|
جهاد اقتصادي
تدبير ش 63
مسئولين و آحاد مردم بايد تلاش اقتصادي را براي خدا در پيش گيرند
همه هم مسئولند. اين مردان مؤمني كه بعضي از آنها را ما امروز ديديم و بسياري از شماها در اين مجموعه مشغول كار هستيد و جزو آنها هستيد، اين كارتان جهاد است. اين كاري كه در اين منطقه صنعتي و اقتصادي عظيم دارد انجام مي‌گيرد، يك جهاد است. نيت، اگر نيت خدايي باشد، مي‌شود جهاد في‌سبيل‌اللَّه. وقتي انسان براي اعلاي كلمه حق، اعلاي كلمه اسلام، عزت بخشيدن به امت اسلامي و ملت مؤمن و مسلمان ايران تلاش مي‌كند، اين جهاد مي‌شود جهاد في‌سبيل‌اللَّه. آن وقت در اين تلاش، بركات و عظمت و شأن جهاد في‌سبيل‌اللَّه وجود دارد.
من از همه كاركنان، متخصصان و فعالان اين عرصه - ضمن تشكر – به‌جدّ مي‌خواهم كه كار خودتان را جهاد في‌سبيل‌اللَّه بدانيد؛ احساس خستگي نكنيد و بدانيد جهاد في‌سبيل‌اللَّه وعده الهي بر پيروزي آن است. وقتي براي خدا و در راه خدا حركت مي‌كنيد، به پيروزي خواهيد رسيد. امسال همه اجزاي گوناگون ملت ما، مسئولين كشوري، مسئولين بخش‌هاي گوناگون استاني در گوشه و كنار كشور و آحاد مردم، همه بايد اين تلاش را براي خدا در پيش بگيرند. خداي متعال هم بركت خواهد داد. خداي متعال به آن تلاشي، به آن كاري، به آن نيت و عزمي كه در اين جهت باشد، حتماً بركت مي‌دهد و كمك مي‌كند؛ كما اينكه در طول اين سي و دو سال تا امروز خداي متعال به ما كمك كرده. بدون اراده الهي، امكان نداشت يك ملتي بتواند در مقابل استكبار جهاني بايستد.8 8. 08/01/90 بيانات در جمع مردم و كاركنان صنعت نفت عسلويه
اجزاي جهاد عظيم و همه جانبه اقتصادي
يك جمله خطاب به همه ملت ايران است و آن اينكه: در اين جهاد اقتصادي همه شريكند. در اداره اقتصاد يك ملت، مصرف هم يك ركن عمده است؛ مصرف درست، مصرف خوب، مصرف دور از اسراف و تبذير و اتلاف مال؛ همين چيزي كه هميشه توصيه مي‌شود: ايجاد فرهنگ كار و تلاش للَّه. شما حتّي سر يك كلاس، يك معلم هم كه باشيد، مي‌توانيد در اين جهاد اقتصادي سهيم باشيد؛ اين فرهنگ را به اين جوان، به اين نيروي انساني فردا تعليم مي‌دهيد؛ اين مي‌شود جهاد اقتصادي. در هر بخشي كه باشيد، مي‌توانيد در اين جهاد سهيم باشيد. كمك به پيشرفت عدالت. اين دهه براي ما دهه پيشرفت و عدالت است. پيشرفت منهاي عدالت، از نظر اسلام اصلاً پيشرفت نيست. در همين منطقه عسلويه - در اين دو تا مركز مهم بشري و انساني عسلويه و نخل تقي - مردم نيازهايي دارند. كمك به رفع اين نيازها، جزو جهاد اقتصادي است؛ جزو كار بزرگ است. امروز ما با مديران و مسئولان بخش‌هاي مختلف، در زمينه محيط زيست، هواي آلوده، مشكلات گوناگون، درباره اين مردم، همين‌طور گفتگوهايي داشتيم. ان‌شاءاللَّه بايد اين مسائل را دنبال كنند. بايد مشكلات مردم حل شود. اينها همه اجزايي است از مجموعه يك جهاد عظيم و همه‌جانبه اقتصادي. با همكاري، همدلي، احساس برادري، احساس عمل للَّه و كار براي خدا، اين ملت مي‌تواند جايگاه شايسته خود را پيدا كند.8 8. 08/01/90 بيانات در جمع مردم و كاركنان صنعت نفت عسلويه
معناي جهاد اقتصادي
من امسال را «سال جهاد اقتصادي» اعلام كرده‌ام. اين معنايش اين است كه: ملت ايران در اين برهه از زمان، جهادش به‌طور عمده در عرصه اقتصاد است. امروز ما آمديم اين منطقه[عسلويه] را از نزديك بازديد كرديم. اين منطقه، يك منطقه اقتصادي است كه متكي است به توليد؛ و براي اقتصاد يك كشور، مهم‌ترين بخشي كه مي‌تواند يك شكوفايي پايدار را به وجود بياورد، توليد است؛ بخصوص آن بخش اقتصاد توليدي‌اي كه متكي است به دانش، متكي است به علم؛ اينجا اين‌جور است؛ هم اقتصادي است، هم توليدي است، هم علمي است؛ دانشبنيان است. اين، شايسته ملت ايران است. اگر يك روز مردم اين منطقه و مردم بخش‌هاي مختلف كشور در مقابل زورگويي و پررويي و زياده‌طلبي دولت‌هاي غارتگر و متجاوز، آن‌جور بايد مي‌ايستادند، امروز در مقابل آن قدرت‌ها شكل ايستادگي پيچيده‌تر است؛ حساس‌تر است؛ متنوع‌تر است؛ احتياج دارد به‌يك مجاهدت پيچيده و عميق.خوشبختانه ملت ما با فرهنگ مجاهدت آشناست. ما از مجاهدت، بيگانه نيستيم. ملت ما در ميدان‌هاي جهاد، هم جهاد نظامي در دوران هشت سال دفاع مقدس، هم جهاد سياسي در طول اين مدت، هم جهاد اقتصادي و علمي، يك ملتِ امتحان‌داده است. ما آشنا هستيم با جهاد. اين جهادي كه امروز بايد انجام دهيم - جهاد اقتصادي - از جهادهايي كه تا امروز ملت ايران انجام داده، مشكل‌تر نيست؛ اما بايد بدانيم چه‌كار مي‌خواهيم بكنيم.جهاد اقتصادي، صرفاً تلاش اقتصادي نيست. جهاد يك بارِ معنايي ويژه‌اي دارد. هر تلاشي را نمي‌شود گفت جهاد. در جهاد، حضور و رويارويي با دشمن، مفروض است. انسان يك تلاشي مي‌كند، دشمني در مقابل او نيست؛ اين جهاد نيست. اما يك وقت شما مي‌خواهيد يك تلاشي را انجام دهيد، كه بخصوص يك دشمني سينه به سينه شما ايستاده است؛ اين مي‌شود جهاد. ممكن است يك وقت اين جهاد به شكل قتال باشد، ممكن است جهاد مالي باشد، ممكن است جهاد علمي باشد، ممكن است جهاد فني باشد؛ همه اينها جهاد است؛ انواع و اقسام جهاد و مبارزه است. اگر بخواهيم در ادبياتِ امروز ما براي «جهاد» معادلي پيدا كنيم، مي‌شود «مبارزه». جهاد اقتصادي، يعني مبارزه اقتصادي.8 8. 08/01/90 بيانات در جمع مردم و كاركنان صنعت نفت عسلويه
