سراج اندیشه

تدبير ش 01
4/1- برخورد مسئولانه با وظايف محوله
مسؤولان به وظايف خود با چشم مسؤولانه نگاه كنند... و آنچه را كه سند چشم‏انداز بيست ساله بر عهده‏ي آنها گذاشته است، بار مسؤوليت عظيمي براي آينده‏ي كشور بدانند. 1/1/84
9/1- روحيه«ما مي توانيم»راتقويت كنيد
روح جويندگي، روح اميد، روح اتكاءبه‏نفس و اين‏كه «ما مي‏توانيم» را در بين نسلِ خودتان تقويت كنيد... اعتقادِ به امكان را در ذهن‏هاي خود راسخ كنيد. 30/1/84
20/1- بزرگترين تبليغ ديني كار براي بهبود زندگي مردم
امروز امت اسلامي بيدار شده و قدر خود و اهميت خود و توانايي‏هاي خود را تا حدود زيادي شناخته است. وقت آن است كه از اين توانايي‏ها در راه بهبود زندگي امت اسلامي استفاده شود و توانايي اسلام در عمل نشان داده شود. هيچ گفتار و هيچ تبليغي بالاتر از عمل نيست. ما اگر به اسلام يا امت اسلامي علاقه‏منديم، بايد كار و تلاش كنيم. 17/1/84
22/1- ياس و نمي گذارند ، سم مهلك
اين‏كه منفي‏بافي كنيم و بگوييم «نمي‏شود، آقا نمي‏گذارند، آقا فايده‏يي ندارد»، سم مهلك اين حركت است. يك روز آمدند اين سَم را ساختند و در آب فرهنگي اين ملت تزريق كردند. يك روز آمدند صريحاً گفتند «ما نمي‏توانيم». 30/1/84
27/1- فاتح قله هاي علم و عمل
در راه تحصيل علم و افزودن بر بار علمي و توانايي‏هاي علمي خودتان هيچ كوتاهي نكنيد. به كاري كه كرديد، هيچ قناعت نكنيد و آن را قدم اول بدانيد... به موفقيت‏هاي ابتدايي راه قانع نشويد؛ نگاه كنيد ببينيد قله كجاست. بايد زحمت بكشيد و دشواري‏ها را تحمل كنيد تا بتوانيد به قله برسيد. 30/1/84
تدبير ش 03
3/3- تكليف گرائي
ما مأموريم كه به آنچه مي‏فهميم و به آنچه تكليف الهي تشخيص مي‏دهيم، عمل كنيم؛ مطابق با واقع شد يا نشد، اجر ما محفوظ است. اجر كسي كه عامل به تكليف است، پيش خداي متعال محفوظ است. 3/3/84
تدبير ش 06
21/6- از محنت و سختي در كار استقبال كنيد
امتحان يعني محنت پذيري. امتحان از ماده محنت است. مَحَنْ يعني محنت را انسان قبول كند... بايد... مراقب اين محنت ها در همه ي طول زندگي باشيم و آنها را قبول كنيم. دوره ي جنگ خيلي خوب بود. محنت هاي نقد وجود داشت و آدمهاي ترسو ، آدمهاي طماع ، آدمهاي عافيت طلب ، آدمهاي راحت طلب خوب مي توانستند خودشان را بزنند به اين آب و آتش و آن بيماري را علاج كنند ، ولي حالا سخت تر شده است. البته هر كدام يك سختي دارد... دوره ي جنگ هم كه ميشود ، سختي هائي داريم. دوره ي عافيت و صلح هم كه مي شود ، سختي هائي داريم. من و شما را در اين دنيا راحت نمي گذارند. بايد با اين سختي ها پنجه بيندازيم... همه مان به اين ورزش ( روحي ) به اين ورز خوردن ، احتياج داريم و بايد ورز بخوريم تا قوي بشويم. 23/6/84
22/6- تكامل و تعالي فردي شما در عمل به تكليفي است كه بر عهده شماست
اشتباهي كه در اين جا براي عباد و زهادِ كناره گرفته ي از عالم وجود دارد ، اين است كه اين بخش قضيه را درست فهميده اند كه بايد كار كنم ، عبادت كنم ، تا خودم را تعالي بدهم امّا اشتباه آنها در اين است كه آن كار و عبادتي كه موجب تعالي نفس مي شود ، از نظر آنها در چه چيزي منحصر است؟ در توجه به خدا و ذكر گفتن و نماز خواندن. اين ، همان نقطه اشتباه قضيه است. اگر مايه تعالي اين بود ، متعالي ترين انسانهاي طول تاريخ ، يعني نبي مكرم اسلام ( صلي الله عليه و اله)... مي رفت گوشه اي در مكه ، در همان غار حرا ، مشغول عبادت مي شد... پيغمبرها اين كار را نكردند، پيغمبران به صحنه ئي كه امروز شما بخشي از آن صحنه را به عهده گرفتيد كه وارد آن بشويد و تلاش در آن را به عهده بگيريد و زحمتش را متحمل بشويد ، آمدند. چرا ؟ چون تعالي جان انسان و پرواز اين شهباز ملكوتي ، جز با انجام تكليف ممكن نيست... تكليف عبارت است از« ليقوم النّاس بالقسط ». جامعه بشري بايد جامعه ي عادلانه اي بشود ، بايد ظلم و جور از ميان برخيزد ، بايد با بدي و زشتي و انحطاط ، جنگ و مبارزه بشود. اين ، كاري است كه مجاهدت لازم دارد ، وارد ميدان شدن لازم دارد ، يك وقت جنگ نظامي لازم دارد ، يك وقت جنگ فرهنگي لازم دارد ، يك وقت لشگركشي سياسي لازم دارد ، يك وقت كار فني و علمي لازم دارد ، همه ي اينها مي شود تكليف. 23/6/84
24/6- پاسداران با عمل به تكليف سپاهيگري به لقاء الله مي رسند
شما الان ميدان كار و تلاش داريد و مي توانيد ورزش (روحي ) كنيد. اگر بخواهيم شما را مقايسه كنيم... شما مثل كساني هستيد كه بعضي تان به تيم ملي راه پيدا كرده ايد... يا در آستانه ورود به تيم ملي قرار گرفته ايد. بنابراين ، ميدان براي شما باز است و اگر بخواهيد ورزش(روحي) كنيد ، و اگر بخواهيد تمرين كنيد همه جا براي شما امكان تمرين هست. در اين صورت ، شما به صحنه مي رويد و با حريف هاي قدر دست و پنجه نرم مي كنيد ،... چرا ؟ چون شما در سپاه هستيد. سپاه يكي از حساسترين وظايف را در اين كشور به عهده دارد. فرق هم نمي كند ، از فرماندهي تا رده هاي بعدي ، وظيفه هاي سنگيني بر عهده ي شماست... اين كار شما ، از جمله ي همان ورزشهاي معنوي است. سازمان دهي خوب شما ،رعايت بيت المال از طرف شما ، خوب فكر كردن شما براي اداره ي زير مجوعه تان ، جزو همان ورزش هاي معنوي است و اين چيزها شما را تكامل مي بخشد و براي لقاء الله « فمن كان يرجو لقاء ربّه »آماده مي كند. شما با برطرف كردن ضعفهاي زير مجموعه تان ، چه در سپاه ، چه در ستاد كل ،... چه در هر جا كه هستيدبا خوب اداره كردن ، با دست و دل پاك با ذخاير نظام كه در دست تان هست رفتار كردن ، با خالص كردن نيت خودتان براي خدا ، با عرق ريختن زير بار كار و تحمل فشار آن و خسته نشدن ، با روحيه دادن به زير مجموعه و آنها را به مباني اسلام و نظام دلبسته و دل بند كردن ، با هوشياري نسبت به صحنه ي انقلاب و نظام ، و با توجه به جهت گيري هايي كه صحيح هست ، امروز ، پله پله از درجات معنوي بالا مي رويد. 23/6/84
34/6- فرهنگ« مي توانيم» را نهادينه كنيد
دوره‏ي پهلوي يكي از رايج‏ترين تبليغات، «نمي‏توانيم» بود. اصلاً اين فرهنگ را در ذهن ملت ما نهادينه كرده بودند. اين در حالي است كه اين موضوع 180 درجه با واقعيت فرق دارد. اين ملت، ملتي است كه از همه جهت مي‏تواند؛ مي‏تواند توليد كند، مي‏تواند رشد بدهد، مي‏تواند ابتكار كند، مي‏تواند مرزهاي علم و فناوري را بشكند و جلو برود. 31/6/84
تدبير ش 1
6/7- كار ها نبايد صرفاً نمايشي و ويتريني باشد
من با كار نمايشي و ويتريني به هيچ وجه موافق نيستم. البته نمايش شأني دارد , ويترين جائي دارد , نمي شود اهميت و ارزش نمايش و ويترين و نمايشگاه را انكار كرد , اما منحصر شدن در اين , خسران دنيا و آخرت را در پي خواهد داشت. ما دنبال كاريم.3/7/84
7/7- خودباوري و روحيه« ما مي توانيم» را در نسل جديد احياء كنيد
ده سال در اين كشور , حساب شده و به نشان , كار كردند براي اين كه ثابت كنند ايراني نمي تواند. ما ميخواهيم نشان دهيم كه ايراني مي تواند. انقلاب يكي از بزرگترين همت هايش به اين گماشته شده بود كه هم به دنيا بگويد , هم به خود ملّت ايران بگويد كه ما مي توانيم. 3/7/84
براي مسئوليت و تكليفي كه در قبال خدا و مردم داريد همواره خود را بدهكار و مديون بدانيد
( امير المومنين مي فرمايد) داد مردم را از خودت بگير... خودت را در مقابل او محكوم كن ،از خود به نفع ديگران بازخواست كن. حضرت مي‏گويد: «انصف اللَّه من نفسك»؛ داد خدا را از خود بگير. (يعني) در مقابل خدا كاملاً احساس مسؤوليت بكن و خودت را در قبال تكليف الهي محكوم كن. اين‏طور نباشد كه خيال كني آنچه را كه بر عهده‏ات بوده، به تمام و كمال انجام داده‏اي؛ نه، هميشه خودت را بدهكار و مديون بدان. اين در مورد خدا. آن‏وقت «انصف الناس من نفسك»؛ داد مردم را هم از خودت بستان؛ يعني هميشه در قضاوتهاي خودت ،مردم را حاكم و طلبگار و محِق بدان و خودت را بدهكار... اين نگاهِ عمومي است. مردم مطالبات دارند، حرف مي‏زنند، صدايشان بلند مي‏شود، گاهي سر آدم داد مي‏كشند... اولين فكر اين باشد كه اينها مطالبه‏ي بحقي دارند؛ من مسؤولم ببينم اينها چه مي‏گويند. 17/7/84
31/7- برتصميم و اقدام غلط، لجاجت نورزيد
«او اللجاجه فيها اذا تنكّرت»؛ وقتي معلوم شد كار غلط است، روي آن پافشاري و لجاجت نكن؛ مثلاً ما ايده‏يي را مطرح كرديم و استدلال كرديم و دنبالش هم رفتيم و زحمت هم كشيديم، اما كساني مخالفت كردند و ما هم گفتيم نه و پيش رفتيم؛ حالا رسيديم به جايي كه ديگر واضح شد غلط است؛ اين‏جا حرفتان را پس بگيريد؛ هيچ اشكالي ندارد. پس لجاجت به خرج ندهيد. 17/7/84
33/7- هر كس كاركردش در جهت اسلام و انقلاب بيشتر ، او عزيزتر است
بودند و از كساني كه بعد از ما خواهند آمد؛ مگر اين‏كه عملمان خوب باشد و تقوايمان بيشتر از آنها باشد؛ اين را توجه داشته باشيد. اگر تقواي بيشتري به خرج داديم، از خودمان بيشتر مراقبت كرديم، بهتر كار كرديم، بهتر به وظايفمان عمل كرديم، به قانون بيشتر احترام گذاشتيم و در جهت اين اهداف، بيشتر پيش رفتيم، پيش خداي متعال عزيزتر خواهيم بود؛ اما بدون آن، نخير. بايد تلاشمان را در اين جهت متمركز كنيم. 17/7/84
43/7- مديران، به فرو خوردن سخن تا رسيدن وقت مقتضي, عادت كنند
قدري هم جوانها عادت كنند به فروخوردن سخن خود؛ اين هم يك تمرين است. در چالش‏هاي عظيم زندگي، خيلي اوقات هست كه انسان حرفي دارد و دلش مي‏خواهد آن را بگويد؛ اما به هر دليلي حرف را فرو مي‏خورد؛ اين در مواقعي يك مصلحت بزرگ است؛ به اين هم عادت كنيد، بد نيست. در جاي خود ان‏شاءاللَّه مجال‏هايي خواهد بود و خواهيد گفت آنچه را كه فكر مي‏كنيد بايد گفت. 24/7/84
تدبير ش 2
2/8- اهتمام به وظايف مهم ، انتظارما از مديران است
اهتمام به وظايف مهم در چارچوب ضوابط و مقررات قانونی با حفظ هماهنگی... مورد انتظار است. 8/8/84
تدبير ش 4
1/10- با زير دستان قاطع اما با مهرباني و شفقت برخود نمائيد
نصيحتم اين است : هر چه مي توانيد با دور و بري هايتان ، خوش اخلاق باشيد ، با اخلاق خوب ، براي مديريت هم اين خيلي خوب است ، برخوردها قاطع امّا با مهرباني. طي نامه شماره 11849/20/ ف ك
4/10- آسيب هاي هنجاري و رفتاري مربوط به فرهنگ عمومي كاركنان را طبيبانه علاج نمائيد
ثقل‏اكبر در اين‏جا فرهنگ است؛ چون هم خودِ علم و آموزش و هم جهتگيري و كيفيت و روي‏كردهاي مختلف آن، تحت‏تأثير فرهنگ عمومي جامعه است. من معتقدم عمق و ريشه‏هاي انقلاب، به عمقِ باورهاي ديني مردم اين سرزمين است؛ چيزي نيست كه با اين هيجانات و حركت‏هاي سطحي و گوناگون بشود آن را بركَند... ليكن عوارض سطحي اگر علاج نشوند، بتدريج به عمق كشيده مي‏شوند. اگر بيماري و آفت را كه در پوسته‏ي دندان هست علاج نكنيم، بتدريج به قلع خود آن دندان منتهي خواهد شد؛ در اين هم هيچ ترديدي نبايد كرد. 13/10/84
6/10- مجموعه هاي فرهنگي بايد با پويائي و نوآوري مضاعف مسائل فرهنگي را دنبال كنند
نمي‏شود قبول كرد كه ما يك مجموعه‏ي فرهنگي داريم كه آن را به عنوان قرارگاه اصلي مسائل فرهنگي و كارزار فرهنگي قرار داده‏ايم - يك‏چنين كارزاري در همه‏ي ادوار و در همه‏ي كشورها اجتناب‏ناپذير است - در عين‏حال، در اين قرارگاهِ اصلي، بي‏نشاطي يا ركود يا عدم پيشرفت ملاحظه و مشاهده بشود؛ اين را من اصلاً تصور نمي‏توانم بكنم. به نظر من پويايي، نشاط، انگيزه و نوآوري اعضاي اين مجموعه (فرهنگي) بايستي مضاعف بشود. 13/10/84
8/10- امروز روحيه«ما ميتوانيم» و شكستن بن بست ها يك فريضه است
آنچه كه براي ما امروز فريضه است،... يكي حفظ ايمان و اعتماد به اين راه و موفقيت‏هاي آينده‏ي آن... همه چيز ما را به «اعتماد به خودمان» تشويق مي‏كند. تاريخ و سرگذشت ما، اميد و اعتماد را به ما املاء مي‏كند؛ ما را وادار مي‏كند كه اميدوار باشيم. بله، اميدواريم؛ ما مي‏توانيم؛ توانستيم... جوان‏هاي ما وقتي ديدند راه از اين طرف(از خارج) بسته است، از درون راه باز كردند. براي يك ملت مستقل، اين درست است كه به درون خودش مراجعه كند؛ در درون خود كاوش كند؛ درمان خود را به دست خودش بسازد؛ والّا اگر مي‏خواستيم پشت درِ خانه‏ي ديگران دست به سينه بايستيم...زندگي مستقلي نداشتيم... ما بر اثر تحريم، به خود آمديم و تحرك پيدا كرديم. 19/10/84
تدبير ش 5
11/11- در حوزه مسئوليت ، آنچه مي گوئيد و مطالبه مي كنيد ، خود عامل باشيد
چگونه عمل كردنِ ما... رفتار، نشست و برخاست، معاشرت، نگاه و عبادت ما، دلبستگي يا دلبسته نبودن ما به تنعمات دنيوي و خورد و خواب ما، رساترين تبليغ يا ضدتبليغ است؛ درست باشد، تبليغ است؛ غلط باشد، ضدتبليغ است. ما در محيط اجتماعي و محيط زندگي چطور مي‏توانيم دل مردم را به منشأ گفتار خودمان مطمئن كنيم و اعتماد آنها را برانگيزيم؛ در حالي كه از مذمتِ شهوات دنيوي حرف مي‏زنيم و در عمل خداي نكرده خودمان طور ديگري عمل مي‏كنيم! از مذمت دل سپردن به پول و حركت كردن و مجاهدت كردن در راه زياده‏خواهي‏هاي دنيوي حرف بزنيم؛ اما عمل ما طور ديگري باشد! چطور چنين چيزي ممكن است اثر بكند؟! يا اثر اصلاً نمي‏كند، يا اثرِ زودگذر مي‏كند، يا اثري مي‏كند كه بعد با كشف واقعيتِ كار ما، درست به ضداثر تبديل مي‏شود. بنابراين، عمل بسيار مهم است. 5 /11/84
15/11- گفتار و رفتار مسئولان بايد مظهر عزت و اقتدار ملي باشد
مسؤولان ملت، مظهر اراده‏ي مردم و مظهر خواست اين ملتند و بايد مظهر اقتدار اين ملت هم باشند. اگر مسؤولاني بر سر كار باشند كه نتوانند اقتدار ملي و عزت اين ملت را نشان بدهند، نماينده‏ي اين ملت نيستند. بدانند كه ملت ايران در مسير عزت و اقتدار ملي و استقلالِ خود، در مقابل هيچ تهديدي ضعف نشان نخواهد داد. 18/11/84
16/11- بايد سير تحولات ، دست آوردها و جايگاه هر مجموعه به كاركنان جديد شناسانده شود
من نمي‏دانم آيا شما جوانان عزيز از تاريخچه‏ي فعاليت‏هاي نيرو در اين دوران پُرماجرا مطلع هستيد يا نه... بايد اين مسائل دقيق، امانتدارانه و به دور از مبالغه.... در اختيار نسل جوان گذاشته شود... امروز شما كاركنان نيروي هوايي - نظامياني كه در اين بخش مهم مشغول فعاليتيد - جايگاه خودتان را درست بشناسيد. 18/11/84
17/11- اثر بخشي هر مجموعه در گرو انجام بموقع وظايف توأم با دقت ، كارآمدي و اخلاص است
هر بخشي از بخش‏هاي نيروهاي مسلح و بيرون از نيروهاي مسلح، مي‏توانند در مواقع خاصي بشدت اثرگذار باشند. به خود اعتماد كنيد، از نيروي دروني و ذاتي خود استفاده كنيد و بدانيد كه شما مي‏توانيد بخش خودتان را با اراده و ابتكار و نوآوري و فعاليت خودتان، در سطح بالا، وسيله‏ي عزت ملت خودتان قرار بدهيد، مي شود تا حالا هم امتحان كرده ايم و شده است ، كارِ سازماندهي‏شده، منظم، با اعتماد به خود، و با حفظ آن انضباط دقيق و ظريف نظامي، و با اخلاص، و با توكل به خدا؛ در همه‏ي قسمتهاي شما يك چنين كاري با اين روح و با اين جوهر و حقيقت ، مي‏تواند تأثيرات بزرگي را بگذارد. 18/11/84
تدبير ش 7
1/3- سختي ها را با سختكوشي ها برطرف كنيد
عزم انقلابي بر آن است كه به حول و قوه الهي از تلخي ها ، پلكاني به سوي شيريني ها بسازيم و سختي ها را به سختكوشي ها تبديل كنيم. اين درس اسلام و درس پيامبر عظيم الشان اسلام است. 1/1/85
2/3- توليد در گستره وسيع را يك جهاد به حساب آوريد
مقصودم فقط توليد كالا نيست؛ توليد در يك گستره‏ي وسيع بايد شعار ملت باشد. توليد كار، توليد علم، توليد فناوري، توليد ثروت، توليد معرفت، توليد فرصت، توليد عزت و منزلت، توليد كالا و توليد انسانهاي كارآمد؛ اينها همه توليد است. رمز سعادت ملت ما در اين است كه در اين گستره‏ي وسيع... بر اين توليد همت بگماريم. اين تأمين كننده‏ي امنيت ملي و اقتدار و پيشرفت كشور است؛ اين يك جهاد است. من امروز به شما عرض مي‏كنم، هم به مسئولين و مأموران دولتي و هم به آحاد مردم، به خصوص به شما جوانها؛ اين يك جهاد است. امروز توليد علم ، توليد كار،توليد ابتكار، توليد كالا ، كالا مورد نياز مردم،توليد انسان كارآمد توليد فرصت، توليد عزت ، هر كدام از اينها يك جهاد است. مجاهد في سبيل‏اللَّه توليد كننده است. 1/1/85
3/3- تواضع و كار مخلصانه موجب هيبت مديران مي شود
رفتارتان بايد مردمي، عادلانه و متواضعانه باشد. آقايان! با مردم گرم بگيريد؛ در مقابل مردم تواضع كنيد؛ به ميان مردم برويد؛ در موارد مقتضي به خانه‏هاي مردم سر بزنيد. شكوه (منصب و مقام) ، شما را هضم نكند؛ بر شما غلبه نكند؛ اين بسيار بسيار مهم است. مردم ببينند كسي از خودشان است؛ در اين صورت، هيبت استاندار هم بيشتر حفظ خواهد شد. مبادا خيال كنيد كه اگر كسي منقطع از مردم شد، هيبت بيشتري پيدا مي‏كند؛ نه، هيبت براي مسئولان خوب است كه مردم نسبت به آنها تهيّبي داشته باشند؛ اما اين هيبت با رفتار معنوي شما حاصل مي‏شود. شما وقتي سالميد، وقتي به فكر منافع شخصي نيستيد، وقتي راحتِ خودتان را فداي راحتِ مردم مي‏كنيد و وقتي براي خدا كار مي‏كنيد و مخلصانه كار مي‏كنيد، خداي متعال هم محبت و هم هيبت شما را در دل مردم مي‏اندازد. من ديده‏ام مسئولاني را كه خودشان را از مردم جدا مي‏كردند، به خيال اين‏كه اين كار، يك شأن و تشخصي است! مردم كمترين اهميتي به اينها نمي‏دادند؛ يعني هيچ عزتي هم در چشم مردم نداشتند. بنابراين، با مردم و در كنار مردم باشيد. 8/12/84
4/3- در ميدان خدمت كمربندها را محكم ببنديد
زمينه براي خدمت خيلي آماده است و شما مردان خدمتيد؛ بايد در اين ميدان كمربندها را محكم ببنديد و از دشمن هم نترسيد؛ هيچ ترسي از دشمن نداشته باشيد... از اينها مرعوب نشويد؛ اينها كاري نمي‏توانند بكنند. اگر ما خودمان را در اين خط مستقيم حفظ كنيم و استقامت به خرج دهيم، از آنها كاري ساخته نيست. تدابير آنها همين هايي است كه داريد در دنيا مشاهده مي كنيد اين تدابير شكست خورده است... نقشه هاي دشمن‌نقشه هاي شناخته شده و تكراري است ، سال ها روي اين نقشه ها كار كرده اند، اما امروز دنياي اسلام بيدار است و با بيداري دنياي اسلام ، نمي توانند كاري بكنند. 8/12/84
تدبير ش 8
1/3- فرهنگ كار را همچون يك فريضه الهي نهادينه كنيد
همه... اين نكته را بايد بدانند. نفس «كار» از نظر اسلام، عمل صالح است. اين كه «انّ الانسان لفي خسر الاّ الّذين امنوا و عملوا
الصالحات»؛ اين عمل صالحي كه انسان را از خسران خارج مي‏كند، اين فقط نماز خواندن و روزه گرفتن و زيارت رفتن و ذكر گفتن نيست؛ آنها هم هست؛ اما كارِ وظيفه‏ي زندگي را خوب انجام دادن هم عمل صالح است و يكي از مهمترينهايش «كار» است... اگر پيغمبر مي‏ديد يك آدم جواني و قادر بر كاري نشسته است، تنبلي مي‏كند و كار انجام نمي‏دهد، مي‏فرمود: «سقط من عيني»؛ از چشمم افتاد. كار، عمل صالح است... وقتي به كارگاه مي رويد... وقتي به محيط كار مي‏رويد، از هر نوع كاري كه اسمش «كار» است؛ چه آن كارِ كارگر ماهر و متخصص سطح بالا... چه كارگران متوسط و چه كارگر ساده... بداند ايــــن كاري كه امـــــروز او مي‏خواهد بكند، كاري است كه خداي متعال براي اين كار به او ثواب و اجر خواهد داد. نفس كار ارزش دارد؛ غير از اينكه «كار» وسيله‏ي اعاشه و درآمد زندگي است؛ كه آن هم به جاي خود مطلب مهم و عبادت ديگري است. شما ببينيد اگر در يك كشوري جامعه‏ي عمومي آن كشور به كار با اين چشم كه كار عبادت است، نگاه كنند آن وقت وضع پيشرفت اقتصادي و علمي آن كشور به كجا خواهد رسيد. اين منطق اسلام است... يك چنين فرهنگ عميق و غني اسلامي‏اي وجود دارد. 6/2/85
