سراج اندیشه

تدبير ش 14
مقصد و همت همه مسئولان در تمام بخشها، بايد تحقق توأمان پيشرفت مادي با رشد معنويِ تمدن اسلامي باشد
ما نمى خواهيم دل خودمان را به اين خوش كنيم كه ملت ايران در سطح بين المللى يا در سطح بين المللِ اسلامى سربلند و عزيز و آبرومند است؛ اين هست؛ اما ما به اين اكتفا نمى كنيم. ما بايد اين توانايى را از خودمان نشان بدهيم كه بتوانيم يك جامعه اى بسازيم كه مورد رضاى اسلام باشد. اين كار را بايد بكنيم؛ وظيفه ى ما اين است. و اتفاقاً آن نقطه ى اساسى اى كه دشمنان توطئه گر اسلام در سطح جهان به آن توجه دارند و مى خواهند آن انجام نگيرد، همين است. آن كشور و جامعه اى كه مورد نظر اسلام است، بايد هم از لحاظ مادى و هم از لحاظ معنوى، پيشرو باشد. كشور ما از لحاظ مادى بايد در آن، علم و تجربه و فناورى در سطوح بالا قرار بگيرد. از لحاظ ساخت و ارتباطات اجتماعى مردم در زمينه ى اقتصاد و بقيه ى موارد، ارتباط مردم با يكديگر، بايد ارتباطات سالم، قوى و نشان دهنده ى پيشرفت و شكوفايى باشد؛ بايد استعدادها در آن جامعه بشكفد. همه ى انسانها بتوانند در آن با توانِ خداداده ى خود در پيشبرد اهداف زندگى، به يكديگر كمك و با هم همكارى كنند. در آن جامعه بايد عدالت اجتماعى باشد. عدالت به معناى يكسان بودنِ همه ى برخورداريها نيست؛ به معناى يكسان بودن فرصت هاست؛ يكسان بودن حقوق است ... بايد سرپنجه ى عدالت گريبان ستمگران و متجاوزانِ از حدود را بگيرد ... در چنين جامعه اى، معنويت و اخلاق هم بايد به قدرِ حركت پيش رونده ى مادى پيشرفت كند. دلهاى مردم با خدا و معنويات آشنا بشود. انس با خدا، انس با عالم معنا، ذكر الهى و توجه به آخرت در يك چنين جامعه اى بايستى رايج شود. اينجاست كه آن خصوصيت استثنايى جامعه و تمدن اسلامى، خود را نشان مى دهد؛ تركيب و آميختگى دنيا و آخرت با هم. تمدن و فكر اسلامى، پيشرفت مادى را مى خواهد؛ اما براى امنيت مردم، آسايش مردم، رفاه مردم و همزيستىِ مهربانانه ى مردم با يكديگر؛ اين خصوصيات نظام اسلامى است ... ما مى خواهيم در كشورمان اين تفكرات والا را پياده كنيم. برادران و خواهران عزيز! اين، كار و تلاش لازم دارد؛ اين، مردان مؤمن و فداكار و شجاع لازم دارد؛ اين، پيوندِ روزبه روز افزاينده ىِ ميان ملت و دولت را لازم دارد. 20/8/85
تدبير ش19
بايد توجه به تامين رفاه مادي، معنوي و اخلاقي خانواده‌هاي شهدا، براي بنياد شهيد يك اصل باشد
بنياد شهيد بايستي همه توان، نيرو، نشاط و امكانات را در خدمت رفاه مادي و معنوي و اخلاقي خانواده‌ي شهدا قرار بدهد. اين، اصل است. اين اصل بايد در همه جا مورد توجه قرار بگيرد. 27/02/86
تدبير ش22
مسؤولان نظام بايد همه همت خود را به تأمين نيازهاي جامعه يعني علم، اخلاق و عدالت مصروف دارند
در رأس برنامه هاي دعوت اسلامي، سه چيز از همه مهمتر است كه در آيات كريمه ي قرآن به آنها تصريح شده است: علم و حكمت، تزكيه و اخلاق، و عدالت و انصاف ... امروز هم بشر محتاج همين سه چيز است. علم بشر، امروز پيشرفتهاي زيادي داشته است؛ منتها در يك بُعد خاص. علوم مادي و طبيعي ... اما بشر در علوم معنوي ... محتاج آموختن و فرا گرفتن است.
دعوت اسلام به علم، يك دعوت همه جانبه است. مسئله ي اخلاق و تزكيه ي معنوي و روحي، از اين هم امروز مهمتر است. گرفتاريهاي بشر، ناشي از دور افتادن از تزكيه ي اخلاقي است.