تدبير ش 64
مردم و مسئولين بايد دست به دست هم بدهند، جهاد اقتصادي را شروع كنند
مردم خوشبختانه در همه جاي كشور در صحنه‌اند، در عرصه‌اند؛ مسئولين همين‌جور، قواي سه‌گانه بكليتها همين‌جور. قواي سه‌گانه - هم قوه مقننه، هم قوه مجريه، هم قوه قضائيه - واقعاً وارد ميدانند؛ من دارم از نزديك مشاهده مي‌كنم، مي‌بينم؛ دارند تلاش مي‌كنند؛ دارند كار مي‌كنند؛ دارند مجاهدت مي‌كنند؛ عرقشان در مي‌آيد. كارها، كارهاي سنگيني است؛ كارهاي كوچكي نيست.
حالا ما گفتيم: جهاد اقتصادي. يك حركت عظيمي جلوِ همت مسئولين كشور هست. هم مردم، هم مسئولين بايد دست به دست هم بدهند، امسال اين حركت جهاد اقتصادي را شروع كنند. همان‌طور كه گفتيم، شعارهاي سال به معناي شروع اين جريان است، نه اينكه مخصوص امسال است. خب! اينها دارد الحمدللَّه انجام مي‌گيرد. حالا نقص در كار همه‌مان هست؛ بنده هم نقص دارم؛ رؤساي قوا هم خالي از نقص نيستند؛ مسئولين هم خالي از نقص نيستند. بايد به خداي متعال پناه ببريم، نقص‌هاي خودمان را بشناسيم، آنها را كم كنيم؛ در كار عظيم اين ملت بزرگ و اين حركت عظيمي كه اين ملت دارند، گره ايجاد نكنيم.1 1. ۹۰/۰۲/۰۳ بيانات در ديدار هزاران نفر از مردم استان فارس
ضرورت جهاد اقتصادي با همه توان، همه وجود و با قصد خالص
امسال، سال جهاد اقتصادي است. جهاد اقتصادي متوجه يك نكته اساسي است در مسئله اداره كشور و مديريت كشور؛ و آن اين است كه امروز دشمن براي مبارزه با اسلام و جمهوري اسلامي، بر روي مسئله اقتصاد متمركز شده است. نه اينكه عرصه‌هاي ديگر را فراموش كردند؛ نه! در زمينه فرهنگ و در زمينه امنيت و در زمينه سياست و در همه زمينه‌ها عليه نظام جمهوري اسلامي آنچه از دستشان برمي‌آيد، مي‌كنند - حالا شكست مي‌خورند، مطلب ديگري است؛ اما آنها تلاش خودشان را مي‌كنند - ليكن تمركز عمده آنها بر روي مسائل اقتصادي است. براي اينكه مردم را از دولت جدا كنند، از نظام جدا كنند، فاصله و شكاف ايجاد كنند، دنبال اين هستند كه در مسئله اقتصادي كشور مشكل ايجاد كنند. پس جهاد اقتصادي لازم است؛ يعني همين مبارزه، همين پيكار، منتها جهادگونه، با همه توان، با همه وجود، با قصد خالص، با فهم و بصيرتِ اينكه داريم چه كار مي‌كنيم. سال جهاد اقتصادي معنايش اين است. بخش‌هاي اقتصادي كشور در همه قسمت‌هاي دولتي و غير دولتي اگر به توفيق الهي پايبند به اين مجاهدت باشند، يك جهش به وجود خواهد آمد و همه مردم در اين موفقيت سهيمند.4 4. 07/02/90 بيانات در ديدار هزاران نفر از كارگران سراسركشور
عرصه‌هاي گوناگون مورد اهتمام مسئولين در سال جهاد اقتصادي
مسائلي كه بايد مسئولين كشور ان‌شاءاللَّه با همت دنبال كنند، مسائل متعددي در زمينه سال جهاد اقتصادي است. مسئله اشتغال بسيار مهم است؛ كارآفريني بسيار مهم است؛ مسئله پرداختن به زيرساخت‌هاي اقتصادي در سراسر كشور، كه خب! افراد صاحب‌فكري، صاحب‌نظري نشستند اينها را بررسي كرده‌اند، مشخص كرده‌اند، دنبال كردن اينها بسيار مهم است. همچنين مسئله صنعت، مسئله كشاورزي، مسائل گوناگوني كه در اين زمينه‌ها هست، مسائل مهمي است. همه اينها كارهاي اساسي است و پرداختن به هر كدام از اينها جهاد في‌سبيل‌اللَّه است.4 4. 07/02/90 بيانات در ديدار هزاران نفر از كارگران سراسركشور
تدبير ش 67
هدف تحريم‌ها فلج كردن اقتصاد است بايستي در مقابلش مجهز بود
ما امسال را «سال جهاد اقتصادي» اعلام كرديم. سياست استكباري، زمين زدن ملت ايران و نظام جمهوري اسلامي از راه اقتصاد است. تحريم‌ها گرچه بهانه‌اش مسئله انرژي هسته‌اي است، اما دروغ مي‌گويند؛ عامل طرح مسئله تحريم‌ها، انرژي هسته‌اي نيست. شايد يادتان هست، تحريم‌هاي عمده‌اي كه سرآغاز تحريم‌هاي اين كشور بود، آن وقتي بود كه اصلاً نامي از مسئله هسته‌اي در اين كشور نبود؛ ... هدف تحريم‌ها، فلج كردن اقتصادي است. البته اين افتخار را ملت ايران دارد كه سي و دو سال است دارد اين تحريم‌ها را تحمل مي‌كند.