2/3- با تقويت انگيزه و هموار كردن زمينه ها ، فرهنگ «ما مي توانيم» رانهادينه كنيد
قبل از پيروزي انقلاب، هم راهها را مي‏بستند و هم انگيزه‏ها را سست مي‏كردند و مي‏گفتند آقا! ايراني كه نمي‏تواند، ايراني كه عرضه ندارد؛ اين را بزرگانشان مي‏گفتند و صريحاً هم مي‏گفتند. مي‏زدند توي سر اين نسل بارآور و اين استعداد جوشان؛ كه يكي از بزرگ‏ترين خيانتهاي آنها اين است. انقلاب آمد، هم راه را باز كرد و هم گفت آقا! شما مي‏توانيد. رفتيم ديديم راست مي‏گويند، «توانستيم».... اين كشوري كه اكثر مناطقش از نيروي برق معمولي محروم بودند، چه كسي باور مي‏كرد حالا در يك راهي بيفتد كه انرژي و فناوري هسته‏اي را - آن هم خودش، نه از ديگران وام بگيرد - فراهم كند، براي اينكه بتواند انرژي خودش را از اين شيوه‏ي پيشرفته‏ي دنيا تهيه كند! چه كسي فكر مي‏كرد؟! رفتيم ، ديديم مي شود رفاه، اقدام كرديم. 6/2/85
3/3- در ميدان كار همچون جبهه جنگ ، منضبط و وفادارانه كار كنيد
همه‏ي جوان‏هاي كشور، همه‏ي صاحبان فكر و تدبير و همه‏ي پيرهاي كشور، زن و مرد، بايد همت كنند در اين حركت عظيم و همگاني اين ملت، خودشان را سهيم كنند و مي‏شود. شما هر جا هستيد و هر جا مشغول كاريد، بدانيد همان جا يك گوشه‏اي از اين جبهه‏ي وسيع است؛ اگر همان جا خوب و منضبط و وفادارانه و با مهارت كار كنيد، در اين جبهه اثر گذاشته‏ايد. 6/2/85
تدبير ش 09
/2- براي مزد الهي كار كنيد كه هيچ كس از اجر خدا بي نياز نيست
واقعاً نيت‏تان را خدايي كنيد... عيب ندارد، تشخيص شخصي خودتان را بسازيد؛ اما با همين كار، نيت خدايي بكنيد. نيت كنيد كه خدا را از خودتان راضي كنيد و اجر ببريد... اميرالمؤمنين (عليه‏السّلام) به امام حسن و امام حسين مي‏گويد: «اعملا للأجر» براي مزد كار كنيد. اين مزد درهم و دينار دنيا نيست كه براي اميرالمؤمنين ميلياردهايش به قدر يك ذره خاك ارزش ندارد؛ اين مزد، مزد خدايي و مزد الهي است... هيچ‏كدام از شماها هم از مزد الهي بي‏نياز نيستيد. از اين مرز كه ما عبور كرديم – مرز مردن – اين اول نياز ماست به اين مزد؛ چه بخواهيم و چه نخواهيم، از اين مرز عبور مي‏كنيم و آنجا احتياج داريم؛ آنجا تنها هستيم و به اجر الهي احتياج داريم؛ شما در اين ميدان داريد حركت مي‏كنيد، كار كنيد براي خداي متعال. البته به عنوان يك انسان نخبه، يك هنرمند و يك نگاه نافذ به جامعه و كشور و انسانها، مي‏توانيد احساس مسئوليت كنيد و اجرانساني و وجداني هم مي‏توانيد ببريد. 23/3/85
2/2-در هر لحظه از كار براي پيشرفت علمي، خدا را در نظرداشته باشيد
كار شما تاريخ‏ساز است. به اين دليل، هر لحظه‏ كار شما، وقتي كه با اين انگيزه، با اين توجه آن را انجام مي‏دهيد، اجر الهي داريد و اين اجر الهي از همه‏ي اين تشويق و تقديرهايي كه ما مي‏كنيم و از هر معادل مادي، بالاتر است؛ قدر آن را بدانيد و در حين كار، قبل از كار، بعد از كار، هميشه اين را به ياد داشته باشيد كه خداي متعال اين كار شما را مي‏بيند و فرشتگان مقرب الهي اين كار شما را به عنوان يك عمل صالح ثبت مي‏كنند. 25/3/85
تدبير ش 12
كار و خدمت فرماندهان و مديران اگر با اخلاص همراه باشد از هر عبادتي بالاتر است
«انس با خدا»، «انس با قرآن» و « استمداد دائمي از خدا»؛ اين آخري -كه از شاخصه‏هاي اصولگرايي است - تصمين‏كننده‏ي همه‏ي آن چيزهايي است كه قبلاً عرض كرديم. انس با خدا يادتان نرود. ما بارها مي گوييم كه خدمات مسئولان نظام از هر عبادتي بالاتر است؛ اين حرف درستي است و مبالغه هم در آن نيست. اما بدانيد، اين خدمات، آن وقتي خدمت خواهد شد و آن وقتي با خلوص و درخشش و شفافيت خود باقي خواهد ماند كه شما دلتان با خدا مأنوس باشد. اگر دل از خدا غافل شد، اگر دل رابطه‏ي خودش را با ذكر و توجه و خشوع از دست داد، همين خدمتي كه ما مي‌گوييم بالاترين عبادت است، همين خدمت، مشوب خواهد شد؛ اصلاً به كلي مشوب مي‏شود و در آن اغراض و هواها مي آيد. جهاد در ميدان جنگ و ميدان نظامي كه اين‏قدر عظمت دارد، اگر با اهداف خدايي نباشد و بدون ارتباط با خدا باشد، به يك چيز كم‏ارزش يا بي‏ارزش و گاهي هم ضد ارزش، تبديل مي شود! لذا من بر اين امر تأكيد و اصرار دارم؛ بخصوص حالا كه ماه شعبان هم هست. در اين صلوات ماه شعبان - صلواتي كه وارد شده و اول ظهر خوانده مي شود «الّلهم صلّ علي محمّد و آل محمّد شجره النبوّه و موضع الرّساله»، تا مي رسد به اينجا «و هذا شهر نبيّك سيّد رسلك شعبان الّذي حففته منك بالرّحمه و الرّضوان»؛ اين ماه پوشيده و محفوف‏شده‏ي به رحمت و رضوان الهي است؛ آن وقت « الـّذي كان رسول اللَّه صلي اللَّه عليه و آله يدأب في صيامه و قيامه في لياليه و ايّامه بخوعا لك في اكرامه و اعظامه الي محل حمامه » يعني تا دم مرگ، پيغمبر ايـــن حالــت ر حفظ كرد؛ ماه شعبان كه مي‌شد، ماه صيام و قيام پيغمبر بود - قيام يعني برخاستن در نيمه‏هاي شب و تضرع، ذكر و خشوع، و صيام هم كه روزه‏ي روز هست - اين روش پيغمبر بود. ببينيد پيغمبر با آن عظمت مقامش و با آن رسيدن به عالي‏ترين مرتبه‏ي عصمت، در عين حال از اين تلاش و مجاهدتي كه او را دائم به خدا نزديكتر و متذكرتر كند، تا دم مرگ باز نمي‏ايستاد. چون پيغمبر هم روزبه‏روز تكامل پيدا مي‌كرد. پيغمبرِ سال اول بعثت با پيغمبرِ سال بيست‏وسوم بعثت، يك‏جور نبودند؛ پيغمبر بيست‏وسه سال در تقرب پروردگار جلو رفته بود. اما حتّي تا همان سال آخر هم كه مراحل عالي انسانيت كه اصلاً در عقل هيچ انساني نمي‏گنجد، او طي كرده بود از ذكر و ارتباط و اتصال و خشوع غافل نمي‌ماند. ماها كه خيلي عقبيم، خيلي احتياج داريم. ما بيشتر از آن بزرگوار احتياج داريم؛ منتها همت ما آن‏قدر نيست. به هر حال، ارتباط با قرآن را، نماز اول وقت را، قرآن خواندنِ هر روز را، توجه و ذكر و استمداد از خداوند را، متوسل شدن در آن جاهايي كه كار مشكل مي‌شود، آن جاهايي كه بار سنگين مي‌شود و از خدا طلب كمك كردن، اينها را فراموش نكنيد، اينها بسيار مهم است. 6/6/85
تدبير ش 13
بااتكال به پروردگار، خود را براي قبول مسئوليت هاي خطير آماده سازيد
خوشبختانه کشور و ملت شما با مجاهدت و عزم راسخ خويش، خود را به دوران بهار و سرشار از بالندگ و اميد و پيشرفت رسانده است. برا ملت که تاريخش غن و عزمش راسخ و هدفهايش روشن و دلش لبالب از اميد است، دستياب به افقها بلند آينده، حتم و تخلف ناپذير است. ما توانسته ايم به برکت اسلام اين همه را به دست بياوريم. امروز آهنگ خوش پشرفت و عزت مل، در کشور شنيده شود. شما جوانان بايد خود را برا مسئوليتهاي که ادامه اين حرکت، بر دوش يکايک آحاد اين ملت، به ويژه ورزيدگان داناي و آگاه م گذارد، آماده کنيد. از خداوند کمک و هدايت بخواهيد، دلها پاک و روشن خود را هرچه بشـتر به او نزديک کنيد، و خود را برا سهيم شدن در تعال کشور و ملتتان مهيا سازيد. 1/7/85
تدبير ش 14
1/3- امروز بزرگترين عبادت شما، خدمتگزاري مخلصانه و مجدّ انه ، براي عزت و اقتدار اين ملت است
مسئولان اين كشور اسلامي...قدر اين ملت را بدانيد. ملت ما ملت بزرگ، شجاع، مؤمن و باصفا و بااخلاصي است. قدر اين ملت را بدانيد؛ قدر خدمت به اين ملت را بدانيد؛ قدر خدمتگزار اين ملت بودن را بدانيد كه افتخار بزرگي است. مسئوليتها را قبول كنيد براي خدمتگزاري به اين ملت، براي نوكري اين ملت؛ و اين افتخار است. اين ملت بزرگ، اين ملت مؤمن و اين ملتي كه توانست با مجاهدت خود، با صبر خود، با آگاهي و هوشياري خود و با روحيه‏ي بالاي خود، به دنياي اسلام روحيه بدهد. خود شما هم جزو همين ملتيد. در فضائل اين ملت شما هم شريكيد. اما امروز مسئوليد. امروز بارهايي بر دوش گرفته‏ايد كه بايد از عهده‏ي آنها برآييداخلاص، جدّ و جهد، خستگي‏ناپذيري، بي‏طمعي و ترجيح دادن مصالح عمومي بر مصالح شخصي را در عمل، راهنماي خودتان قرار دهيد. اين عمل شماست؛ اين عبادت شماست؛ اين بزرگترين عبادتهاست...قدر خدمت به اين ملت را بايد بدانيم و خدا را شكر كنيم كه ما را خدمتگزار اين ملت قرار داده است، به اين وظيفه عمل كنيم. 2/8/85
2/3- حضور در ميدان كار براي خدا و خستگي ناپذيري را محك سنجش خدمتگزاري خود قرار دهيد
اگر بخواهيد اين روحيه(خدمتگزاري) در شما باقي بماند، بايد دلهاي خودتان را با خداي متعال متصل كنيد. ماه رمضان... عيد فطر...وهمه‏ي روزهاي سال و همه‏ي ساعات عمر براي ارتباط با خداوند متعال، فرصت بزرگي است. تلاوت قرآن، توجه به معارف و معانـــــي قرآن، احساس وظيفه‏ي شكر در مقابل پروردگار، خضوع در مقابل خداي متعال، خشوع قلب، خشوع در مقابل ملت و تواضع، معيارها و ملاكهاي كارهاي من و شماست. بايد اينها را رعايت كنيم. اين، يعني تو ميدان بودن ما، يعني كار كردن براي خدا، هواي نفس را در آن دخالت ندادن و خسته نشدن. كه البته اگر براي خدا باشد، انسان احساس خستگي هم نمي‏كند. «و انّها لكبيره الّا علي الخاشعين» (بقره45)خشوع كه باشد، خستگي و ملامت ديگر از بين خواهد رفت. توجه به خدا كه باشد، خستگيها از بين خواهد رفت. اين مال من و شماست. 2/8/85
3/3- كار متكي به ايمان و تلاش اميدوارانه را تنها علاج همه دردهاي ملت بدانيد
درسي كه خود ما (از روند فزاينده ارزشهاي اسلامي و انقلابي ) بايد بگيريم اين است كه بدانيم علاج همه‏ي دردهاي يك ملت، تلاش و كار است؛ كارِ متكي به ايمان و اميد، علاج همه‏ي دردهاي يك ملت است. ملت بيكار، ملت تنبل، ملت كسل، ملت نااميد و ملتي كه بگويد: «اي آقا! از دست ما چه كاري برمي‏آيد، آنها هركار كه بخواهند، مي‏توانند بكنند»، چنين ملتي به جايي نخواهد رسيد. آنچه ما به دست آورده‏ايم، به خاطر اين بوده است كه ملت ما در اين مدت، اين روحيات را - كه در طول دهها سال سعي كرده بودند در او تزريق كنند - بكلي دور ريخت. ملت ما ملتي است بااميد و مؤمن. اين كه انسان احساس عجز بكند، غلط است؛ اين كه انسان حوصله‏ي كار كردن نداشته باشد، غلط است. جوان، محصل، دانشجو، روحاني، صاحب سرمايه، كارگر؛ هر كدام كار خودشان را بكنند. فعال صنعتي و فعال كشاورزي ؛ فعال سياسي و اجتماعي بايد تلاش كند؛ همه اينها به سمت هدف سربلندي و پيشرفت روزافزون اين ملت و اين كشور است. وقتي اين‏طور شد، همه چيز پيش خواهد رفت. 17/8/85
4/3- تمام مديران موظفند تصميمات را تاحصول نتيجه پيگيري و دنبال كنند
به مسئولان مختلف هم مي‌گويم، آنچه كه روي كاغذ و در عزم و اراده و ذهن ما هست، با آنچه كه در خارج و واقعيت اتفاق مي‏افتد، فاصله دارد. هنر ما اين است كه بتوانيم آن ذهنيتها را عينيت و تحقق خارجي ببخشيم؛ و بشود. درست است كه تا اين نقشِ ذهني نباشد، چيزي در خارج اتفاق نخواهد افتاد؛ اما لازم است كه بدانند چه كار مي‏خواهند بكنند و تصميم بگيرند كه بكنند؛ اما بين تصميم گرفتن و خواستن و شوق پيدا كردن ، تا رسيدن به آن نقطه‏ي مطلوب يك فاصله‏اي وجود دارد كه اين فاصله جز با همت، با تلاش، با قبول زحمت، با عرق ريختن و كار را دنبال كردن، به دست نمي‏آيد....آن آرزو و تصوير ذهني مطلوب، در آن نقطه‏ي بالاست. براي رسيدن و عينيت بخشيدن به آن، كارِ مداوم لازم است. مسئولان اين كارِ مداوم را بايد انجام بدهند؛ دنبال كنند و بخواهند؛ صادقانه، با امانت كامل و با همت، تا ان‏شاءاللَّه بشود. 19/8/85
تدبير ش 16
نيروهاي مسلح را براي نيل به عروج قدسي، به درخشيدن در انجام ماموريت ترغيب نماييد
مهم اين است كه راه را درست انتخاب كرده باشيم. من به شما جوانان عزيز و فرزندان عزيزم، بشارت مي‏دهم كه راه را درست انتخاب كرديد. ارتش جمهوري اسلامي ايران، همان نقطه‏اي است كه يك انسان با عزم و اراده را مي‏تواند به آن پرواز ملكوتي و آن عروج قدسي برساند. اين عروج، فقط با شهادت نيست. بسياري از زندگان، رتبه‏ي شهيدان دارند. ارتش جمهوري اسلامي ايران و نيروهاي مسلح در نظام مقدس جمهوري اسلامي، پيشقراولان حركتي هستند كه امت اسلامي امروزچشم انتظار آن حركت است، و راه براي پيشرفت باز است. مهم اين است كه اين عزم و اراده را كه نيروي جواني شما پشتيبان آن و فضاي مساعد جمهوري اسلامي، بستر مناسب آن است، همواره حفظ كنيد. خوب درس بخوانيد. خوب فرا بگيريد. خوب به كار ببنديد و در هنگام نياز، خوب بدرخشيد. اميد است كه خداوند متعال به همه‏ي شمــا توفيق درخشيدن در جايگاه انجام وظيفه را عنايت كند. 3/10/85
تدبير ش 18
با تقويت ايمان اسلامي و بكارگيري همه جانبه ظرفيت ها، به حركت ملي براي رسيدن به استقلال، عزت و رفاه عمومي ، شتاب ببخشيد
حركت ملي ما بايد يك ادامه‏ي متناسب با نيازهاي ملت ما باشد... ملت ايران... - شايد نزديك به دويست سال - دچارعقب‏ماندگي‏هاي زيادي در عرصـه‏هاي گونـاگون بـوده است... بايد ما اين فاصله‏هاي طولاني را با سرعت طــي كنيم. مــا فاصله‏هاي بسيار زيادي با آنچه كه شأن ايران سربلند و پُرافتخار است، داريم؛ اين فاصله‏ها جز با همت بلند، جز با اميد بي‏پايان، جز با تلاش همه‏جانبه‏ي ملي ميسر نخواهد شد... هدف بزرگ ملي ما«استقلال ملي، عزت ملي و رفاه عمومي ملت» است. همه‏ي اينها به بركت اسلام و ايمان اسلامي تحقق‏يافتني است... ملت ما ظرفيت بسيار زيادي براي پيمودن راههاي دشوار به سوي آينده‏هاي محبوب و مطلوب دارد. ظرفيت ملي ما، اگر به طور كامل و همه‏جانبه مورد استفاده قرار بگيرد، بدون ترديد ملت ايران خواهد توانست به همه‏ي اميدها و آرزوهاي خود دست پيدا كند. 1/1/86
مسؤولين بايد با پرهيز از تجمل گرايي و عدم ورود به مخاصمات جناحي، با همه وجود و توان براي مردم كار كنند
به مسؤولين دولتي مي‏گويم خسته نشوند؛ اعتماد به خدا را از دست ندهند؛ به خداعتماد كنند و به اين مردم اعتماد كنند؛ زي مردمي خودشان را حفظ كنند؛ در دام تجمل‏گرايي‏هايي كه افرادي مي‏افتند، نيفتند؛ مراقب و مواظب باشند و در مخاصمات جناحي وارد نشوند؛ وقتشان را با دعواهاي سياسي تلف نكنند؛ با همه‏ي وجود و با همه‏ي توان براي اين مردم كار كنند؛ آنچه را كه با مردم در ميان مي‏گذارند، به تحقق برسانند و دنبال كنند. 1/1/86
تدبير ش19
كار خود را وسيله تقرب به خدا قرار دهيد
خداي متعال را همواره حاضر و ناظر کار خود بدانيد و خدمتي را که مردم بـر دوش شما نهـاده‌انـد، به عبادتــي بزرگ و موجب تقرب به خداوند مبدل نماييد. 8/2/ 86
تدبير ش21
قرار گرفتن در مجموعه كارگزاران نظام اسلامي‌را يك فرصت ذي‌قيمت وذخيره گرانقدر براي‌تقرب الي‌الله بدانيد
يك فرصت ذي‏قيمتي در اختيار شما قرار گرفته است. به اين فرصت براي تقرب به خدا، براي عبادت، براي تكامل نفس، براي انجام وظيفه‏اي كه ما را پيش خداي متعال روسفيد خواهد كرد و ذخيره‏اي محسوب خواهد شد، نگاه كنيد؛ براي آن روزي كه انسان با حسرت به زندگي دنيايي خود نگاه مي‌كند و دنبال ذخيره‏اي براي آن روز مي‌گردد؛ روز قيامت... از اين نظر كه امكان خدمت به شما داده شد؛ همه‏ي ما در اين جهت شريكيم. ما مي‌توانستيم طلبه‏اي باشيم در گوشه‏ي يك حوزه‏ي علميه‏اي و مشغول كار محدودي باشيم؛ مي‌توانستيم معلمي و آموزگاري باشيم؛ مي‌توانستيم شاغلي باشيم در يك بخش فرهنگي و غيره با يك ظرفيت و دايره‏ي محدود؛ اما حالا ما - يعني من و شما - در يك مجموعه‏اي كه سرنوشت كشور در دست اين مجموعه است، واقع شده‏ايم. اين، خيلي فرق مي‌كند با اينكه انسان يك كار مفيدي را در يك گوشه‏اي براي خودش انجام بدهد. سرنوشت يك كشور، سرنوشت يك ملت، بلكه مي‌شود گفت به جهت اهميتي كه اين كشور و اين ملت دارد، سرنوشت دنياي اسلام، امروز در دستان اين مجموعه‏اي است كه اينجا نشسته‏اند؛ يا مجموعه‏ي كارگزاران نظام اسلامي. اين را همه‏مان هرجا هستيم، قدر بدانيم. اين فرصت، هميشه در دست ما كه نمي‌ماند؛ امروز اينجا مشغوليم، فردا يا در اين شغل نيستيم يا اصلاً در اين دنيا نيستيم. اين فرصت مغتنمي است؛ كار بزرگي دارد به وسيله‏ي يكايك اجزاي اجرايي‌نظام جمهوري اسلامي انجام مي‌گيرد. بنابراين، از اين نظر اين فرصت را مغتنم بشمريد.
جهت دوم اين است كه امروز خوشبختانه يك وضع استثنايي در طول چندين سال گذشته وجود دارد. از اين جهت استثنايي است كه شعارهاي اساسي انقلاب به عنوان محور برنامه‏ريزيها و حركتها و سياستها اعلام مي‌شود. اين هم يك جهت دومي كه فرصت خدمت امروز را مهم مي‌كند و فرصت مغتنمي قرار مي‌دهد... اين هم خيلي مهم است. پس مسئوليتها را مغتنم بشمريد. 9/4/86
مسئولان دولتي، وقت خود را به بگو مگوهاي متداول سياسي وجناحي تلف نكنند
مسئولان گوناگون دولتي، بخصوص مسئولان سطوح بالا، وقت خودشان را به بگومگوهاي متداول عرصه‏هاي سياسي و جناحي تلف نكنند، كه اين يكي از آفتهاست. نه اينكه توضيح ندهند؛ چرا، ما اين را تأكيد داريم كه هر شبهه‏اي ايجاد مي شود، مسئولان دولتي آن شبهه را برطرف كنند و توضيح دهند؛ توجيه و تبيين كنند؛ لكن در دام بگو مگوهاي سياسي و تحركات گوناگون جناحي نيفتند. اين، اينها را از كار باز مي دارد؛ پرهيز از اين، به نظر ما بسيار لازم است. 9/4/86
علم، ايمان و تلاش خستگي ناپذير را الگوي خود براي كار و پيشرفت قرار دهيد
مؤسسه‏ي رويان، يك مؤسسه‏ي موفق و يك نمونه‏ي كامل و چشمگير از آن چيزي بود و هست كه انسان آرزويش را دارد. علت اينكه من به مرحوم سعيد كاظمي اينقدر علاقه داشتم و الان هم در دلم و در ذهنم براي آن جوان عزيز، ارزش و جايگاه قائلم، همين است. حركت او، نحوه‏ي كار او، مديريت او، پيگيري او، يك مجموعه‏ي كاملي بود از آن چيزي كه آدم دوست مي دارد و آرزو دارد... اگر بخواهم اين الگوي مطلوب را در يك جمله معرفي كنم، عبارت است از: تركيب علم، ايمان، تلاش. هم علم را جدي گرفتند، هم ايمان و پايبندي و تقوا را؛ نه به صورت يك سربار، بلكه به شكل يك عنصر اصلي در بافت مجموعه و در بافت كار. و هم خستگي را فراموش كردند، كه به گمان من مرحوم كاظمي جان و سلامت خودش را هم سر همين كار گذاشت؛ يعني اين دنبالگيري و اين اهتمامها و خسته نشدنها. لذا رويان در چشم من بسيار گرامي است و عزيز است و شما جوانها و مردان و زنان مؤمن و عزيزي كه در اين مجموعه كار مي كنيد، براي من عزيز هستيد و معتقدم رويان استعداد بسيار زيادي براي كار كردن و براي پيش رفتن دارد. 25/4/86
بايد انضباط انقلابي را درممشاي فكري و عملي خود مبنا قرار دهيد
بعضيها تصور مي كنند انقلابيگري، يك حركت انقلابي، يعني حركت بي‏انضباطِ همراه با شلوغي، سردرگمي و بي‏نظمي! مي گويند آقا، آنها انقلابي بود و تمام شد! اين، غلط است. مطلقاً در ذات تحرك انقلابي، اغتشاش و بي‏نظمي نيست. بعكس، انضباط انقلابي از محكمترين و قويترين انضباطهاست. انضباطي كه ريشه از ذهن انسان، از دل انسان، از ايمان انسان مي گيرد، بهترين انضباطها را دارد.
