پیامبر اکرم (ص) :مَن کَتَبَ عَنِّی عِلما أو حَدیثالم یَزَلْ یُکتَبْ لَهُ الأجرُ ما بَقِیَ ذلکَ العِلمُ والحَدیثُ. / (کنز العمّال : 28951)
هر کس دانشى یا حدیثى از من بنویسد تا آن دانش و حدیث باقى است ، برایش اجر نوشته شود.
*********************************
قله های فقه شیعه - آیت الله سیّد محمد طباطبایی (ره)
سید محمد طباطبایی معروف به آیت الله مجاهد در کربلای معلی متولد شد. از نظر نسب خانوادگی، هم پدر و هم مادرش از خاندان علم و تقوا هستند. وی نزد پدر بزرگوارش صاحب ریاض و علامه بحر العلوم تلمذ نمود و با تلاش پیگیری که در اصول و فقه داشت، به سرعت به مقامات علمی دست یافت، به حدی که پدرش او را اعلم تشخیص داده و دیگر فتوا نداد . در سال 1216 ق. که شهر مقدس کربلا مورد هجوم وحشیانه وهّابیها قرار گرفت سید محمد طباطبایی به اصفهان آمد. مدت اقامت سید محمد در اصفهان سیزده سال بوده است باید گفت سیزده سال اقامت آیت الله سیّد محمد طباطبایی در اصفهان سالهای تعمیق نظرات علمی و غنای فقهی از رهگذر تحقیق، تألیف و تدریس بود. او از اساتید برجسته حوزه کربلا و اصفهان به شمار می‌آمد، به گونه‌ای که همه علما در مجلس درس او حاضر می‌شدند. بیانی زیبا و شیوا داشت و مسایل پیچیده و مطالب دقیق را به بهترین شیوه بیان می‌کرد، به طوری که هر کس حتی افراد مبتدی، درس او را می فهمیدند. او دارای شاگردان مشهوری نظیر شیخ اعظم مرتضی انصاری (متوفای 1281 قمری) بوده که مدت چهار سال از محضر پر فیض این عالم ربانی استفاده کرده است. سید محمد پس از ارتحال پدر بزرگوارش در سال 1231 قمری، به کربلا هجرت نموده و مقام افتا و قضاوت و زعامت در دین و دنیای مردم را به عهده می‌گیرد.پس از چندی به کاظمین مهاجرت و در آن جا اقامت کرد، در حالی که مقام مرجعیت جهان تشیع را بر عهده داشت. وی تألیفات زیادی از خود بجای گذاشت که معروف ترین آنها «المفاتیح فی الاصول» و «المناهل فی فقه آل الرسول» می‌باشد. در دوران زعامت آیت الله سیّد محمد طباطبایی دوره دوم جنگ ایران و روسیه آغاز گردید و روحانیت به زعامت آن فقیه گرانقدر در آن نقش مؤثر را به عهده داشتند و به همین سبب ایشان به آیت الله مجاهد شهرت یافت. وی در 1242 ق. در شهر قزوین چشم از جهان فرو بست و پیکر مطهرش به کربلا انتقال داده و در آنجا به خاک سپرده شد .
(منبع: فرهنگ نامه علمای مجاهد)
*********************************
احکام اجتماعی
س: گاهى مشاهده مىکنيم که دانشجوى دانشگاهى و يا کارمندى مرتکب فعل حرام مى‌شود، حتى بعد از تذکرات و راهنمايىهاى مکرر هم از کار خود دست برنمىدارد، بلکه بر انجام کارهاى زشت که باعث ايجاد جو فاسد در دانشگاه است، اصرار مىورزد، نظر شريف جنابعالى درباره اِعمال بعضى از مجازاتهاى ادارى مؤثر مثل ثبت در پرونده آنها چيست؟
ج: با مراعات نظام داخلى دانشگاه اشکال ندارد، و بر جوانان عزيز لازم است که مسأله امر به معروف و نهى از منکر را جدى گرفته و شرايط و احکام شرعى آن را به دقت بياموزند و اين اصل را عام و فراگير نموده و روشهاى اخلاقى و مؤثر را براى تشويق فعل معروف و جلوگيرى از ارتکاب محرمات به کار بگيرند، و از استفاده از آن براى اغراض شخصى بايد خوددارى نمايند و بدانند که اين راه بهترين و مؤثرترين روش براى ترويج کار خير و جلوگيرى از شرّ است. خداوند شما را به آنچه رضاى او در آن است، موفق بدارد.