البته توسعه تحريم‌ها و تنوع تحريم‌ها در سال‌هاي اخير بيشتر بوده، ليكن در مقابل توسعه و تنوع فعاليت‌هاي سازنده در كشور، كوچك و ناچيز است. سي سال پيش كه تحريم‌ها را عليه ما شروع كردند، آن تحريم‌ها ممكن بود عليه ما كارگرتر واقع بشود تا تحريم‌هايي كه امروز عليه ما دارند تصويب و اجرا مي‌كنند و همين‌طور هي وعده هم مي‌دهند كه بيشترش خواهيم كرد. اين معنايش اين است كه ما در مقابل تحريم‌ها تدريجاً يك حالت ضدضربه پيدا كرديم؛ مي‌توانيم به شكل‌هاي مختلف با تحريم‌ها مقابله كنيم: يا با دور زدن تحريم‌ها - كه شگرد خوب و جالب و ظريفي است و خوب است كه دولت و ملت اين شگرد را به كار ببرند - يا از جهت رو آوردن به ظرفيت‌هاي دروني‌اي كه كار بنيادي و زيربنايي است و حتماً بايد انجام بگيرد و تا حالا هم انجام گرفته. پس هدف دشمن، زمين زدن جمهوري اسلامي است؛ يعني زمين زدن ايران اسلامي؛ يعني زمين زدن ملتي كه با حضور خود، با پشتيباني خود، با حمايت خود، اين نظام را تا امروز پيش برده و رشد داده و رونق داده. بنابراين بايستي در مقابلش مجهز بود. جبهه مقابل را بايد شناخت، ابزار و سلاح او را بايد شناخت و ضد آن سلاح را بايد آماده كرد؛ اين جهاد اقتصادي مي‌خواهد.10 10. 26/05/90 بيانات در ديدار فعالان و برگزيدگان بخش‌هاي اقتصادي
ضرورت تلاش مستمر، هوشمندانه، مخلصانه و اثرگذار براي رسيدن به رتبه اول
ما در سند چشم‌انداز- كه يك سند اساسي بالادستي مهم و مرجع است - براي كشورمان رتبه اول را در بخش‌هاي مهم و حياتي و اساسي پيش‌بيني كرديم؛ بايد به اين رتبه برسيم. خب! ديگران طبعاً نمي‌ايستند تا ما برويم اول بشويم؛ ديگران هم دارند كار مي‌كنند، تلاش مي‌كنند. ما شاهد تلاش و تحرك شديد اقتصادي برخي از كشورهايي هستيم كه در همين حوزه اول شدن ما واقع هستند. البته ما از بعضي از ابزارهايي كه آنها استفاده مي‌كنند، استفاده نمي‌كنيم و نخواهيم كرد؛ ما نظيف‌تر و شريف‌تر و نجيبانه‌تر حركت مي‌كنيم؛ اما معتقديم مي‌شود به آن مرحله اول رسيد، اگر سرعت را بيشتر و منضبط‌تر بكنيم. لذا اين احتياج دارد به جهاد. هم بايد شتاب باشد، هم بايد تدبير باشد تا بتوانيم به اين رتبه اول برسيم. اين رتبه اول بودن هم فقط يك هوس نيست كه بگوييم اول بشويم؛ نه! اين به خاطر اين است كه سرنوشت ملت‌ها امروز به اين وابسته است. اگر يك كشوري نتواند از لحاظ اقتصادي، از لحاظ علمي، از لحاظ زيرساخت‌هاي پيشرفت، خودش را تأمين كند و رشد پيدا كند، بيرحمانه مورد تطاول قرار خواهد گرفت. ما نمي‌خواهيم مورد تطاول قرار بگيريم. دويست سال كشور ما مورد تعرض و تطاول قرار گرفته. ضعف دستگاه‌هاي سلطنتي بي‌عرضه نالايقِ فاسدِ دنياطلب، و نشاطي كه در طرف مقابل وجود داشت، باعث اين تطاول شد. ... ما نمي‌خواهيم ديگر اين ادامه پيدا كند. انقلاب يك سد پولاديني در مقابل اينها درست كرده. ما مي‌خواهيم اين سد را مستحكم‌تر كنيم.
به هيچ قيمتي اجازه ندهيم اينها در اقتصاد ما، در فرهنگ ما، در سياست ما، در سرنوشت و مقدرات ما دخالت كنند؛ اين احتياج دارد به اين كه استحكام دروني و داخلي پيدا كنيم. اين استحكام دروني، يكي از پايه‌هاي مهمش «اقتصاد» است. بنابراين اينكه مي‌گوييم اول بشويم، به خاطر اين است؛ نه به خاطر اينكه حالا يك هوسي است كه ايران در منطقه اول بشود؛ نه! سرنوشت ملت به اين وابسته است. بنابراين تلاش مستمر، هوشمندانه، مخلصانه و اثرگذار، كه طبعاً همه ظرفيت كشور هم بايد در آن به كار گرفته شود، در اين زمينه مؤثر است. 10 10. 26/05/90 بيانات در ديدار فعالان و برگزيدگان بخش‌هاي اقتصادي
شعار «همت مضاعف، كار مضاعف» امسال هم بايد در كنار جهاد اقتصادي مورد توجه قرار بگيرد
آن كساني كه در دلشان عشق به كشور و ملت و نظام جمهوري اسلامي و آينده اين ملت هست، در عرصه فعاليت اقتصادي حضور خودشان را جدي‌تر كنند؛ انشاءالله فعاليت را هوشمندانه و هدفدار مضاعف كنند. اين شعار «همت مضاعف و كار مضاعف» كه سال گذشته عرض كرديم، امسال هم بايد در كنار مسئله «جهاد اقتصادي» مورد توجه قرار بگيرد. انشاءالله همه تلاش كنند؛ همه كار كنند. آينده كشور، آينده خوبي است. ظرفيت‌هاي كشور، ظرفيت‌هاي فوق‌العاده و بي‌نظيري است. الحمدلله دل‌هاي خوب، ايمان‌هاي خوب، همت‌هاي خوب، دست‌هاي تواناي خوب، چشمهاي بيناي خوب در كشور فراوان است. اين كشور شأنش خيلي بالاتر از اين است كه به عنوان يك كشور درجه دوم در دنيا محسوب شود. اين كشور بايد در سطح بالاي كشورها و ملت‌ها قرار داشته باشد. سابقه تاريخي ما، ميراث فرهنگي ما، توانايي‌هاي مردمي ما، ظرفيت‌هاي طبيعي ما، همه به ما اين را املاء و ديكته مي‌كنند. ما بايستي اينجوري حركت كنيم و انشاءالله به اينجاها برسيم و به اميد خدا خواهيم رسيد.10 10. 26/05/90 بيانات در ديدار فعالان و برگزيدگان بخش‌هاي اقتصادي
خصوصيات و تعريف جهاد اقتصادي
جهاد يعني چه؟ هر تحركي اسمش جهاد نيست. تحركي با خصوصياتي اسمش جهاد است. يكي از خصوصيات اين تحرك كه اسمش جهاد است، اين است كه انسان بداند اين در مقابل دشمن است؛ يعني بداند در مقابل يك حركتِ خصمانه و غرض‌آلودي است كه دارد انجام مي‌گيرد. حركتي كه در مقابل يك چنين جهت‌گيري خصمانه وجود دارد، يكي از شرايط اصلي جهاد است.