اول انقلابها از جمله انقلاب ما، بي‏نظميهايي ديده مي شود كه اين ناشي است از آغاز حركت انقلابي؛ چون يك بناي كهنه‏ي درهم ريخته بايد نابود شود و جايش يك بناي ديگر بيايد. اين، چيز طبيعي‏اي است؛ ولي وقتيكه بناي نو، بناي جديد ساخته شد بر پايه‏هاي درست، حركت بر اساس آن، حركتِ منضبط و خوب خواهد بود و پيش خواهد رفت و اين، انقلابي است. بنابراين انقلابيگري را با بي‏نظمي و با شلوغكاري و با نشناختن ضابطه و قانون نبايد اشتباه كرد. 25/4/86
تدبير ش22
از همه فرصت خدمت، با تمام ظرفيت در جهت رسيدن به اهداف عالي استفاده نماييد
گذشتِ سريع عمر را ببينيد كه چقدر تكان‏دهنده است!... فرصتهاي خدمت، خيلي زودگذرند. ببينيد فرصت خدمت چه زود مي‏گذرد! اين براي ما عبرت و درس است؛ از هيچ لحظه‏اي نبايد غفلت كرد و هيچ فرصتي را نبايد از دست داد. شماها بحمداللَّه اغلب جوانيد و داراي نشاط و نيروي جواني هستيد. از اين فرصت حداكثر استفاده را بكنيد؛ قواي جواني، حوصله‏ي جواني، روح ابتكار و روح جسارت و بلندپروازي‏اي كه در جوان هست را در خدمت اين اهداف عالي قرار بدهيد و خسته نشويد. 4/6/86
توفيقات خود را از خدا دانسته و با احتراز از غرور، به كارهاي انجام شده بسنده نكنيد
وظيفه‏تان در قبال... موفقيتها چيست؟ وظيفه‏تان شكر است؛ شكر خداست. مبادا كسي از شما... تصور كنند كه اينها را شما بوديد كه انجام داديد. نه، خداي متعال بود كه به شما اين توفيق را داد. هركاري كه شما كرديد به توفيق الهي بود، با قوّتي بود كه خدا به شما داده بود، با شوقي بود كه خدا در دلتان گذاشته بود، با فرصتي بود كه خدا براي خدمتگزاري به شما داده بود. مبادا غرور ما را بگيرد؛ كه يكي از بزرگترين لغزشگاهها غرور است؛ كه انسان بگويد منم كه اين كارها را كرده‏ام و منم كه اين چيزها به ذهنم رسيد. انسان وقتي به عملكردهاي خودش نگاه مي‏كند و به تجربه و در طول زمان لغزشهاي خودش را، اشتباهات خودش را و ساده‏نگريهاي خودش را در مي‏يابد، آن وقت مي‏فهمد كه آن‏جايي كه موفقيتي بدست آمد، آن موفقيت كار چه كسي بود؛ والا اگر قرار بود ما خودمان باشيم، همه‏اش همين لغزشها و بي‏توفيقيها و اينها بود! البته انسان لغزشها و اشتباهات خودش را خيلي زود نمي‏فهمد؛ به‏مرور مي‏فهمد... آن اشتباهات به ما درس مي‏دهد كه اگر يك‏جايي، موفقيتي هم از ما ديده شد و كار خوب و درستي هم اگر از ما سر زد، اين جز به توفيق الهي و به كمك الهي نبوده. بنابراين در چاله‏ي غرور نيفتيد كه بيرون آمدن از اين چاله خيلي دشوار است و كمك الهي را لازم دارد. ضمناً به آنچه كه شده هم بسنده نكنيد. 4/6/86
با پرهيز از عمل زدگي و تقويت ارتباط قلبي با خدا، شور و نشاط خدمت را در خود برانگيزانيد
به خدا توكل كنيد. از خداي متعال توفيق بخواهيد. رابطه‏تان را روز به روز با معنويت و خداي متعال تقويت كنيد. مبادا اشتغالات كاري، شما را از ذكر و توجه و پرداختن به معنويات باز بدارد! يعني يكي از خطرها اين است كه در عمل‏زدگي غرق بشويم و از آن ارتباط قلبي خودمان غافل بمانيم. آن چيزي كه پشتوانه‏ي نشاط و شور و شوق و تحرك و توفيق ماست، كمك الهي است. كمك الهي را بايد به معناي واقعي كلمه از خدا خواست و از خدا طلب كرد. هم بايد نعمت الهي را - نعمت اين مسؤوليت و اين توفيق خدمتي كه به شما داده - شكر كرد و هم اين‏كه ازدياد و دوام و استمرار آن را از خداي متعال طلب كرد و خواست. لذا اين احتياج دارد به توجه. 4/6/86
تدبير ش25
عضويت در شوراي عالي حوزه به عنوان شأن فرعي نباشد، بايد وقت بگذارند
عضويت در‌شوراي عالي‌حوزه يك شأني دركنارشئون اصلي به عنوان شأن فرعي نباشد. خوب شما ببينيد يك دانشگاه مديريتش، يا فرض كنيد كه دستگاه سياستگذارش چه جوري عمل مي‌كنند؟ حوزه‏ي علميه‏ي به اين عظمت - حالا چه حوزه‏ي قم، چه حوزه‏ي مشهد، چه حوزه‏ي اصفهان – نمي‌تواند به صورت حاشيه‏اي اداره بشود. بايد وقت بگذارند. 8/9/86
شوراي انقلاب فرهنگي بايد كشور رادر حركتي نظام مند و پيشرو به سمت وسوي آرمانهاي مورد نظر به پيش ببرد
شورايعالي انقلاب فرهنگي، مجموعه‌اي از صاحبنظران و صاحب اختياران است و.‌فلسفه وجودي اين تركيب، برخورداري شورا از قدرت تصميم گيري و اجراست و اين تركيب منحصر به فرد مي تواند و بايد كشور و جامعه را در حركتي نظام مند و پيشرو، به سمت و سوي آرمانهاي مورد نظر به پيش ببرد.... اين شورا، در فرازي بالاتر از مسئوليتها و وظايف دستگاههاي مختلف و با نگاه واقع¬بينانه و در عين حال آرمانگرايانه به فعاليتهاي همه دستگاهها، سمت و سوي واحد فرهنگي مي دهد و حركت هماهنگ سازمانها و دستگاهها را براي تحقق اهداف و آرمانهاي عمومي سازمان مي بخشد. 17/9/86
براي تحقق مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگي، بايد سازوكار مشخصي تدوين شود
همانگونه كــه امام راحل عظيم ‌الشأن نيز تأكيد مي‌كردند مصوبات شورايــعالي انقـلاب فــرهنگي لازم الاجراست كه البته براي تحقق اين مهـم، بايد ساز و كار مشخصي تدوين‌شود... همچنين ‌تقويت بيشتر عقبه كارشناسي شورايعالي انقلاب فرهنگي و تعامل بين اين شورا با نخبگان و كارشناسان حوزه و دانشگاه مهم است. 17/9/86
تدبير ش 26
احساس كنند كه در قبال پيشرفت كشور سهمي متوجه آنهاست و بايد انجام دهند
جوانان ما از همت بلند هيچ چيز كم نگذارند؛ همت را بايد بلند كرد؛ آن كه مشغول درس است، آن كه مشغول كارِ صنعت است، آن كه در حال كشاورزي است، آن كه به خدمات گوناگون اشتغال دارد، همه احساس كنند كه در قبال پيشرفت اين كشور يك وظيفه و سهمي هم متوجه به آنهاست و بايد اين سهم را، اين وظيفه را به قدر خود و به سهم خود انجام دهند. خوشبختانه ملت ما اين احساس را هـم دارنـد. اين زنـده بودن، ايـن بانشاط بودن، اوليـن اثري كه مي‌گذارداين است كه طراحان توطئه‏هاي جهاني را از اينكه بتوانند اين ملت را شكست بدهند، مأيوس مي‌كند. 15/10/8
تدبير ش28-29-30
تقدس كار و تكريم كننده‌ي كار بايد در راس برنامه‌ها قرار بگيرد
ملت ايران بايد قـدر جامعه‏ي كارگري خود را بداند. ما بايد در عرف‌مفاهيم‌ديني‌واجتماعي خودمان، براي كلمه‏ي«كارگر» قداست قايل باشيم. كارگر يك قداست دارد. كارگر آن كسي است كه دارد كار مي‌كند تا ملت و كشورش به عزتِ استقلال دست پيدا كند. اين بايد براي همه‏ي ما به عنوان يك باور قطعي در بيايد. همه بدانيم كه كارگر چقدر اهميت دارد. اين عنوان «كارگر» شامل همه‏ي كساني است كه دارند كار مي‌كنند براي پيشرفت كشور، براي توسعه‏ي توليد در كشور، براي بهبود وضع كار در كشور... تقدس كار و تكريم كننده‌ي كار بايد در راس برنامه‌ها قرار بگيرد و همه اين را بدانند، كارگر محترم است. كارگر با دست خود، با مغز خود، باكارخود، با جسم و جان خود دارد كشور را به استقلال مي‌رساند. 4/2/87
عزت يك ملتي كه داراي استقلال است، جز به وسيله‏ي كار به دست نخواهد آمد
راز ارزش كارگر در يـك جامعه، علاوه‏ي بر اين مـعناي الهي و اسلامي و معنوي، در يك امر بسيار مهم ديگري هم نهفته است و آن اين است كه استقلال يك كشور، وابسته‏ي به كار است. هيچ كشوري و هيچ ملتي با بيكارگي و تن‏پروري و بي‏اعتنايي به كار به جايي نخواهد رسيد. ممكن است از يك بخش الهي يا غير الهي - مثل نفتي، چيزي - درآمدي داشته باشند، زندگي را به حسب ظاهــر خــــوش بگذرانند، محصولات خارجي بيايد فضاي زندگي آنها را پر كند؛ اما استقلال نخواهند داشت. عزت يك ملتي كه داراي استقلال است، جز به وسيله‏ي كار به دست نخواهد آمد. 4/2/87
به مردم حقيقتاً خدمت كنيد و وقت بگذاريد
هر كسي در هر رتبه‏اي به مردم... خدمت مي‌كند، بايد خدا را شكرگزار باشد. واقعاً اين مردم، اين انسانهاي فهيم، لطيف و با ذوق، شايستــه‏ي خــدمت ‏كردنند؛ حقاً و انصافاً خدمت به اين مردم لذت‏بخش است... انسان وقتي خصوصيات و خلقيات مردم... را مي‏بيند، احساس مي‌كند كه خدمت به اين مردم با اين خصوصيات، با اين خلقيات، با اين لطافت، با اين نكته‏سنجي‏ها، با اين استعدادهاي فراوان و سرشار، حقاً و انصافاً براي انسان يك اقبال است، يك شانس است؛ اين را قدر بدانيد. هر جا هستيد و هر يك از قواي سه گانه، در هر رتبه‏اي از رتبه‏ها، اين را قدر بدانيد و خدا را شكر كنيد. به مردم حقيقـتاً خدمت كنيد و وقت بگذاريد. اين مردم را، مراجعين را تكريم كنيد، احترام كنيد. همه جا همه‏ي انسانها در خور تكريمند؛ و آنجايي كه انسان برجستگي‏هاي انساني و اخلاقي در يك جمعيتي مي‏بيند، بيشتر مايل است آنها را تكريم كند. اين، نصيحت عمده و اصلي من به شما برادران عزيز است. 18/2/87
هر چه مـي‌توانيد كار كنيد ، علم بياموزيد، حركت و تلاش دايم را از دست ندهيد
جـوانان عـزيــز! كـشور مــال شماست؛ آينده متعلق به شماست. شماييد كه بايستي از محصول اين انقلاب به طور كامل، ان‏شاءاللَّه در عمري طولاني و سعادتمند بهره‏مند شويد. هرچه مي‌توانيد، تلاش كنيد؛ هرچه مي‌توانيد، كار كنيد؛ علم بياموزيد؛ حركت و تلاش دايم را از دست ندهيد. واخلاق و معنويت، توجه به خداي متعال، ذكر، نماز، انس با قرآن را مغتنم بشماريد. اينها شما را كمك خواهد كرد كه بتوانيد ان‏شاءاللَّه آن جايگاهي را كه شايسته‏ي ملت ايران است، به ملت ايران بدهيد. 19/2/87
تدبير ش 31- 32
ما موظفيم همه تلاش ومجاهدت‌خودمان‌رابكنيم
ما موظفيم به اينكه همه‏ي تلاش خودمان را، همه‏ي مجاهدت خودمان را بكنيم،... اگر ما كار را با اخلاص، با صفا، با انگيزه‏ي كـامل شـروع كنيم،‌ خداي متعال تسهيل خواهد كرد و مي‌توانيم كار را ان‏شاءاللَّه پيش ببريم؛ همچناني كه تا حالا پيشرفتهاي زيادي داشته‏ايم.5/4/87
بايد همه تلاشمان اين باشد كه بتوانيم در راه عدالت دنبال امير المومنين(ع) حركت كنيم
امروز در نظام اسلامي... چه چيزي اهميتش از همه بيشتر و حساسيّت نسبت به آن لازم‏تر است؟ عدالت. يعني اگر اميرالمؤمنين(ع) در زمان ما و در اين جامعه و در ميان اين مردم... حضور مي‌داشت، چه چيزي را بيشتر از همه چيز دنبال مي‌كرد؟ يقيناً عدالت. عدالت خواسته‏ي يك جماعت خاصّي از مردم يا اهل يك كشور و اهل يك ملت نيست؛ عدالت خواسته‏ي طبيعي و تاريخي همه‏ي آحاد بشر در طول تاريخ بشريت است.... دنياداران و كساني كه دلهاشان پر از هوس به دنيا و شئون مادي دنياست، نمي‌توانند عدالت را اجرا كنند. اجراي عدالت يك روح غني، يك اراده‏ي قوي و يك قدمِ ثابت لازم دارد. ما بايد همه‏ي تلاشمان اين باشد كه بتوانيم در اين راه دنبال اميرالمؤمنين حركت كنيم. اعتراف مي‌كنيم كه نخواهيم توانست مثل علي‏بن‏ابيطالب، عدالت را اجرا كنيم؛ اين را قبول داريم. ماها كوچكتر و ضعيفتريم از آنكه بتوانيم آن‏جور استوار- مثل فولاد، مثل صخره- در مقابل اين امواج بايستيم؛ اما بقدر خودمان بايد تلاش كنيم. 26/4/87
اجراي عدالت بايد فرهنگ عمومي ملت ما بشود
اميرالمؤمنين از عمّال خود هم مطالبه‏ي عدالت مي‌كرد؛ با اينكه آنها در حد اميرالمؤمنين نبودند. پس تكليف اجراي عدالت بر دوش ما هم هست؛ بايد دنبال بكنيم. اين چيزي است كه مردم بايد بخواهند؛ بايد فرهنگ عمومي ملت ما بشود. مردم ما بايد بيشترين چيزي را كه مي‌خواهند، عدالت و انصاف بـاشد؛ هم در امور داخل كشور، هـم ‌در‌مسائل جهاني. اين بي‏عدالتي‏اي كه در دنيا امروز وجود دارد و اين ظلم فاحشي كه امروز از سوي قلدرها و گردن‏كلفت‏هاي عالم نسبت به بشريت و ملت‏ها دارد انجام مي‌گيرد، مبارزه‏ي با يك چنين منكر عظيمي - از نظر مسلماني كه براي حاكميت اســلام و در سايه‏ي جمهوري اسلامــي زندگي مي‌كنــد- بايد يك فريضه‏اي محسوب بشود. اين بايد در زندگي ما، شعار ما باشد؛ هم در مسائل داخلي، هم در مسائل جهاني. 26/4/87
تدبير ش 33
از خدا بخواهيد به شما توفيق دهد كه بتوانيد هر چه بيشتر به مردم خدمت كنيد
توصيه مي‌كنم كه از اين توفيق خدمتي كه در اختيار شما قرار گرفته، قدرداني كنيد. اين كه انسان در جايگاهي قرار بگيرد كه مي‌تواند به مردم خدمت بكند و دست او باز است، خيلي قيمت دارد. اين باز بودن دست انسان - در هر بخشي از بخشها - براي خدمت به ملت و خدمت به اهداف عالي ملت، خيلي چيز باارزشي است.... امروز شما اين بسط يد را داريد؛ اين را قدر بدانيد، خداي متعال را شكر كنيد، افزايش اين توفيق را از خدا بخواهيد، و بخواهيد كه خداي متعال به شما توفيق بدهد كه بتوانيد هر چه بيشتر به مردم خدمت كنيد و از اين بسط يد استفاده كنيد. ديدار با اعضاي هيئت دولت 2/6/87
نقاط اشكال را با سعه صدر گوش بدهيد
به انتقادها توجه كنيد؛... انتقاد با تخريب فرق دارد. متأسفانه خيليها تخريب مي‌كنند، ولي اسمش را مي‌گذارند. انتقاد، آن جايي كه واقعاً انتقاد است و كساني با نظر خيرخواهانه، نقاط مثبتِ كاري را توجه مي‌كنند و نقاط اشكالش را هم ذكر مي‌كنند، اينها را با سعه‏ي صدر گوش بدهيد؛ نه اين كه همه جا قبول كنيد - چون ممكن است آن منتقد اشتباه كرده باشد - اما گوش كنيد تا آن جايي كه واقعاً درست است از شما فوت نشود. ديدار با اعضاي هيئت دولت 2/6/87
در سال آخر با روحيه سال اول كار كنيد
در سال آخر با روحيه‏ي سال اول كار كنيد. البته احساس مي‌كنم همين جور است؛ اما در عين حال تأكيد مي‌كنم. فكر نكنيد كه امسال، سال آخر دولت است؛ نه. مثل كسي كه پنج سال ديگر بناست كار بكند، كار بكنيد؛ يعني تصور كنيد كه اين يك سال به اضافه‏ي چهار سال ديگر در يد مديريت شماست. با اين ديد نگاه كنيد و كار كنيد و برنامه‏ريزي كنيد و اقدام كنيد. ديدار با اعضاي هيئت دولت 2/6/87
در هر مجموعه‌اي نشــاط و كار و جديّــت در خدمت به مـــردم وجود داشته باشــد جا دارد كه انسان از آن قدر داني كند
انسان احساس مي‌كند كه تحرك و نشاط و فعاليت و اقــدام در اين دولت محـــسوس است - يعني كاهش پيدا نكرده؛ افت پيدا نكرده - اين خيلي چيز باارزشي است. در خدمت به مردم جديت وجود دارد. رفتن به شهرها، رفتن به شهرهاي كوچك، همه‏ي نقاط كشور را زير پا گذاشتن و هيچ نقطه‏اي از كشور را از منظر خبرگي و كارشناسي دور قرار ندادن، اينها چيزهاي باارزشي است... در هر مجموعه‏اي اين امتياز وجود داشته باشد، جا دارد كه انسان از آن قدرداني كند، به آن تصريح كند. ديدار با اعضاي هيئت دولت 2/6/87
بايد خيلي با دقت و احتياط و وسواس مصوبات تعقيب و پيگيري بشود
مسأله‏ي پيگيري مصوبات... و وعده‏هايي كه داده مي‌شود... بايد به طور جد دنبال كنيد كه اينها تحقق پيدا بكند....زياد اتفاق افتاده كه مي‏آيند و گزارش مي‌دهند كه آقا! اين كار شد، اين كار شد، اين كار شد! وقتي انسان نزديك مي‌رود، مي‏بيند كه گزارش دروغ نيست، اما درست هم نيست. يك نكته‏اي در اين هست؛ به شما دروغ نگفته‏اند، اما آني كه شما مي‌خواهيد، اتفاق نيفتاده و انجام نگرفته است! پس مواظبت كنيد كه آن چيزي كه شما مي‌خواهيد، انجام بگيرد. گزارشهاي مكتوبي كه همراه با آمار و ارقام به ما مي‌دهند،ممكن است در آنها چنين اختلالي وجود داشته باشد. لذا بايد خيلي بادقــت و احتياط و وسواس، اين مصوبات -بخصوص وعده‏هايي كه به مردم داده مي‌شود- تعقيب بشود و پيگيري بشود. ديدار با اعضاي هيئت دولت 2/6/87
تدبير ش 40-41
كاري را كه به عهده گرفتيم، آن را متقن و كامل انجام بدهيم
اگر اهميت كاري كه انسان سرگرم آن هست براي انسان معلوم شود، ديگر مسامحه در كار نخواهد بود؛ دلسردي و نوميدي در ميان نخواهد بود..... لذا توصيه‏ي اول ما به همه اين است كه آن كاري را كه محول به آنهاست، با شوق، با علاقه... قدر بدانند؛ ارج بنهند؛ اهميت بدهند و كار را درست انجام بدهند. مكرر اين گفته‏ي پيامبر عظيم‏الشأن را عرض كرديم كه فرمود: «رَحِمَ اللَّهُ امْرَءاً عَمِلَ عَمَلاً فَاَتْقَنَهُ»؛ رحمت خدا بر آن انساني كه كاري را به دست مي‌گيرد و آن را متقن و درست و كامل انجام مي‌دهد. اين در‌‌ مورد من، شما، يكايك افراد كارگر، معلم، پرستار و ساير مشاغل و حرفه‏ها و مسئوليت‌ها صادق است. كاري را كه به عهده گرفتيم، آن را متقن و كامل انجام بدهيم7. 7. 09/02/88 بيانات در ديدار جمعي از معلمان، پرستاران و كارگران
بايد با استمرار تلاش خستگي ناپذير، فاصله واقعيت‌ها را با توقعات كمتر كرد
کارهاي فراواني وجود دارد و مردم... نيز توقعات زيادي دارند که با توجه به محدوديت منابع مالي، بايد با استمرار «کار بي‌وقفه و تلاش خستگي ناپذير» و ادامه پيگيري‌هاي مجدانه، فاصله واقعيت‌ها را با توقعات، هرروزکمترکرد، تا مردم... شاهد توسعه و پيشرفت سريع‌تر باشند15. 15. 25/02/88 ( گزارش خبري) ديدار اعضاي هيات دولت‌ومسئولان‌ استاني
مسئولين بايد به طور جدي سعي كنند مصوبات را به مقام تحقق و عمل برسانند
توصيه‏ي ما به مسئولين اين است كه به طور جدي تحقق اين خواسته‏ها و مصوبات را دنبال كنند.... هم در اينجا بايستي اين مصوبات به طور جدي دنبال بشود، هم من از همينجا به مسئولين در مركز اين را اعلام مي‌كنم كه بايد به طور جدي سعي كنند همان مصوباتي را كه انجام گرفته است، به مقام تحقق و عمل برسانند. آنچه كه به عنوان خواسته مطرح مي‌شود، غالباً مطالب معقول و قابل قبول و منطقي است20. 20. 29/02/88 بيانات در ديدار مردم سقز
تدبير ش 49-50
حركت عظيم نهم دي ماه ، حجت را بر همه تمام كرد؛ دستگاه‌‌‌ها بايد وظايفشان را انجام بدهند
مسئولين كشور بحمداللَّه چشمشان هم باز است، مي‌‌‌‌بينند؛ مي‌‌‌‌بينند مردم در چه جهتي دارند حركت مي‌كنند. حجت بر همه تمام شده است. حركت عظيم روز چهارشنبه نهم دي ماه حجت را بر همه تمام كرد. مسئولين قوه مجريه، مسئولين قوه مقننه، مسئولين قوه قضائيه، دستگاه‌‌‌هاي گوناگون، همه مي‌دانند كه مردم در صحنه‌‌‌اند و چه مي‌خواهند. دستگاه‌‌‌‌‌‌ها بايد وظايفشان را انجام بدهند؛ هم وظايفشان در مقابل آدم مفسد و اغتشاشگر و ضدانقلاب و ضدامنيت و اينها؛ هم وظايفشان در زمينه اداره كشور. مسائل كشور كه فقط مسائل مربوط به اغتشاشگران نيست؛... صدها مسئله مهم پيش روي مسئولان كشور هست؛ بايد اينها را انجام بدهند؛ بايد كشور را مديريت كنند؛ بايد كشور را جلو ببرند.... بنابراين مسئولان بايد كارهاي خود را در زمينه‌‌‌‌هاي اقتصادي، در زمينه‌‌‌‌‌هاي علمي، در زمينه‌‌‌هاي سياسي، در زمينه‌‌‌هاي اجتماعي، در همه زمينه‌هايي كه مسئوليتي دارند، وظيفه‌‌‌اي دارند، با قدرت، با قوّت و با دقت انجام بدهند. همكاري‌هاي با دولت و مسئولين كشور هم بايد ادامه پيدا كند.2 2. ۸۸/۱۰/۱۹ بيانات در ديدار مردم قم در سالگرد قيام 19 دي
تدبير ش 49-50
وظايف مسئولين درقبال مردم
مسئولين كشور، بالخصوص، بايد همه تلاش خودشان را بگذارند كه مشكلات را با سرپنجه تدبير، با كار مستمر، با خسته نشدن، با شوق و ذوق و توكل به خدا و كمك خواستن از خداوند، برطرف و حل كنند. منظور، فقط مشكلات سياسي و امنيتي نيست؛ اينها جزيي از مشكلات است - پيشبرد كشور، اقتصاد كشور، علم كشور، مسائل اجتماعي گوناگون هم بر عهده مسئولين است. مسئولان قواي سه‌گانه و همه مسئولان كشور وظيفه خودشان بدانند كه براي اين ملت كار كنند؛ كار و كار و كار، تدبير و تدبير و تدبير؛ يك لحظه غفلت نكنند. ما يك حركت خوبي داريم به سمت جلو؛ نگذارند اين حركت متوقف بشود؛ نبايد اين حركت از دور بيفتد. ما داريم پيش مي‌رويم؛ بايد همين طور با اين پيشرفت ادامه بدهيم، سرعت را هم بيشتر كنيم، همه‌جانبه‌تر هم بكنيم، نقاط كور را هم بگيريم... وظيفه مسئولان، كار كردن، وقت را مغتنم شمردن براي خدمت، خدمت دادن به مردم، هر لحظه‌اي را، هر ساعتي را مغتنم شمردن براي كار، كه گره‌ها را باز كنند، مشكلات را برطرف كنند.6 . 06/11/88 بيانات درديدار مردم مازندران در سالگرد حماسه 6 بهمن
كار را بايد با اتقان انجام داد
جمهوري اسلامي، متكي به دل هاي ميليون ها انسان است. وقتي صداي واحدي از حنجره ده‌ها ميليون انسان با قدرت ادا مي‌شود، اين سخن قابل محو شدن نيست؛ امواج اين سخن در دنيا باقي مي‌ماند و ماندگار مي‌شود. شوخي است؟ ده‌ها ميليون انسان با هم فرياد نفرت از استكبار، نفرت از نظام سلطه جهاني و پافشاري بر عزت ملي و ايمان اسلامي را سرمي‌دهند؛ آن هم نه يك بار، نه دو بار؛ سي سال است كه مردم دارند اين فرياد را سر مي‌دهند؛ اين، از بين رفتني نيست.... اين صدا ماندگار است. شرط اين است كه ما هر كدامي كار خودمان را درست انجام دهيم. من بارها اين حديث را از قول پيغمبر اكرم به مخاطبان گفته‌ام: «رَحِمَ اللَّهُ امْرءً عَمِلَ عَمَلاً فَأَتقَنَهُ»؛ رحمت خدا بر كسي كه كار را انجام دهد و آن را محكم انجام دهد، درست انجام دهد، با اتقان انجام دهد. كار را بايد با اتقان انجام داد.14 14. 30/11/88 بيانات در ديدار دست‌اندركاران ساخت ناوشكن جماران
تدبير ش 52
مسئولان بايستي به وظايفشان با دقت، جديت و اهتمام بيشتري عمل كنند
انسان وقتي نگاه مي‌كند، مي‌بيند آگاهي مردم، بصيرت مردم، احساس مسئوليت مردم در قبال نظام اسلامي، حقيقتاً بي‌نظير است. با اين احساس مسئوليت، با اين احساس آمادگي، يقيناً اگر امروز يك حادثه‌اي مثل حادثه دفاع مقدس در كشور ما پيش مي‌آمد، كساني كه وارد ميدان مي‌شدند، از آن روز كه در دفاع مقدس جوان‌هاي ما مي‌آمدند، بيشتر خواهد بود و كمتر نخواهد بود. انسان اين را از اين حركت عظيم مردمي احساس مي‌كند.
