاط و تذکار را اعلام می‌دارند، به سر منزل ابدی و همیشگی بهشت توجه داشته و آن را خواستارند، خداوند را برآورنده حوائج می‌دانند.
شرح دعای روزهای ماه مبارک رمضان (روز بیستم و دوم)
ـ ایام عزاداری برای شهادت شخصیتی بعد از رسول خدا است که افضل اوصیاء و پدر امامان و امامت و همسر فاطمه الزهراء و داماد رسول خدا می‌باشد، دومین فرد عالم وجود، در علم و عقل و عرفان و عبادت و اخلاص و شجاعت می‌باشد. رسول خدا در بیست و دومین روز ماه رمضان در دعائی می‌فرماید: «اللهمّ افْتَحْ لی فیهِ أبوابَ فَضْلَكَ وأنـْزِل علیّ فیهِ بَرَكاتِكَ وَوَفّقْنی فیهِ لِموجِباتِ مَرْضاتِكَ واسْكِنّی فیهِ بُحْبوحاتِ جَنّاتِكَ یا مُجیبَ دَعْوَةِ المُضْطَرّین، مفاتیح‌الجنان.
خدایا درهای فضل خود را برویم بگشا و برکاتت را بر من فرو فرست، و توفیق دریافت رضایتت را نصیب من گردان و مرا در مکان‌های رفیع بهشت خود سکونت ده، ای جواب دهنده تقاضای درماندگان.
2ـ فضل و رحمت و فیض خداوندی بی‌حد و حصر است، ولی درخواست از وی نیز لازم «ما بعبأ بکم ربی لولا دعائکم» می‌باشد، بدین جهت رسول خدا مطالبه می‌کند و دریافت برکات الهی را خواستار است و برای سکونت در بهشت، نقاط ویژه را می‌خواهد و خداوند را پاسخگو و برآورنده حوائج بویژه مضطران «امن یجیب المضطر اذا دعاه و یکشف السوء، نمل 62» می‌باشد و بدین جهت حاجات را بر وی عرضه می‌دارد.
شرح دعای روزهای ماه مبارک رمضان (روز بیستم و سوم)
ـ سومین روز شهادت مولود خانه خدا، آنهم خانه کعبه و شهید محراب آنهم محراب مسجد کوفه «چهار مکان در فقه اسلامی جایگاه ویژه دارند، مسجدالحرام، مسجدالنبی، مسجد کوفه و حائر امام حسین علیه‌السلام» امام علی علیه السلام می‌باشد. در چنین روزی رسول خدا، در دعای خویش عرضه می‌دارد: «اللهمّ اغسِلْنی فیهِ من الذُّنوبِ وطَهِّرْنی فیهِ من العُیوبِ وامْتَحِنْ قَلْبی فیهِ بِتَقْوَى القُلوبِ یا مُقیلَ عَثَراتِ المُذْنِبین، مفاتیح‌الجنان.
خداوندا مرا از گناهانم و از عیوبم پاک گردان، و مرا با تقوی دلها آزمایش نما، ای بخشنده لغزش‌های گناهکاران.
2ـ چند نکته کلیدی در دعای حضرت وجود دارد، نخست موضوع گناهان است که حضرت در زمره گناهکاری مردم چون «غیبت و تهمت و ریختن آبرو و ظلم نیست»، بلکه داستان «حسنات الابرار، سئیات المقربین» است که کارهای خوب خود را در محضر خداوند، مرغوب و مطلوب نمی‌داند، چون عرفان حضرت بالا و والا است.
و پاکی و طهارت از عیوب را مسئلت دارد که شاید انجام کارهای معمولی را عیب می‌دانند.
امتحان حضرت با آزمایش دیگران متفاوت است و بدین جهت: «تقوی القلوب» را ماده امتحانی خود می‌داند و از خداوند موفقیت در این آزمون را می‌طلبد.شرح دعای روز بیست و چهارم ماه مبارک رمضان
«اللهمّ إنّی أسْألُکَ فیه ما یُرْضیکَ وأعوذُ بِکَ ممّا یؤذیک وأسألُکَ التّوفیقَ فیهِ لأنْ أطیعَکَ ولا أعْصیکَ یا جَوادَ السّائلین»
“خدایا در این روز آنچه را که رضای تو در آن است از تو درخواست می کنم و به تو پناه می برم از آنچه که تو را ناپسند است و از تو توفیق می خواهم که در این روز همه را به فرمان تو باشم و هیچ نافرمانی نکنم ای جود و عطابخش سئوال کنندگان”
(۱) اللهم انی اسئلک فیه ما یرضیک ”خدایا در این روز آنچه را که رضای تو در آن است از تو درخواست می کنم”
منظور از ما یرضیک چه می باشد؟
در این دعا از خداوند خواستاریم که به ما توفیق دهد آنچه را که رضایت او در آن است انجام دهیم، حال می خواهیم بدانیم که رضایت خداوند در چه چیزی می باشد؟ و چه چیزهایی موجب رضایت پروردگار عالمیان می گردد؟ که باید در جواب بگوییم هر عملی را که خداوند انسانها را به انجام آن امر فرموده است: موجبات رضایت خداوند از بندگان است که اگر بنده ای به آن دستورات عمل نماید رضایت خداوند را برای خود واجب نموده و اگر نافرمانی از آن دستورات نماید خشم و غضب الهی را بر خود واجب نموده است.