جهت دومي كه در مفهوم جهاد حتماً بايستي ملاحظه بشود، استمرار و همه‌جانبگي است؛ هوشمندانه بودن است؛ مخلصانه بودن است. اين‌جور تحركي اسمش جهاد است. بنابراين جهاد اقتصادي يعني حركت مستمرِ همه‌جانبه هدفدارِ ملت ايران با نيت خنثي‌كردن و عقيم كردن تلاش خصم‌آلود و غرض‌آلود دشمن.1010. 26/05/90 بيانات در ديدار فعالان و برگزيدگان بخش‌هاي اقتصادي
تدبير ش68
جهاد اقتصادي براي تأمين معيشت مردم
مسئله جهاد اقتصادي ... كه مكرر مطرح شده، ... مباني و استدلال‌هاي اعلام «سال جهاد اقتصادي» براي شما كه دولتي هستيد، معلوم است. يعني ما جهاد اقتصادي را يك ضرورت براي كشور ميدانيم، نه صرفاً يك اولويت؛ يك نياز قطعي است. اولاً اقتصاد، پيشرفت اقتصادي، رونق اقتصادي ارتباط مستقيم دارد با معيشت مردم. معيشت مردم جزو اولين اهداف همه دولت‌هاست در همه جاي دنيا و در همه دوران تاريخ؛ البته دولت‌هاي علاقه‌مند به مردم؛ آن دولت‌هاي مستأثر و زورگو و جبّار، مورد نظرمان نيستند. هر دولتي كه بخواهد به مردمِ خودش خدمت كند، اولين مسئله‌اش، مسئله معيشت مردم است، كه بتواند مردم را اداره كند. خب! اين به اقتصاد وابسته است. يك اقتصاد خوب، سالم، وافر و پيشرو مي‌تواند وضع زندگي مردم را خوب كند. خب! اين يك دليل است مبني بر اينكه لازم است ما در كار اقتصاد مجاهدت كنيم.2 2. 06/06/90 27رمضان المبارك 1432 بيانات در ديدار رئيس جمهوري و اعضاي هيئت دولت
ضرورت استفاده از همه روش‌هاي زيركانه و جهاد اقتصادي براي خنثي كردن تحريم‌ها
امروز دشمنان نظام اسلامي و دشمنان ملت ايران از ابزار اقتصادي دارند عليه ما استفاده مي‌كنند، كه نمونه‌اش همين تحريم‌هايي است كه گفته شد. البته لازم است من تشكر كنم از اين مجموعه‌اي كه در مقابل تحريم‌ها كار مي‌كنند. از همه روش‌هاي درست و منطقي و زيركانه و عاقلانه بايد استفاده كرد و استفاده كنيد. تحريم‌ها را خنثي كنيد. تدبير دشمنِ هيكلمند و ليكن در واقع كم‌زور را خنثي كنيد. ... اين به زيركي شما بستگي دارد.
آنها[دشمنان] گفتند: تحريم‌هاي هوشمند يا تحريم‌هاي فلج‌كننده!! اما مي‌بينيم كه اين تحريم‌ها نه آنچنان هوشمند بود، نه فلج‌كننده بود. خب! همين تحريم‌ها موجب شد كه در بسياري از چيزهايي كه خودكفايي نداشتيم، به خودكفايي برسيم؛ تحرك خوبي را در زمينه‌هاي علمي به وجود بياوريم؛ كارهاي بزرگي را در زمينه توليدات صنعتي و نظامي و غيرنظامي در كشورمان شاهد باشيم؛ و به راه‌هاي گوناگوني براي اينكه اين تحريم را خنثي كنيم، برسيم.