اميدواريم ان‌شاءاللَّه خداوند متعال به ما، به مردم، به همه مسئولان توفيق بدهد تا بتوانند وظايف را انجام بدهند. بخصوص تكليف مسئولان زياد است. مسئولان گوناگون در قواي سه‌گانه، مسئوليتشان خيلي سنگين است؛ بايستي به وظايف‌شان با دقت بيشتري، با جديت و اهتمام بيشتري عمل كنند تا ان‌شاءاللَّه خداي متعال هم رحمت خودش را بر ما نازل كند و تفضلات خودش را از ما نگيرد. آنچه كه تا حالا شده است، از ناحيه پروردگار است و بعد از اين هم اگر هدايت الهي و رحمت الهي شامل حال ما باشد، باز هم خداي متعال به ما كمك خواهد كرد.1 1. ۸۹/۰۱/۰۷ بيانات در ديدار روساي جمهور شركت كننده در جشن جهاني نوروز
ضرورت ترويج سنت درختكاري
سنت درختكاري، خيلي سنت خوبي است. كار ما كه درخت مي‌كاريم، يك كار نمادين است. ما يك درخت مي‌كاريم، معنايش اين است كه جوان‌ها كه چندين برابرِ نيروي يك آدم پا به سن گذاشته‌اي مثل ما در آنها وجود دارد و نشاط بيشتري دارند، تعداد بيشتري درخت بكارند و مردم عزيز كشورمان عادت كنند به سنت ايجاد اين وسيله حيات. درخت و گياه، مظهر حيات و زندگي است؛ خودش هم زنده و زندگي‌بخش است و فضا را براي انسان و حيوان، فضاي قابل زيستي مي‌كند. توجه به گياه، فقط مسئله تأمين خوراك نيست؛ بلكه تأمين فضاي حياتي براي انسان است. بنابراين، گياه خيلي مهم است.7 7. ۸۹/۰۱/۲7 پيام رهبر معظم انقلاب اسلامي به اجلاس بين‌المللي خلع سلاح
ابتكار، هوشمندي، تلاش و پيگيري مديران، ضامن فرداي اين ملت است
ابتكار شما، هوشمندي شما، تلاش و پيگيري شما ضامن فرداي اين كشور است؛ ضامن فرداي اين ملت است. از كار خسته نشويد، از تلاش و پيگيري خسته نشويد. ما كشورهايي را سراغ داريم كه بعد از ما وارد اين ميدان شده‌اند، الآن جلوتر از ما هستند! به خاطر پيگيري، به خاطر خسته نشدن از كار و اينكه مديران ارشد، همت خودشان را مصروف اين كرده‌اند كه كار را رها نكنند. يكي از نقيصه‌هاي عمده‌اي كه بنده... در طول اين سال‌ها مشاهده كرده‌ام، پيگيري نكردن و دنبال نكردن كارهاست. كار را با شوق و ذوق شروع مي‌كنند، بعد نصفه‌كاره مي‌ماند! چرا؟ چون مديران حمايت نمي‌كنند، پيگيري نمي‌كنند؛ چه حمايت مالي، چه حمايت اداري، حمايت‌هاي مديريتي، تشويق، رسيدگي، برداشتن موانع جزيي از سر راه.... خيلي از اين كشورهايي كه امروز در زمينه صنعت نام‌آورند و در دنيا در واقع در رديف اول قرار دارند، اطلاعات متقني كه بنده دارم، اين است كه سطح هوشي آنها از سطح هوشي متوسط كشور ما بسيار پايين‌تر است! منتها با پركاري و با تلاش فراوان توانسته‌اند پيشرفت بكنند. هوشمندي و برخورداري از هوش و استعداد و ظرفيت ذهني يكي از عوامل بسيار مهم است كه در ما هست. بايد آن عنصر و عامل دوم را كه عامل كار و تلاش پيگير و خسته نشدن است هم همراه بكنيم. بدانيد كه در آن صورت، ان‌شاءاللَّه كشور حركت جهشي خواهد داشت، پيشرفت جهشي خواهد كرد و كارهاي بزرگ انجام خواهد داد.2 2. 09/01/88 بيانات در بازديد از توانمندي‌هاي صنعت خودروسازي
فرهنگ كار و تلاش و حضور در عرصه كار را گسترش بدهيد
در ايام تعطيلات نوروزي... دستگاه‌هاي گوناگون خدمات زيادي را متقبل شدند، براي اينكه مردم بتوانند آسايش خودشان را داشته باشند. در بخش‌هاي دولتي، در بخش‌هاي گوناگون، تلاش‌هاي خيلي خوبي انجام گرفت. واقعاً بعضي همت كردند، كار كردند، براي مردم آسايش و شادي و راحتي و امنيت را حفظ و تأمين كردند؛ اينها خيلي باارزش است. و چقدر خوب است كه دستگاه‌هاي رسمي، كار خود را از همان اوان اتمام تعطيلات رسمي شروع كنند. خوشبختانه بعضي‌ها خيلي تلاش كردند، خيلي حضور داشتند. از اول روزهاي فروردين كه ما در تعطيلات بوديم، مي‌ديديم بعضي‌ها تلاش مي‌كردند، بودند، حضور داشتند، كارهاي خوبي انجام مي‌گرفت. هرچه بتوانيد فرهنگ كار و تلاش و حضور در عرصه كار و سنگر كار را گسترش بدهيد، خيلي خوب است؛ اين به حركت جامعه و نشاط جامعه كمك خواهد كرد.4 4. 16/01/89 بيانات در ديدار جمعي از مسئولان نظام جمهوري اسلامي
مسئولان صادق و صميمي نعمت الهي و شايان سپاسگزاري
واقعاً يكي از نعمت‌هاي بزرگ خداوند در اين دوران براي نيروهاي مسلح، وجود مسئولان صادق و صميمي است؛ اين را انسان واقعاً بايستي نعمت بزرگي بداند و آن را شكر بگويد. اين پديده‌اي كه در نظام جمهوري اسلامي خودش را نشان داد و در دوران دفاع مقدس تجلي و تبلور پيدا كرد، يعني پديده «خود را فرع هدف دانستن، نه اينكه هدف را وابسته و تابع خود كردن»، پديده بسيار مهمي است؛ حقيقتاً جاي سپاسگزاري دارد. نه اينكه ما آدم‌هاي ناخالص و شائبه‌دار در طول اين دوران‌ها نداشتيم و نداريم؛ چرا، بالاخره همه‌جور روحيه‌اي، خُلقي در همه قشرها و همه طبقات و همه افراد وجود دارد؛ ليكن نگاه غالب، اين است. من وقتي به فرماندهان عزيزمان - كه شما باشيد - نگاه مي‌كنم، واقعاً خداي متعال را شكر مي‌كنم كه به اين ملت تفضل كرده و چنين عناصر مؤمن و بااخلاصي را بر اين كارهاي بزرگ گماشته.6 6. 22/01/89 بيانات در ديدار فرماندهان کل ارتش و سپاه، و جمعي از فرماندهان عاليرتبه نظامي و انتظامي
تدبير ش56
توكل به خدا و پاي كار آوردن همه نيرو براي انجام كارها
موكول به خدا بودن، معنايش اين نيست كه: ما كنار بنشينيم! بگوييم خدا خودش درست كند؛ نه! خدا اين‌جوري درست نمي‌كند. اينكه من و شما يك كاري را انجام بدهيم، مغرور بشويم و خيال كنيم ما بوديم كه: كرديم، خيال كنيم كه ما يك كار برجسته انجام داديم، اين هم غلط است، اين هم نادرست است. اگر خداي متعال كمك نكند، اگر هدايت نكند، اگر توفيق ندهد، هيچ كاري نمي‌توانيد بكنيد؛ هيچ نتيجه‌اي را هم به دست نخواهيد آورد. وقتي دو عنصر همراه شد؛ يعني شما از يك طرف به خدا توكل كرديد، از خداي متعال استمداد كرديد، خدا را حاضر و ناظر دانستيد، خدا را صاحب كار خودتان دانستيد، و از طرف ديگر همه نيرويتان را پاي كار آورديد، اين مي‌شود همان شكل درست.1 1. 01/05/89 بيانات در ديدار اعضاي دفتر رهبري و سپاه حفاظت ولي‌امر
تدبير ش57
تلاش باارزش دولت دهم،نمادي از جهت‌گيري‌‌هاي شهيدان رجايي و باهنر
اين سالي كه بر دولت دهم گذشت، سال خيلي سختي بود و انصافاً تلاشي كه در اين مدت از سوي مسئولين و دست‌اندركاران در قوه مجريه نشان داده شد، تلاش باارزشي بود؛ حقاً و انصافاً تلاش مأجور و مشكوري بود. اين سال، هم از لحاظ سياسي و امنيتي سال دشواري بود، هم از لحاظ تأثيرجريان‌هاي بيگانه بر برخي از بخش‌هاي كشور، مثل اقتصاد و فرهنگ و غيره.... البته خوشبختانه شماها با اعتقاد، با ايمان و با ايستادگي توانستيد كارها را پيش ببريد؛ مشكلات را از پيش پاي كشور و نظام برداريد و در بخش‌هاي مختلفي كه ما مشاهده كرديم، از گذرگاه‌‌هاي سخت و آن پيچ‌هاي دشوار به شكل مناسبي عبور كنيد. به نظر ما اين خيلي ارزش دارد و حاكي از توجه الهي و لطف الهي است.... خوب! اين هم در واقع نوعي نمودار و نمادي از همان جهت‌گيري‌‌هايي است... از... شهيد رجايي و شهيد باهنر. حقاً شهيد رجايي و شهيد باهنر هم همين‌جور بودند؛ مظهر كار و تلاش مؤمنانه و پايبندي بي‌اغماض به اصول. آنها در هر نقشي كه حضور داشتند، همين پايبندي بدون اغماض به مباني و ارزش‌ها را در جريان كار كشور اعمال و اجراء كردند.22. ۸۹/۰۶/۰۸ بيانات درديدار رئيس جمهور و هيأت دولت
تدبير ش58
عقب‌افتادگي‌‌هاي قم رابايد مسئولين با جديت و بسرعت برطرف كنند
قم چون از دوران طاغوت مغضوب دستگاه حكومت بود، متأسفانه عقب‌افتادگي‌‌هاي متراكمي دارد. اين عقب‌افتادگي‌‌ها را بايد مسئولين محترم با جديت و بسرعت برطرف كنند. البته در طول سال‌هاي بعد از انقلاب كار‌هاي زيادي شده است. از سال 79 به اين طرف كه شهر تبديل به استان هم شده بود، اعتبارات بيشتري داده شده است. آن‌طوري كه به من گزارش دادند، از سال 84 به بعد اوج صرف اعتبارات در اين شهر بوده. بنابراين كار‌هاي بسيار خوبي انجام گرفته است؛ اما بايستي همه اين كار‌ها تكميل بشود، تتميم بشود و اين شهر، هم از لحاظ نياز‌هاي مردم، هم از لحاظ چهره شهري، آنچنان كه شايسته مردم قم است، پيشرفت كند. اين عقب‌افتادگي‌‌هاي انباشته اگر بخواهد برطرف شود، كار سخت لازم است. از مهم‌ترين نياز‌هاي اين شهر، مسئله آب است؛ كه از چند سال پيش اين مسئله به صورت جدي تعقيب شده است، دنبال شده است. كار‌هاي بسيار خوبي انجام گرفته است. بخش مهمي از كار انجام گرفته، كه لازم است ما از دست‌اندركاران اين كار تقدير كنيم؛ اما از مسئولين محترم اين كار مي‌خواهيم كه آبي را كه از راه دور و از سرچشمه‌‌هاي دز براي قم مي‌آيد، هرچه زودتر به قم برسانند. اين نياز اساسي و بزرگ مردم قم بايد انجام بگيرد. مسئله كشاورزي قم هم مهم است. شنيدم قرار است از تهران به منطقه مسيله آب آورده شود و كشاورزي قم كه يك روزي در اين مناطق خيلي برجسته بود، باز هم ان‌شاءاللَّه رونق پيدا كند. صنايع دستي قم، بخصوص فرش نامدار قم بايد مورد حمايت و تأييد قرار بگيرد، كه ان‌شاءاللَّه ما در اين سفر تأكيد‌هاي لازم را به مسئولين مي‌كنيم. 1 1. 27/07/89 بيانات در اجتماع بزرگ مردم قم
تدبير ش 61
بايد بيدار باشيم و از همت خود ذره‌اي نكاهيم
امروز ما بايد هوشيار باشيم، بايد بيدار باشيم، بايد از همت خود ذره‌اي نكاهيم؛ در همه ميدان‌ها مسئولين كشور موظفند. قشرهاي آگاه و هوشيار كه به مسائل جامعه تسلط دارند، وظيفه بيشتري دارند. جوان‌ها موظفند. قشرهاي مختلف، همه وظيفه دارند. به لطف الهي تكيه كنيد. به هدايت الهي مطمئن باشيد و بدانيد كه خداي متعال سرنوشت خوبي را براي ملت عزيز ما مقدر فرموده است. ما بايد تلاش كنيم و ان‌شاءاللَّه خودمان را به آن سرنوشت برسانيم.2
تدبير ش 62
كمبود‌ها بايستي باعث شود كه ما بيشتر به خودمان مراجعه و ظرفيت‌هاي تازه را كشف كنيم
محدوديت‌ها در بخش‌هاي مختلف وجود دارد - تحريم هست، محدوديت‌هاي مالي هست، چيزهاي گوناگوني وجود دارد - از اينها بايد عبور كنيد. بهترين و زيرك‌ترين انسان‌ها كساني هستند كه شرايط موجود را مي‌سنجند، بعد مي‌بينند: براي عمل در شرايط كنوني، چه توانايي‌‌هايي دارند و از آن توانايي‌‌ها و ظرفيت‌ها استفاده مي‌كنند؛ والا انسان نگاه كند، بگويد: خب! اين كه نشد اين را كه نداريم پس هيچي! اين نمي‌شود. كمبود‌ها نبايد ما را متوقف كند. كمبود‌ها بايستي باعث شود كه ما بيشتر به خودمان مراجعه كنيم، ظرفيت‌هاي تازه خودمان را كشف كنيم. مثلاً در دو دهه پيش، كي در نيروي هوايي حدس مي‌زد كه اين نيرو بتواند اين همه امكانات براي خودش به وجود بياورد و توليد كند؟ در بخش‌هاي ديگر هم همين جور. در بخش‌هاي فضايي ما، در بخش‌هاي پزشكي ما، در بخش‌هاي دارويي ما، در بخش‌هاي گوناگون علمي و فني ما، تا دو سه دهه پيش كي حدس مي‌زد كه مي‌شود اين كار‌ها را كرد؟ اما رفتند، جوانان ما همت كردند و شد. كار‌هايي شده است كه امروز دشمنان ما هم زبان به اعتراف مي‌گشايند. البته دشمني مي‌كنند؛ اين را وسيله‌اي قرار مي‌دهند براي سياست‌هاي ايران‌ستيزي و ايران‌هراسي و اسلام‌هراسي و اسلام‌ستيزي؛ ليكن اعتراف مي‌كنند به اينكه اينها هست.
من مي‌خواهم به شما بگويم: شما هم از اينكه كمبودهايي در بخش‌هايي وجود دارد، مطلقاً پا عقب نكشيد؛ برويد سراغ اينكه از ظرفيت‌هاي تازه‌اي استفاده كنيد در وجود خودتان، در استعداد خودتان، در ذهن و مغز خودتان، در توان سرپنجه‌هاي ماهر خودتان، و آن كمبودها را از طرق ديگري جبران كنيد. اين، عملي است. اين، شدني است.
ما در بخش‌هايي از بخش‌هاي صنعتي كشور مبتلا شديم به تحريم. تحريم كنندگان خيال كردند حالا كه تحريم كردند، اين بخش‌ها خواهد خوابيد؛ اما بعكس شد. تحريم موجب شد كه جوانان ما به فكر بيفتند كه خودشان آنچه را كه دشمن نمي‌خواهد به ما برسد، توليد كنند. توليد كردند، در مواردي بهترش را توليد كردند؛ كم‌هزينه‌تر، سبك‌تـر، كـارآمـدتـر. در نيـرو ايـن‌جـوري حركت كنيد.4 4. 19/11/89 بيانات درديدار فرماندهان وخلبانان نيروي هوايي ارتش
تدبير ش 63
ضرورت كار براي خدا با جدّيت و به‌صورت خستگي‌ناپذير
روحيه جهادي لازم است. ملت ما از اول انقلاب تا امروز در هر جايي كه با روحيه جهادي وارد ميدان شده، پيش رفته. اين را ما در دفاع مقدس ديديم؛ در جهاد سـازنـدگـي ديـديـم؛در حركت علمي داريم مشاهده مي‌كنيم. اگر ما در بخش‌هاي گوناگون، روحيه جهادي داشته باشيم، يعني كار را براي خدا، با جدّيت و به صورت خستگي‌ناپذير انجام دهيم - نه فقط به عنوان اسقاط تكليف - بلاشك اين حركت پيش خواهد رفت.7 01/01/90 بيانات در حرم مطهر رضوي در آغاز سال 90
ضرورت تكيه به نيروي ذاتي خود و جدّيت در ايجاد استغنا از ديگران
آنچه كه ما به مسئولين محترم بخش‌هاي گوناگون... توصيه مي‌كنيم، اين است كه: همين خط مستقيمِ تكيه به نيروي دروني و ذاتي خود و ايجاد استغناي از ديگران را با جدّيتِ تمام دنبال كنند؛ بدانند اين تلاش و فعاليت، مورد توجه پروردگار است و جهاد في‌سبيل‌اللَّه است؛ اگر با نيت الهي باشد - نيت خدمت به مردم و خدمت به كشور، يكي از نيات الهي است - و خداي متعال اين جهاد را به نتيجه مي‌رساند. اين خط و اين جهت‌گيري را رها نكنند. تلاش كنند.8 08/01/90 بيانات در جمع مردم و كاركنان صنعت نفت عسلويه
تدبير ش 65
مراقب باشيد به خاطر انتخابات آخر سال، مجلس دچار ركود و كم‌كاري نشود
چون امسال آخرين سال نمايندگي اين مجلس و دوستان و عزيزان است، مراقب باشيد به خاطر انتخابات آخر سال در اسفند، اين ده ماهي كه باقي مانده، مجلس دچار ركود و كم‌كاري نشود. بيم آن هست كه توجه دوستان و نمايندگان محترم به حادثه دوازده اسفند آينده موجب بشود كه همه كارهاي لازمِ فاصله بين امروز و دوازده اسفند تحت‌الشعاع قرار بگيرد. خواهشم اين است كه اين اتفاق نيفتد. من در همه دولت‌ها اين سفارش را به دولتي‌ها مي‌‌كردم كه مراقب باشيد سال آخر سست نشود. اين در مورد مجلس اهميتش بيشتر است، چون خطرش بيشتر است. سال آخر براي دولتي‌ها فقط همين است كه سال آخرشان است؛ خودشان تلاش و تحركي براي تداوم مسئوليت نمي‌‌توانند داشته باشند؛ اما نماينده مجلس چرا! مي‌‌خواهد تلاش كند؛ چه كند؟ اين تلاش نبايستي وظيفه امروز را - كه وظيفه نقد و لازمي است - تحت‌الشعاع قرار بدهد. من جداً درخواستم از برادران و خواهران اين است كه اين را رعايت كنند.4 4. ۹۰/۰۳/۰۸ بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
ما بار امانت سنگيني را بر دوش گرفته‌ايم بايد آن را مقتدرانه و امينانه به سرمنزل رساند
ما بار امانت سنگيني را بر دوش گرفته‌ايم. خداي متعال اين بار امانت را بر دوش ما گذاشته. اختياري هم نيست كه بگوييم: خيلي خوب! ما اين امانت را نمي‌‌خواهيم؛ نه! اين امانتي است كه بايد آن را مقتدرانه و امينانه به سرمنزل رساند. هر كاري كه مي‌‌كنيم - كار سياسي مي‌‌كنيم، كار فكري مي‌‌كنيم، كار اقتصادي مي‌‌كنيم، كارهاي مديريتي مي‌‌كنيم - همه بايد با اين نگاه باشد. اگر فارغ از اين نگاه كار كرديم، بيم آن هست كه كار ما در جهت خلاف اين اهداف به كار بيفتد؛ آن وقت مؤاخذه الهي است. خداي متعال از اين‌گونه گناهان بزرگ نمي‌‌گذرد. امام(ره) در چند مورد از مسائل اجتماعي و گناهان اجتماعي و تخلفات سياسي و اين‌جوري، همين تعبير را داشتند: اين گناهي است كه خداي متعال از آن نخواهد گذشت، چون توبه‌اش آسان نيست. خب! انسان از هر گناهي توبه كند، خدا مي‌‌گذرد؛ اما وقتي انسان يك حركتي كرد، يك ضربه‌اي به يك ملت وارد شد، چطور مي‌‌شود اين را توبه كرد؟ چطور مي‌‌شود جبران كرد؟ چطور مي‌‌شود از تك تك كساني كه آسيب ديده‌اند، انسان استحلال و طلب عفو كند؟ لذا خدا از اين گناهان نمي‌‌گذرد. حساسيت موضع من و شما از اين جهت است.4 4. ۹۰/۰۳/۰۸ بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
تدبير ش 66
ضرورت توجه مجموعه سپاه به دو چيز
شما جوان‌هاي عزيز كه در سپاه هستيد؛ روحانيون عزيز، علما، طلاب جوان و مؤمن و فعال كه در دفتر نمايندگي مشغول به كار هستيد، دو چيز را بدانيد: يكي اينكه، همه‌تان خيلي كار داريد؛ هم جوان‌هاي سپاهي، هم روحانيون محترم؛ خيلي كار جلوتان داريد كه بايد انجام بدهيد. دوم اينكه، بدانيد كه همت اگر بكنيد، اين كارها را حتماً مي‌توانيد انجام بدهيد و يك برهه‌اي از زمان كه بگذرد، ناگهان مي‌بينيد در يك نقطه بالاتري قرار داريد؛ يعني پيشروندگي حتمي است. تلاش كه بود، همت كه بود، اميد كه بود، حتماً پيشروندگي هست؛ يعني برو برگرد ندارد. اين را بايستي مجموعه سپاه در نظر داشته باشند.10 10. 13/04/90 بيانات در ديدار فرماندهان سپاه پاسداران
لزوم استفاده از ذوق‌ها، استعدادها و ظرفيت‌ها، براي انجام كار
تشكر مي‌‌كنم از همه برادران و خواهران كه در بخش‌ها‌‌‌‌‌ي مختلف... مشغول كار و تلاش هستيد؛ چه بخش مربوط به نماز، چه زكات، چه تفسير، چه مهدويت و چه بقيه... همه اينها‌‌ كارهاي مهمي است؛ كارهاي لازمي است و حقاً و انصافاً كار در اين بخش‌ها‌ يك انفاق حقيقي و صدقه مقبوله عنداللَّه تعالي است ان‌شاءاللَّه.