به عنوان مثال: انفاق کردن، اقامه نماز، پرداخت زکاتموجبات رضایت الهی از بندگان و دروغ و تهمت و غیبت، موجبات خشم وغضب پروردگار عالمیان می باشد که ما در این روز از خداوند خواستاریم ما را جزو کسانی قرار دهد که به دنبال جلب رضایت او باشیم نه خشم و غضب او که همانا خداوند سخت عذاب است “ان الله شدید العقاب”(۱…)
(۲) واعوذبک مما یوذیک ”و به تو پناه می بریم از آنچه که ترا ناپسند است”
منظور از مما یوذیک چه می باشد؟
در اینجا منظور از مما یوذیک “آنچه که ترا ناپسند است” انجام اعمالی است که خداوند انسان را از انجام آن اعمال منع نموده است. مثل: دروغ، غیبت، تهمت، فحش که هنگامی که انسانی یکی از این اعمال را انجام دهد موجبات عذاب و عقوبت الهی را فراهم می سازد. به عنوان مثال: امام موسی بن جعفر علیه السلام در حدیثی فرمودند: “ان الله حرم الجنه علی کل بذی قلیل العیاء لایبالی ما قال و ما قیل فیه”(۲) یعنی “خداوند بهشت را حرام نموده بر کسانی که دارای زبانی فحاش اند و حیای آنها کم است، باک ندارند از اینکه خودشان چه می گویند و باک ندارند که درباره آنان چه گفته می شود” که این نمونه ای از اعمالی است که در پیشگاه خداوند زشت و ناپسند است و انجام آن باعث عقوبت الهی می گردد، که ما نیز در این روز به خداوند پناه می بریم تا ما را از تمامی اعمالی که موجبات خشم وغضبش را فراهم می کند دور سازد…
(۳) و اسئلک التوفیق فیه الان اطیعک و لااعصیک یا جواد السائلین “و از تو توفیق می خواهم که در این روز به فرمان تو باشم و هیچ نافرمانی نکنم ای جود و عطابخش سئوال کنندگان”
سرانجام اطاعت یا نافرمانی خدا
هر بنده ای برای آنکه به هدایت و رستگاری دست یابد لازمه آن این است که اطاعت خداوند و رسولش را نماید، چرا که رسول، فرستاده خداوند است که دستورات خدا را برای مردم بیان می دارد. اگر کسی از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) اطاعت نکند یقینا خدا را اطاعت نکرده و کسی که خدا را اطاعت نکند از پیروان شیطان گشته و کافر تلقی می گردد به طوری که خداوند عزوجل در قرآن کریم می فرماید: “قل اطیعوالله و الرسول فان تولوا فان الله لا یحب الکافرین”(۳) یعنی “بگو اطاعت خداوند و رسولش را کنید پس اگر روی برگردانید به درستی که خداوند کافران را دوست ندارد” پس کسانی که نافرمانی خداوند و رسولش را می کنند جزو کافرانند و از رحمت خداوند به دور می باشند و خداوند آنان را هدایت نمی کند چنانچه در قرآن می فرماید: “والله لایهدی القوم الکافرین”(۴) یعنی “و خداوند قوم کافر را هدایت نمی کند” پس ما نیز در این روز از خداوند می خواهیم که به ما توفیق دهد تا از دستوراتش پیروی نموده و هیچ گاه نافرمانی او را ننماییم. ان شاءالله که تابع باشیم.
شرح دعای روز بیست و پنجم ماه مبارک رمضان
اللهمّ اجْعَلْنی فیهِ محبّاً لأوْلیائِکَ ومُعادیاً لأعْدائِکَ مُسْتَنّاً بِسُنّةِ خاتَمِ انْبیائِکَ یا عاصِمَ قُلوبِ النّبییّن.. “خدایا مرا در این روز از دوستان دوستانت و دشمن دشمنانت قرار ده و در راه و روش به طریقه و سنت خاتم پیغمبرانت بدار ای عصمت بخش دلهای پیغمبران.”