اين تحريم‌ها خنثي خواهد شد؛ شما بدانيد. اين‌جور نيست كه اينها بتوانند و طاقت بياورند كه اين حركت و اين رفتار را مدت طولاني ادامه بدهند؛ اين امكان‌پذير نيست؛ يعني دنيا اين را نمي‌پذيرد. امروز دنيا، دنيايي نيست كه به حرف آمريكا گوش كنند؛ ولو حالا نماينده ويژه او به فلان كشور برود، مؤاخذه كند، چه كند. حالا يك چند وقتي اين ادامه خواهد داشت، اما اين قابل ادامه نيست. البته من چند ماه قبل هم گفتم، امروز هم شما مشاهده مي‌كنيد؛ آن چيزي كه اينها در اول امسال گفتند فلج‌كننده، توقع خودشان اين بود كه در ظرف سه چهار ماه واقعاً به فلج برسد. اين سه چهار ماه، بيشتر هم گذشت؛ به فلج كه نرسيد، هيچ، بحمداللَّه به تحرك بهتر ما انجاميده. پس جهاد اقتصادي براي اين است. يعني بايستي ان‌شاءاللَّه يك مجاهدت، يك حركت هدفمند و هوشمندانه و با توكل به خداي متعال و با اعتماد به حمايت الهي انجام بگيرد.2 2. 06/06/90 27رمضان المبارك 1432 بيانات در ديدار رئيس جمهوري و اعضاي هيئت دولت
تدبير ش 73
عرصه چالش مهم در سال جاري
ما امسال، سال ديگري را در پيش داريم كه به اميد خدا و با توكل بر پروردگار، باز ملت ايران با فعاليت خود، با تلاش خود، با هوشمندي خود در اين سال خواهد توانست پيشرفت‌هاي زيادي را براي خود به ارمغان بياورد. به تشخيص من، بر طبق گزارش‌ها و مشاوره با افراد مطلع و آگاه، به اين نتيجه مي‌رسيم كه عرصه چالش مهم در همين سال جاري - كه اين سال، امروز و از اين ساعت شروع مي‌شود - عرصه اقتصادي است. جهاد اقتصادي چيزي نيست كه تمام شدني باشد. مجاهدت اقتصادي، حضور جهادگونه در عرصه‌هاي اقتصادي، براي ملت ايران يك ضرورت است.8 01/01/91 پيام نوروزي ۱۳۹۱
دستاوردهاي سال جهاد اقتصادي در عرصه علم و فناوري
يك عرصه مهم اقتصادي ديگر كه در سال 90 با همت اين ملت انجام گرفته است، عرصه علم و فناوري است. علم و فناوري يكي از پايه‌هاي اقتدار اقتصادي يك ملت است. يك ملت با داشتن دانش پيشرفته، فناوري پيشرفته، هم به ثروت مي‌رسد، هم به استغناي سياسي مي‌رسد، هم آبرومند مي‌شود، هم دستش قوي مي‌شود. به‌خاطر كليدي بودن مسئله پيشرفت علم و فناوري، من نسبت به اين مسئله حساسم. از راه‌هاي مختلف، كانال‌هاي مختلف، گزارش‌هاي متفاوتي را تقريباً به‌طور مستمر دريافت مي‌كنم و مي‌توانم به شما قاطعانه عرض كنم كه: سطح پيشرفت‌هاي كشور بسيار بيشتر از آن چيزي است كه تاكنون به اطلاع مردم رسيده است.
بر اساس گزارش مراكز علمي معتبر دنيا - اين گزارش مربوط به مراكز علمي خود ما نيست - سريع‌ترين رشد علمي جهان، امروز در ايران دارد انجام مي‌گيرد. در سال 90 كه تقريباً برابر بود با سال 2011 ميلادي، گزارش مراكز علمي معتبر اين است كه در سال - 2011 كه سه ماه پيش اين سال تمام شد - ملت ايران نسبت به سال قبل، يعني سال 2010 ميلادي، رشد علمي و پيشرفت علمي‌اش بيست درصد افزايش داشته است. ... گزارش مي‌دهند - ... گزارش مراكز علمي معتبر دنيا - كه در منطقه، ايران در رتبه اول سطح علمي، و در كل جهان در رتبه هفدهم است. اين گزارش كساني است كه اگر بتوانند گزارش خلاف عليه ما بدهند، امتناع نمي‌كنند؛ اين را اين‌جور اعتراف مي‌كنند. سال 90 ما در زيست‌فناوري پيشرفت كرديم، در نانوفناوري پيشرفت كرديم، در هوافضا پيشرفت كرديم - كه ماهواره نويد پرتاب شد - در صنعت هسته‌اي پيشرفت كرديم، كه غني‌سازي بيست درصد محصول سال 90 است. ... جوانان ما گفتند خودمان درست مي‌كنيم. در سال 90 اورانيوم غني‌شده بيست درصد را اينها براي سايت هسته‌اي تهران توليد كردند و آن را به دنيا اعلام كردند؛ دشمنان ما ماندند متحير! با اينكه ميدانند مركز هسته‌اي تهران مخصوص راديوداروهاست - يعني براي نياز بيمارستان‌ها و آزمايشگاه‌هاي ما در سرتاسر كشور است و هزاران بيمار به اين راديوداروها احتياج دارند - درعين‌حال نمي‌دادند، نمي‌فروختند، شرط مي‌گذاشتند، باج‌گيري مي‌كردند. جوانان ما خودشان آن را تهيه كردند. كار پيچيده‌اي هم بود، كار سختي هم بود، اما از عهده برآمدند و انواع و اقسام راديوداروها الآن در همين مركز تهران با سوخت داخلي توليد مي‌شود. اين مال سال 90 است.
در سال 90، در همين صنعت هسته‌اي، توليد صفحه سوخت را در كشور انجام دادند؛ ... دانشمندان ما، جوانان ما گفتند ما خودمان اين صفحه سوخت را درست مي‌كنيم؛ همت كردند، درست كردند، گزارش دادند، نشان دادند. اين مال سال 90 است.
افزايش شش برابري داروهاي نوتركيب، افزايش صادرات كالا و خدمات دانشبنيان؛ اينها همه مربوط به سال 90 است. اينها بخشي از دستاوردهاي «سال جهاد اقتصادي» است. اينها پيشرفت علمي است، پيشرفت فناوري است، نشان دهنده اقتدار علمي كشور است، اما داراي تأثير مستقيم اقتصادي براي كشور است. جهاد اقتصادي يعني اين.9 01/01/91 پيام نوروزي ۱۳۹۱
تدبير ش 77 مرداد 91
ضرورت پيگيري اقتصاد مقاومتي در مقابل فشار اقتصادي
به مسئله اقتصاد بايد با اين ديد نگاه كرد: ما چند سال پيش «اقتصاد مقاومتي» را مطرح كرديم. همه كساني كه ناظر مسائل گوناگون بودند، مي‌توانستند حدس بزنند كه هدف دشمن، فشار اقتصادي بر كشور است. معلوم بود و طراحي‌ها نشان مي‌داد كه اينها مي‌خواهند بر روي اقتصاد كشور متمركز شوند. اقتصاد كشور ما براي آنها نقطه مهمي است. هدف دشمن اين بود كه بر روي اقتصاد متمركز شود، به رشد ملي لطمه بزند، به اشتغال لطمه بزند، طبعاً رفاه ملي دچار اختلال و خطر شود، مردم دچار مشكل شوند، دلزده بشوند، از نظام اسلامي جدا شوند؛ هدف فشار اقتصادي دشمن اين است، و اين محسوس بود؛ اين را انسان مي‌توانست مشاهده كند.