از همه متشكريم، ولي بالخصوص از جناب آقاي قرائتي لازم است تشكر كنيم. تشكر كه نه! چون كار، كار خداست، براي خداست، ان‌شاءاللَّه خداوند بايد از ايشان و همكارانشان تشكر كند؛ لكن قدرداني بايد بكنيم. من اين چند جمله را در جمع شما برادران و خواهران بگويم: آقاي قرائتي يك نمونه بسيار خوب و درس‌آموزي است خود ايشان. اولاً كارهايي را كه ايشان مباشر آنها شد، دنبال آنها رفت، همه‌اش خلأهايي بود كه وجود داشت؛ ايشان خلأها را پر كرده؛ خيلي ارزش دارد. بعضي كارها خوبند، اما تكراري‌اند. اگر كسي توانست نيازها را، خلأها را پيدا كند، بشناسد و همت بگمارد بر اينكه اين خلأها را پر كند، اين ارزش مضاعفي دارد. ايشان اين‌جور عمل كرده است؛ هم در قضيه نماز - نمازِ با اين عظمت، با اين اهميت، ركن دين، مايه قبول همه اعمال انسان؛ اين مورد بي‌اعتنايي قرار بگيرد در جامعه، توجه لازم به آن نشود، اين، خيلي خلأ بزرگي است - ايشان به اين خلأ پرداخت، هم مسئله زكات، كه واقعاً در جامعه ما مطرح نبود و خود اين مطرح نبودن يك نقطه ضعف بود؛ يك نقيصه بود؛ ايشان همت كرد؛ وارد شد؛ همه جا برو، همه جا بگو، به همه اصرار كن، خسته نشو، تا اين به جريان بيفتد. قضيه تفسير همين‌جور است، قضيه مهدويت و بقيه قضايايي كه حالا ايشان دنبال مي‌‌كنند؛ اين يك نكته است در كار آقاي قرائتي عزيز و محترممان.
نكته دوم كه اهميت آن از نكته اول بيشتر هم هست، صفا و خلوص ايشان است. خود اين صفا هم موجب شده است كه ايشان بتواند كارها را پيش ببرد. خداي متعال با نيت‌ها‌ي خالص همراه است؛ خلوص نيت تأثير عجيبي دارد در پيشرفت كارهايي كه با اين نيت انجام مي‌‌گيرد. اين هم يك نكته است؛ خيلي مهم است.
من اينها را عرض كردم نه براي خاطر اينكه حالا بخواهيم از يكي تجليل كنيم يا يكي را بزرگ كنيم. اينها كه نه مورد احتياج و انتظار آقاي قرائتي است، نه ما دنبال اين چيزها هستيم؛ مي‌‌خواهيم اين‌جور كار كردن براي ما - براي همه‌مان، بخصوص ما طلبه‌ها - الگو بشود؛ يعني اين‌جور حركت كنيم؛ نه اينكه حالا همين كارها را بكنيم؛ بلكه به اين معنا كه بگرديم دنبال خلأها، دنبال آنچه كه نياز به آن هست، اينها را پيدا كنيم. هر كسي ذوقي دارد؛ استعدادي دارد؛ توانايي‌هايي دارد؛ ظرفيتي دارد؛ از اين ظرفيت استفاده بشود براي اينكه كار انجام بگيرد.13 13. 18/04/90 بيانات در جمع اساتيد و فارغ‌التحصيلان تخصصي مهدويت
تدبير ش 67
ضرورت افزايش مدت و مقدار كار
فرهنگ كار، بايد در كشور يك جوري باشد كه مردم كار را عبادت بدانند؛ هر يك ساعت كار را با شوق بيفزايند در مدت و مقدار كاري كه انجام مي‌دهند. بايد كار كرد! با بيكاري و بي‌ميلي به كار و تنبلي و وادادگي، كشور پيش نخواهد رفت!7 7. 16/05/90 بيانات در ديدار مسئولان نظام جمهوري اسلامي ايران
تدبير ش 67
همه آحاد مردم و مسئولين بايستي تحرك و نشاط كار داشته باشند
همه كشور، همه آحـاد مـردم، همه مسئولين «كُلُّكُم مَسئُول»( جامع‌الاخبار، ص 119) بايستي تحرك و نشاط كار داشته باشند. بايد از خودمان تنبلي و تواني و زمين‌گيري را دور كنيم. امروز به كار نياز هست؛ كار علمي، كار اقتصادي، كار سياسي، كار‌هـاي بـزرگ اجتماعي. هـر كسي در هـر جـا هست، مي‌تواند بـراي خـودش بـرنـامه كاري را تعريف كند؛ ايـن يكي از ضرورت‌هـاست، كـه اميدواريم خداي متعال به همه ما توفيق بدهد.4 4. 09/06/90 خطبه‌هاي نماز عيد سعيد فطر
وظايف مسئولان در برابر مردم
مسئولان كشور در هر نقطه‌اي كه هستند، در سطوح مختلف، سعيشان اين باشد كه كاستي‌ها را از بين ببرند؛ مشكلات را از سر راه مردم بردارند؛ در حد مقدورات كشور، زندگي را براي مردم آسان كنند؛ از تلاش و دوندگي و سعي و كوشش باز نايستند.10 10. 27/7/90 بيانات در اجتماع مردم كنگاور
بايستي نسبت به مردم وفادار احساس مسئوليت داشته و نقش خودمان را به بهترين وجه ايفاء كنيم
مردم عزيز كرمانشاه با مجاهدت‌هاي خودشان در طول سال‌هاي گذشته، با اظهار لطفي كه در اين سفر نسبت به اين حقير انجام دادند و با وفاداري نسبـت بـه انقـلاب، نشـان دادنـد كـه مسئـوليت مسئولان در قبال اين مردم، مسئوليت سنگيني است. آن مسئولاني كه در بخش‌هاي مختلف، اين بارِ سنگين تعهد بر دوششان هست، عمدتاً در همين جمعي كه اينجا حضور داريد، محسوب مي‌شوند. لذا در اين جمع، يكايك من و شما كه اينجا نشسته‌ايم، بايستي نسبت به اين مردم عزيز و خدمتگزار و وفادار احساس مسئوليت كنيم و هر كدام نقش خودمان را به بهترين وجه ايفاء كنيم. بنابراين، بار سنگين بر دوش شما برادران و خواهران عزيز است.13 13. 28/7/90 بيانات در ديدار با جمعي از مديران دستگاه‌هاي اجرايي استان كرمانشاه
هر جا مشغول هستيد، احساس كنيد كه داريد به اسلام خدمت مي‌كنيد
خدمت در نظام جمهوري اسلامي‌، حقيقتاً افتخار دارد؛ چون خدمتي است در جهت رضاي الهي و در جهت كمك به مردم و در جهت استحكام بخشيدن به نظام اسلامي‌. من و شما هرچه بيشتر خدمت كنيم، هرچه بهتر كار كنيم، نظام جمهوري اسلامي‌ استحكام بيشتري پيدا مي‌كند. من و شما در كيفيت كارمان مي‌توانيم به نظام جمهوري اسلامي‌ آبرو ببخشيم؛ خداي ناكرده عكسش هم امكان‌پذير است. پس كار ما از آنجايي كه فقط يك كار اداري معمولي متعارف نيست، بلكه به نظام اسلامي‌، به چهره اسلام ناب و آنچه كه ما ادعاي آن را مي‌كنيم، ارتباط پيدا مي‌كند. از ايـن جهت، ايـن اهميت فراوان را دارد. بنابراين، خـدمـت در ايـن نظام، افتخـار اسـت. از هـمه احساسات و دريافت‌ها و تصورات، مهم‌تر و بالاتر اين است كه انسان وقتي دارد خدمت مي‌كند، احساس كند در حال خدمت به دين است؛ در حال خدمت به اسلام است. فرق هم نمي‌كند؛ در بخش‌هاي مختلف، هر جا مشغول هستيد، احساس كنيد كه داريد به اسلام خدمت مي‌كنيد. اين نيت خالصي كه بر اثر اين احساس در دل ما به وجود مي‌‌آيد، ارزش كار ما را مضاعف مي‌كند و ان‌شاءالله اجر ما را پيش خداي متعال محفوظ مي‌دارد. پس خدمت در اين نظام را بايستي قدر بدانيم و آن را توفيقي براي خودمان و لطفي از طرف پروردگار نسبت به خودمان بشمريم.13 13. 28/7/90 بيانات در ديدار با جمعي از مديران دستگاه‌هاي اجرايي استان كرمانشاه
لزوم كار و تلاش با اميد به اجر الهي
بدانيد: خداي متعال به كوچك‌ترين تلاش شما توجه مي‌كند و براي آن، اجر و ثواب مي‌گذارد و مي‌نويسد! اين كار‌ها از ديد خداي متعال بيرون نيست، خارج نيست. گاهي شما مسئول يك بخشي هستيد، يك كاري در فلان اداره دست شماست؛ دلسوزي مي‌كنيد، علاقه‌مندي نشان مي‌دهيد، نيم ساعت بيشتر مي‌مانيد، دقت بيشتري مي‌كنيد، با مُراجع اخلاق بهتري نشان مي‌دهيد، صبر و حوصله بيشتري مي‌كنيد، هيچ كس هم از شما تشكر نمي‌كند؛ يعني كسي نمي‌فهمد كه شما اين زحمت را كشيديد، مافوق شما هم نمي‌فهمد، همكار شما هم ملتفت نمي‌شود؛ رنجي را تحمل مي‌كنيد، بدون اينكه كسي بفهمد يا كسي از شما تشكر كند؛ مردم نفهميدند، اما خدا فهميد؛ دستگاه‌‌هاي مسئول و ناظر ثبت نكردند، اما كرام‌الكاتبين ثبت كردند؛ مأموران الهي اينها را ثبت مي‌كنند.
بنابراين، يك لحظه زحمت و تلاش شما هدر نخواهد رفت. اجر الهي خيلي بالاتر از اين اجرهاي دنيوي است، كه ما زباني از شما تشكر كنيم يا فرض كنيد يك فوق‌العاده‌اي براي فلان كاري به ما بدهند؛ اينها چيزي نيست، اجر الهي مهم است، قبول الهي مهم است. هيچ كار شما، هيچ تلاش شما نيست كه براي خدا انجام بگيرد، مگر اينكه قبول الهي، لطف الهي، اجر الهي و پاداش الهي بلافاصله پشت سر آن هست؛ ولو ديگران نفهمند. بـا ايـن نگاه بـايـد كـار كـرد، تلاش كرد.13 13. 28/7/90 بيانات در ديدار با جمعي از مديران دستگاه‌هاي اجرايي استان كرمانشاه
تدبير ش 71
وظايف مسئولان در مقابل مردم
اميدواريم خداوند متعال توفيق تداوم در اين راه را به همه ملت عزيز ما، به جوانان عزيز بسيجي ما، به همه جوانان اين كشور و به مسئولان مرحمت كند. همه بدانند كه در اين زمينه‌ها مسئولند؛ هم مسئولان كشور، هم قشرهاي گوناگون. مردم در ميدان حاضرند. آماگي مردم در قضاياي گوناگون، آمادگي كامل است. مسئولان هم بايد قدر اين ملت را و اين آمادگي را بدانند و وظايف خود را، كارهايي را كه بر دوش آنهاست، به بهترين وجهي در قواي سه‌گانه انجام بدهند و ملت با انسجام پيش برود.12 6/9/90 بيانات در ديدار اقشار نمونه بسيج سراسر كشور
تدبير ش 72
شرايط استحکام دروني دستگاه ديپلماسي
استحکام دروني دستگاه ديپلماسي کشور، منوط بـه تقـويت معنـوي هـرچـه بيشتر عنـاصر فعـال و مـرتـبـط بـا دستـگاه سيـاسـت خـارجـي و سفارت‌خـانـه‌هـاي ايران [است].... ايـن استحکام دروني، همچنين به مراقبت معنوي و افزايش روز افزون رابطه خانواده‌هاي سفيران با پروردگار متعال و حسن‌ظن حقيقي و همگاني به وعده‌هاي خداوند نيازمند است؛ ضمن اينکه اگر استحکام دروني در هر جامعه‌اي به دست آيد، هيچ چيز توانايي مقابله با اين جامعه را ندارد.2 07/10/90 (گزارش خبري) بيانات در ديدار سفرا و مسئولان وزارت امور خارجه
كارهاي لازم براي برطرف كردن ضعف‌ها
به نظر من كارهايي كه بايد انجام بگيرد براي اينكه ... ضعف‌ها برطرف شود، در درجه اول اين نگاه به آينده است؛ در درجه اول مسئوليت‌پذيري ماست. ... 1- مسئولين كشور ... بايد احساس مسئوليت كنند. ... 2- از ارزش‌هاي اصولي نبايد غافل شد. ... 3- بين مسئولين بايد اتحاد و همدلي باشد. ... 4- فريب لبخند... و وعده‌هاي دروغ جبهه دشمن را نخوريم. ... 5- پرهيز از تنبلي و كم‌كاري است.5 14/11/90 خطبه‌هاي نماز جمعه تهران
تدبير ش 73
لزوم اهتمام بر پيشرفت كارها
ان‌شاءاللّه‌ خداوند متعال به شما توفيق بدهد و به همه ما كمك كند كه بتوانيم در انجام وظايفي كه بر دوش ماست، با نيت خالص سعي خودمان را به كار ببريم. تأثير آن با خداست؛ قبول آن بسته به كرم و لطف الهي است؛ ليكن هر كداممان در هر جايي كه هستيم، بـايـد تلاش را بكنيم، بـايـد همت را بگماريم بـر پيشرفت كارها.7 ۹۰/۱۲/۱۸ بيانات در ديدار اعضاي مجلس خبرگان
تدبير ش 74
بار سنگين مسئوليت براي نخبگان
كارهـاي زيـادي داريـم. در آموزش و پرورش، در دستگاه‌هـاي تبليغاتـي، در صـدا و سيمـا، در دستگاه‌هاي دولتي، در ملبسين به لباس بنده، خيلي كار داريم، خيلي كار بايد انجام بدهيم. ما مسئوليم. شانه‌هايمان زير سنگيني بار مسئوليت بايد خم شود. مسئوليت را بپذيريم. بـايـد كـار كـرد. همه بـايـد كار كنند.5 ۹۱/۰۲/۱۳ بيانات در ديدار جمعی از معلمان سراسر كشور به مناسبت هفته معلم
لزوم پيگيري كار تا رسيدن به نتيجه نهايي
كار را نبايد رها كرد. كار را بايد تا رسيدن به نتيجه نهايي دنبال كرد؛ والاّ يك كاري را شروع كنيم، يك مقداري سر و صدا هم بشود، بعضي هم خوشحال بشوند، يا تمجيد كنند، يا انتقاد كنند، بعد يك مدتي بگذرد، آتش ما فرو بنشيند، سرد بشويم، در نتيجه كار دنبال نشود؛ در اين صورت اصل كار ضربه خواهد خورد. اين را من براي مديران عرض مي‌كنم؛ مديران ارشد، مديران وزارتخانه‌اي، مديران استان‌ها و شهر‌ها و مراكز.5 ۹۱/۰۲/۱۳ بيانات در ديدار جمعی از معلمان سراسر كشور به مناسبت هفته معلم
عدم تأثير بي‌حوصلگي برخي مسئولان بر ملت
حركت درست مسئولان موجب تسري آن در جامعه مي‌شود.... مـا بـا ايستادگـي و حـركت درست، جامعه را هم تشويق مي‌كنيم و البته بايد بدانيم ايـن حركت ملت ايـران بـا خستگي و بي‌حوصلگي بـرخـي افراد دچـار تزلزل و انحراف نمي‌شود.... اين راهي كه با انقلاب اسلامي آغاز شده، ادامه پيدا خواهد كرد و شما ديديد كساني كه در جريان حركت عمومي ملت، بار مسئوليت را بر زمين نهادند، فوراً جوان‌هاي با روحيه آن را بر داشتند و ان‌شاء‌الله به منزل خواهند رساند.9 ۹۱/۰۲/۲۹ (گزارش خبري) بيانات در ديدار جمعي از ايثارگران دوران دفاع مقدس
تدبير ش 75 خرداد 91
ضرورت حضور مفيد در محيط كار
حضور مفيد در محيط كار؛ اين جزو علامت حَيويت است. البته اينهايي كه من عرض مي‌كنم، توقعات از مجموعه مجلس است؛ منتها مجموعه مجلس، متكي به افراد است. شخص شما اگر چنانچه در وقت كار مجلس يا در صحن علني مجلس يا در كميسيون حضور نداشته باشيد، درست است كه شما مي‌گوييد من يك دويست و نودم هستم، اما خود اين تأثير خواهد گذاشت؛ هم به قدر وزن شخصي شما، هم به عنوان تأثير روي ديگران. يعني شما كه حضور پيدا نكرديد، حضور پيدا نكردن در مجلس به همين اندازه آسان مي‌شود؛ ديگري هم كه تا حالا مقيد بود حضور پيدا كند، او هم حضور پيدا نمي‌كند. اين از جمله گرفتاري‌هاي مجلس است؛ شما سعي كنيد در مجلس نهم واقعاً اين گرفتاري را برطرف كنيد. پس حضور مفيد در محيط كار، جزو علامت حَيويت است.5 5. 24/03/91 بيانات در ديدار نمايندگان مجلس نهم
تدبير ش 76 تير 91
ضرورت انجام وظيفه، به‌طور كامل
بعضي از بگومگوها، بعضي از خدشه‌هايي كه در كار يكديگر مي‌كنيم، كاملاً قابل خط خوردن از صفحه همكاري‌هاست؛ اين‌جور نيست كه يك چيزِ اساسي و اصولي باشد؛ غالباً توهّمات است. شما به‌عنوان قوه قضائيه، سهم خودتان را به‌طور كامل ايفاء كنيد.
اگر چنانچه هر يك از بخش‌هاي مختلف كشور، كار خودشان را متوقف كنند به كار طرف مقابل و طرف‌هاي مقابل، هيچ كاري انجام نخواهد گرفت. ما بگوييم چون ديگري به وظيفه خودش عمل نكرده، ما هم كم بگذاريم، كوتاه بگذاريم؛ نه! ما وظيفه خودمان را به‌طور كامل انجام بدهيم. اين، علاوه بر اينكه يك اداي وظيفه الهي و اداي حق الهي است، كمك هم مي‌كند به اينكه ديگران هم وظيفه خودشان را به‌طور كامل محقق كنند و انجام بدهند.2 2. 07/04/91 بيانات در ديدار مسئولان عالي قضايي
لزوم حركت شتابنده براي تحقق برنامه جامع قوه قضائيه
نكته اساسي اين است كه تهيه برنامه جامع، يك مسئله است؛ باز كردن مسيرهاي تحقق و عملياتي شدن اين برنامه، يك مسئله ديگر است! نبايد به مجرد اينكه برنامه تنظيم شد و ابلاغ شد، احساس آسودگي كنيم؛ بگوييم: خب! اين كار بزرگ انجام گرفت؛ نه! برنامه جامع، يك نسخه است؛ اين نسخه بايد پيچيده بشود، تكليف اجزاي آن به‌طور دقيق مشخص بشود و مصرف بشود. در بخش‌هاي مختلف بايستي اين پيگيري بشود تا اين برنامه جامع تحقق پيدا كند و عملياتي شود.