(۱) اللهم اجعلنی فیه محبا لاولیاءک و معادیا لاعداءک “خدایا مرا در این روز از دوستان دوستانت و دشمن دشمنانت قرار ده”
اولیاء الله
همانطور که در آیات و روایات موجود می باشد اولیاء خداوند همان یاران و بندگان مخلص خداوند هستند که هیچ گاه از فرمان خداوند و رسولش سرپیچی ننمودند، شاید سئوال شود اولیاء شامل چه کسانی می شود؟ که در جواب باید گفته شود که انبیاء، ائمه معصومین (صلوات الله علیهم اجمعین) و شهدای در راه خدا و تمام عبادلله المخلصین جزو اولیای خداوند می باشند اما از نظر رتبه و مقام با هم متفاوتند، بطور مثال: پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) یکی از اولیای خداوند می باشد، اما رتبه و مقام ایشان در پیشگاه ذات اقدس احدیت مقام نبوت و رساندن رسالت است به طوری که خداوند (عزوجل) در قرآن خطاب به رسول مکرم اسلام می فرماید: “قل ان کنتم تحبون الله فاتبعونی یحببکم الله و یغفرلکم ذنوبکم والله غفور رحیم”یعنی “بگو (ای پیغمبر) اگر خدا را دوست می دارید، مرا پیروی کنید که خدا شما را دوست می دارد و گناه شما را می بخشد که خداوند آمرزنده و مهربان است” چرا که “لقد کان لکم فی رسول الله اسوه حسنه…” یعنی “قطعا برای شما در (اقتدا) به رسول خدا سرمشقی نیکو است” و این را هم می دانیم که تمام انبیای الهی از اولیاالله می باشند اما از نظر رتبه خداوند در قرآن می فرماید: “تلک الرسل فضلنا بعضهم علی بعض منهم من کلام الله و رفع بعضهم درجات” یعنی “این پیغمبران را برخی بر بعضی برتری و فضیلت دادیم، برخی با خدا سخن گفته و بعضی مقام رفیع یافته”. حال ما در این روز از خداوند درخواست نموده ایم که ما را از دوستان و دوستداران اولیائش قرار دهد که با توجه به توضیحات بالا در می یابیم که منظور از این دعا این است که خداوند ما را از یاران و پیروان واقعی دین حقیقی اش یعنی اسلام قرار داده تا به درجه و فوز عظیم رستگاری که بالاترین آ ن رضایت خداوند می باشد دست یابیم…
اولیاء الشیطان یا اعداءالله
برای آنکه بدانیم اعداءالله چه کسانی هستند باید اشاره کنیم به شیطان رانده شده از درگاه حق که از زمان خلقت حضرت آدم ابوالبشر(علیه السلام) شیطان تنها کسی بود که به نافرمانی از ذات اقدس الهی اراده نموده و با تکبر و غرور خود به سرمنشا دشمنی با خداوند معروف گردید، اما این نکته لازم است که در اینجا بیان گردد و آن این است که ذات اقدس ربوبیت دارای مقامی است که هیچ موجودی نمی تواند در برابر او به دشمنی برخیزد بلکه خداوند برای امتحان و رتبه بندی مخلوقاتش آن هم برای آنکه خود مخلوقات درک کنند که ظرفیت آنان در چه حد است و درچه رتبه و مقامی باید قرار بگیرند امتحان را قرار داد و کسانی که از این امتحانات که به دستورات و قضا وقدر الهی می باشد با موفقیت بگذرند آن هنگام است که نزد خداوند اجر و قربی دارند ولی اگر خلاف آن صورت پذیرد آنگاه است که نزد خداوند جایگاهی نخواهند داشت و یکی از کسانی که در امتحان همه چیز خود را از دست داد ابلیس یا همان شیطان معروف است که همه جا سرک می کشد و در قرآن از او به دشمن بزرگ انسان تعبیر گردیده است “انه لکم عدو مبین یعنی “همانا شیطان برای شما دشمنی آشکار است” که خداوند (عزوجل) امر فرموده است که از او یعنی شیطان تبعیت نکنید “ولا تتبعوا خطوات الشیطان و (از) وسوسه های شیطان پیروی نکنید” چرا که او “یخرجونهم من النور الی الظلمات یعنی خارج می کند ایشان را از نور به سوی تاریکی” و چون وسوسه های شیطانی بر خلاف سعادت و رستگاری انسانهاست و