در درجه ي اول نخبگان ملتها، مسؤولان امور كشورها و جوامع، مخاطب اين سخنند ... هدف از اين انقلاب هم تشكيل جامعه ي اسلامي است و معيارها و شاخصهاي عمده ي جامعه ي اسلامي هم اينهاست: جامعه ي برخوردار از علم، برخوردار از اخلاق و برخوردار از عدالت. همه بايد براي اين تلاش كنند. اصولي كه به آن پايبنديم، اينهاست. ارزشهايي كه جامعه ي اسلامي براي آنها تشكيل شده است، اينهاست. آن چيزي هم كه مي‌تواند زندگي مادي ما را، رفاه ما را، عزت سياسي و بين المللي ما را، امنيت ما را به طور كامل تأمين كند، اينهاست. همه بايد تلاش كنند جامعه اي برخوردار از علم، برخوردار از اخلاق، برخوردار از عدالت به وجود بياورند. وظيفه ي دولتها هم اين است، وظيفه ي آحاد مسؤولان هم اين است، وظيفه ي مديران بخشهاي مختلف هم همين است، آحاد مردم هم آرزوشان اين است. آن چيزي را كه طلب مي‌كنند و مطالبه ي از مسؤولان مي‌كنند، اين است. 20/5/86
تدبير ش 26
مسؤولين بايد احساس مسؤوليت را نسبت به نيازهاي مردم روز به روز در خودشان تقويت كنند
شك نداريم كه با همت دولت و با كمك مردم و مسؤولان و مأموران مختلف اين مشكل(كم آبي) هم مثل همه ي مشكلات ديگر حل خواهد شد. آنچه مهم است اين است كه ملت چيزي را بخواهد و مسؤولين به عنوان خدمتگزاران ملت كمر همت ببندند و تصميم بر اجراي نيازهاي مردم داشته باشند... اگر ملاحظه مي‌كنيد كه ملت ايران امروز در مجامع جهاني و در محيط بين المللي يك چهره ي پرافتخار و سربلند است، همه ي ملت ايران از همه ي مناطق در ايجاد اين تصوير نيكو و زيبا از ملت ايران سهيمند؛ همه تلاش كرديد، همه زحمت كشيديد...هم مسؤولين بايد اين احساس مسؤوليت را نسبت به نيازهاي مردم در خودشان روزبه روز تقويت كنند، كه من مي‌توانم به شما عرض كنم خوشبختانه مسؤولين ... در اين احساس مسؤوليت حقاً و انصافاً چيزي كم ندارند؛ كار هم زياد مي‌كنند، تلاش هم انصافاً تلاش خستگي ناپذيري است. يك خدمت بزرگشان هم علاوه ي بر خدمات مادي و عمراني و رسيدگي به امور مردم، همين است كه شعارهاي انقلاب را، ارزشهاي انقلاب را سرِ دست مي‌گيرند، به آنها افتخار مي‌كنند؛ اين خيلي مهم است. 14/10/86
همراه سازندگي كشور از لحاظ معنوي و اخلاقي كارهاي زيادي بايد انجام بدهيم
همه ي خواسته هاي ملت ايران در اين(انرژي هسته‌اي) خلاصه نمي‌شود. ما راه طولاني اي در پيش داريم. همراه سازندگي كشور، همراه پيدا كردن جايگاه حقيقي خود در سطح ارتباطات ميان كشورها و ارتباطات بين المللي و هم از لحاظ معنوي و اخلاقي كارهاي زيادي است كه بايد انجام بدهيم. اينها تلاش مسؤولين را مي‌طلبد و همراهي و اهتمام ملت عزيز را. آنها تلاش خودشان را مي‌كنند، ملت هم بحمداللَّه در همه ي شهرها كه ما با مردم عزيزمان مواجه مي‌شويم، همين احساس مي‌كنيم آمادگي و نشاط را مي‌كنيم. 15/10/86
تدبير ش28-29-30
دولت و ملت بايد تلاش كنند اين كشور به عنوان يك الگوي اسلامي ساخته شود
عزيزان من!‌ مردم مؤمن و جوانان پرشورِ ...در سرتاسر كشور! اين مرعوب نشدن، صفت خيلي خوبي است، اين شجاعت خصوصيت ممتازي ‌است، اين آگاهي و هوشياري بر توانايي دروني خود، امتياز بزرگي است؛ اما اينها هيچكدام كافي نيست؛ اينها لازم است، اما كافي نيست. همه بايد تلاش كنيم، دولت و ملت ‌بايد تلاش كنند؛ اين كشور بايد به عنوان يك الگوي اسلامي ساخته شود. جنبه هاي اقتصادي، جنبه هاي فرهنگي بايد به وسيله ي مسؤولان، به وسيله ي مردم، به وسيله ي آحاد جوانان بايد مورد اهتمام قرار گيرد. 16/2/87
روي مسئله گردشگري حتماً بايستي كار شود
روي مسئله ي گردشگري حتماً بايستي كار شود؛ هم در زمينه ي مزارات اسلامي كه بهترينش را شما در اينجا(شيراز)داريد، هم به وسيله ي مفاخر ادبي و هنري ما كه شما عالي ترينش ـ يعني حافظ وسعدي ـ را اينجا داريد، هم در زمينه ي آنچه كه در گذشته ي تاريخ وجود داشته است. 18/2/87
تدبير ش40- 41
فاصله طبقاتي بايد برداشته شود
پيشرفت اگر با عدالت همراه نباشد، پيشرفت مورد نظر اسلام نيست. ايني كه ما توليد ناخالص ملي را، درآمد عمومي كشور را به يك رقم بالايي برسانيم، اما در داخل كشور تبعيض باشد، نابرابري باشد، عده اي آلاف و الوف براي خودشان داشته باشند، عده اي در فقر و محروميت زندگي كنند، اين، آن چيزي نيست كه اسلام مي‌خواهد؛ اين، آن پيشرفتي نيست كه مورد نظر اسلام باشد. بايد عدالت تأمين بشود. عدالت هم يك واژه ي بسيار عميق و وسيعي است كه بايستي خطوط اصلي آن را جستجو و پيدا كرد. به نظر ما عدالت، كاهش فاصله هاي طبقاتي است؛ كاهش فاصله هاي جغرافيايي است. اينجور نباشد كه اگر يك مركزي، يك استاني، يك شهري، يك كوره دهي از مركز دور است، در يك نقطه ي دور جغرافيايي كشور قرار گرفته است، دچار محروميت باشد؛ اما آنجايي كه نزديك است، برخوردار باشد؛ اين عدالت نيست. هم فاصله هاي طبقاتي بايد برداشته شود، فاصله هاي جغرافيايي بايد برداشته شود2. 2. 01/01/88 بيانات در حرم رضوي