به نظر من، در عملياتي كردن برنامه جامع و هر آنچه كه در داخل اين برنامه هست... لازم است شتاب صورت بگيرد. توصيه به شتابزدگي نمي‌كنيم؛ اما شتابنده بودن حركت، غير از شتابزدگي است؛ با حوصله، با دقت، اما بدون تأخير. يعني «عدم تأخير» را به‌عنوان يك اصل بايد در كار‌ها قبول كنيم. تأخير بايد تحقق پيدا نكند. طبق اصطلاحات رايج در اخلاقيات اسلامي، تسويف ـ «سَوفَ اَفعَل، سَوفَ اَفعَل»؛ خواهم كرد ـ نبايد باشد؛ بايد انجام بگيرد. آن وقتي كه به نقطه تشخيص و تحقيق رسيديم، بايد بلافاصله در اجرا اقدام بشود و تأخير نبايستي صورت بگيرد.2 2. 07/04/91 بيانات در ديدار مسئولان عالي قضايي
تدبير ش 77 مرداد 91
ضرورت حداكثر استفاده از فرصت براي خدمت به مردم
امروز شما از نعمت زندگي برخورداريد، بسياري‌تان از نعمت جواني برخورداريد، بحمداللّه‌ همه‌تان يا اغلبتان از نشاط و توانايي جسمي و فكري برخورداريد، مي‌توانيد كار كنيد، مي‌توانيد از اين ساعات خوش بهره ببريد؛ از اين شب‌ها، اين دعا‌ها، اين مناجات‌ها، اين شب‌زنده‌داري‌‌ها، اين نوافل. گاهي يك كار كوچك آنچنان اجر عظيمي دارد كـه انسان در ايـن نشـئه و در لابـه‌لاي چهارچوب‌هاي مادي كه قرار دارد، باورش نمي‌آيد - «وَهُمْ لا يُؤْمِنُونَ»( مريم ۳۹) - اما هست. خب! اين يك فرصت، كه فرصت ماه رمضان است؛ آن هم يك فرصت، كه فرصت خدمت است. امروز شما مسئوليت داريد، فرصت خدمت داريد، مديريت داريد، مي‌توانيد كار كنيد؛ از اين فرصت حداكثر استفاده را بايد كرد. از ساعات و آنات و امكانات گوناگون كه در اختيار شماست، استفاده كنيد. هر حركتي در اين نظام اسلامي، در اين كشور اسلامي و الهي كه خدمتي براي پيشرفت كشور باشد، از لحاظ معنوي، از لحاظ مادي، اجرهايي دارد كه انسان اگر در روز قيامت ببيند كه كساني برخوردارند و او محروم است، دچار... حسرت خواهد شد.1 1. 03/05/91 بيانات در ديدار كارگزاران نظام (چهارم رمضان المبارك1۴۳۳ )
لزوم خطرپذيري همراه با تدبير و درايت
اين واقعيت هم هست كه: ما هنوز آن حالت لازمِ متناسب اسلامي را در ميدان كار و اينها در خودمان به وجود نياورده‌ايم! يك قدري دچار تنبلي هستيم! اين جزو ميراث‌هاي دوران استبداد و تسلط ديكتاتوري بر كشور است. وقتي در يك كشوري ديكتاتوري بود، مردم تنبل مي‌شوند؛ استعدادها به ميدان تجربه و عمل وارد نمي‌شوند. اين ميراث دوران استبداد است كه در مـا وجـود دارد. بـايـد تنبلي را كنار بگذاريم. آن خطرپذيري لازم در همه بخش‌هاي جامعه نيست.
با توكل به خداي متعال، و با تدبير و درايت لازم، بايد خطرپذيري وجود داشته باشد؛ اين را بايد همه داشته باشيم.1
1. 03/05/91 بيانات در ديدار كارگزاران نظام (چهارم رمضان المبارك1۴۳۳ )
تدبير ش 78 شهريور و مهر 91
لزوم تداوم كار جدي، بدون كوتاهي و سستي
من كاملاً يادم هست كه در جلسه‌‌اي كه در اولين مناسبت هفته دولت با همين دوستاني كه اغلبشان حضور دارند، داشتيم، عرض كرديم كه فرصت‌ها مثل برق و باد مي‌گذرد. حالا هم ملاحظه مي‌كنيد كه از اين فرصت طولاني و خوب، عمده‌‌اش گذشت؛ يك سالش باقي است. البته يك سال هم فرصت بزرگي است. نبايد تصور كرد كه ما در اين يك سالي كه باقي مانده، چه كار مي‌توانيم بكنيم؛ نه! در همين يك سال كارهاي بسيار زياد و بسيار مهمي مي‌توانيد انجام دهيد. اين سال آخر دولت شما، سال مهمي هم هست؛ هم از جهت شرايط بين‌‌المللي و شرايطي كه وجود دارد، سال بسيار مهمي است - يعني شما در حال مواجهه با زورآزمايي قدرت‌هاي مستكبر هستيد كه دارند همه توانشان را خرج مي‌كنند، شايد بتوانند شما را به عقب‌‌نشيني و قبول شكست وادار كنند؛ شما هم بايد از همه توانتان استفاده كنيد تا بتوانيد اين توهّم باطل ذهن دشمن را به هم بزنيد - هم از جهت آخرين بودن. در واقع شما در سال آخر مي‌خواهيد اين كتاب طولاني و پر حجم خدمات دولت را شيرازه‌‌بندي كنيد و آماده كنيد و تحويل بدهيد. يعني بايد واقعاً امسال، كار اگر نگوييم جدي‌‌تر از هميشه باشد، بلاشك بايد در اين سال آخر هيچ‌گونه كوتاهي و سستي‌‌اي در كار نباشد.... خداي متعال به شما اجر بدهد. ان‌‌شاءالله برويد كارها را با جديت دنبال كنيد. دولت نهم و دولت دهم شناخته شده به پركاري، پشتكار و خسته نشدن؛ سعي كنيد اين حالت را، اين سُمعه خوب را تا آخرين لحظات حفظ كنيد؛ خدا هم ان‌‌شاءالله كمكتان خواهد كرد.1 1. 02/06/91 بيانات در ديدار رئيس‌جمهوری و اعضاي هيات دولت
اهتمام به تحقق يافتن وعده‌ها
تلاش دولت در جهت ارتباط با مردم، تلاش فوق‌‌العاده كاري كه خوشبختانه در دولت مشاهده مي‌شود؛ اينها چيزهاي خوبي است. البته توجه كنيد كه اين تلاش فراواني كه داريد انجام مي‌دهيد، با كيفيتِ خوب و با عمل كردن به آنچه كه مي‌گوييد، همراه باشد؛ روي اين تكيه كنيد. البته طبيعي است كه شما مي‌خواهيد آنچه را كه مي‌گوييد، بتوانيد عمل كنيد - در اين شكي نيست - اما روي اين اهتمام داشته باشيد كه هر آنچه به‌عنوان يك وعده از شما صادر مي‌شود، مردم در موعد معين ببينند كه آن وعده تحقق پيدا كرد. اگر از صد تا كاري كه شما مي‌گوييد، نودتايش را انجام بدهيد، ده تايش انجام نگيرد، همين در ذهن مردم يك اختلالي ايجاد خواهد كرد. آنچه را كه آدم احتمال مي‌دهد انجام نشود، به صورت احتمال بگويد، به صورت قطع و يقين نگويد. به نظر من اين چيز بسيار مهمي است.1 1. 02/06/91 بيانات در ديدار رئيس‌جمهوری و اعضاي هيات دولت
هوشياری و بصيرت مردم و ضرورت تلاش مسئولين براي حل مشکلات آنان
مردم واقعاً هوشيار و بصيرند! انسان چه بگويد در قبال اين هوشياري و بصيرت مردم؟ عامه مردم هميشه به مصالح كشور با نظر درستي نگاه كرده‌اند؛ اين تجربه ماست. در طول اين سه دهه، هر جا مسئوليتي متوجه مردم بوده است، به بهترين وجه آن را انجام داده‌اند. دشمنان خواستند مردم را از ميدان‌هاي لازم‌الحضورِ خودشان دور كنند، نتوانستند؛ خواستند مردم را دچار تشتت آراء كنند، اختلاف كنند، كه گريبان يكديگر را بگيرند، از مصالح كشور و پيشرفت كشور غافل شوند، نتوانستند. مردم از خودشان بصيرت نشان دادند. حقاً و انصافاً بصيرت مردم مثال‌زدني است؛ اين هم كار خداست. دل‌ها دست خداست، اراده‌ها مقهور اراده الهي است.... اين مردم عزيز واقعاً استحقاق دارند كه مسئولين همه وقت خود را، همه تلاش خود را صرف پيشرفت كارهاي اينها بكنند. من نگاه مي‌كنم به مسائل... مي‌بينم كارهاي زيادي وجود دارد؛ اينها برعهده مسئولين است.... همه موظفند براي مردم كار كنند، خدمت كنند.... كارهاي زيادي هست كه بايد انجام بگيرد.... بايد همه تلاش كنند و دست به دست هم بدهند و آنچه از مشكلات وجود دارد، چه در زمينه‌هاي اقتصادي، چه در زمينه‌هاي فرهنگي، اينها را برطرف كنند.30 30.۹۱/۰۷/۲۴ بيانات در اجتماع مردم شيروان
ضرورت اتمام پروژه‌ها و پاسخ دادن به انتظارات معقول
از تلاش دولت براي به بهره‌برداري رساندن پروژه‌هاي نيمه تمام «موسوم به مهر ماندگار» قدرداني مي‌شود... در سال آخر خدمت دولت، امکانات و انرژي موجود، منطقاً بايد صرف پروژه‌هاي نيمه تمام شود.... ابراز مهر و محبت مردم، اساساً ناشي از دلدادگي قلبي آنان به اسلام و انقلاب است؛ البته انتظارات معقولي نيز وجود دارد که بايد با «برنامه‌ريزي و همت و تلاش»، به آنها پاسخ شايسته داد.33 33.۹۱/۰۷/۲۶ (گزارش خبري) بيانات در جلسه هيئت دولت ويژه استان خراسان شمالي
تدبير ش 78 شهريور و مهر 91 حذفيات نشريه
مسئوليت‌هاي مديران و نخبگان در راستاي حرکت علمي كشور
هم مسئولين و مديران دستگاه‌هاي ذي‌ربط با حركت علمي مسئوليت‌هايي دارند، هم خود نخبگان مسئوليت‌هايي دارند. من خرسند شدم از اينكه ديدم چند نفر از جوان‌هاي عزيز ما اينجا تصريح كردند كه نخبه خودش را طلبگار از نظام نمي‌داند، طلبگار از مردم نمي‌داند - به اين مضمون بيان كردند - خودش را كسي مي‌داند كه مي‌تواند به اين مردم خدمت كند و موظف است كه اين خدمت را انجام دهد. اين خيلي روحيه خوبي است. در عين حال مسئوليت‌هايي وجود دارد.22 22. ۹۱/۰۷/۱۲ بيانات در ديدار شركت‌كنندگان در ششمين همايش ملي نخبگان جوان
ضرورت آماده کردن ميدان کاربراي مردم
بحمداللّه با لطف الهي، مردم ايران سرزنده و سرحال و بانشاط و در صحنه‌اند؛ حضور آنها يك حضور همراه با بصيرت و توأم با عزم و اراده راسخ است. دشمنان سعي مي‌كنند مردم ايران را خسته و ملول و نوميد نشان دهند. مردم با حركاتِ خودشان دارند نشان مي‌دهند كه دشمن دروغ مي‌گويد؛ دشمن مغرضانه قضاوت مي‌کند. البته متأسفانه بعضي از تريبون‌دارهاي داخل هم بر طبق ميل دشمن - نمي‌گوييم عمداً؛ غفلتاً - حرف مي‌زنند. بعضي‌ها خودشان خسته شده‌اند، مي‌گويند مردم خسته‌اند! مردم خسته نيستند. مردم در ميدان و در صحنه حاضرند؛ آماده كارند. بايد ميدان را براي مردم آماده كرد، باز كرد، آن وقت مي‌بينيد كه مردم هر جايي كه احساس كنند وظيفه‌اي وجود دارد، با چه انگيزه‌اي، با چه اهتمامي، با چه عزم راسخي وارد مي‌شوند؛ همچنان كه امروز هم وارد شده‌اند.30
30. ۹۱/۰۷/۲۴ بيانات در اجتماع مردم شيروان يا.11 11. ۹۱/۰۷/۲۴ بيانات در اجتماع مردم شيروان
تدبير ش 82 ارديبهشت و نيمه اول خرداد92
ارزش مضاعف كارگر در پيشرفت كشور(تکرار در س2-5 ) (در نشريه نيامد)
در مناسبت روز كارگر، معمول است كه صاحبان قلم و بيان و گويندگان و نويسندگان به مناقب قشر كارگر مي‌پردازند؛ كه البته بجاست. با قطع نظر از اينكه گفتن و نوشتن چقدر در بالا بردن و ارتقاء بخشيدن به رتبه كارگر داراي ارزش و اهميت است، منقبت اصلي و محوري براي نيروي كار در يك جامعه، اين است كه كارگر با تن خود، با جان خود، با مغز خود، حركت پيشرفت كشور و آسايش مردم را تأمين مي‌كند. درست است كه عوامل ديگري هم در اين عرصه مؤثراند - مانند نيروي سرمايه، نيروي مديريت – و در جاي خود بايد قدر آنها هم دانسته شود، ولي كارگر اين كار را با جسم و جان خود انجام مي‌دهد؛ اين يك ارزش مضاعف است.1
1. ۹۲/۰۲/۰۷ بيانات در ديدار كارگران و فعالان بخش توليد كشور به مناسبت هفته كارگر
لزوم توجه دائم به عمل صالح با نيت خوب
برادران و خواهران عزيز! اين موقعيتهاي ظاهري و اين عناوين و رياست و مديريت و نمايندگي و اعتبار مردمي و اينها ميگذرد؛ آنچه كه براي ما و شما باقي ميماند، عمل ماست؛ كه اگر عمل نيك و عمل صالح با نيت خوب و درست انجام داده باشيم، در اين سالهايي كه بر ما ميگذرد، با اين عناوين و با اين خصوصيات، ضرر نكرديم. اگر چنانچه خداي ناكرده اين دوران مسئوليت و مأموريت و نام و نشان و عنوان، براي ما دستآوردي نداشته باشد، يا اگر خداي نكرده بر روي ما تأثير منفي گذاشته باشد و ما را بدهكار كرده باشد، اين بدترين سرنوشتي است كه ممكن است براي امثال ما و شما، اين مسئوليتها رقم زده باشد. بايد به اين مسئله بهطور دائم توجه داشته باشيم. ... برادران و خواهران عزيز! آنچه براي من و شما مي‌ماند و اين دعا را مستجاب مي‌كند: «وَ لا تُهْلِكْنِي غَمّاً حَتَّى تَغْفِرَ لِي وَ تَرْحَمَنِي‏ وَ تُعَرِّفَنِي الاِسْتِجَابَه فِي دُعَائِي»،(مصباح المتهجد، ج۲، ص ۵۶۲) عمل امروز ماست كه با جديت باشد، با مجاهدت باشد، با اخلاص باشد، با احساس وظيفه باشد. اگر اينها شد، خداي متعال از برخي از كم و زيادها و مسامحهها و مساهلهها خواهد گذشت؛ اما مهم اين است كه ما همتمان بر اين باشد كه انشاءاللّه كار را تميز و طاهر و بيحاشيه و با نيتِ خوب و با جديت انجام دهيم.11 11. ۹۲/۰۳/۰۸ بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
آنچه مسئوليت مسئولان را افزايش مي‌دهد
آنچه كه مهم است برادران و خواهران نماينده به آن توجه كنند و من هميشه در همه دورهها يا اغلب دورهها كه اين توفيق را داشتم كه با نمايندگان محترم گفتگو كنم، اين را تذكر دادم، اين است كه: بدانيد! شما مثل يك قله هستيد؛ آنچه از دل اين قله مي‌جوشد، بر دامنه و پيكره سرازير مي‌شود. رفتار، آداب، خُلقيات، چگونگي تعامل در مجلس شوراي اسلامي، مثل بقيه قلههايي كه در كشور وجود دارد، بر روي رفتار، آداب، اخلاق و منش آحاد جامعه اثر مي‌گذارد؛ اين يك امر طبيعي است، يك امر هميشگي است. اگر در مجلس، عقل و فكر و طمأنينه و سكينه و آرامش و محبت حكمفرما باشد و از بلندگوهاي مجلس اين قضيه در سطح جامعه منعكس شود، همين خصوصيات به‌تدريج در جامعه اثر مي‌گذارد. اگر در مجلس تشنج باشد، بغض باشد، كمكاري باشد، اين باز به نوبه خود در رفتار مردم منعكس مي‌شود؛ اين تأثير، طبيعي است. اين تأثير، دفعي و برجسته و نمايان نيست، اما به‌مرور و به‌تدريج آثار خودش را نشان مي‌دهد؛ اين، مسئوليت مسئولان محترم را افزايش مي‌دهد. لذا به نظر من، دوستان عزيز و نمايندگان محترم از اين نقطهنظر هم بر روي منش و رفتار خودشان يك مراقبت كاملي داشته باشند.11 11. ۹۲/۰۳/۰۸ بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
قوام نمايندگي و لزوم اهتمام به آن (تکرار در ساماندهي وهمگرايي درون سازماني)
اين گلايه وجود دارد! بنده هم مكرر اين گلايه را در دورههاي گذشته به نمايندگان محترم مجلس و به رؤساي مختلف مجلس عرض كردم كه: گاهي اوقات انسان ميبيند خيلي از صندليها خالي است؛ به‌قدري كه از نصاب جايز فراتر است! حالا يك تعدادي صندلي قهراً هميشه يك عذري برايش وجود دارد، اما بالاخره اين يك نصابي دارد. گاهي كه انسان ميبيند از اين نصاب بالاتر است، احساس مي‌كند كه بر طبق وظيفه عمل نشده است. گاهي هم بعضي در مجلس هستند - اين هم يك پديدهاي است - در رأيگيري شركت نمي‌كنند؛ آقايان آن عقب مجلس مينشينند، گعده مي‌كنند! اين هم مصلحت نيست. يعني هم حضور جسماني در مجلس، هم حضور قلب در مجلس - يعني متوجه آن مسئله بودن، حرف موافق و حرف مخالف را شنيدن - لازم است؛ اينها جزو وظائفي است كه قوام نمايندگي به اينهاست و نمي‌شود از اينها صرفنظر كرد؛ اينها خيلي چيزهاي مهمي است. واقعاً درخواست من از برادران و خواهران عزيز نماينده اين است كه به اين مسئله توجه كنند، اهتمام بورزند؛ هم براي حضور در مجلس، به معناي حضور جسماني و مادي؛ هم به معناي حضور معنوي و روحاني، يعني حضور قلب و حضور ذهن؛ اين مسئله مهمي است.11
11. ۹۲/۰۳/۰۸ بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
تدبير ش 83 نيمه دوم خرداد، تير و مرداد 92
خروجي‌ها و پيشرفت كارها را بايد مراقبت كرد (تکرار در هـ3 - ن1)
خروجي‌ها را بايد دائماً مراقبت كرد، پيشرفت كارها را بايد مراقبت كرد. ... نتيجه آن وقتي حاصل خواهد شد كه اين كارها با دقت دنبال شود، پيگيري شود، قدم به قدم رعايت و مراقبت شود، تا اينكه بتوانيم به آن نتيجه مطلوب برسيم. ... پيشرفت كار و رسيدن به هدف، با پيمودن برنامه‌ها ميسر است؛ با برنامه‌ريزي امكان پيدا مي‌كند. ... هيچ اغماضي در حركت در جهت برنامه نبايد صورت بگيرد.6 6. ۹۲/۰۴/۰۵ بيانات در ديدار مسئولان و كاركنان قوه قضائيه‌
ملاک امتيازدهي به مسئولان (تکرار در ل3)
همه كساني كه مي‌خواهند درباره دولت‌ها، درباره كابينهها، درباره رؤساي جمهور قضاوت كنند - چه پيش خودشان، چه در منظر عموم - و نظري بدهند، خوب است به اين نكته هم توجه كنند: حجم كار بالا و تلاش خستگيناپذير و اعراض از آسايش‌ها و آسودگيها و امتيازاتي كه معمولاً مسئولان كشورها در دنيا دارند؛ استراحت مي‌كنند، تفريح مي‌روند، امتياز مي‌گيرند؛ اينها را نخواستن، نديدن، طلب نكردن، امتياز بزرگي است كه اين دولت بحمدالله از اين امتياز برخوردار بود.8
8. ۹۲/۰۴/۲۳ بیانات در آخرین دیدار رئیس جمهور و هیئت دولت دهم، پنجم ماه مبارك رمضان‌ ۱۴۳۴
كاربرد صبر و توكل در مديريت (تکرار در الف1)
كاربرد صبر و توكل، علاوه بر اعمال شخصي، در اداره كشور هم بسيار مهم است. در اعمال شخصي، هم صبر ما، هم توكل ما كاربرد دارد: در تحصيل صبر داشته باشيم، توكل داشته باشيم، پيش مـي‌رويـم؛ در مشاغـل اداري همين‌جـور، در ورزش همين‌جـور، در اداره امـور خـانـواده همين‌جـور؛ در هـر كـاري از كـارهـاي شخصي، همين‌جـور. در اداره كشور و مديريت كشور هـم - چه مديريت‌هاي كلان، چه مديريت بخش‌هاي گوناگون - صبر و توكل نقش دارد. بدون صبر و بدون توكل امكان ندارد انسان بتواند كارهايي را كه در زمينه مديريت كشور برعهده اوست، انجام دهد. با بي‌صبري، با شتابزدگي، با بي‌حوصلگي، با تنبلي، با مأيوس شدن در مواجهه با مشكلات - كه اينها همه‌اش ضد توكل است - نمي‌شود كارهاي بـزرگ را انجام داد، نمي‌شـود پيشرفت كـرد، نمـي‌شـود مسئوليت مهم پيشرفت كشور را بـه انجام رساند.9 9. ۹۲/۰۴/۳۰ بيانات در ديدار مسئولان نظام‌ در دوازدهم ماه مبارك رمضان‌ ۱۴۳۴
معناي پذيرش مسئوليت در نظام جمهوري اسلامي
وظيفه مسئولان، وظيفه سنگيني است. در نظام جمهوري اسلامي، پذيرش مسئوليت به معناي كامجويي از قدرت نيست؛ به معناي قبول زحمات خدمت به مردم است؛ اين معناي قبول زحمت است؛ معناي مسئوليت در نظام جمهوري اسلامي اين است. مسئولان تلاش مي‌كنند، كار مي‌كنند، زحمت مي‌كشند، توان خودشان را به ميدان مي‌آورند تا بتوانند از مشكلات مردم كم كنند، بتوانند كشور را به اهداف برسانند. ظرفيت‌هاي كشور هم خوشبختانه بسيار زياد است؛ زحمات متراكمي كه گذشتگان كشيدند، آنها هم جزو ظرفيت‌هاي اين كشور است؛ از اين ظرفيت‌ها بايد مسئولان محترم استفاده كنند.13
13. ۹۲/۰۵/۱۲ بيانات در مراسم تنفيذ حكم رياست جمهوري اسلامي ايران‌، بیست و پنجم ماه مبارك رمضان ۱۴۳۴
تدبيرحذفی ش 83 نيمه دوم خرداد، تير و مرداد 92
توصيه به شكيبايي و حوصله
البته من توصيه مي‌كنم، هم مردم را به بردباري، هم مسئولين محترم را به شكيبايي و حوصله. نبايد توقع داشت مشكلاتي كه در سر راه مردم وجود دارد - چه در زمينه اقتصادي، چه در هر زمينه ديگري - در مدت كوتاهي برطرف شود. البته بايد از خداي متعال درخواست كرد كه به مسئولين توفيق دهد هرچه بتوانند، سريع‌تر كارها را پيش ببرند؛ اما طبيعت كارهاي كلان در كشور، طبيعت زمان‌بر است.13 13. ۹۲/۰۵/۱۲ بيانات در مراسم تنفيذ حكم رياست جمهوري اسلامي ايران‌، بیست و پنجم ماه مبارك رمضان ۱۴۳۴
تدبير ش 85 آبان و آذر92
ضمانت اجراي مصوّبات شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي
مسئـله سـوّم مسئـله ضـمـانـت اجـراء اسـت؛ مصوّبات[شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي] اينجا بايستي اجراء بشود؛ حالا سازوكاري براي ضمانت اجراء تدوين مي‌كنيد، «فبها و نعمه»؛ اگر فرض كنيم كه يك سازوكار خاصّي هم براي ضمانت اجراي مصوّباتِ اينجا تدوين نمي‌شود، خودِ حضور رئيس‌جمهور و رئيس‌قوّه مقنّنه براي قانون‌گذاري - آنجاهايي كه احتياج به قانون‌گذاري است - و وزراي محترم و مسئولان دستگاه‌هاي ذي‌ربط، بايد به معناي ضمانت اجراء باشد؛ يعني وقتي كه فرض بفرماييد نقشه جامع علمي - كه واقعاً يكي از كارهاي بزرگ شورا تدوين اين سند نقشه جامع علمي كشور بود كه كار بسيار خوبي شد و سازوكار اجرايي خوبي هم براي آن تدوين شد كه اين جزو كارهاست – تدوين مي‌شود، دستگاه‌هاي اجرايي هر كدام به سهم خودشان بايستي اهتمام داشته باشند به اينكه اين انجام بگيرد؛ يا مثلاً فرض كنيد سند مهندسي فرهنگي - كه شنيدم كار آن نزديك به اتمام [است‌] يا اتمام پيدا كرده - [كه‌] بايد براي آن هم سازوكار اجرايي حتماً تهيّه بشود كه تحقّق پيداكند؛ يا سند دانشگاه اسلامي؛ يا سند تحوّل بنيادي آموزش و پرورش كه وزير محترم آموزش و پرورش خود را متعهّد بدانند كه اين را عملي كنند و اجرايي كنند؛ يا سند راهبردي نخبگان كشور - كه در آن جلسه خود بنده هم شركت كردم كه سند بسيار مهمّي است - كه اين مسئله را خب! معاونت محترم رئيس‌جمهور بايستي تعقيب كنند؛ و خلاصه بايد خود اعضاء و دستگاه‌هاي فرهنگي قبول كنند و باور داشته باشند كه ما اين جايگاه را به‌عنوان يك قرارگاه مركزي [قرار داديم‌]. ... به‌هرحال اين اسنادي را كه تهيّه كرده‌ايد ... جدّي بگيريد و اين‌جور هم نباشد كه مثلاً فرض كنيد كه يك سندي را كه مربوط به دستگاه آموزش عالي است، يا مربوط به وزارت بهداشت است، يا مربوط به آموزش و پرورش است، يا مربوط به وزارت ارشاد است، شورا تدوين كند، تصويب كند، بسپارد به آن دستگاه و بكشد كنار؛ نه! اين مصلحت نيست. بايستي نظارت خودش را بر كيفيّت اجراء، بر اجرايي شدن آن ادامه بدهد؛ حالا يا تا پايان كار، يا لااقل تا وقتي كه اين كار به جريان بيفتد و ببينند كه دارد اجراء مي‌شود. بنابراين اينجا هم مسئوليّت شورا در مورد ضمانت اجراء به‌نظر ما زياد است.12 12. ۹۲/۰۹/۱۹ بيانات در ديدار اعضای شوراي عالي انقلاب فرهنگي
تدبير ش88 - ارديبهشت و خرداد93
نگاه اسلام به تکريم کار و کارگر
آنچه ما هميشه بر روي آن تکيه کرديم، تأکيد کرديم و از بن دندان معتقديم که براي کشور، براي فرهنگ عمومي کشور يک ضرورت است، عبارت است از تکريم و احترام‌گذاشتن به کار و کارگر. کارگر معناي عامّـي دارد؛ امام(ره) مي‌فـرمـودنـد: پيغمبران هم کارگر بـودنـد؛ همين‌جـور است. ... نفْس کار احترام دارد، نفْس تحرّک و تلاش در جهت درست داراي احترام است؛ اين نگاه اسلام است. همه‌چيز بر پايه اين تکريم و احترام بايستي شکل بگيرد. اگر ما چيزي به نام حقوق کارگر و منزلت کارگر تعريف مي‌کنيم، بر اساس همين احترام بـه کار و احترام بـه کارگر بـايـد باشد. واقع قضيه هم ايـن است که تمدّن‌هـاي بشري و پيشرفت‌هـاي مـادّي عـالـم در همه دوره‌هـا، و همچنين پيشرفت معنوي و روحي و دروني هر انسان، جز با کار فراهم شدني نيست؛ کار لازم است، تلاش لازم است. ... «وَ اَن لَيسَ لِلاِنسانِ اِلاّ ما سَعي»؛(نجم ۳۹) يعني دستاورد شما تنها در سايه سعي شما و تلاش شما و کار شما است. در هر سطحي بايد اين‌گونه فکر کنيم؛ بايد کار کنيم.