خداوند می خواهد تمام انسانها مسیر سعادت و رستگاری را بپیمایند، پس در اینجاست که شیطان به دشمن خداوند معروف است و همانطور که می دانیم شیطان هم برای خود یاران و پیروانی دارد که به وسیله آنها وسوسه ها و خطوات خود را به نسل آدم ابوالبشر و جنیان تلقین می کند . چنانچه خداوند در قرآن می فرماید: ”وان الشیاطین لیوحون الی اولیاءهم یعنی “به درستی که شیاطین (جن وانس) سخت به دوستان و پیروان خود وسوسه کنند تا با شما به جدال و منازعه برخیزند” که ما در این روز در این دعا از خداوند خواستاریم که ما را دشمن دشمنانش قرار دهد، که با توجه به توضیحات بالا در می یابیم منظور از این دعا این است که خداوند ما را از کسانی قرار دهد که از شیطان و وسوسه های او دوری گزیده اند نه از کسانی که از او پیروی نموده و راه ضلالت و گمراهی را پیشه کرده اند…
(۲)مستنا بسنه خاتم انبیاءک یا عاصم قلوب النبیین “و در راه و روش به طریقه و سنت خاتم پیغمبرانت بدار ای عصمت بخش دلهای پیغمبران”
سنت شکنی های آخر الزمان
در این قسمت از این دعا از خداوند خواستاریم که مارا توفیق دهد تا از راه و روش پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله) که به سنت تعبیر گردیده است پیروی کنیم چرا که امروزه مشاهده می شود چقدر سنتهای پیامبر گرامی اسلام مظلوم واقع شده است و کسی اهمیت زیادی بر این سنتها قائل نیست، شاید گفته شود که مثالی بیاورد تا روشن گردد، ما هم می گوییم مثال بارز آن ازدواج است که صراحتا پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: ”النکاح سنتی فمن رغب عن سنتی فلیس منییعنی ازدواج سنت من است پس هر کس از آن دوری گزیند و روی گردان شود، از من نیست” اما امروزه می بینیم که با غلوهای زبانی و بادهای اندرونی بعضی ها خود را مدرنیته نشان داده و سنتی را که پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) بر اساس خواست خداوند پایه گذارده اند با وسوسه های شیطانی زیرپا گذاشته و با سخت گیریهای بیجا و غیر عقلانی آن سنت نیکو را مانند یک هیولای وحشتناک جلوه گر نموده اند. آن هم سنتی را که امام زین العابدین علیه السلام هنگامی که بر سفره طعام بودند استخوانی را که اندکی گوشت داشت برداشتند و فرمودند: “پس از توافق دختر و پسر برای ازدواج، این امر به اندازه پاک کردن باقیمانده گوشت از این استخوان است” یعنی به قدری ازدواج باید آسان صورت پذیرد که هیچ دختر و پسری بدون همسر نباشند. اما متاسفانه با این سنت شکنی ها، بلاهای خانمان سوزی که بر سر جوانان می آید مشاهده می گردد که ما در این روز از خداوند خواستاریم که ما را پیرو واقعی سنتهای رسول اکرم اسلام قرار دهد…
شرح دعای روز بیست و ششم ماه مبارک رمضان
اللهمّ اجْعَل سَعْیی فیهِ مَشْکوراً وذَنْبی فیهِ مَغْفوراً وعَملی فیهِ مَقْبولاً وعَیْبی فیهِ مَسْتوراً یا أسْمَعِ السّامعین.
«آیا به شما خبر دهم که زیانکارترین افراد چه کسانیاند؟ آنان که در زندگی دنیا، تلاششان گم شده و نابود میشود و در عین حال، خیال میکنند که نیکو عمل میکنند!» (کهف۱۰۴)
این خطاب الهی فقط به پیامبر نیست به همه ماست به آنانی که میروند و نمیرسند، عمل میکنند و نتیجه نمیگیرند. میجویند و نمییابند. رنج میبرند و گنج نمیبرند…
تلاششان بیفایده است و سعیشان بدون شکر! و این خسران است.
اگر عمل انسان و سعی و تلاش او مورد رضایت خدا قرار بگیرد و پروردگار به عین عنایت در آن بنگرد و از او بخرد، چنین عملی «سعی مشکور» است یعنی سعی که سپاس الهی و تشکر را به همراه دارد.