*********************************
احکام نماز
س. اگر شخصى به اشتباه گمان برد که وقت نماز صبح تمام شده و نماز خود را به نيّت قضا بخواند و هنگام نماز ظهر بفهمد که نماز صبح قضا نشده بود، حکم نمازى که خوانده چيست؟
ج. اگربه قصد وظيفه فعليه و آنچه برعهده او مى‌باشد نماز را خوانده، صحيح است.
س. کسى که در حال اضطرار نمى‌تواند به طرف قبله نماز بخواند، آيا جهات غير از قبله برايش يکسان است؟
ج. با امكان منحرف شدن به كمتر از 90 درجه، انحراف تا حدّ 90 درجه يا بيشتر جايز نيست و نماز مجزى نيست و هر گاه در حالتى باشد كه به هيچ نحو نتواند رو به قبله يا رو به نقطه نزديك به قبله نماز بخواند به همان حال كه هست نماز بخواند و صحيح ومجزى است و قضا ندارد.
س. اگر در نماز چهار رکعتى پس از خواندن تشهد رکعت دوم اشتباهاً سلام نماز را بگوييم، وظيفه ما در ادامه نماز چگونه است؟
ج. باید بر خیزد و نماز را ادامه دهد و اگر سهوا بگوييد: "السلام علينا و على عباد الله الصالحين" يا بگوييد: "السلام عليكم " بنابر احتياط بايد دو سجده سهو بجا آوريد، ولى اگر اشتباهاً مقدارى از اين دو سلام را بگوييد، يا بگوييد: "السلام عليك ايها النبى و رحمة الله و بركاته" احتياط مستحب آن است كه دو سجده سهو بجا آوريد.
*********************************
احکام طهارت
س. اگر کسى بين نماز خون دماغ شد حکم نمازش چيست؟
ج. اگر امكان جلوگيرى از آن وجود دارد، جلوگيرى نمايد وگرنه چنانچه وقت نماز ضيق نباشد، نماز را بشكند و تطهير نمايد ولى اگر وقت ضيق باشد، مى‌تواند با همان حال نماز بخواند.
س. بعضى اوقات روى صورت جوش‌هاى چرکى ظاهر مى‌شود آيا اين آبى که در اثر ترکاندن آنها بيرون مى‌آيد نجس است؟ اگر نجس باشد تکليف نمازهاى خوانده شده و مکانهايى که با دستم در ارتباط بوده چيست؟
ج. اگر با خون همراه نباشد، نجس نيست.
*********************************
احکام اسرار در جنگ
س: آیا جایز است که یکی از مسلمانان یک کافر کتابی یا غیر کتابی، اعم از زن یا مرد را در سرزمین کفر یا سرزمین مسلمانان به تملک خود در آورد؟
ج: اين کار جايز نيست، هرگاه کفّار به سرزمين اسلامى حمله کنند و کسانى از آنان به دست مسلمين اسير شود، سرنوشت اسيران جنگى در دست حاکم اسلامى است و آحاد مسلمانان حق تعيين سرنوشت اسراء را ندارند.
*********************************
احکام سازمانی
س: بعضی از فرماندهان، روسا و مدیران به مناسبت‌های مختلف به کارمندان تحت امر خود هدایایی می دهند.آیا این اقدام شرعا جایز است؟ و آیا دریافت چنین هدایایی جایز است؟
ج: در صورتی که طبق قوانین و مقررات یا احتمالا ظن غالب هدیه دهنده اختیار و صلاحیت این گونه امور را داشته باشد، هدیه دادن و دریافت آن جایز است.
*********************************
احکام اقتصادی
س: وظيفه فرزند در برابر پدر و مادر و يا زن در برابر شوهرش، اگر خمس يا زکات اموال را نپردازند، چيست؟ آيا براى آنان تصرّف در مالى که خمس يا زکات آن پرداخت نشده و مخلوط به حرام است با توجه به تأکيدات وارد در روايات مبنى بر عدم استفاده از آن، به سبب آلوده کردن روح انسان جايز است؟
ج: بر آنان واجب است که هنگام مشاهده ترک معروف يا انجام حرام توسط پدر و مادر يا شوهر، به امر به معروف و نهى از منکر در صورت تحقق شرايط آن مبادرت کنند، ولى تصرّف در اموال آنان اشکال ندارد، مگر آنکه يقين به وجود خمس يا زکات در خصوص مالى که مصرف مىکنند، داشته باشند، که در اين صورت واجب است که از ولىّ امر خمس و زکات نسبت به آن مقدار اجازه بگيرند.
*********************************
واژه شناسی فقهی
فی سبیل الله: در راه خدا. هر کار خیری که نفعش به اسلام یا عموم مسلمانان می رسد؛ مانند ساختن مسجد، پل، جادّه و ...
منبع: پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری-بخش استفتائات