برابري در استفاده‌ي از امكانات و فرصت‌ها بايد به وجود بيايد
هم برابري در استفاده ي از امكانات و فرصت‌ها بايد به وجود بيايد. همه ي آحاد كشور، آن كساني كه استعداد دارند، آن كساني كه امكان دارند، بتوانند از امكانات عمومي كشور استفاده كنند. اينجور نباشد كه نورچشمي ها مقدم باشند و افراد متقلب و خدعه گر جلو بيفتند. كاري كنيم كه افراد گوناگون كشور، همه بتوانند در برابر امكانات كشور، از فرصت برابر استفاده كنند. البته اينها آرزوهاي بزرگي است، ليكن دست يافتني است2. 2. 01/01/88 بيانات در حرم رضوي
اسلام حكومت‌ها را موظف مي‌كند كه به دشوارترين كارها و به ضعيف ترين مردم، بيشتر بپردازند
خدا را شكر مي‌كنيم كه امروز برخلاف دوران طاغوت، دولت‌ها خودشان به سراغ مردم مي آيند. يك روزي بود كه مردم بايد زحمت مي‌كشيدند، تلاش مي‌كردند تا به حضور دولت‌ها برسند؛ امروز به بركت اسلام، دولت‌ها هستند كه راه مي افتند و به استان‌هاي مختلف، شهرهاي مختلف و دورافتاده ترين نقاط كشور مي‌روند؛ رئيس‌جمهور مي‌رود، وزير مي‌رود، مسئولين گوناگون مي‌روند. مردم بعضي از اين جاهايي كه رئيس‌جمهور در آنجاها حضور پيدا مي‌كند، مي‌گويند ما در دوران گذشته يك مديركل را هم در اينجا نديده بوديم! راست هم مي‌گويند. اين از بركت اسلام است. اسلام حكومت‌ها را موظف مي‌كند كه به دشوارترين كارها و به ضعيف ترين مردم، بيشتر بپردازند تا به كارهاي آسان؛ و خوشبختانه امروز اين وجود دارد. خدا را سپاسگزاريم9. 9. 22/02/88 بيانات در جمع مردم استان كردستان
در اجراي تصميماتي كه به نفع مردم گرفته مي‌شود، كاملاً جدي و پيگير باشيد
خدمت به مردم در منطق اسلامي، ارزشي انساني و حسنه اي الهي است. ... و خدمت خستگي ناپذير به مردم قدرشناس ايران وظيفه سنگين همه مسئولان و مديران کشور است. ... نياز بيشتر استان کردستان به کار و تلاش مسئولان - و شرايط دشواري که دشمنان اصلي نظام به دست گروهک‌هاي مزدور براي مردم مظلوم منطقه و خدمتگزاران آنها به وجود آوردند، ‌خدمت به مردم کردستان را از ثوابي دوچندان برخوردار مي‌سازد. ... تصميم گيري مرحله مهمي در تحقق يک هدف و آرمان است اما فراموش نکنيد که عمل به تصميمات است که مي تواند يک هدف را واقعاً محقق کند. بنابراين، در اجراي تصميماتي که به نفع مردم منطقه گرفته مي‌شود کاملا جدي و پيگير باشيد18. 18. 27/02/88 (گزارش خبري)ديدار مسئولان و مديران اجرايي کردستان
تدبير ش44
لزوم بهره‌گيري از تمامي توان و امكانات در جهت سند چشم انداز
انتظار مي‌رود در چارچوب سند راهبردي بنياد[مستضعفان] و با رعايت ساير دستورالعمل‌هاي ابلاغي و در جهت سند چشم انداز سياست‌هاي کلّي نظام، از تمامي توان و امکانات موجود بهره گيريد. اميد است در خدمت بايسته و شايسته به محرومان و مستضعفان و ارتقاي سطح زندگي مادّي و معنوي آنان و تحقّق اهداف عالية بنياد، توفيق الهي شامل حال شما باشد2. 2. 04/05/88 حكم انتصاب رئيس بنياد مستضعفان
تدبير ش 45
در عدالت، هم عقلانيت و هم معنويت بايستي مورد توّجه باشد
در عدالت، هم عقلانيت بايستي مورد توّجه باشد، هم معنويت. اين را ما قبلاً هم عرض كرده ايم. اگر معنويت با عدالت همراه نباشد، عدالت مي‌شود يك شعار توخالي. خيلي ها حرف عدالت را مي‌زنند، امّا چون معنويت و آن نگاه معنوي نيست، بيشتر جنبة سياسي و شكلي پيدا مي‌كند. دوم: عقلانيت. اگر عقلانيت در عدالت نباشد، گاهي اوقات عدالت به ضدّ خودش تبديل مي‌شود؛ اگر درست در باب عدالت محاسبه نباشد. خيلي از كارها را گاهي بعضي از اين گروه هاي تند و افراطي در اين كشور به عنوان عدالت كرده اند، كه ضدّ عدالت شده. اتفّاقاً حالا همان تندي هاي آن حضرات موجب شده كه خود آنها 180 درجه گرايش‌هايشان عوض بشود! جور ديگري حرف بزنند، جور ديگري فكر كنند، جور ديگري عمل بكنند. بنابراين در عدالت، عقلانيت شرط اوّل است.6 6 . ۸۸/۰۶/۱۶ بيانات در ديدار اعضاي هيئت دولت
تدبير ش 46