اما سعیی مشکور است که آمیزههایی از خلوص و صدق داشته باشد. «صبغهالله» در آن باشد. ایمان و عمل صالح، طلب آخرت و در زمره ابرار بودن و… شرایط رسیدن به سعی مشکور است.
آری، هرکس «آخرت» را بجوید و بطلبد و برای آن تلاش و سعی شایسته بنماید و دارای ایمان هم باشد، چنین کسانی سعیشان «مشکور» است.(اسراء.آیه۱۹)
از خداوند میخواهیم روزه ما و اعمال الهی ما را سعی مشکور برشمارد و گناهان ما را مورد بخشایش قرار دهد
شرح دعای روز بیست و هفتم ماه مبارک رمضان
اللهمّ ارْزُقْنی فیهِ فَضْلَ لَیْلَةِ القَدْرِ وصَیّرْ أموری فیهِ من العُسْرِ الى الیُسْرِ واقْبَلْ مَعاذیری وحُطّ عنّی الذّنب والوِزْرِ یا رؤوفاً بِعبادِهِ الصّالِحین. “خدایا در این روز فضیلت شبهای قدر را نصیب من گردان و تمام امور و کارهایم را از سختی به سوی آسانی و آسایش روان گردان و عذرهایم را بپذیر و گناهانم را محو و نابود ساز ای رئوف و مهربان در حق صالحان”
(۱) اللهم ارزقنی فیه فضل لیله القدر “خدایا در این روز فضیلت شب قدر را نصیبم گردان”
فضیلت شب قدر
خداوند متعال در قرآن می فرماید: “لیله القدر خیر من الف شهر”(۱) یعنی “شب قدر از هزار ماه بهتر و والاتر است” چرا که در شب قدر قرآن نازل گردید “انا انزلناه فی لیله القدر”(۲) یعنی “ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم” و در این شب سرنوشت انسانها رقم می خورد و فرشتگان در این شب به زمین تنزل می کنند “تنزل الملائکه والروح فیها باذن ربهم من کل امر”(۳) یعنی “ملائکه و روح به اذن ذات اقدس پروردگار از (برای) هر امر و فرمانی در (این شب) نازل می گردند” و این شب تا صبحگاه سلامت و رحمت است “سلام هی حتی مطلع الفجر”(۴) یعنی “این شب تا صبحگاه رحمت و تهیت و سلامت است” که ما نیز در این روز از خداوند خواستاریم آن فضیلتی را که شب قدر دارد و با توجه به آیات بالا بیان گردید نصیب ما گرداند…
(۲) و صیر اموری فیه من العسر الی الیسر “و در این روز تمام امور کارهایم را از سختی به سوی آسایش روان گردان”
منظور از (من العسر الی الیسر) چه می باشد؟
منظور از “من العسر الی الیسر” “از سختی به سوی آسایش و راحتی” می تواند همان وعده خداوند باشد که دوبار در یک سوره مکرر می فرماید: “ان مع العسر یسرا”(۵) یعنی “به درستی که همراه هر سختی آسانی می باشد” یعنی انسان هنگامی که سختی بر کار او باشد به حتم در کنار آن آسایش و راحتی خواهد داشت و منظور از راحت بودن عسر و سختی کار شاید صبری باشد که خداوند در تحمل آن کار به انسان می دهد تا به آن راحتی و آسایش دست یابد، چرا که خداوند نیز برای بندگانش سختی نمی خواهد بلکه آسایش و راحتی را برای آنان می خواهد چنانچه در قرآن می فرماید: “یرید الله بکم یسرو لا یریدبکم العسر”(۶) یعنی “خداوند برای شما آسانی و آسایش می خواهد و برای شما سختی و مشقت نمی خواهد” چرا که خداوند به انسانها به خاطر ضعیف بودنشان در خلقت تخفیف دهد چنانچه می فرماید: “یریدالله ان یخفف عنکم و خلق الانسان ضعیفا”(۷) یعنی “خداوند می خواهد بر شما آسان گیرد”
(۳) “اقبل معاذیری و حط عنی اذنب و العذر یا رئوفا بعباده الصالحین” “و عذرهایم را بپذیر و گناهانم را محو و نابود ساز ای رئوف و مهربان در حق صالحان”.
