پیامبر اکرم (ص) : من طلب العلم تکفّل اللَّه برزقه؛ (نهج الفصاحه)
هر که علم جوید خدا عهده دار روزى او شود.
*********************************
قله های فقه شیعه - شهید محمد باقر صدر (ره)
آیت الله سید محمد باقر صدر، فقیهی جامع الشرایط، فیلسوفی اجتماعی، مفسّری بزرگ، نویسنده ای توانمند و پر کار و سیاستمداری هوشمند و شجاع و به تعبیر امام خمینی: «مغز متفّکر اسلامی» بود. وی در شهر مقدس کاظمین و در خانواده ای که همه از عالمان دین و از تبار غیرتمند و پاک امام کاظم ـ علیه السلام ـ بوده‌اند ، دیده به جهان گشود . او دارای استعداد سرشار خدادادی و نبوغ شگفت انگیز بود. گفته‌اند که از هنگام بلوغ شرعی، خود مجتهد شده بوده و از مجتهد دیگری تقلید نکرده است . شهید صدر در اغلب رشته‌های علوم اسلامی تبحر داشت. وی معتقد بود که باید در دروس حوزه‌های علمیه تحولی پدید آید و طلاب و روحانیون نباید فقط به درس‌های معمول فقه و اصول اکتفا کنند بلکه باید به مسائل علمی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جدید آشنا شوند لذا در مبحث فقه و اصول، دست به تألیفاتی زد که ضمن ساده نویسی مطالب کتاب‌های قدیمی، آن را در طرحی نو و روشی جدید برای طلاب فقه و اصول به نگارش درآورد و بدین وسیله توانست تحول عظیمی‌در حوزه‌های علمیه به وجود آورد. کتاب فلسفتنا، اقتصادنا از معروفترین آثار این شهید علی مقام است. پس از رحلت آیت الله حکیم دوران مرجعیت آیت الله صدر آغاز شد . وی پس از رسیدن به مقام مرجعیت، در فتوای تاریخی خود، حزب بعث را تکفیر کرد. متن این فتوا چنین است: «به اطلاع عموم مسلمانان می‌رسد که پیوستن به حزب بعث، تحت هر عنوان، شرعاً حرام است و هرگونه همکاری با آن به منزله یاری ظالم و کافر و دشمنی با اسلام و مسلمین است». حمایت شهید صدر از انقلاب اسلامی ایران و امام خمینی (رحمه الله علیه) موجب شد بارها دستگیر شود. او طی فتوای مشهور و تکان دهنده‌ای، مردم عراق را به براندازی رژیم بعثی عراق دعوت نمود. در آخرین مرحله دستگیری رئیس سازمان امنیت عراق، در زندان از آیت الله صدر خواست که فقط چند کلمه بر ضدّ امام خمینی و انقلاب اسلامی بنویسد، تا آزاد شود، و گر نه کشته خواهد شد! آیت الله صدر این خواسته آن آدمکش را ردّ کرد و گفت: «من آماده شهادتم، هرگز خواسته‌های غیر انسانی و ضد دینی شما را قبول نخواهم کرد و راه من همان است که انتخاب کردم! . در نتیجه پس از سه روز شکنجه‌های وحشیانه، در 19 فروردین 1359 به شهادت رسید و تحت نظر شدید مأموران امنیتی در آرامگاه خانوادگی شرف الدین در نجف اشرف به خاک سپرده شد.
(منبع: ویکی فقه)
*********************************
احکام سازمانی
س: فرماندهان و مدیرانی که کارکنان خود را به تقوا و حفظ اموال بیت المال ترغیب و توصیه می کنند، ولی خود عمل نمی کنند (برای کارکنان مشهود می شود که اینان حرف می زنند، ولی عمل نمی کنند) و در بین کارکنان بد بینی به وجود می آورند، اداره سازمان به دست این افراد چه حکمی دارد؟
ج: اولا بر کارکنان لازم است دستورات قانونی و توصیه های اخلاقی و شرعی فرماندهان را پذیرفته، به آن عمل نمایند. ثانیا بر فرماندهان و مدیران لازم است به گونه ای رفتار کنند که تعارضی بین گفتار و رفتار آنان نباشد. ثالثا بر مراجع نظارتی لازم است برابر ضوابط و مقررات و با رعایت جایگاه فرماندهی و مدیریت، نظارت و بر حسب مورد تذکر و اقدام کنند.