استفاده از جنگل، دريا و مناظر زيبا، دين و اخلاق مردم را خدشه‌دار نكند
مراقب باشند استفادة از جنگل، استفادة از دريا، استفادة از اين مناظر زيبا، دين و اخلاق مردم را خدشه‌دار نكند و نيز به نحوي از آنها بهره‌برداري بشود كه ... فقير ديگر معنا نداشته باشد. اين جزو وظايف است. البته همكاري شما را مي‌خواهد. مردم بايد اين فرهنگ را ...، بخصوص در اين مناطقِ بشدّت نزديك به ساحل و جنگل، بخواهند؛ بخواهند كه دستگاه‌هاي دولتي كه براي آنها و به نفع آنها كار مي‌كنند، بتوانند حافظ دينشان و اخلاقشان و نيز حافظ منافعشان باشند. يك همكاري مستحكم و پيوند عميقي بين دولت و مردم در اين مسائل لازم است.8
8. ۸۸/۰۷/۱۵ بيانات در ديدار عمومي مردم چالوس و نوشهر
تدبير ش 53
ضرورت رسيدگي و برآورده كردن مطالبات مادي و معنوي كارگران
مطالبات كارگري - كه مطالبات مادي است - به جاي خود محفوظ؛ و همه موظفند اين مطالبات مادي را كه حق هم هست، رسيدگي و برآورده كنند؛ ليكن يك مطالبة معنوي هم وجود دارد و آن، شأن كارگر است؛ اهميت به تلاش و فعاليت كارگر است؛ فهميده بشود كه اين يك جهاد است؛ اين مهم است. كارگر در پشت دستگاه، يا در حين طراحي و نقشه‌پردازي، يا در كارِ در مزرعه، يا در هر نقطه‌اي كه كار دارد توليد مي‌شود و محصولي دارد به وجود مي‌آيد، بايد احساس كند و بداند كه يك عمل بزرگ را، يك عمل مهم را، يك ارزش را دارد به وجود مي‌آورد؛ اسلام اين را مي‌خواهد بيان كند. اين، اعتقاد قلبي ماست. خيلي فاصله است بين اين نگاه و نگاه دنياي مادي! اعم از دنياي سرمايه‌داري يا دنياي سوسياليستي كه به كارگر به عنوان يك ابزار نگاه مي‌كند. امروز در دنياي سرمايه‌داري، گاهي بعضي از كارگرها از لحاظ برخورداري مادي وضعشان هم خوب است - البته عموميت ندارد. بعضاً اين‌جور است كه وضعشان خوب است - ليكن همان هم از چشم كارفرما، از چشم سياستگذاران كار و توليد، يك‌ ابزار است؛ مثل يك پيچ و مهره؛ تا وقتي ارزش دارد كه بتواند به آنها ارزش مادي تحويل بدهد، پول تحويل بدهد. خيلي فاصله است بين اين نگاه به كارگر، و اين نگاه كه كارگر را يك مجاهد في‌سبيل‌اللَّه مي‌داند؛ براي كاري كه او انجام مي‌دهد، فراتر از همة اجرهاي مادي، يك اجر الهي، يك ارزش الهي، يك پاداش الهي در نظر مي‌دانيد؛ اينها خيلي با هم فاصله دارد؛ اين لازم است. اين، آن نياز حقيقي است.2 2. ۸۹/۰۲/۰۸ بيانات در ديدار هزاران نفر از کارگران سراسر کشور
تدبير ش 64
جايگاه كار و كارگر در اسلام و منطق عقلايي
مسئلة كار و شأن كارگر و حد كارگر و جايگاه كارگر، هم در اسلام و هم در منطق عقلايي، مسئلة بسيار مهمي است. در منطق عقلايي، اگر انسان ملاحظه كند در سلسلة نيازهاي حياتي خود، حلقة مربوط به كار، يك حلقة اساسي و تعيين كننده است. يعني اگر همة پول‌هاي عالم را هم جمع كنند، عنصر كار و كارگر در كنار آن نباشد، همة نيازهاي انسان بر زمين مي‌ماند. پول را نه مي‌شود خورد، نه مي‌شود پوشيد، نه مي‌شود استفاده كرد. آن چيزي كه از ثروت انسان‌ها و نعمت‌هاي روي زمين، نيازهاي انسان را تأمين مي‌كند، عنصر كار است. كار هم متكي به كارگر است. بنابراين، نقش بازوي توانا و سرپنجة ماهر و ذهن و ذوق و سليقة كارگر در حيات انسان - چه حيات فردي‌اش، چه حيات اجتماعي‌اش - يك امر واضحِ عقلايي است. آن كساني كه به قشر كارگر و مجموعة كارگري بي‌توجهي و بي‌اعتنايي مي‌كنند، در حقيقت اين نقش اساسي و مهم را نمي‌بينند يا نديده مي‌گيرند. آن كساني هم كه كارگر را در كنار ابزار كار، مثل يك وسيله به حساب مي‌آورند، همين‌جور. اين، منطق عقلايي است و منطق كاملاً درستي است؛ ليكن بالاتر از اين، منطق اسلام است. اسلام همين كاري را كه ما مي‌كنيم، سرپنجة كارگر انجام مي‌دهد و ناني براي خود و ديگران فراهم مي‌آورد، عبادت و عمل صالح مي‌داند. يعني مسئلة كارگر و كاري كه انجام مي‌دهد، محدود و محصور نيست به زندگي اين دنيا؛ بلكه خداي متعال در نقشة جامع زندگي طولاني بشر در دنيا و آخرت، براي اين حقيقت، براي اين پديده - يعني پديدة كار - يك جايگاه والايي درست كرده است. پيغمبر اكرم فرمود: «هذهِ يَدٌ لا تَمَسُّها النَّار». وقتي پيغمبر دست كارگر را گرفت و بوسيد، همه تعجب كردند. حضرت فرمود: اين دستي است كه آتش آن را لمس نمي‌كند؛ اين دستي است كه به آتش نمي‌رسد. يعني نماز شب هم كه مي‌خوانيم، قرآن هم كه مي‌خوانيم، توسل هم كه به خداي متعال مي‌كنيم، در واقع حجاب‌هاي بين خودمان و آتش را ايجاد مي‌كنيم. كار هم كه مي‌كنيم، با همين كار، بين خودمان و آتش، ايجاد مانع و حجاب مي‌كنيم. اين خيلي چيز بالايي است، خيلي چيز مهمي است. اين، نگاه اسلام است.4