رابطه پذیرش عذر و بخشش گناهان
همانطور که در قسمت قبل دعا توضیح داده شد خداوند برای انسانها آسایش و راحتی می خواهد و سختی و مشقت نمی خواهد پس باید یقین داشته باشیم که اولا خداوند عذرهای ما را می پذیرد، اما باید این نکته را رعایت کرد و آن این است که هنگامی که از روی جهالت و نادانی گناهی را انجام دادیم سریعا به سوی خداوند بازگشته و به درگاهش توبه کنیم “ثم یتوبون من قریب”((۸) یعنی “سپس به زودی توبه کنند” که اگر این عمل را انجام دهیم خداوند نیز توبه ما را پذیرفته و گناهان ما را می آمرزد “فاولئک یتوب الله علیهم”(۹) یعنی “پس خداوند توبه آنان را می پذیرد” و باید این را بدانیم که هیچ کس جز خداوند نمی تواند گناهان ما را بیامرزد “و من یغفر الذنوب الا الله”(۱۰) یعنی “و چه کسی غیر از خداوند گناهان ما را می آمرزد” و ثانیا هنگامی که خداوند عذر بنده خویش را بپذیرد به یقین گناه او را می آمرزد چرا که وقتی بنده به درگاه خداوند تضرع نموده و بگوید “رب انی ظلمت نفسی فاغفرلی” یعنی “خدایا من به خودم ظلم کردم پس مرا ببخش” خداوند نیز در جواب او می فرماید: تو را آمرزیدم که ما نیز در این روز از خداوند خواستاریم که به حق آن نظر رحمتی که بر بندگان صالح خود دارد عذر ما را پذیرفته و گناهانمان را بیامرزد. ان شاءالله که تابع باشیم.
شرح دعای روز بیست و هشتم ماه مبارک رمضان
اللهمّ وفّر حظّی فیهِ من النّوافِلِ واکْرِمْنی فیهِ بإحْضارِ المَسائِلِ وقَرّبِ فیهِ وسیلتی الیکَ من بینِ الوسائل یا من لا یَشْغَلُهُ الحاحُ المُلِحّین .
“خدایا مرا در این روز از اعمال نافله و مستحبات بهره وافر عطا فرما و به حاضر و آماده ساختن مسائل (یعنی اموری که مسئول آنم در دنیا و آخرت) در حقم کرم فرما و وسیله مرا بین وسائل و اسباب به سوی خودت نزدیک ساز ای خدایی که سماجت و الحاح بندگان ترا (از کار لطف و جود و بخشش) بازنخواهد داشت”
نمازهای نافله
در شبانه روز برای نمازهای یومیه، نمازهای نافله وجود دارد که انسان به وسیله آنها می تواند به خداوند (عزوجل) بیش از پیش تقرب جوید چرا که نمازهای نافله، نمازهای اضافه بر نمازهای واجب در شبانه روز می باشند که ضعفهای نمازگزار در نمازهای واجب را از نظر توجه و حضور قلب در نماز به سوی خالق یکتا جبران می نمایند…
کیفیت نمازهای نافله
نمازهای نافله غیر از روز جمعه سی و چهار رکعت است که هشت رکعت آن نافله ظهر و هشت رکعت آن نافله عصر و چهار رکعت آن نافله مغرب و دو رکعت آن نافله عشا و یازده رکعت نافله شب (که هشت رکعت آن به عنوان نافله شب و دو رکعت شفع و یک رکعت وتر بوده) و دو رکعت نافله صبح می باشد که در روز جمعه نافله ظهر و عصر هر کدام ده رکعت می شود.
وقت نمازهای نافله
وقت نافله نماز صبح: نافله صبح قبل از نماز صبح باید خوانده شود که زمان آن بعد از گذشتن نصف شب به مقدار خواندن یازده رکعت نافله شب بوده که احتیاط آن است که قبل از فجر اول خوانده نشود مگر آنکه بعد از نافله شب بلافاصله خوانده شود که در این صورت مانعی ندارد.
وقت نافله نماز ظهر: نافله ظهر پیش از نماز ظهر باید خوانده شود که وقت فضیلت آن، از اول ظهر تا موقعی است که آن مقدار از سایه شاخص که بعدازظهر پیدا می شود به اندازه دو هفتم آن شود.
وقت نافله نماز عصر: نافله عصر پیش از نماز عصر خوانده می شود که وقت فضیلت آن تا موقعی است که آن مقدار از سایه شاخص که بعداز ظهر پیدا می شود به چهار هفتم آن برسد.
وقت نماز نافله مغرب: نافله مغرب بعد از تمام شدن نماز مغرب است تا هنگامی که سرخی طرف مغرب که بعد از غروب کردن آفتاب در آسمان پیدا می شود، از بین برود.
وقت نماز نافله عشا: نافله عشا بعد از تمام شدن نماز عشا می باشد که تا نصف شب می توان خواند ولی بهتر است بلافاصله بعد از نماز عشا خوانده شود.