من سال ۸۶ در صحن مطهر علي‌بن‌‌موسي‌‌الرضا عليه‌الصّله و السّلام در سخنراني اول سال گفتم كه اينها دارند مسئله اقتصاد را پيگيري مي‌كنند؛ بعد هم آدم مي‌تواند فرض كند كه اين شعارهاي سال حلقه‌هايي بود براي ايجاد يك منظومه كامل در زمينه مسائل اقتصاد؛ يعني اصلاح الگوي مصرف، مسئله جلوگيري از اسراف، مسئله همت مضاعف و كار مضاعف، مسئله جهاد اقتصادي، و امسال توليد ملي و حمايت از كار و سرمايه ايراني. ما اينها را به‌عنوان شعارهاي زودگذر مطرح نكرديم؛ اينها چيزهايي است كه مي‌تواند حركت عمومي كشور را در زمينه اقتصاد ساماندهي كند؛ مي‌تواند ما را پيش ببرد. ما بايد دنبال اين راه باشيم.1
1. 03/05/91 بيانات در ديدار كارگزاران نظام (چهارم رمضان المبارك1۴۳۳ )
طرح‌هاي اقتصاد مقاومتي و ثمر بخش بودن آنها
به نظر ما طرح‌هاي «اقتصاد مقاومتي» جواب مي‌دهد. همين مسئله سهميه‌بندي بنزين كه اشاره كردند، جواب داد. اگر چنانچه بنزين سهميه‌بندي نمي‌شد، امروز مصرف بنزين ما از صد ميليون ليتر در روز بالاتر مي‌رفت. توانستند اين را كنترل كنند؛ كه خب! امروز در يك حد خيلي خوبي هست. حتّي بايد جوري باشد كه هيچ به بيرون نيازي نباشد، كه الحمدللّه نيست. تحريم بنزين را در برنامه داشتند؛ اقتصاد مقاومتي تحريم بنزين را خنثي كرد. و بقيه چيزهايي كه مورد نياز كشور است.
هدفمند كردن يارانه‌ها هم در جهت شكل دادن به اقتصاد ملي است؛ كه اينها مي‌تواند هم رونق ايجاد كند - در توليد، در اشتغال - و هم موجب رفاه شود؛ اينها مايه رشد توليد كشور، رشد اقتصادي كشور، مايه اقتدار يك كشور است. با رشد توليد، يك كشور در دنيا اقتدار حقيقي و آبروي بينالمللي پيدا مي‌كند. اين كار بايستي به انجام برسد. و استفاده حداكثري از زمان و منابع و امكانات. از زمان بايد حداكثر استفاده بشود. طرح‌هايي كه سال‌هاي متمادي طول مي‌كشيد، امروز خوشبختانه با فاصله كمتري انسان مي‌بيند كه فلان كارخانه در ظرف دو سال، در ظرف هجده ماه به بهره‌برداري رسيد. بايد اين را در كشور تقويت كرد.1
1. 03/05/91 بيانات در ديدار كارگزاران نظام (چهارم رمضان المبارك1۴۳۳ )
لزوم پيگيري اقتصاد مقاومتي براي مقابله با فشارهاي دشمن
اينكه ما عرض كرديم «اقتصاد مقاومتي»، اين يك شعار نيست؛ اين يك واقعيت است. كشور دارد پيشرفت مي‌كند. ما افق‌هاي بسيار بلند و نويدبخشي را در مقابل خودمان مشاهده مي‌كنيم. خب! بديهي است كه حركت به سمت اين افق‌ها، معارض‌ها و معارضه‌‌‌‌هايي هم دارد. بعضي از اين معارضهها انگيزههاي اقتصادي دارد، بعضي انگيزههاي سياسي دارد؛ بعضي منطقهاي است، بعضي بينالمللي است. اين معارضهها در مواردي هم منتهي مي‌شود به همين فشارهاي گوناگوني كه مشاهده مي‌كنيد؛ فشارهاي سياسي، تحريم، غير تحريم، فشارهاي تبليغاتي - اينها هست - ليكن در لابه‌‌‌لاي اين مشكلات، در وسط اين خارها، گام‌هاي استوار و همت‌ها و تصميم‌هايي هم وجود دارد كه بناست از وسط اين خارها عبور كند و خودش را به آن نقطه مورد نظر برساند؛ وضع كشور الآن اينجوري است.
به هيچ وجه ما در بنبست نيستيم؛ به هيچ وجه با مشكلاتي كه ما را از تصميم به ادامه راه باز بدارد، مواجه نيستيم؛ چنين مشكلاتي وجود ندارد. بله! مشكلات هست؛ اما همه اين مشكلات، كوچك‌تر از تصميم و اراده و هدف‌ها و آرمان‌هاي اين ملت و اين كشور است. در بستر نرم و راحتي نمي‌خواهيم بخوابيم و تكيه بزنيم و استراحت كنيم؛ نه، وسط ميدانيم؛ اما اين ميدان، يك ميدان دشوار و در عين حال شوق‌‌‌آفرين است؛ ... خب! ما بايد هر كدام نقش خودمان را بشناسيم و آن را ايفاء كنيم. يكي از بخش‌هاي ما، اقتصاد است و خاصيت اقتصاد در يك چنين شرايطي، اقتصاد مقاومتي است؛ يعني اقتصادي كه همراه باشد با مقاومت در مقابل كارشكني دشمن، خباثت دشمن؛ دشمناني كه ما داريم. به نظر من يكي از بخش‌هاي مهمي كه مي‌تواند اين اقتصاد مقاومتي را پايدار كند، همين كار شماست؛ همين شركت‌هاي دانشبنيان است؛ اين يكي از بهترين مظاهر و يكي از مؤثرترين مؤلفههاي اقتصاد مقاومتي است؛ اين را بايد دنبال كرد.2
2. ۹۱/۰۵/۰۸ بيانات در ديدار جمعي از پژوهشگران و مسئولان شركت‌هاي دانشبنيان
اقتصاد مقاومتي؛ مطالبه عمومي
در زمينه مسائل اقتصادي، «اقتصاد تهاجمي» را مطرح كردند؛ عيبي ندارد. بنده فكر اقتصاد تهاجمي را نكردم. اگر واقعاً يك تبيين دانشگاهي و آكادميك نسبت به اقتصاد تهاجمي - به قول ايشان، مكمل اقتصاد مقاومتي - وجود دارد، چه اشكالي دارد؟ آن را هم مطرح كنيم. آنچه كه به نظر ما رسيده، اقتصاد مقاومتي بوده. البته اقتصاد مقاومتي فقط جنبه نفي نيست؛ اين‌جور نيست كه اقتصاد مقاومتي معنايش حصار كشيدن دور خود و فقط انجام يك كارهاي تدافعي باشد؛ نه! اقتصاد مقاومتي يعني آن اقتصادي كه به يك ملت امكان مي‌دهد و اجازه مي‌دهد كه حتّي در شرايط فشار هم رشد و شكوفايي خودشان را داشته باشند. اين يك فكر است، يك مطالبه عمومي است. شما دانشجو هستيد، استاد هستيد، اقتصاددان هستيد؛ بسيار خوب، با زبان دانشگاهي، همين ايده اقتصاد مقاومتي را تبيين كنيد؛ حدودش را مشخص كنيد؛ يعني آن اقتصادي كه در شرايط فشار، در شرايط تحريم، در شرايط دشمني‌ها و خصومت‌هاي شديد مي‌تواند تضمين كننده رشد و شكوفايي يك كشور باشد.4 4. ۹۱/۰۵/۱۶ بيانات در ديدار دانشجويان
تدبير ش 78 شهريور و مهر 91
ضرورت تكيه به بخش درون‌زاي اقتصاد
يك ركن ديگر اقتصاد مقاومتي، حمايت از توليد ملي است؛ صنعت و كشاورزي.
