پیامبر اکرم (ص) :مَن کَتَبَ عَنِّی عِلما أو حَدیثالم یَزَلْ یُکتَبْ لَهُ الأجرُ ما بَقِیَ ذلکَ العِلمُ والحَدیثُ. (کنز العمّال : 28951)
هر کس دانشى یا حدیثى از من بنویسد تا آن دانش و حدیث باقى است ، برایش اجر نوشته شود .
*********************************
قله های فقه شیعه - آیت الله محمدتقی آملی (ره)
در سال 1304 هـ . ق در تهران و در خانواده‌ای فرهیخته، دیده به جهان گشود.ایشان مقدّمات علوم را نزد پدر و پس از آن نزد عالمان دیگری مانند شیخ عبدالنّبی نوری و میرزا حسن کرمانشاهی خواند.در 1340 ق به نجف اشرف رفت و تا 1353 ق از محضر استادانی چون میرزای نایینی، و آقا ضیاء عراقی (اراکی) و آقا سیّد ابوالحسن اصفهانی بهره یافت.سپس به تهران بازگشت و به تصنیف و تدریس مشغول شد. وی فقیهی گوشه‌نشین بود. از پذیرفتن مسئولیت ریاست گریزان بود و تا پایان زندگی نیز از نوشتن رساله خودداری کرد.حاشیه بر مکاسب شیخ انصاری ،منتهی الاصول الی غوامض کفایه الاصول ،شرح بر عروه الوثقی ،حاشیه بر بخش حکمت منظومه سبزواری. از جمله آثار ایـشان اسـت . آیـت‌الله شـیخ محـمدتقی آملـی از اساتیـد خـود، آیـت‌الله شــیخ عبدالنبی نـوری. آیت‌الله سید ابوتراب ، شیخ اسدالله زنجانی آیت الله میرزا حسین غروی نائینی آیت‌الله آقا ضیاء الدین عراقی، آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی اجازات روایی و اجتهاد دریافت کرد .وی در مقاطع مختلف در برخورد با جریان‌هایی که بر خلاف مصالح اسلام و مسلمین بوده است همگام با دیگر علمای بزرگوار علناً موضع‌گیری کرده و طی صدور اعلامیه‌های فردی و جمعی به روشن‌گری مردم پرداخته است. از نمونه‌های بارز این جهت‌گیری‌ها صدور اعلامیه شدیداللحن درباره شناسایی رژیم اشغال‌گر قدس از سوی رژیم شاه، دفاع از مردم مظلوم فلسطین در خرداد 1346 و محکومیت تجاوز نظامیان صهیونیست به سرزمین فلسطین بوده است ،ایشان با امام خمینی در نهضت اسالهای 41 و42 همراه و همگام بوده است. آیت‌الله شیخ محمدتقی آملی فقیهی وارسته بود که هرگز به عناوین و القاب علاقه‌ای نداشت. وی به حدی متواضع بود که مثل یک طلبه رفتار می‌کرد، اصلا خودش را «استاد» به شمار نمی‌آورد؛ هیچ‌گاه نماز شب را ترک نمی‌کردند. هر شب دو ساعت قبل از اذان صبح بیدار می‌شدند و مشغول عبادت و تهجد می‌شدند. وی در 29 شوال سال 1391 ق، مطابق با 27/9/1350 ش، رحلت و در جوار منور ثامن الحجج حضرت علی بن موسی الرضا ـ علیه‌السلام ـ به خاک سپرده شد.
*********************************
احکام فرهنگی
دست زدن همراه با شادی و خواندن و ذکر صلوات بر پیامبر اکرم و آل او(صلوات الله علیهم اجمعین) در جشن‌هایی که به مناسبت ایام ولادت ائمه معصومین (صلوات الله علیهم اجمعین) و اعیاد وحدت و مبعث برگزار می شود چه حکمی دارد؟ اگر این جشن ها در مکانهای عبادت مانند مسجد و نمازخانه های ادارات و مؤسسات دولتی و یا حسینیه ها برگزار شوند، حکم آنها چیست؟
ج: به‌طور کلى کف زدن فى نفسه به نحو متعارف در جشنهاى اعياد يا براى تشويق و تأييد و مانند آن اشکال ندارد ولى بهتر است فضاى مجالس دينى به‌خصوص مراسمى که در مساجد و حسينيه ها و نمازخانه ها برگزار مى شود، به ذکر صلوات و تکبير معطّر گردد تا انسان به ثواب آنها برسد.
*********************************
احکام طهارت
س: ايجاد فاصله زمانى در شستن اعضاء هنگام وضو يا غسل، چه حکمى دارد؟ ج: فاصله زمانى (عدم موالات) در غسل اشکال ندارد. ولى در وضو اگر فاصله به مقدارى باشد که اعضاى قبلى خشک شوند، وضو باطل است. س: شخصى غسل جنابت نموده و بعد از گذشت سه تا چهار ساعت مى‌خواهد نماز بخواند، ولى نمى‌داند غسلش باطل شده است يا خير؟ اگر احتياطاً وضو بگيرد، اشکال دارد يا خير؟
ج: در فرض مذکور وضو واجب نيست، ولى احتياط هم مانعى ندارد.