نگاه مخاصمه‌آميز ميان کارگر و کارآفرين و امثال اينها، يک تعبير غلط از يک واقعيت است؛ همه بايد با هم همکاري کنند. اصلاً نگاه تضادّ و تعارض و تزاحمي که بر تفکّرات غربي حاکم بوده است - مخصوص مارکسيست‌ها هم نيست؛ قبل از مارکسيست‌ها هم نگاهِ ناظر به تضادّ و به تعارض، در تفکّرات غربي رايج و شايع بوده - از نظر اسلام نگاه مردودي است؛ نگاه مقبولي نيست. در اسلام دعـوت بـه ائتلاف است، دعـوت بـه وحدت است، دعوت به همکاري است، دعوت به تراحم است، دعوت به تعاون است؛ اين مبناي تفکّر اسلامي در همه فعّاليت‌ها است. البتّه تعامل حدودي دارد، ضوابطي دارد، هر کسي حقوقي دارد؛ بايد اينها رعايت بشود که در سايه دولت اسلامي قابل تحقّق است. نگاه تعارض‌آميز غلط است؛ نگاه تعاون و تعامل از نظر اسلام درست است؛ و اين يک فکري است که در همه شئون ما، در همه مسائل مربوط به زندگي، بايستي وجود داشته باشد. در مقابل آن کسي که به حيثيت رواني و روحي و فکري و وجودي انسان و جامعه ضربه مي‌زند، انسان ناچار است دفاع کند؛ امّا روال اصلي عبارت است از: تعاون و تعامل و همکاري و ائتلاف؛ اين نگاه اساسي اسلام است. ما معتقديم جامعه کارگري ما بايد مورد تکريم قرار بگيرد؛ مورد احترام قرار بگيرد. معتقديم هر کسي که مشغول کار است و کار خود را انجام مي‌دهد و اين کار را خوب انجام مي‌دهد، اين مورد رحمت الهي است؛ فرمود: «رَحِمَ اللهُ اِمرَءً عَمِلَ عَمَلاً فَأَتقَنَه»؛ آن کسي که کار را درست انجام مي‌دهد، مورد رحمت پروردگار است.1
1. ۹۳/۰۲/۱۰ بيانات در ديدار کارگران در گروه صنعتي مپنا
حکم واجب قطعي و شرعي در اداي امانت مسئوليت
آنچه مهم است، اين است که: هر جا هستيم ... توجّه داشته باشيم که آنچه در اختيار ما است، امانت است. اداي اين امانت هم واجب قطعي و شرعي است و خداي متعال از ما سؤال خواهد کرد؛ هم درباره آنچه کرديم، هم درباره آنچه نکرديم؛ بايد به اين توجّه داشته باشيم.
دوره مسئوليت هم گذرا است. ... همه حوادث عالم، همين‌جور سريـع مي‌گذرد؛ عمر انسان هم همين‌جـور اسـت. ايـن تمثيـل قـرآنـي خيلـي تکان‌دهنده است: سبزه‌اي که در اوّل بهار از زمين مي‌رويد يا از شاخ خشک درخت مي‌شکفد، سبزه زيبايي است؛ ... چيز زيادي نمي‌گذرد که پاييز فرا مي‌رسد؛ وقتي پاييز فرا رسيد، همان سبزه زيباي پرطراوت تبديل مي‌شود به برگ خشکي و خاشاکي: «فَاَصبَحَ هَشيمًا تَذروهُ الرِّيح»؛(کهف ۴۵) همان چهره زيبا و جذّاب و طراوت‌بخش، تبديل مي‌شود به خاشاکي که بادها آن را از اين‌طرف به آن‌طرف مي‌برند. ما هم همين‌جور هستيم؛ اين نمايش عيني عمر ما است: از يک جا شروع مي‌شود، کودکي است و جـوانـي است و ... بعد مـي‌رسيـم بـه ميان‌سالي، آنچه از استعدادهايي که در ما وجود داشته است، به قدر همّتمان، بـه قـدر تلاشمان، بُروز پيدا مـي‌کند؛ بعـد سرازيـر مي‌شويم به سمت کهن‌سالي. و گفت:
دير بماندم در اين سراي کهن من‌
تا کهنم کرد صحبت دي و بهمن
(کليات ناصرخسرو، قصيده ۱۸۴)
کهنه مي‌شويم، فرسوده مي‌شويم: «فَاَصبَحَ هَشيمًا تَذروهُ الرِّيح»؛ مي‌شويم مثل همان خاشاک. اين عمر است، طبيعت زندگي همين است؛ اين را بايد فهميد. ... طول ايـن زندگي جلوي چشم مـا است: سبزه و طراوت و شـادابـي و آمـادگـي، و بعد به‌تدريج پختگي، و بعد به‌تدريج فرسودگي؛ اين را انسان جلوي چشمش مشاهده مي‌کند. با اين نگاه بايد کار کرد. بعد هم در مقابل محاسبه الهي که: «ما يلفِظُ مِن قَولٍ اِلاّ لَدَيهِ رَقيبٌ عَتيد»،(ق ۱۸) هر کلمه‌اي که از ما صادر مي‌شود، ثبت مي‌شود، ضبط مي‌شود؛ هر حرکت ما، هر اقدام ما، بلکه هر انديشه ما و فکر ما. بايد با اين توجّه کار کنيم؛ شما در کرسي‌هاي مجلس، هيئت رئيسه محترم ... در جايگاه رياست و مديريت، و اين حقير در جاي خودم، مسئولين دولتي [هم] همين‌جور؛ با اين روش بايد نگاه کرد. امانتي است، اين امانت را بايستي ادا کنيم: «اِنَّ اللهَ يأمُرُکُم اَن تُؤَدُّوا الاَمانتِ اِلي‌ اَهلِها».(نساء ‌۵۸) اداي امانت هم به اين است که آنچه وظيفه ما است بشناسيم و در حدّ وسع - بيش از آن هم از ما نخواسته‌اند - و توان، براي آن تلاش کنيم و تا جايي که مي‌توانيم بدويم.12 12. ۹۳/۰۳/۰۴ بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
تدبير ش89 - تير و مرداد 93
تا مي‌توانيد کار کنيد تکرار در ساير
تا مي‌توانيد و فرصت هست، کار کنيد. فرصت‌ها محدود است. ما اشخاص رو به زوالي هستيم، فرصت محدودي داريم، تا مي‌توانيم، تا هستيم، کار کنيم. نگوييد: نمي‌گذارند؛ اين «نمي‌گذارند» حرف قابل پذيرشي نيست. خيلي‌ها هم مي‌گفتند، قبلاً هم مي‌گفتند، حالا هم بعضي‌ها مي‌گويند نمي‌گذارند؛ نمي‌گذارند يعني چه!؟ شما چه در مجلس، چه در دولت، چه در قوّه قضائيه، چه در نيروهاي مسلّح، چه در بخش‌هاي گوناگون مربوط به دولت. توانايي‌هايي داريد، امکاناتي در اختيار داريد، از اين امکانات استفاده کنيد. تا مي‌توانيد کار کنيد! نگذاريد لحظه‌اي بيکار بگذرد!. ... حرکت را براساس اصول انقلاب تنظيم کنيد؛ از حاشيه‌سازي پرهيز کنيد، به حلّ مشکلات مردم بپردازيد.5 5. ۹۳/۰۴/۱۶ بيانات در ديدار مسئولان نظام(در نهمين روز ماه مبارک رمضان ۱۴۳۵)
تدبير ش90 – شهريور و مهر 93
گزارش دقيق عملکرد به مردم تکرار در هـ5
بايد همه ما به‌عنوان مسئولان نظام همواره جهت‌گيري و روحيه انقلابي را حفظ کنيم و هدف نيز کسب رضاي الهي باشد. ... گزارش عملکرد دولت[يازدهم] بايد به افکار عمومي ارائه شود تا مردم ضمن اطلاع از اقدامات انجام گرفته، از کارها و برنامه‌هاي آينده نيز مطلع شوند. ... ارائه گزارش عملکرد، موجب اميدواري مردم به آينده خواهد شد. البته بايد دقت شود که در اين گزارش‌ها، آمارها دقيق و به‌دور از اغراق باشند. ... يکي از برکات تغيير دولت‌ها و روي کار آمدن دولت‌ها با شعارهاي جديد، ايجاد اميد در مردم است، ... بايد اين اميد را در مردم حفظ و تقويت کرد که يکي از راه‌هاي تقويت آن، اطلاع افکار عمومي از کارهاي انجام گرفته، است. ... البته اميد مردم فقط با ارائه گزارش، تقويت نخواهد شد بلکه مردم به دنبال عمل، و نتيجه عملي، صحبت‌ها هستند.2
2. 05/06/93 (گزارش خبري) بيانات در ديدار رئيس‌جمهور و اعضاي هيئت دولت
تدبير ش93 – اسفند93 و فروردين94
ضرورت تحرّک جدّي تکرار در ک4
به مناسبت اهمّيت مسائلي که امروز ما دست به گريبان با آن مسائليم، خوب است که اين جلسه را تشکيل بدهيم و قدري مطالبي را عرض بکنيم. بعد هم دنباله کار رها نشود و مسئولان در پي يک اقدام اساسي و جدّي در [حلّ] مسائل مربوط به محيط زيست ان‌شاءاللَّه باشند. البتّه براي من يک گزارشي آوردند از صحبت‌هايي که در اين چند سال ـ از سال ۷۷ تا امروز، پانزده سال ـ درباره اين مسئله کرده‌ايم، خيلي حرف‌ها گفته شده، توصيه‌ها شده، لکن توصيه به‌تنهايي علاج و درمان مشکلات بزرگ نيست. يک تحرّک و حرکت جدّي‌اي بايد دنبال کار باشد.5 5. ۹۳/۱۲/۱۷ بيانات در ديدار مسئولان و فعالان حفظ منابع طبيعي، محيط زيست و فضاي سبز شهري
تدبير ش94 – ارديبهشت و خرداد 94
ضرورت کار و تحرک
کار بايد بکنيم. خب! حرف‌هاي خوب را زياد گفته‌ايم، تکرار کرده‌ايم و تصميم‌هاي خوب را گرفته‌ايم امّا آنچه اثر مي‌گذارد در زندگي مردم و در واقعيت کار، تحرّک ماست، کار ماست، تحقّق اين مطالب است که ان‌شاءاللَّه خداي متعال توفيق بدهد به شما، به ما، به همه که بتوانيم به‌طور کامل حرکت کنيم.2 2. ۹۴/۰۲/۰۹ بيانات در ديدار جمعي از کارگران سراسر کشور به‌مناسبت روز کارگر
توصيه‌هاي مهم به مجلس شوراي اسلامي تکرار در ساير
چـنـد تـوصيـه[بـه نمايندگان مجلس شوراي اسلامي] ...
1ـ يک توصيه مربوط به نحوه رفتار دوستان ـ آقايان و خانم‌ها ـ در اين سال آخر است؛ مراقب باشيد که عامل انتخاباتِ آخـر سال، بـر نحوه اقداماتي که در اين سال مي‌کنيد، اثر نگذارد؛ اين خيلي مهم است. کاري که انجام مي‌دهيد، حـرفـي که مـي‌زنيد، تأيـيـدي کـه مي‌کنيد، مخالفتي که مي‌کنيد، نطقي کـه مـي‌کنيد، تحت تـأثير عـامـل انتخابـات آخـر سـال نباشد؛ فـرض کنيم چنين انتخاباتي وجود ندارد، معيار را همان حق قرار بدهيد در اين يک سالي که باقي مانده؛ اين مطلب اوّل.
2ـ توصيه دوّم مـربـوط بـه بـرنـامه ششم است؛(برنامه ششم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران ۱۴۰۰ ـ ۱۳۹۵) برنامه ششم ـ که سياست‌هايش در مراحل نهايي است و ان‌شاءالله بزودي به دستگاه‌هاي مختلف ابلاغ خواهد شد ـ با دقّت مورد توجّه قرار بگيرد. سال آخر مسئوليت، معمولاً در بخشي از اوقات خود دچار آفت بي‌حوصلگي است ـ مخصوص شما هم نيست؛ دولت هم همين‌جـور اسـت ـ آن آخـر کـار، يک حـالـت بي‌حوصلگي بهشان دست مي‌دهد؛ اين آفت، دامان برنامه ششم را نگيرد. برنامه ششم مهم است؛ شما در برنامه ششم داريد براي پنج سال آينده کشور، قانون وضع مي‌کنيد، آن‌وقت ممکن است شما نماينده مجلس باشيد، ممکن است نباشيد، امّا قانونتان هست؛ دولت‌ها موظّف‌اند از آن قانون تبعيت کنند، مردم متأثّر از آن قانون‌اند. اين قانون را ـ قانون برنامه ششم را ـ با اين نگاه تدوين کنيد؛ در همه بخش‌ها: بخش‌هاي اقتصادي، بخش‌هاي فرهنگي، بخش‌هاي خدماتي، بهداشتي و درماني، بخش‌هاي دفاعي و امنيتي، و امثال اينها. دچار بي‌حوصلگي نشويد در تدوين قانون برنامه ششم.
3ـ يک توصيه ديگر، مسئله تعامل است؛ تعامل با ديگر قوا، به‌خصوص با دولت؛ خب! دولت مسئوليت ميان‌داري را به عهده دارد. ... اگر چنانچه دولت رفتار قوي و خوب و موفّقي داشته باشد، دستگاه‌هاي ديگر هم خواهي‌نخواهي، حرکتشان حرکت خوبي خواهد بود؛ دولت يک چنين وضعي دارد. لذا تعامل با دولت، به نظر ما يک چيز لازمي است؛ تعامل با همه قوا، با همه دستگاه‌هاي گوناگون کشور به‌خصوص با قوّه مجريه و دولت که اين تعامل، مظهر واقعي آن چيزي است که ما اوّل سال به همه مردم و به شما عرض کرديم: «همدلي و هم‌زباني». ...
4ـ توصيه چهارم، مسئله مهمّ اقتصاد مقاومتي است. در مورد اقتصاد مقاومتي، خوشبختانه در کشور هم‌زباني هست، [امّا] مشکل ما در همدلي است؛ آدم مي‌ترسد هم‌زباني باشد، همدلي نباشد!
اي بسـا هـنـدو و تـرک هـم‌زبـان ‌ اي بسـا دو تـرک چـون بيگانگان
پس زبان همدلي خود ديگر است هـمـدلـي از هم‌زبـانـي بهتر است
(مولوي، مثنوي معنوي، دفتر اوّل)
خب! اين هم‌زباني هست، همدلي هم بايد انجام بگيرد. يعني از بُن دندان به مسئله اقتصاد مقاومتي بايد باور آورده شود؛ باور کنيم که کليد حلّ مشکلات کشور در داخل است؛ ستون فقراتش هم تقويت توليد داخلي است که حالا اين کاري که شما کرديد ـ قانون برداشتن موانع توليد ـ (لايحه رفع موانع توليد رقابت‌پذير و ارتقاي نظام مالي کشور، در اوّل ارديبهشت ۱۳۹۴ به تصويب مجلس شوراي اسلامي رسيد.) کار خوبي است ... اينها بايد دنبال بشود؛ بايد همه اين را باور کنند. بنده عقيده‌ام اين است که اگر ما توانستيم توليد را در داخل تقويت کنيم، اگر توانستيم از ظرفيت‌هاي داخلي به معناي حقيقي کلمه استفاده کنيم، حلّ مسائل بيروني آسان خواهد شد؛ حلّ مسئله هسته‌اي آسان خواهد شد. ...
5ـ مطلب ديگري که عرض مي‌کنيم، راجع به مواضع اصولي در مجلس شوراي اسلامي است. بحمدالله مواضع اصولي مجلس، خوب است. اشاره هم کردند رئيس محترم مجلس، همين‌جور است؛ بنده هم مي‌شنوم، مي‌بينم، مشاهده مي‌کنم که وقتي مسائل اساسي و اصولي و آن چيزهايي که مباني اصلي نظام و انقلاب اسلامي است مطرح مي‌شود، مواضع مجلس، مواضع قابل قبول، مثبت و بعضاً کاملاً پيشرفته است؛ اين بايد باشد، اين در همه مجالس بايد باشد. شاکله مجلس شوراي اسلامي بايد بناي مرتفع مواضع اصولي باشد. معيار هم، فرمايشات امام و وصيت‌نامه امام و همين بيست‌وچند جلد بيانات امام است؛ اين معيار است. نگاه کنيم ببينيم مجموعه بيانات امام چه رفتاري را، چه جهت‌گيري‌اي را براي انقلاب و براي نظام جمهوري اسلامي ترسيم مي‌کند؛ روي اين مواضع بايستي ايستاد؛ بايد شاکله مجلس اين باشد. اگر اين شد، آن‌وقت در پرتگاه هولناک فرو غلتيدن در نظام سلطه ما دچار نخواهيم شد؛ در يک چنين پرتگاه هولناکي فرو نخواهيم غلتيد؛ والاّ اگر اين نشد، خطرات در اين زمينه زياد است.
6ـ آخرين مطلب هم اين است که در مورد مسائل هسته‌اي، مواضع، همان چيزهايي است که ما علناً اظهار کرديم، همان چيزي که گفته‌ايم. البتّه بعضي چيزها هست که انسان اينها را در علن اظهار نمي‌کند، به‌طور خصوصي اظهار مي‌کند ـ مواردي از اين قبيل هست؛ همه حرف‌ها را نمي‌شود علناً گفت؛ «لَيسَ کلُّ ما يعلَم يقال» ـ لکن آن چيزهايي که علناً گفته شده، دقيقاً همان چيزهايي است که به مسئولين هم همان‌ها گفته شده؛ هم زباناً گفته شده، هم کتباً گفته شده؛ مواضع اساسي نظام اينهاست. و ما معتقديم که برادران ما مشغول کاراند، مشغول تلاش‌اند، واقعاً عرق مي‌ريزند، در اين زمينه‌ها دارند کار مي‌کنند؛ بايستي ان‌شاءالله به اميد خدا و با توکل به خداي متعال بر همين مواضع پافشاري کنند و بتوانند آن چيزي که مصلحت کشور و مصلحت نظام است، ان‌شاءالله تأمين کنند.10
10. 06/03/94 بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي در آغاز چهارمين سال دوره نهم مجلس شوراي اسلامي
تدبير ش95 – تير و مرداد 94
عدم پيگيري تصميمات و چالش‌ها تکرار در د2 - د6
مسئله کنوني کشور ما اين نيست که ما طرح نداريم، حرفِ درست نداريم؛ مسئله ما اين است که حرف درست و طرح درست را آن‌چنان‌که شايسته است دنبال نمي‌کنيم؛ اين اساس مسئله است. در محيط‌هاي نخبگاني هم اين معنا تکرار مي‌شود که مشکل جمهوري اسلامي، مشکلِ نداشتنِ حرف درست نيست؛ حرف درست، زياد زده مي‌شود؛ مشکل اين است که ما اين حرف‌هاي درست را بايستي در عمل آن‌چنان دنبال کنيم که به نتايج آن دسترسي پيدا کنيم؛ نتايج آن را بالعيان و بالمشاهده ببينيم.
خب! چالش‌هايي وجود دارد؛ اين چالش‌ها اصطکاک به‌وجود مي‌آورد؛ اصطکاک، فرسايش و ساييدگي به‌وجود مي‌آورد، مشکل ايجاد مي‌کند. اين چالش‌ها را بايستي علاج کرد.
1ـ ساده و سطحي نگريستن:
يکي از چالش‌ها چالش‌هاي دروني خود ماست: ساده و سطحي نگريستن به مسئله؛ به برخي از کارهايي که مي‌کنيم، دل خوش کنيم و عمق مسئله را درنيابيم.
2ـ سهل‌انگاري در عمل:
مباحث لفظي و محفلي و روشنفکري کار را پيش نمي‌برد؛ حرکت و اقدام لازم است. سهل‌انگاري در عمل، چالشِ بزرگ ماست. گاهي نتيجه‌گيري‌ها و استنتاج‌ها کوتاه‌مدّت نيست، طولاني است و اين بعضي‌ها را سرخورده مي‌کند. اين يکي از چالش‌هاست. کارهاي بزرگ ممکن است گاهي در طول يک نسل به دست بيايد؛ بايد دنبال کرد، بايد حرکت کرد. خيلي از کارها هست که ما اگر ده ‌سال پيش، پانزده ‌سال پيش اين کارها را شروع مي‌کرديم، امروز به نتايجي رسيده بوديم. خيلي از کارها هست که از ده‌ سال پيش، پانزده ‌سال پيش شروع کرديم و امروز نتايجش را داريم مي‌بينيم. آن‌روزي که در دانشگاه‌هاي گوناگون راجع به نهضت علمي در کشور حرف‌هايي زده شد، با جمع‌هاي مختلف گفته شد، کسي تصوّر نمي‌کرد که اين حرکت علمي که در اين ده ـ پانزده‌ سال به‌وجود آمده است به‌وجود بيايد امّا به‌وجود آمد؛ اساتيد ما، دانشمندان ما، دانشگاه‌هاي ما، جوانان بااستعداد ما همّت کردند. ما امروز در مقايسه با دوازده ـ سيزده سال قبل، از لحاظ علمي حرکت مهمّي انجام داده‌ايم و پيشرفت چشمگير و بعضاً خيره‌کننده‌اي در بعضي از زمينه‌ها داريم. کار را امروز شروع کنيم، پانزده ‌سال ديگر، بيست ‌سال ديگر نتيجه آن را بگيريم.