تدبير ش 66
به خانواده‌هاي شهدايتان رسيدگي كنيد
اين را هم به مسئولين محترم سپاه، چون حالا اغلب اينجا هستيد، عرض كنم كه: يكي از كارهاي خيلي لازم كه من الآن به آقاي سردار فرماندهي كل سپاه هم اين را تذكر دادم، اين است كه: به خانواده‌هاي شهدايتان رسيدگي كنيد. رسيدگي هم مهم‌ترينش و بهترينش عبارت است از: تلطف و احوالپرسي و خبرگيري؛ همه‌اش كمك نيست؛ خيلي‌ها هم به كمك احتياج ندارند؛ اما به محبت و ملاطفت و همراهي و همدلي، همه احتياج دارند؛ از بالا تا پايين همه دوست مي‌دارند كه مورد ملاطفت قرار بگيرند. بعضي از شهداي سرافراز ما بحمدالله شهرت همگاني دارند؛ همه اينها را مي‌شناسند؛ خيلي‌ها هم هستند كه نه! پيش اهل آسمان‌ها البته مشهورند؛ آنها را ملائكة خدا خوب مي‌شناسند؛ اما در بين ما، شايد خيلي معروف نيستند؛ به اينها بپردازيد، سراغ اينها برويد و اميدواريم ان‌شاءالله دوستان يك عملكرد منسجم و مدوني در اين زمينه پيش‌بيني كنند.10 10. 13/04/90 بيانات در ديدار فرماندهان سپاه پاسداران
تدبير ش 72
لزوم ارزش‌گذاري ويژه بر كار زن‌هاي خانه‌دار
در خانواده هي گفته مي‌شود: نقش زن! دليلش هم واضح است؛ چون زن در خانواده عنصر محوري است. اما اين‌جور نيست كه مرد در خانواده وظيفه و مسئوليت و نقشي نداشته باشد. مردهاي بي‌خيال، مردهاي بي‌عاطفه، مردهاي عياش، مردهاي قدرنشناس زحمات زن خانه، اينها به محيط خانه لطمه مي‌زنند. مرد بايد قدردان باشد. جامعه بايد قدردان باشد. حتماً بايستي بر روي كار زن‌هاي خانه‌دار ارزش‌گذاري ويژه بشود. بعضي مي‌توانستند بروند كار بگيرند، بعضي مي‌توانستند تحصيلات عاليه بكنند، بعضي تحصيلات عاليه هم داشتند - من ديدم زناني را از اين قبيل – گفتند: ما مي‌خواهيم اين بچه را بزرگ كنيم، خوب تربيت كنيم، نرفتيم كار بگيريم. زن نرفته كار بگيرد، آن كار هم زمين نمانده؛ آن ده نفر ديگر رفتند آن كار را گرفتند. بايد از اين‌جور زني قدرداني شود. در بياناتي كه حضرات فرمودند، اين بود كه مثلاً بيمه‌هايي براي اينها در نظر گرفته شود. بله! تأمين اقتصادي‌شان، بيمه‌شان، بقية چيزهايي كه لازم است، بايد در نظر گرفته شود.4 14/10/90 بيانات در سومين نشست انديشه‌هاي راهبردي با موضوع زن و خانواده
تدبير ش88 - ارديبهشت و خرداد93
وظائف مسئولين حکومت در رساندن مردم به بهشت تکرار در الف4 – و10- د6
گاهي شنيده مي‌شود کساني در گوشه‌وکنار وقتي صحبت از هدايت و راهنمايي و بيان حقايق ديني و مانند اينها مي‌شود، مي‌گويند: آقا! مگر ما موظّف‌ايم مردم را به بهشت برسانيم؟ خب، بله! بله، همين است. فرق حاکم اسلامي با حکّام ديگر در همين است: حاکم اسلامي مي‌خواهد کاري کند که مردم به بهشت برسند؛ به سعادت حقيقي و اُخروي و عقبائي برسند؛ [لذا] راه‌ها را بايد هموار کند. اينجا بحثِ زور و فشار و تحميل نيست؛ بحثِ کمک کردن است. فطرت انسان‌ها متمايل به سعادت است، ما بايد راه را باز کنيم؛ ما بايد کار را تسهيل کنيم براي مردم؛ تا بتوانند خودشان را به بهشت برسانند؛ اين وظيفة ما است! ... جامعة اسلامي جامعه‌اي است که اگر از لحاظ جنبه‌هاي مادّي به اسلام عمل بکند، بدون ترديد در قلّه قرار خواهد گرفت؛ از لحاظ علم، از لحاظ صنعت لازم، از لحاظ معيشت، از لحاظ روابط اجتماعي، از لحاظ عزّت و شرف دنيايي و عمومي و ملّي و بين‌المللي در اوج قرار مي‌گيرد؛ امّا اين همة کارها نيست، همة هدف‌ها نيست. اگر زندگي ما در دنيا زندگي خوبي باشد، امّا لحظة مرگ ما لحظة بدبختي و روسياهي ما باشد، چه فايده دارد؟ امام سجّاد(ع) در دعاي صحيفة سجّاديه مي‌فرمايد: «اَمِتنا مُهتَدينَ غَيرَ ضالّينَ، طائِعينَ غَيرَ مُستَکرِهين»؛ (صحيفة سجّاديه، دعاي ۴۰) مي‌گويد: پروردگارا! من را درحالي از دنيا ببر و بميران که هدايت‌يافته باشم، گمراه نباشم؛ من را درحالي از دنيا و از اين نشئه ببر که من با طوع و رغبت به آن‌طرف بروم. چه کسي با طوع و رغبت از اين گذرگاه عبور مي‌کند؟ آن کسي که به آن‌طرف خاطرجمع است. ديديد جوان‌هاي ما - جوان‌هاي آن‌روزِ شما - در ميدان‌هاي جنگ، چگونه بي‌محابا وارد عرصه‌هاي خطر مي‌شدند؛ ... اين جوان‌ها کجاها رفتند؟! چه‌کارها کردند؟! مرگ را تحقير کردند! خطر را کوچک شمردند! [چون‌] دل اينها با حقايق آشنا شده بود. انسان وقتي آن‌طرف را ببيند، آن نعمت را ببيند، از آن‌طرف خاطرجمع باشد، راحت زندگي مي‌کند، راحت فداکاري مي‌کند، راحت بر مشکلات صبر مي‌کند، راحت قدم در وادي‌هاي خطر مي‌گذارد و پيش مي‌رود؛ مسئله اينجاست. ما اگر بخواهيم در مقاصد دنيوي هم پيروز بشويم، بايستي ايمان خودمان را، اعتقاد خودمان را، عمل خودمان را، براي آن‌سوي مرز مردن تقويت کنيم. اميرالمؤمنين مي‌فرمايد: من مي‌خواهم مردم را به بهشت برسانم؛ اين وظيفة ما است! نهي از منکر بايد بکنيم، امر به معروف بايد بکنيم، وسائل عمل خير و حسنات را در کشور فراهم کنيم، وسائل شُرور و آفات را از دسترس‌ها برداريم؛ اين وظائف مسئولين حکومت است!8 8. ۹۳/۰۲/۲۳ بيانات در ديدار اقشار مختلف مردم به‌ويژه مردم استان ايلام
وظيفه مسئولان در بهبود معيشت مردم تکرار در ط7- د6
از جملة چيزهايي که مردم را به بهشت نزديک مي‌کند، بهبود معيشت مردم است: «کادَ الفَقرُ اَن يکُونَ کُفرا».(بحارالانوار، ج‌۲۷، ص‌۲۴۷)
جامعه‌اي که در آن فقر باشد، بيکاري باشد، مشکلات معيشتي غير قابل حل وجود داشته باشد، اختلاف طبقاتي باشد، تبعيض باشد، شکاف طبقاتي باشد، حالت آرامش ايماني پيدا نمي‌کند. فقر، انسان‌ها را به فساد مي‌کشاند، به کفر مي‌کشاند؛ فقر را بايد ريشه‌کن کرد. کار اقتصادي، فعّاليت اقتصادي بايد به‌طور جدّي در برنامه‌هاي مسئولين قرار بگيرد، که خب! امروز بحمداللَّه مسئولين دنبال اين چيزها هستند. فکرها را بايد منتظم کرد، راه را بايد درست تشخيص داد، درست بايد حرکت کرد.8
8. ۹۳/۰۲/۲۳ بيانات در ديدار اقشار مختلف مردم به‌ويژه مردم استان ايلام
تدبير ش90 – شهريور و مهر 93
وظايف سنگين مسئولان حج و روحانيون کاروان‌ها
مسئولان امـر، روحـانيـون محترمـي کـه در کـاروان‌هـا حضور دارنـد، رؤسـاي کـاروان‌هـا، خدمتگزاران سازمـان حج و خدمتگزاران در بعثة رهبري، وظايف سنگين‌تري دارند؛ شما خدّام ميهمانان خدا هستيد، وظايف شما وظايف سنگيني است؛ اين وظايف، محدود به اوقات انجام مناسک حج هم نمي‌شود. در آن اوقاتي که مناسک حج هم خاتمه پيدا کرده است يا در فاصلة مناسک عمره و مناسک حج که زوّار محترم و حجّاج محترم يک فراغتي دارند، ارشادهاي شما، توجّهات شما، رعايت شما نسبت به آحاد حجّاج، امر لازمي است. در اين فاصلة زمانـي - بين رفتن و برگشتن حـاجـي بـه مکّة مکرّمه و انجام مناسک حـج - مسئولان محترم بـايـد احساس وظيفه بکنند نسبت به برآوردن نيازهاي مادّي و مهم‌تر از آن، برآوردن نيازهاي معنوي: توجّه دادن، متذکّر کردن، دميدن روح خشوع، روح تضرّع، اعراض(روگرداندن) از سـرگـرمـي‌هـاي متعارف - کـه در اوقات معمول زنـدگي، مـا دچار سرگرمي‌هـايـي هستيم که ما را غافل مي‌کند در ايام حج، بايد اين سرگرمي‌ها را از خودمان دور کنيم؛ متمحّض(متمرکز) بشويم در توجّه و تذکّر - ايـن‌جـور مـي‌شود کـه حج‌گزار، بعد از سفر حج، حقيقتـاً يک تغيـيـر حقـيـقـي در خـود احساس مـي‌کند. خيلي‌هـا راه غلط گذشته‌شان را به‌کلّي عوض مي‌کنند و به راه صحيح، راه راست، راه عبادت، راه اطاعت از حق بـرمي‌گردنـد؛ بـه برکت سفر حج.4
4. ۹۳/۰۶/۱۶ بيانات در ديدار با مسئولان و دست‌اندرکاران حج
تدبير ش93 – اسفند93 و فروردين94
اهداف کميته امداد امام خميني(ره)
رجاء واثق دارم مجموعه فوق[کميته امداد امام خميني(ره)] و رئيس محترم اين نهاد انقلابي بـا استعانـت از پـروردگار متعـال و بهره‌گيري از تجربيات ارزشمند موجود، در تحقق هدف نوراني ايـن تشکيلات الهي که همانـا توانمندسازي و شکوفايي استعدادها و تأمين خوداتکايي نيازمندان و محرومـان و تقويت و رشد ايمانـي و اعتقادي آنان با ارائة خدمات اجتماعي، حمايتي، فرهنگي و معيشتي مي‌بـاشـد، گام‌هـاي اساسي و تکميلي بـردارند. ... گـرچـه تکيه اصلي کميته امـداد امـام خميني(ره) بر کمک‌هاي کمّي و کيفي مردم عزيز کشورمان بايد باشد، اما ايفاي نقش توسط دولت و مجلس و دستگاه قضايـي در پشتيبانـي‌هـاي همه‌جانبه از ايـن نهاد انقلابـي در جهت انجام مأموريت‌هاي مقدس آن، امري انکارناپذير است.10 10. ۹۴/۰۱/۱۶ انتصاب اعضاي هيأت امنا و رئيس کميته امداد امام خميني(ره)
تدبير ش95 – تير و مرداد 94
سياست‌هاي کلي برنامه ششم توسعه در امور اجتماعي تکرار در ساير
۳۹ـ ارتقاء سلامت اداري و اقتصادي و مبارزه با فساد در اين عرصه با تدوين راهبرد ملي مبارزه با فساد و تصويب قوانين مربوط.