وقت نافله شب: نافله شب را از نصف شب تا اذان صبح می توان خواند و بهتر است نزدیک اذان صبح خوانده شود.
منظور از وفرحظی فیه من النوافل چیست؟
همانطور که می دانیم در انجام هر کاری مخصوصا کارهای نیک و صالح باید از طرف خداوند برای هر بنده ای توفیق حاصل شود تا بتواند آن را انجام دهد، لذا در این روز برای آنکه بتوانیم نمازهای نافله را بجا آورده و از حظ و بهره معنوی آن به طور وافر بهره مند گردیم از خداوند خواستاریم که ما را در این روز از این موهبت بزرگ محروم نگرداند…
(۲) واکرمنی فیه باحضار المسائل “و مرا در این روز به آماده ساختن مسائل (یعنی در اموری که مسئول آن در دنیا و آخرت می باشم) در حقم کرم فرما»
منظور از باحضار المسائل چیست؟
هر یک از ما ممکن است که امروز و لحظه ای که در آن نفس می کشیم و پلک می زنیم آخرین لحظات عمر ما باشد و باید بار سفر از این دنیای وانفسا بسته و به عالم آخرت که جاودان و همیشگی است سفر کنیم و آگاهیم که خداوند از ما و از هرچه که در این دنیا با هر مسئولیتی و سمتی انجام داده ایم سئوال و بازخواست خواهد نمود. “ان تبدوا ما فی انفسکم او تغفوه یحاسبکم به الله”(۱) یعنی “هرچه که در آشکار و نهان (انجام داده اید) خداوند از شما محاسبه خواهد نمود” و هر کسی نتیجه اعمال خود را می بیند “فمن یعمل مثقال ذره خیرا یره و من یعمل مثقال ذره شرا یره”(۲) یعنی “کسی که به مقدار ذره ای کار نیک انجام داده باشد پاداشش را می بیند و کسی که به مقدار ذره ای کار زشتی انجام داده باشد کیفر آن را می بیند که با توجه به آیات و توضیح بالا در می یابیم منظور از “باحضار المسائل” همان آمادگی قبل از مرگ برای پاسخگویی به بازخواستهایی است که از طرف ذات اقدس از انسان می گردد، چرا که همه مسئولیم و داشتن مسئولیت در دنیا بسیار سنگین است و انسان را در عالم آخرت گرفتار بازخواست بیشتری می نماید، که ما از خداوند خواستاریم که در این روز ما را برای حاضر نمودن خود برای چنین روزی یاری نماید…
(۳) و قرب فیه وسیلتی الیک من بین الوسائل یا من لایشغله الحاح الملحین “و وسیله مرا بین وسایل و اسباب به سوی خودت نزدیک ساز ای خدایی که سماجت و الحاح بندگان ترا (از لطف وجود و بخشش) بازنخواهد داشت.
منظور از وسیلتی چه می باشد؟
همان طور که می دانیم در آخرت از تک تک اعضای بدن انسان، سئوال خواهد شد که آیا در مسیر طاعت الهی بوده اند یا نه که با توجه به آن در می یابیم شاید منظور از “وسیلتی” در این دعا همان اعضا و جوارح انسان باشد که از خداوند می خواهیم که وسایل (اعضا و جوارح) ما را نزدیک خود سازد. یعنی اعضا و جوارح ما را تابع و فرمانبردار ذات اقدسش گرداند نه تابع شیطان ملعون و رانده شده از درگاهش، که اطاعت و فرمانبرداری از ذات اقدس خداوند مساوی با سعادت جاودانی است، اما نافرمانی از ذات اقدس او شقاوت ابدی است. که ما نیز در این روز از خداوند خواستاریم تمام اعضا و جوارح ما را تابع دستوراتش نموده و از شیطان ملعون دور سازد. ان شاءالله که تابع باشیم.