3ـ راه‌هاي موازي و آسان ولي مهلک:
يکي از چالش‌هاي ما راه‌هاي موازي و آسان ولي مهلک [است‌]؛ اين يکي از چالش‌هاي ماست. بنده فراموش نمي‌کنم زمان رياست‌جمهوري خودم ـ صحبتِ ۲۵ سال [قبل‌] است ـ براي واردات يک کالاي مورد نياز جامعه، که ما با زحمت زياد آن را از اروپايي‌ها مي‌گرفتيم، آفريقايي‌ها همان کالا را داشتند، خوبش را هم داشتند،[امّا] دوستان دست‌اندرکار آماده نبودند. توصيه شد، تأکيد شد، در جلسه که نشستيم، تأييد هم کردند، تصديق هم کردند، منتها سخت بود؛ کار با اروپا آسان‌تر بود. راه موازي آسان امّا درعين‌حال مضر، که انسان را در تنگنا نگه مي‌دارد، دوستانِ انسان را ضعيف مي‌کند، دشمنان انسان را قوي مي‌کند و زمام اختيارِ امري را در داخل کشور به دستِ کساني که در دل با ما دشمن‌اند قرار مي‌دهد.
4ـ عدم تعهد به مباني اعتقادي نظام جمهوري اسلامي:
يکي از چالش‌ها اين است که کسي تصوّر کند که ما اگر از مباني اعتقادي خود، مباني اعتقادي نظام جمهوري اسلامي دست برداريم، راه‌ها باز خواهد شد و دروازه‌هاي بسته گشوده خواهد شد که اين خطاي بسيار بزرگ و اساسي است. البتّه برادران ما در دولت خدمتگزار با اعتقاد عمل مي‌کنند؛ واقعاً معتقد به انقلاب، معتقد به مباني انقلاب، معتقد به اصول انقلاب‌اند؛ از اينها ما گلايه‌اي نداريم، لکن در مجموعه دست‌اندرکاران ما کساني هستند که تصوّر مي‌کنند اگر از برخي از اصول خود و مباني خود کوتاه بياييم، خيلي از درهاي بسته به روي ما گشوده خواهد شد؛ درحالي‌که اين‌جور نيست؛ اين خطاي بزرگي است و ما نتايج اين خطا را در برخي از کشورهاي ديگر ـ که نمي‌خواهم اسم بياورم ـ در همين دوره چندساله اخير مشاهده کرديم. راه پيشرفت، ايستادگي است؛ پافشاري بر مباني است.
5 ـ بي اعتمادي به مردم:
يکي از چالش‌ها هم اين است که کسي تصّور کند که مردم تحمّل نمي‌کنند؛ نه، مردم مشکلات را تحمّل کرده‌اند. اگر حقيقتاً براي مردم به‌درستي تبيين بشود، با صداقت لازم حقايق امور براي مردم بيان بشود، مردم ما مردم وفاداري‌اند؛ مي‌ايستند، مقاومت مي‌کنند.
6 ـ ترديد در توانايي‌هاي دروني:
يکي از چالش‌ها، ترديد در توانايي‌هاي دروني است؛ [اينکه‌] به جوان دانشمند خودمان اعتماد نکنيم، به مجموعه‌هاي مردمي و غير دولتي در امور اقتصادي اعتماد نکنيم، يکي از چالش‌ها است. بايستي اعتماد کرد، بايستي مردم را وارد جريان عظيم اقتصادي کشور کرد.
7ـ عزم راسخ براي تحقق اقتصاد مقاومتي:
بالاخره آنچه ما لازم است در زمينه مسائل مربوط به اقتصاد مقاومتي انجام بدهيم، يکي عزم راسخ است؛ بايستي با عزم جدّي دنبال اين باشيم که اقتصاد مقاومتي را به معناي واقعي کلمه در داخل تحقّق ببخشيم؛ [همچنين‌] پرهيز از سهل‌انگاري، پرهيز از راحت‌طلبي و تکيه بر مديريت‌هاي جهادي؛ مديريت جهادي که بنده سال گذشته مطرح کردم (بيانات در ديدار مسئولان و کارگزاران نظام ۱۳۹۳/۴/۱۶) و تأکيد هم کردم که اين مربوط به امسال نيست، مربوط به هميشه است؛ ما احتياج داريم به مديريت جهادي.1 1. 02/04/94 بيانات در ديدار مسئولان نظام
 

عمل به تکلیف و دوری از کم کاری
• بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی در نخستین روز از سال ۱۳۹۷
یک مانع دیگر کم کاری ها است. بعضی از افرادی که در بخشهای مختلف مسئولند، متأسّفانه دچار تنبلی و کم کاری بوده اند و هستند. وضع کشور اقتضا میکند کار پرتوان و پُرتلاش را؛ مسئولین و مدیران در هر جا که هستند، بایستی تلاش را افزایش دهند.

اهتمام به خدمت
• بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی در نخستین روز از سال ۱۳۹۷
شما آقایان و بعضی از خواهرهایی که اینجا هستند... خیلی از شماها از اوایل انقلاب در میدان فعالیت های انقلابی بوده اید، یعنی دهه ی ۶۰ را به خوبی درک کرده اید. آیا یادتان هست احساسات خودتان در آن دهه را؟ یادتان هست رفتار خودتان در آن دهه را؟ یادتان هست بی اعتنایی به مال را که در آن دهه داشتید؟ اهتمام به خدمت را که در آن دهه داشتید؟ یادمان می رود؛ این اشکال کار است.
تدریج! یکی از بلاهای ما تدریج است، یعنی به تدریج دچار یک حالتی می شویم اما نمی فهمیم، پیری خودمان را نمی فهمیم؛ تدریجی است. کسی را که شما بیست سال است، بیست و پنج سال است ندیده اید، حالا می بینید، پیری او را می فهمید، اما پیری خودتان را که تدریجی است و پیری آن دوست همراهتان را که دائم با هم هستید، نمی فهمید، حس نمی کنید، چون تدریجی است. ما سقوط خودمان، عقب گرد خودمان را که تدریجی است، درست نمی فهمیم، خیلی باید دقت کنیم.
این خیلی مهم است. البته یک راهی هم دارد، یعنی با وجود اینکه تدریج بر اعمال ما و حالات ما حاکم است و این مانع می شود که جایگاه و موقعیت خودمان را درست تشخیص بدهیم، لکن راه دارد، معیار دارد؛ معیار این است که به عمل های خودمان نگاه کنیم. مثلاً فرض بفرمایید جنابعالی نگاه کنید ببینید که قبل ها ، مثلاً بیست سال پیش، پانزده سال پیش؛ مقیّد بودید که حتماً این دو رکعت نشسته ی نافله ی عشاء را به جا بیاورید؛ حالا نمی کنید، حالا مقیّد نیستید -البته نافله ِی شب و نوافل دیگر را عرض نمی کنم، بلکه همین دو رکعت کوچک و کوتاه را بفهمید که عقب رفته اید.
اگر دیدید که یک عمل خیری را در دهه ی ۶۰ یا دهه ی ۷۰ انجام می دادید، حالا که دهه ی ۹۰ است، آن را انجام نمی دهید یا رغبت ندارید یا اصلاً فراموش کرده اید، یک دعایی بود که آن وقت می خواندید، حالا اصلاً یادتان نیست، یا یک عمل خلافی بود، یک حرامی بود که آن وقت مقیّد بودید انجام ندهید، حالا انجام می دهید راحت و بی دغدغه، بفهمید که عقب رفته اید؛ علامتش این است. اعمال خودمان را می توانیم بفهمیم، می توانیم مشاهده کنیم؛ حالات و وضعیت دل خودمان را آسان نیست که بفهمیم، عادت کرده ایم به آن اما عمل را راحت می توانید؛ نگاه کنید ببینید. اینکه اساتید اخلاق دائماً ماها را توصیه می کنند به اینکه مراقبت داشته باشید ( مراقبه، یکی از کارهای اساسی مراقبه است ) مراقبه برای همین است؛ مراقب خودمان باشیم
عزیزان من! از هر جا که هستید -قوه ی مجریه، مقنّنه، قضائیه، جاهای دیگر- همه در این جهت یکسانید و یکسانیم. و ما در جمهوری اسلامی احتیاج داریم به تعمیر قلب خودمان؛ به این نیاز داریم چون جمهوری اسلامی با یک حکومت متعارف معمولی در دنیا فرق دارد. جمهوری اسلامی با یک هدفی، با یک آرمانی، با یک منطقی، با یک عَلَمی به وجود آمده؛ آن عَلَم عبارت است از توحید، از حکم الهی، از شریعت الهی؛ با این عَلَم به وجود آمده. همه ی آن چیزهایی که ما می خواهیم - آزادی و عدالت و استقلال و غیره - همه در همین عَلَم اسلام مندرج و مندمج است.

کارهایمان را برای رضای خدا انجام بدهیم
بیانات در دیدار نمایندگان و کارکنان مجلس شورای اسلامی 1397/03/30
اوّلاً به مناسبت این ایّام، این ایّام تازه از ماه رمضان فاصله گرفته‌ایم و تا حدودی در حال‌وهوای رمضانی هنوز هستید و ان شاءالله هستیم‌؛ من یک چند جمله‌ای عرض کنم. روح خدمت، تقرّب الی الله است؛ همه‌ی کارهایی که شما میکنید، چه در صحن مجلس، چه در کمیسیون‌ها، چه در دستگاه‌های مرتبط با مجلس ،همه‌ی این خدمات اگر چنانچه برای خدا و در راه خدا انجام بگیرد، خدمت واقعی است و مایه‌ی تقرّب الی الله است؛ حقیقتاً کمتر عبادتی برابری میکند با این‌جور خدماتی، درصورتیکه برای خدا انجام بگیرد. این روح معنوی و الهی اگر حاکم بشود بر فعّالیّت های ما، بر اقدامات ما، بر حرف‌ زدن ما، بر سکوت ما تأثیرش این است که جامعه را اعتلاء میبخشد، و انسانها را به جوهر حقیقی خودشان که مطلوب انبیاء الهی است نزدیک میکند. ماها اسیر مادّه‌ایم؛ نگاه ما، چشم ما فقط مظاهر و نشانه‌های مادّه را مشاهده میکند؛ برای همین هم هست که به اینها دل میبندیم، زیبایی‌های مادّی ما را به خود جذب میکند، چشم ما بیش از این را نمی بیند وقتی در محیط مادّی گرفتار میشود. اگر معنویّت را افزایش دادیم، صفای قلب را بالا بردیم، تقرّب الی‌الله را جدّی گرفتیم، برای خدا کار کردن را تمرین کردیم و پیش رفتیم، آن روح زلالی که در شما پیش می‌آید، موجب میشود که چشمها باز بشود به مناظر زیباتری، والاتری، عالی‌تری از آنچه از این زیبایی‌ها و مطلوبهای دنیوی در دنیا ما مشاهده میکنیم.
اگر زین خاکدان پست روزی بَر پری، بینی که گردونها و گیتی ها است مُلک آن جهانی را
منظور از این «مُلکِ آن جهانی» فقط بهشت نیست، فقط قیامت نیست؛ در همین دنیا هم هستند و بودند افرادی که با چشم حقیقت بین، با چشم معنوی نگر حقایقی را در این دنیا دیدند و زندگی خوشی را گذراندند با نگاه به آن مناظر معنوی و الهی و نعمتهای برتر خداوندی؛ به این چیزهایی هم که ماها به آنها پابندیم، غالباً بی‌اعتنا بودند، توجّه نداشتند. در این راه میشود حرکت کرد، همه میتوانیم حرکت کنیم؛ این یک راه سنگلاخ و دشوار نیست؛ اگر چنانچه در کارهایمان همین را رعایت بکنیم که ببینیم این اقدامی که میخواهیم بکنیم، این حرفی که میخواهیم بزنیم، این قانونی که میخواهیم تصویب بکنیم، این نظر مشورتی‌ای که میخواهیم بدهیم، این حرکت خدماتی‌ای که انجام میدهیم، برای خدا است، مورد رضای خدا است، اقدام کنیم، و اگر احساس کردیم که مورد رضای خدا نیست، اقدام نکنیم؛ این ملاحظه، این دقّت از همه برمی‌آید، از همه‌ی ماها برمی‌آید. اگر اقدام کنیم، بتدریج ما را جلو خواهد برد، ما را زلال خواهد کرد، صفای ما را افزایش خواهد داد.

 

کار، همه‌ی استعدادهای باطنی و واقعی را در معرض بُروز و ظهور می‌آورد
بیانات در دیدار کارگران 1398/02/04
خیلی خوش ‌آمدید برادران عزیز، خواهران عزیز. جلسه‌ی هر ساله‌ی ما با کارگران از نظر بنده جلسه‌ی مهمّی است. امسال بالخصوص چون سال رونق تولید است و قوام تولید هم از جمله به وجود کارگر و کار کارگر و نیّت کارگر وابسته است، این دیدار به نظر من مهم‌تر است. خوشبختانه جمع حاضر، فضا را با خواندن این اشعار زیبا و معنوی، معنوی کردید، فضا را به سمت گرایش به معنویّات و توسّل به ذیل عنایت پروردگار، ماه شعبان و وجود مقدّس پیغمبر اکرم [بردید]؛ جلسه به نظر بنده حال معنوی پیدا کرد و این برای ما مهم است.
در این شعری که خواندید، اسم بهار را آوردید، راجع به بهار سرودید و خواندید؛ من عرض می کنم کار هم بهار است. همچنان که بهار، استعدادهای زیرزمینی و استعدادهای طبیعی را شکوفا می کند -در بهار درختان میوه می دهند، برگ و بار می دهند، سایه می‌اندازند؛ در بهار طبیعت زنده می شود و استعدادهای درونیِ خودش را بُروز می دهد- کار هم همین جور است؛ کار، همه‌ی استعدادهای باطنی و واقعی را در معرض بُروز و ظهور می‌آورد. اگر علم باشد امّا این علم به کار نیفتد چه فایده‌ای دارد؟ اگر ابتکار و استعداد درونی در افراد باشد امّا کار نباشد و به کار نیفتد، این استعداد سودی به کسی نمی بخشد؛ کار است که استعدادها را، ظرفیّت ها را، واقعیّت های موجود را در منابع انسانی بُروز می دهد، ظهور می دهد و مورد استفاده قرار می دهد؛ خب این اهمّیّت کار است.

کار، یک ارزش والا در جامعه است
بیانات در دیدار کارگران 1398/02/04
یکی از وظایف بزرگ جامعه‌ی اسلامی و مسئولان همین است که ارزش کار را برای افکار عمومی روشن کنند؛ کار بشود یک ارزش، نه فقط یک نیاز. البتّه کار، نیاز است -نیاز جامعه است، نیاز خود فرد است؛ هم نیاز زندگی است، هم نیاز روحی و روانی است؛ [یعنی] کار، نیاز روحی و روانی هم هست- امّا صرفاً یک نیاز نیست؛ کار، یک ارزش والا در جامعه است؛ این را بایستی ما به شکل فهم عمومی و ادراک عمومی مردم دربیاوریم؛ اگر این معنا -به معنای واقعی کلمه- روشن شد، آن وقت ارزش کارگر بالا خواهد رفت. کارگر را در جامعه بایستی ارزشمند معرّفی کرد. فرق هم نمی کند؛ کارگرِ همه‌ی بخش ها؛ این بخش هایی که اسم آوردند -که شما دوستان، نماینده‌ی آن بخش ها هستید- و بقیّه‌ی بخش ها؛ هر جایی که کار هست، هر جایی که تحرّک هست، هر جایی که تولید هست.

کارِ فوق‌العاده باید در کشور انجام بگیرد تا رونق تولید به وجود بیاید
بیانات در دیدار کارگران1398/02/04
رونق تولید به شرایطی متوقّف است که یکی از آنها کار است. این کار باید جهادی باشد؛ کارِ فوق‌العاده باید در کشور انجام بگیرد تا رونق تولید به وجود بیاید؛ اگر رونق تولید به وجود آمد، این خود یکی از ارکان اصلی اقتصاد مقاومتی است. وقتی اقتصاد مقاومتی [محقّق] شد، معنایش این است که جامعه نگران این نخواهد بود که فلان اراذل آمریکایی یا صهیونیستی یا غیره چه تصمیمی درباره‌ی نفت ما می گیرد یا درباره‌ی اقتصاد ما می گیرد یا مواردی مانند اینها. اینکه من روی رونق تولید و وسیع‌تر [از آن] روی اقتصاد مقاومتی تکیه می کنم و روی کالای ایرانی و روی تحرّک کاری در کشور تکیه می شود، برای این است. ملّت به عزّت و استغناء از بیگانگان نیاز دارد. یک ملّت در کنار اصلی‌ترین نیازهای خود، عزّت ملّی را قرار می دهد. ملّت ها راضی نیستند تحت نفوذ و تأثیر تصمیم‌گیرانی باشند که یا دوست این ملّت نیستند یا دشمن این ملّتند. امروز بسیاری از این تصمیم‌گیران دنیا در مسائل اقتصادی، دشمنان ملّت ایرانند. البتّه می گویند [فقط] دشمن جمهوری اسلامی هستیم، امّا دشمن ملّت ایرانند، چون جمهوری اسلامی به مدد و کمک ملّت ایران برپا است؛ بدون کمک ملّت ایران، نه جمهوری‌ای بود، نه اسلامی‌ای بود.

ما باید فرهنگ کار و تولید و تلاش را ترویج کنیم
بیانات در دیدار کارگران 1398/04/02
جوان های ما ابتکارات زیادی می توانند بکنند، ما در طول این سال ها این را نشان داده‌ایم، هم در قضایای تولید، هم در مسائل گوناگون اجتماعی، هم در مسائل سیاسی، هم در قضایای اقتصادی‌ای که آنها از اوّل انقلاب روی مسائل اقتصادی ما متمرکز شده‌اند؛ این پیشرفت های گوناگون کشور، این سازندگی‌ها، این تلاش های فراوان، همه در مقابله‌ی با حرکت دشمن اتفاق افتاده و انجام گرفته است. توانایی‌های ملّت ایران، توانایی‌های خیلی زیادی است. ما باید فرهنگ کار و تولید و تلاش را ترویج کنیم؛ این روحیه‌ی نشستن و ثروت بادآورده را انتظارکشیدن باید از بین برود، این را نباید ترویج کنیم.
دستگاه‌های مختلف، صدا و سیما و دیگران باید متوجّه این معنا باشند که نوع کارهایی از قبیل کارهای بخت‌آزمایی را ترویج نکنند. همین آیاتی که این قاری محترم با لحن بسیار خوبی بیان کردند، اینها به ما درس می دهد: وَ اَن لَیسَ لِلاِنسانِ اِلّا ما سَعی؛ دستاورد واقعی و حقیقی انسان آن چیزی است که محصول سعی او و تلاش او باشد؛ این است. اینکه غذای پخته را جلوی انسان بگذارند، در دهان انسان بگذارند، این انسان را به جایی نمی رساند. آن جایی که ذهن انسان کار می کند، فکر انسان کار می کند، بازوی انسان کار می کند، همّت و اراده‌ی انسان کار می کند، آن است که انسان را، فرد را و جامعه را رشد می دهد. جوامعی هم که در دنیا از لحاظ مادّی رشد کردند، در اثر این تلاش رشد کردند؛ تلاش کردند و رشد کردند. خدای متعال وعده داده که به آن کسانی که برای دنیا هم کار می کنند و به فکر معنویّات و آخرت هم نیستند، کمک می کند تا در همان راهی که هستند بتوانند حرکت بکنند؛ باید تلاش کرد.
منتها نگاه ما فقط مادّی نیست؛ ما دنبال رفاه جامعه، رشد علمی جامعه، رشد مادّی جامعه، رشد فنّاوری جامعه هستیم امّا دنبال معنویّت جامعه و صلاح جامعه و عزّت جامعه و پیشرفت اخلاقی جامعه، دنبال اینها هم هستیم. ما اکتفا نمی کنیم به پیشرفت مادّی و این تلاش لازم دارد. و این تلاش، ممکن است؛ تحقّق آن، کاری است ممکن و بحمدالله شروع هم شده. من نگاه می کنم به مجموعه‌های گوناگون در سراسر کشور، اغلب هم جوان، اغلب هم تحصیل کرده، اغلب هم دارای انگیزه، انگیزه‌های معنوی، می بینم بحمدالله این حرکت شروع شده. اینکه ما گفتیم گام دوم، معنایش این است که همان انگیزه‌ای، همان حرکتی، همان همّت بلندی که توانست این کشور را بعد از سال های متمادی از زیر لگد استعمارگران و مستکبرین خارج کند -که خیلی همّت بلندی لازم بود و ملّت ایران این همّت را با رهبری امام بزرگوار انجام داد- امروز [هم] وجود دارد برای اینکه بتواند یک حرکت عظیمی را انجام بدهد و ان‌شاءالله این حرکت عظیم به آینده‌ی روشن ملّت ایران منتهی خواهد شد و به توفیق الهی ملّت ایران به آن اوج و قلّه‌ی رفعت و عزّت از لحاظ مادّی و معنوی خواهند رسید. و این کار شما جوان ها است؛ این کار جوان های ما است و امروز جوان های ما بحمدالله توانایی‌اش را دارند، انگیزه‌اش را دارند، رشد لازم فکری و بلوغ لازم فکریش را دارند، همّتش را هم دارند. دشمن البتّه از این عصبانی است، از این ناراحت است.

هر کدام در هر قسمتی که توانایی‌اش را دارید بایستی خودجوش و خودکار باشید
بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان 1398/03/01
یک چیزی بنده در مورد دانشجوها در دو کلمه عرض بکنم. آنچه ما از بچّه‌های دانشجو، از شما جوان های عزیز که من خیلی به شماها واقعاً‌ علاقه‌مندم، انتظار داریم این است که شماها باید خودجوش باشید، باید خودکار باشید، باید منتظر این نباشید که شما را به کار وادار کنند؛ بخصوص جوان هایی که مثلاً مربوط به تشکّل های گوناگون دانشجویی هستند. باید خودکار حرکت کنید، باید بچّه‌هایی که اهل اندیشه هستند؛ بعضی‌ها هستند در اندیشه‌ورزی پیشرو هستند، بعضی‌ها در حرکت های اجرایی پیشرو هستند؛ هر کدام در هر قسمتی که توانایی‌اش را دارید بایستی خودجوش و خودکار باشید؛ مثل مبارزات مبارزین زمان طاغوت. خب، اگر باور می کنید ما هم یک وقتی هم‌سنّ شما بودیم، یک زمانی در همین دوره [بودیم]. اتّفاقاً در این سنین دوران مبارزات بود. واقعاً‌ آن روز ماها خودجوش حرکت می کردیم. نمی خواهم حالا من راجع به خودمان حرف بزنم امّا یک واقعیّتی است. آن روز -در آن سال های مبارزه- کسی بالای سر ما نبود؛ نه حزبی بود، نه سازمانی بود، ‌نه جمعیّتی بود؛ [تنها] امام بزرگوار بود [آن هم] در نجف یا در ترکیه. گاهی اوقات یک پیامی از امام می‌آمد، یک اعلامیّه‌ای می‌آمد، خونی در رگ های ما به جریان می‌انداخت و ما را هدایت می کرد. خب موانع هم زیاد بود؛ هم کتک بود، هم زندان بود، هم موانع پولی بود، هم گرسنگی کشیدن بود، از این چیزها هم بود امّا در عین حال حرکت می کردیم، پیش می رفتیم. جوان ها امروز باید این جوری حرکت کنند؛ مثل مبارزات مبارزین دوران طاغوت. و اگر از این قبیل کارها که من گفتم و این فهرست ها انجام بگیرد، توطئه‌های دشمن خنثی می شود؛ آن توطئه‌های نرمی که همه از آن حرف می زنند و می گویند -که در درجه‌ی اوّل، فلج کردن نسل جوان است [یعنی] ‌یکی از مهم‌ترین توطئه‌هایی که امروز علیه کشور ما و انقلاب ما دارد انجام می گیرد، توطئه‌ی فلج کردن نسل جوان است و سرگرم کردنش به شهوات،‌ سرگرم کردنش به کارهای بیهوده،‌ [مثل] بازی‌های کامپیوتری و کارهای گوناگونی که وجود دارد، مبتلا کردنش به موادّ مخدّر و کارهای گوناگون از این قبیل؛ اینها فلج کردن نسل جوان است- با این شیوه‌ای که من عرض کردم، خنثی می شود. توطئه‌ِی نومید کرد

ن نسل جوان با همین حرکت ها که نشاط‌آفرین و امیدآفرین است، از بین می رود. بنابر‌این، اگر چنانچه ان‌شاءالله شما جوان ها با این حرکت ها پیش بروید و زمینه را برای روی کار آوردن یک دولت جوان و حزب‌اللهی آماده کنید، بنده معتقدم که بسیاری از این نگرانی‌های شما و دغدغه‌های شما و غصّه‌های شما پایان خواهد پذیرفت؛ این غصّه‌ها هم البتّه فقط مخصوص شماها نیست.