آمار‌هايي كه آقايان مي‌دهند، آمارهاي خوبي است؛ ليكن از آن طرف هم از داخل دولت، خود مسئولين به ما مي‌گويند كه بعضي كارخانه‌‌‌ها دچار مشكلند، اختلال دارند، در بعضي جا‌ها تعطيلي صنايع وجود دارد ... خب! بايد اين را علاج كرد. اينها طبعاً ايجاد اشكال مي‌كند. ... بالاخره حمايت از توليد ملي، آن بخشِ درون‌زاي اقتصاد ماست و به اين بايستي تكيه كرد.1
1. 02/06/91 بيانات در ديدار رئيس‌جمهوری و اعضاي هيات دولت
ممنوعيت مصرف اقلام خارجي
به مصرف توليدات داخلي هم اهميت بدهيد. در دستگاه شما، در وزارتخانه شما، اگر كار جديدي انجام مي‌گيرد، اگر چيز جديدي خريده مي‌شود، اگر همين اقلام روزمره‌‌اي كه مورد نياز وزارتخانه است تهيه مي‌شود، سعي كنيد همهاش از داخل باشد؛ اصرار بر اين داشته باشيد؛ خود اين، يك قلم خيلي بزرگي مي‌شود. اصلاً ممنوع كنيد و بگوييد هيچ كس حق ندارد در اين وزارتخانه جنس خارجي مصرف كند. به نظر من اينها مي‌تواند كمك كند.1 1. 02/06/91 بيانات در ديدار رئيس‌جمهوری و اعضاي هيات دولت
لزوم توجه به اقتصاد دانشبنيان
يك مسئله ديگر در سرفصل اقتصاد مقاومتي، اقتصاد دانشبنيان است. ... اين بخش شركت‌هاي دانشبنيان و فعاليت‌هاي اقتصادي دانشبنيان خيلي جاده باز و اميدبخشي است. البته آنها گلايه‌‌هايي هم داشتند. به نظر من دوستان مسئول در دولت كه كارشان به اين بخش ارتباط پيدا مي‌كند - چه وزارت صنعت و معدن و تجارت، چه وزات علوم - به اين مسئله شركت‌هاي دانشبنيان بپردازند و گلايه‌‌‌هايشان را بشنوند و آنها را برطرف كنند. زمينه بسيار خوبي است. ما استعدادهاي برجسته‌‌اي داريم كه مي‌توانند در اين مورد كمك كنند.1 1. 02/06/91 بيانات در ديدار رئيس‌جمهوری و اعضاي هيات دولت
ضرورت توجه به مسئله توليد ملي
اساس قضيه، امروز عبارت است از توليد ملي. علاج اصلي و بنياني، عبارت است از توليد ملي؛ هماني كه ما در شعار سال عرض كرديم: توليد ملي، كار و سرمايه ايراني. گراني را اين از بين مي‌برد، توليد را اين افزايش مي‌دهد، اشتغال را اين به وجود مي‌آورد، بيكاري را اين از بين مي‌برد، سرمايه‌هاي ملي را به كار مي‌اندازد، روحيه استغناي ملت ايران را تقويت مي‌كند. مسئولين كشور در سطوح مختلف بايد هرچه مي‌توانند، به مسئله توليد ملي توجه كنند. البته خطاب ما در درجه اول به مسئولين درجه يك است در سطوح بالاي كشوري؛ چه در مجلس، چه در دولت؛ ليكن سطوح بعدي، سطوح پاييني، سطوح استاني، همه بايد توجه كنند.23
23. ۹۱/۰۷/۱۹ بيانات در اجتماع بزرگ مردم بجنورد
تدبير ش 81 اسفند 91 و فروردين 92
ضرورت توجه به توليد ملي
آنچه را كه ما در سال ۹۲ در پيشِ رو داريم، باز عمدتاً در دو عرصه مهم اقتصاد و سياست است. در عرصه اقتصاد، به توليد ملي بايد توجه شود؛ همچنان كه در شعار سال گذشته بود. البته كارهايي هم انجام گرفت، منتها ترويج توليد ملي و حمايت از كار و سرمايه ايراني، يك مسأله بلندمدت است؛ در يك سال به سرانجام نمي‌رسد. خوشبختانه در نيمه دوم سال ۹۱ سياست‌هاي توليد ملي تصويب شد و ابلاغ شد. يعني درواقع اين كار ريلگذاري شد كه بر اساس آن، مجلس و دولت مي‌توانند برنامهريزي كنند و حركت خوبي را آغاز كنند و انشاءالله با همت بلند و با پشتكار پيش بروند.14 14. 30/12/91 پيام نوروزي به مناسبت آغاز سال ۱۳۹۲
تدبير ش 82 ارديبهشت و نيمه اول خرداد92
مصرف جنس خارجي در دستگاه‌هاي دولتي مطلقاً ممنوع
من تأكيد مي‌كنم، اصرار مي‌كنم، از همه ملت ايران درخواست مي‌كنم: برويد به سمت مصرف توليدات داخلي! اين كار كوچكي نيست؛ اين كار كم‌اهميتي نيست؛ اين يك كار بزرگ است. البته دستگاه‌هاي حكومتي و دولتي - دولتي به معناي عام - در اين جهت وظيفه مضاعف دارند. فلان وزارتخانه، فلان سازمان، فلان اداره وقتي مي‌خواهد جنس داخلي خودش را تأمين كند، مطلقاً بايد از جنس خارجي استفاده نكند؛ بروند سراغ توليدات داخلي.1 1. ۹۲/۰۲/۰۷ بيانات در ديدار كارگران و فعالان بخش توليد كشور به مناسبت هفته كارگر