شرح دعای روز بیست و نهم ماه مبارک رمضان
اللهمّ غَشّنی بالرّحْمَةِ وارْزُقْنی فیهِ التّوفیقِ والعِصْمَةِ وطَهّرْ قلْبی من غَیاهِبِ التُّهْمَةِ یا رحیماً بِعبادِهِ المؤمِنین.خدایا در این روز مرا به رحمت خود بپوشان و توفیق (طاعت) و حفظ از گناهان را روزی فرما و دلم را از تاریکی های تردیدها و اوهام باطل پاک دار ای خدای مهربان بر اهل ایمان”
(۱) اللهم غشنی فیه بالرحمه “خدایا در این روز مرا به رحمت خود بپوشان”
رحمت فراگیر الهی
این ماهی که در آن قرار داریم (یعنی ماه رمضان) ماهی است که به ماه رحمت الهی معروف است. در این ماه خداوند نظر رحمت خود را بر تمام بندگان خود می افکند و این بدان معنی نیست که در ماههای دیگر رحمت الهی وجود ندارد، بلکه منظور این است که در این ماه رحمت الهی بر بندگان خود بی حد، وسیع است به طوری که این ماه به ماه میهمانی خدا نیز معروف است، چنانچه در دعاهایی هم که در ماه مبارک رمضان می خوانیم؛ می گوییم: “اللهم اغن کل فقیر” یعنی “خدایا هر فقیری را غنی فرما”، “اللهم اشبع کل جائع” یعنی “خدایا هر گرسنه ای را سیر فرما” و… که این نشان دهنده آن است که در این ماه، رحمت خداوند فقط شامل مسلمانان نیست، بلکه شامل هر بنده ای که در دنیا زیست دارد می باشد، زیرا که همه از فرزندان آدم ابوالبشر هستیم و باید به یک دین واحد آن هم اسلام ناب محمدی (صلی الله علیه و آله) روی آوریم که با توجه به این رحمت واسعه الهی؛ ما نیز در این روز از خداوند خواستاریم رحمت خودش را بر سرتاسر جسم و جان ما بپوشاند…
(۲) و ارزقنی فیه التوفیق و العصمه “وتوفیق (طاعت) و حفظ از گناهان را روزیم فرما”
منظور از توفیق چیست؟
در این دعا منظور از توفیق همان موفقیتی است که خداوند نصیب انسان می گرداند تا در راه اطاعت و بندگی او قدم بردارد و یا به قولی دیگر منظور از توفیق همان ذکر شریف “لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم” یعنی “نیست چرخش و قوتی مگر (به قدرت و فرمان) خداوند بلند مرتبه بزرگ” به طوری که انسان هیچ عملی را نمی تواند انجام دهد مگر اینکه خداوند او را نیرو و قوت بخشد و در امور او را موفق بدارد چرا که خداوند خالق تمام موجودات عالم است و بر هر چیزی احاطه دارد و بر هر چیزی قادر است…
منظور از “والعصمه” چیست؟
همانطوری که در بالا توضیح داده شد انسان در هیچ کار خیری موفق نمی گردد مگر اینکه خداوند او را یاری نماید و در اینجا منظور از “والعصمه” باز نوعی از توفیق الهی است که در این نوع آن از خداوند خواستاریم ما را از انجام معاصی و گناهانش مصون و محفوظ بدارد چرا که هر بلا و مصیبتی که بر انسان وارد می شود از گناهانی است که مرتکب می گردد. ما نیز در این روز از خداوند می خواهیم که به ما توفیق طاعت و بندگی عطا نموده و از انجام گناهان و معاصی مصون و محفوظ بدارد…
(۳) و طهر قلبی من غیاهب التهمه یا رحیما بعباده المومنین “و دلم را از تاریکی های تردیدها و اوهام باطل پاک دار ای خدای مهربان بر اهل ایمان”
عاقبت تردید در دین مبین اسلام
شک و تردید یکی از اعمالی است که ممکن است انسان را از مسیر خود منحرف کرده و به هلاک بکشاند که این شک و تردید گاهی اوقات نسبت به بندگان خدا می باشد، که آن به منزله رفتارهایی است که بندگان نسبت به یکدیگر مشاهده می کنند و گاهی اوقات شک و تردید در دین مبین اسلام و دستوراتی است که از طرف خداوند برای انسان نازل گردیده است که آن ناشی از احاطه کامل شیطان بر وجود انسان است که ممکن است انسان را سریعا به پرتگاه هلاکت برساند، چنانچه خداوند (عزوجل) در قرآن می فرماید: “و من یرترد منکم عن دینه فیمت و هو کافر فاولئک حبطت اعملهم فی الدنیا و الاخره و اولئک اصحاب النار هم فیها خالدون” یعنی “و کسی از شما که در دین خدا تردید می کند، پس می میرد در صورتی که کافر از دنیا رفته، پس اعمالشان در دنیا و آخرت حبط گردیده و از بین می رود و آنان از یاران و اصحاب آتشند به طوری که در آن جاودانند” ما نیز در این روز به خداوند پناه برده و از او خواستاریم که دل ما را از شک و تردید نسبت به دیگران و نسبت به دین مبینش نجات داده و از شر شیطان رها سازد. ان شاءالله که تابع باشیم.