*********************************
احکام اقتصادی
س: اگر در چیزی شک داشته باشیم که خمس آن را دادهایم یا خیر، ولی ظنّ غالب به پرداخت خمس آن باشد، وظیفه ما چیست؟
ج: اگر مشکوک از چيزهايی باشد که خمس به آن تعلّق گرفته است، تحصيل يقين به پرداختِ خمس آن واجب است.
*********************************
احکام اسماء جلاله
س: اسامی مبارکی که احترام آنها واجب و مسّ بدون وضوی آنها حرام است، کدامند؟
ج: مسّ اسماء و صفات مخصوص ذات بارى تعالى بدون وضو حرام است، و احوط الحاق نامهاى انبياء عظام و ائمه معصومين (عليهم‌السلام) به نامهاى خداوند متعال، در حکم مذکور است.
س: نظر مبارك خود را در خصوص امحاى اسماء جلاله با دستگاه‌هاى خرد كن برقى جهت بهره‌مندى ابلاغ فرماييد.
ج: در صورتى كه عرفاً هتك و حرمت نباشد، منعى ندارد.
*********************************
احکام فرهنگی
س: اگر ما كسى را كه به حجابش توجه ندارد به پارك ببريم گناه او گردن ما هم هست؟
ج: با علم به اينکه در معرض ديد نامحرم قرار مى‌گيرد اگر چنين کارى انجام دهيد، گناهکار محسوب مى‌شويد.
س : آیا جایز است زن در جشنهای عروسی بدون اجازه شوهرش عکس بیندازد؟ و بر فرض جواز، آیا مراعات حجاب کامل در آن واجب است؟
ج: اصل عکس گرفتن منوط به اجازه شوهر نيست ولى اگر احتمال بدهد که اجنبى عکس او را ببيند و عدم رعايت حجاب کامل منجر به مفسدهاى شود، مراعات آن واجب است.
*********************************
احکام عبادی
نماز
س: پدر و مادر به فرزندانشان در چه سنی احکام شرعی و عبادات را باید تعلیم دهند؟
ج: مستحب است که ولىّ اطفال احکام شرعى و عبادات را پس از رسيدن آنان به سن تميز به ايشان ياد دهد.
س: اگر کسی در بین نماز عصر متوجه شود که نماز ظهر را نخوانده است، چه تکلیفی دارد؟
ج: اگر به خيال اين که نماز ظهر را خوانده است به نيت نماز عصر مشغول نماز شود و در بين نماز بفهمد که قبلاً نماز ظهر را نخوانده است، در صورتى که در وقت مشترک نماز ظهر و عصر است، بايد بلافاصله نيت خود را به نماز ظهر برگرداند و نماز را تمام کند و پس از آن، نماز عصر را بجا آورد، و اگر اين اتفاق در وقت مخصوص به نماز ظهر یعنی به قدر چهار رکعت از اول ظهر افتاده باشد احتیاط واجب آن است که نیت را به نماز ظهر برگرداند و نماز را تمام کند ولی بعدا هر دو نماز (ظهر و عصر) را به ترتیب به جا آورد و همین تکلیف در مورد نماز مغرب و عشا نیز هست.
*********************************
وضو
س: کسی که محل مسح او زخم است، چه وظیفهای دارد؟
ج: اگر نمى‌تواند روى زخم محل مسح دستِ تر بکشد بايد به جاى وضو تيمم کند. ولى در صورتى که مى‌تواند پارچهاى روى زخم قرار دهد و بر آن دست بکشد، احتياط آن است که علاوه بر تيمم، وضو نيز با چنين مسحى بگيرد.
س: وضو گرفتن در شرایطی که شخص دیگری آب را بریزد و ما وضو بگیریم چه حکمی دارد؟
ج: اگر دیگری صرفاً آب را بریزد و شخص خودش شستن را انجام می دهد اشکال ندارد.
*********************************
واژه شناسی فقهی
غسل مستحب: هر غسلی كه به مناسبت ايام و ليالی خاص، يا عبادات و زيارات مخصوص، يا ورود به اماكن متبركه وارد شده است؛ مانند غسل جمعه، غسل شبهای احيا و غسل ورود به مكه‌ی معظّمه
منبع: پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری-بخش استفتائات