*********************************
احکام نماز
س: آيا مى‌‌توان در رکعت دوم و پيش از رکوع از نماز عصر به نماز ظهر عدول کرد؟
ج: بطور کلّى اگر مشغول نماز بعدى شد و يادش آمد که نماز قبلى را نخوانده و وقت وسعت دارد، مى‌تواند نيّت را به نماز قبلى برگرداند ولى عکس آن جايز نيست
س: آیا بستن چشمها در نماز به این دلیل که باز بودن آنها فکر انسان را از نماز باز می دارد، جایز است؟
ج: بستن چشم ها در نماز مانع شرعى ندارد، گر چه مکروه می باشد
*********************************
احکام نماز قضا
س: در دوران جوانی نمازهای ظهر و عصر من بیشتر از نمازهای مغرب و عشا و صبح قضا شده اند که پشت سر هم بودن و تعداد و ترتیب آنها را نمی دانم. آیا در این مورد باید نماز دوره ای خوانده شود؟ و نماز دوره ای چیست؟ امیدواریم توضیح فرمایید.
ج: در نماز قضا مراعات ترتيب ـ غير از ظهر و عصر و مغرب و عشاء از يک روز ـ واجب نيست و خواندن مقدارى که يقين به قضا شدن آن داريد کافى است و دوره کردن به معناى تکرار نماز براى احراز ترتيب بر شما واجب نيست.
*********************************
احکام اداری
س: نظر جنابعالی درباره انجام کارهای مستحبی مثل نماز مستحب یا دعای توسل و یا سایر دعاهای طولانی که قبل یا بعد از نماز جماعت و یا در اثنای آن در نماز خانه ادارات دولتی بـرگزار می شـود و بیـشتر از نمـاز جمـاعـت طول می کشد، چیست؟
ج: دعاها و اعمال مستحبى زائد بر فريضه الهى نماز جماعت که از شعائر اسلامى است، اگر منجر به تضييع وقت ادارى و تأخير در انجام کارهاى واجب شود، اشکال دارد.
*********************************
احکام اقتصادی
س: من جوانی هستم که با خانواده ام زندگی می کنم، پدرم خمس و زکاتش را نمی پردازد، حتی خانه ای را با مال ربوی ساخته است و حرام بودن غذایی که در خانه می خورم، آشکار است. با توجه به اینکه نمی توانم از خانواده ام جدا شوم، امیدوارم تکلیف مرا در این‌باره بیان فرمایید.
ج: بر فرض که یقین داشته باشید که اموال پدرتان مخلوط با رباست و یا او خمس و زکات خود را نمی پردازد، لازمه اش یقین به حرمت چیزی که او مصرف می کند و یا اموال وی که شما در آن تصرّف می کنید، نیست، و تا یقین به حرمت این اموال پیدا نکرده اید، استفاده از آن برای شما اشکال ندارد. البته، اگر یقین به حرام بودن آنچه از اموال او مصرف میکنید، داشته باشید، استفاده از آن برای شما جایز نیست مگر آنکه جدایی از خانواده و قطع رابطه با آنان برای شما، حرجی باشد که در این صورت استفاده از اموال مخلوط به حرام آنان اشکال ندارد، ولی ضامن مال دیگران که در اموال مورد مصرف شما وجود دارد، هستید.
س: آیا به خانه ای که قبلاً با مالی که خمس آن داده نشده، ساخته شده، خمس تعلّق می گیرد؟ بر فرض وجوب پرداخت خمس، آیا خمس بر اساس قیمت فعلی محاسبه می شود یا قیمت زمان ساخت آن؟
ج: اگر خانه از درآمد بين سال براى زندگى و سکونت ساخته شده و پس از سکونت در آن به فروش رفته است، پول فروش آن خمس ندارد، ولى اگر از درآمدى که سال بر آن گذشته، ساخته شده است، خمس پولى که در ساخت آن هزينه شده، بايد پرداخت شود.
*********************************
احکام اجتماعی
س: روش مناسبی که بهتر است فرزند در برابر پدر و مادری که بر اثر عدم اعتقاد کامل به تکالیف دینی، به آنها اهمیت نمی دهند، اتخاذ نماید، کدام است؟
ج: واجب است که با زبان نرم و مراعات احترام ايشان به عنوان پدر و مادر، آنان را امر به معروف و نهى از منکر کند.
*********************************
واژه شناسی فقهی
شفعه: نوعی حق فسخ برای شريك است؛ در صورتی كه شريكِ ديگر بدون اجازه، سهم خود را از مال مشترك بفروشد.
معامه سلف: پيش خريد، معامله‌ای كه بهای جنس را از قبل می‌‌‌‌پردازند و جنس را بعداً تحويل می گيرند.