۴۰ـ استقرار نظام جامع، يکپارچه، شفاف، کارآمد و چند لايه تأمين اجتماعي کشور.
۴۱ـ توانمند‌سازي و خوداتکائي اقشار و گروه‌هاي محروم در برنامه‌هاي مربوط به رفاه و تأمين اجتماعي.
۴۲ـ ارتقاء کيفيت و اصلاح ساختار بيمه‌هاي تأمين اجتماعي پايه (شامل بيمه درمان، بازنشستگي، ازکارافتادگي و ...) براي آحاد مردم.
۴۳ـ اجراي سياست‌هاي کلي سلامت با تصويب قوانين و مقررات لازم با تأکيد بر:
۱/۴۳ـ تهيه پيوست سلامت براي قوانين مرتبط و طرح‌هاي کلان توسعه‌اي.
۲/۴۳ـ اصلاح ساختار نظام سلامت براساس بند۷ سياست‌هاي کلي سلامت.
۳/۴۳ـ تأمين منابع مالي پايدار براي بخش سلامت و توسعه کمي و کيفي بيمه‌هاي سلامت.
۴/۴۳ـ افزايش و بهبود کيفيت و ايمني خدمات و مراقبت‌هاي جامع و يکپارچه سلامت در قالب شبکه بهداشتي و درماني منطبق بر نظام سطح‌بندي و ارجاع.
۴۴ـ توسعه تربيت بدني و ورزش همگاني.
۴۵ـ فرهنگ‌سازي و ايجاد زمينه‌ها و ترتيبات لازم براي تحقق سياست‌هاي کلي جمعيت.
۴۶ـ تقويت نهاد خانواده و جايگاه زن در آن و استيفاي حقوق شرعي و قانوني بانوان در همه عرصه‌ها‌و توجه ويژه به نقش سازنده آنان.
۴۷ـ اولويت دادن به ايثارگران انقلاب اسلامي در تسهيلات مالي و فرصت‌ها و امکانات و مسؤوليت‌هاي دولتي در صحنه‌هاي مختلف فرهنگي و اقتصادي.
۴۸ـ هويت‌بخشي به سيماي شهر و روستا و بازآفريني و روزآمدسازي معماري اسلامي ـ ايراني.
۴۹ـ سامان‌بخشي مناطق حاشيه‌نشين و پيشگيري و کنترل ناهنجاري‌هاي عمومي ناشي از آن.
۵۰ـ توسعه پايدار صنعت ايرانگردي به‌گونه‌اي که ايرانگردهاي خارجي تا پايان برنامه ششم به حداقل پنج برابر افزايش يابد.
۵۱ـ حمايت از صنايع دستي و صيانت از ميراث فرهنگي کشور.4 4. 09/04/94 ابلاغ سياست‌هاي کلي برنامه ششم توسعه
وظايف مسئولان در فرمان اميرمؤمنان به مالک اشتر تکرار در ی1- د6
1ـ گرفتن ماليات و حقوقي که مردم نسبت به دولت دارند. 2ـ دفاع از مردم و سرزمينشان. 3ـ سوق دادن جامعه به صلاح و رستگاري 4ـ آباداني و سازندگي کشور. 4 مأموريت اصلي که مولاي متقيان در نامه به مالک، بر دوش حاکمان مي‌گذارند. ... و عمل صالح، بهترين ذخيره دوران مسئوليت هر فرد است.8 8. 23/04/94 (گزارش خبري) بيانات در ديدار رئيس‌جمهور و اعضاي هيئت دولت
 

نفْس خدمت گزاری یک ثواب بزرگ محسوب می شود
بیانات در دیدار کارگزاران حج 1397/04/25
خیلی خوش آمدید برادران عزیز، خواهران عزیز، خدمتگزاران فریضه‌ی حج و حاجیان موفّق و معزّز که خود این خدمتگزاری شما افتخار بزرگی است. تمهید مقدّمات و زمینه‌ سازی و کمک به انجام فریضه‌ای با عظمت حج که واقعاً ابعاد آن بسیار فراتر از آن چیزی است که ما توصیف می کنیم و نفْس خدمتگزاری به اقامه‌ی این فریضه، یک ثواب بزرگ، یک کار بزرگ، یک خدمت با ارزش محسوب میشود. بنده به همه‌ی کسانی که در بخش های مختلف مشغول خدمت هستند چه در بعثه، چه در سازمان، چه در کاروان ها، چه در دستگاه‌های مرتبط و تلاش می کنند و هر کدام یک گوشه‌ای از کار را می گیرند، توصیه می کنم که قدر این توفیق را بدانند، خدا را شاکر باشند، سپاسگزار باشند که این توفیق به آنها داده شده است و سعی کنند هرچه بهتر این کار را انجام بدهند. این گزارش هایی که جناب آقای قاضی عسکر و رئیس محترم سازمان حج بیان کردند گزارش های خیلی خوبی بود؛ خب، حالا فرض کنیم که بعضی از اینها در وسط کار متوقّف و لَنگ هم بشود امّا خب مجموع این گزارش ها و کارهایی که انجام گرفته است، مجموع قابل توجّهی است؛ لکن من می خواهم این را عرض بکنم که همه‌ی اینهایی که گفته شد نسبت به آنچه برای اقامه‌ی حجّ ابراهیمی و حجّ نبوی و حجّ قرآنی لازم است، هنوز در نیمه‌ی راه است و جا برای کار بسیار زیاد است.

حج مظهر آمیختگی معنویّت و سیاست، معنویّت و مادّیّت، و دنیا و آخرت است
بیانات در دیدار کارگزاران حج 1397/04/25
آنچه بنده امروز می خواهم عرض بکنم این است که علاوه‌ی بر همه‌ی جهات گوناگونی که در حج؛ این فریضه‌ی بزرگ وجود دارد، حج این خصوصیّت را هم دارا است که مظهر آمیختگی معنویّت و سیاست، معنویّت و مادّیّت،
و دنیا و آخرت است. وَ مِنهُم مَن یَقولُ رَبَّنا ءاتِنا فِی الدُّنیا حَسَنَةً وَ فِی الأخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النّار؛ کسانی که در حج این‌جور دعا می کنند و حسنه‌ی دنیوی و حسنه‌ی اُخروی را از خدای متعال مسئلت می کنند، اینها مطلوب
و مقبول قرآن اند؛ یعنی دنیا و آخرت در حج مجتمع شده است؛ حج مظهر یک‌چنین چیزی است. کسانی در طول سال های متمادی تلاش کردند، امروز هم تلاش می کنند که در اسلام معنویّت را از مسائل زندگی و مسائل اداره‌ی امور جوامع جدا کنند‌؛ یعنی «جدایی دین از سیاست». سالهای متمادی شاید بشود گفت ده‌ها سال، صد سال یا بیشتر- دشمنان اسلام و نادان هایی که از اسلام چیزی نمی دانستند، روی این کار کردند؛ وقتی جمهوری اسلامی به وجود آمد و انقلاب اسلامی شد، این حرف ها همه باطل شد؛ معلوم شد که نخیر، اسلام می تواند میدان سیاست را، میدان زندگی را، میدان اداره‌ی کشور را، میدان به صحنه آوردن مردم با همه‌ی توانشان و ظرفیّتشان را به بهترین وجهی اداره کند؛ از شعارهایی که کمونیست‌ها می دادند تا آنهایی که لیبرال‌ها می دادند تا آنهایی که غربی‌ها می دادند، از همه‌ی اینها در این زمینه موفّق‌تر عمل کرد. پس آن تلاشی که مدّت ها می کردند باطل شد لکن باز مجدّداً شروع کردند؛ کسانی شروع کردند برای اینکه نسل های جدید را از آمیختگی دین و سیاست، دین و زندگی، دین و علم، آمیختگی دنیا و آخرت، آمیختگی معنویّت و مادّیّت که در اسلام همه‌ی اینها هست منصرف کنند؛ یعنی ذهن ها را از این آمیختگی منصرف بکنند؛ حج، یک میدان عملی است برای اینکه این آمیختگی را نشان بدهد.

ما در مادّه و معنا داریم پیش می رویم و به توفیق الهی استکبار را شکست می دهیم
بیانات در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت 1397/06/07
ما داریم پیش می رویم. ما در مادّه و معنا پیش می رویم؛ ما به توفیق الهی در مادّه و معنا استکبار را شکست
می دهیم و آنها را به زانو درمی‌آوریم و نشان می دهیم که اسلام، اگر چنانچه طرف دارانی داشته باشد که آماده باشند برای مجاهدت کردن و دفاع کردن، قطعاً در هر جا و هر نقطه‌ی دنیا پیروز خواهد شد و این الگو خواهد شد برای همه‌ی مسلمان ها.
 

خدمت به مردم نعمت بزرگی است که خدا به مسئولین داده است و باید قدر آن را دانست
بیانات در دیدار مردم قم 1397/10/19
خب، من دو خطاب دارم: یک خطاب به مسئولان و دولتمردان و مانند اینها، یک خطاب به مردم عزیزمان. به دولتمردان عرض می کنم که اوّلاً قدر موقعیّت های خودتان را بدانید. اینکه شما در فلان مسئولیّت مشغولید، نعمت بزرگ خدا است. [اینکه] انسان بتواند مسئولیّت داشته باشد و کار کند برای یک چنین اهدافی، برای یک چنین ملّتی، برای یک چنین کشوری، این نعمت بزرگ پروردگار است؛ قدر این را باید بدانند و شاکر باشند. ثانیاً به لوازم این نعمت بزرگ عمل بکنند؛ مراقبت بکنند گرایش به رفتار غلط، گرایش به اشرافی‌گری، گرایش به اسراف، گرایش به آن چیزی که در بین دولتمردان طاغوتی رایج است، پیدا نشود؛ این وظیفه‌ی دولتمردان ما است. راه، راه اسلام است؛ حکومت اسلامی. ما مثل امیرالمؤمنین نمی توانیم عمل کنیم امّا می توانیم آن را یک مسیری بشناسیم و بدانیم که به آن طرف می شود حرکت کرد، در سایه‌ی آن راه باید حرکت بکنیم.

امنیّت حجّاج را باید تأمین کرد
بیانات در دیدار کارگزاران حج 98/4/12
خیلی آن کسانی هم که متصدّی امور این مناطق حج، مکّه و مدینه و امثال اینها هستند -[یعنی] دولت سعودی- وظایف سنگینی به عهده دارند؛ جزو وظایف اینها هم هست که امنیّت حجّاج را تأمین کنند، حرمت و کرامت حجّاج را تأمین بکنند. کرامت حاجی [مهم است]؛ ضیوف‌الرّحمان‌ هستند، اینها مهمانان خدای متعالند؛ باید احترام اینها محفوظ باشد. رفتارهایی که به کرامت اینها صدمه می زند و به معنای اهانت به حاجی است حتماً باید برداشته بشود. البتّه محیط را نباید امنیّتی کنند؛ امنیّت حجّاج را رعایت کنند امّا محیط را یک محیط امنیّتی نکنند؛ محیطِ آرام، محیطِ زندگی خوب. در این مدّتی که حجّاج در مکّه‌ و مدینه و بقیّه‌ی مناطق و مراکز هستند -حالا یک ماه کمتر، بیشتر- باید رفتارِ آنها یک رفتار مناسبی باشد.