وظيفه دولت و مردم در خلق حماسه اقتصادي
ما عرض كرديم: «حماسه سياسي» و «حماسه اقتصادي». حماسه اقتصادي فقط دست دولت نيست؛ البته برنامه‌ريزي‌هاي دولت مؤثر است. حماسه يعني واقعه جهادگونه و پرشور؛ اين را بايد ملت ايران و مسئولان كشور مورد نظر قرار دهند؛ ضعف‌ها را، خلأها را پُر كنند؛ اول بشناسند. در همه برنامه‌ريزي‌ها بايد زندگي و معيشت طبقات ضعيف مورد توجه قرار گيرد؛ بعد براي آنها برنامهريزي كنند. اين مي‌شود حماسه. آحاد مردم، چه در مصرفشان، چه در توليدشان؛ بخش‌هاي مولّد يك‌جور، بخش‌هاي مصرف‌كننده يك‌جور، بخش‌هاي خدمات يك‌جور؛ بدانند كه براي پيشرفت كشور حركتِ جهش‌گونه لازم است، خلق حماسه لازم است؛ آن وقت كشور پيش خواهد رفت، استقرار پيدا خواهد شد. حماسه سياسي و حماسه اقتصادي، دو توأمانند؛ هر كدامي ديگري را تقويت مي‌كند و حفظ مي‌كند و نگه مي‌دارد.1 1. ۹۲/۰۲/۰۷ بيانات در ديدار كارگران و فعالان بخش توليد كشور به مناسبت هفته كارگر
عزم راسخ مردم و مسئولان براي مأيوس كردن دشمن در فشار اقتصادي
ما كه اول سال عرض كرديم حماسه سياسي و اقتصادي، فهميديم چه داريم مي‌گوييم؛ دشمن هم فهميد كه ما چه داريم مي‌گوييم. دشمن با تحريم و با فشار اقتصادي گوناگون سعي كرد مردم را از ميدان خارج كند. مي‌گويند كه ما با مردم دشمن نيستيم. دروغ مي‌گويند؛ راحت، با وقاحت! بيشترين فشار براي اين است كه مردم ناراحت شوند؛ مردم در تنگنا قرار بگيرند؛ مردم زير فشار قرار بگيرند؛ شايد بتوانند به اين وسيله بين مردم و نظام اسلامي فاصله ايجاد كنند. هدف، فشار بر مردم است. اگر چنانچه اين حركت عظيم اقتصادي، اين جهش اقتصادي، اين برنامهريزي درست، چه در بخش قانونگذاري، چه در بخش اجراء، در سطوح مختلف، مورد توجه قرار بگيرد، همه اين فشارها خنثي خواهد شد. ملت ايران و مسئولان كشور بايد با عزم راسخ، دشمن را مأيوس كنند.1
1. ۹۲/۰۲/۰۷ بيانات در ديدار كارگران و فعالان بخش توليد كشور به مناسبت هفته كارگر
تدبير ش 84 شهريور و مهر 92
معناي اقتصاد مقاومتی و لزوم ايجاد آن در كشور
مباني اقتصاد مقاومتي و مجموعه سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي تدوين‌شده است، براي مشورت فرستاده شده به مجمع تشخيص مصلحت، آنجا دارند بررسي مي‌كنند. اقتصاد مقاومتي به معناي رياضت اقتصادي نيست، به معناي در لاك خود رفتن نيست؛ يك معناي كاملاً معقول‌تر و عميق‌تري دارد كه قابل فهم و قابل دفاع است؛ و علاج هم همين است؛ ما بايد بتوانيم يك اقتصادي را در كشور به‌وجود بياوريم كه در مقابل بحران‌ها و جزرومدهاي بينالمللي مقاوم باشد، آسيب نبيند؛ اين لازم است.2
2. 06/06/92 بيانات در ديدار رئيس‌جمهور و اعضاي هيأت دولت در پنجمين روز از هفته دولت
تدبير ش 86 - آذر و دی و بهمن92
ابلاغ سياست‌هاي کلي «اقتصاد مقاومتي» به رؤساي قواي سه‌گانه و رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام تکراردرط1 - ساير
بسم‌اللّه الرحمن الرحيم
ايران اسلامي با استعدادهاي سرشار معنوي و مادي و ذخائر و منابع غني و متنوع و زيرساخت‌هاي گسترده و مهم‌تر از همه، برخورداري از نيروي انساني متعهد و كارآمد و داراي عزم راسخ براي پيشرفت، اگر از الگوي اقتصادي بومي و علمي برآمده از فرهنگ انقلابي و اسلامي كه همان اقتصاد مقاومتي است، پيروي كند نه تنها بر همه مشكلات اقتصادي فائق مي‌آيد و دشمن را كه با تحميل يك جنگ اقتصادي تمام عيار در برابر اين ملت بزرگ صف‌آرايي كرده، به شكست و عقب‌نشيني وا مي‌دارد، بلكه خواهد توانست در جهاني كه مخاطرات و بي‌اطميناني‌هاي ناشي از تحولات خارج از اختيار، مانند بحران‌هاي مالي، اقتصادي، سياسي و ... در آن رو به افزايش است، با حفظ دستاوردهاي كشور در زمينه‌هاي مختلف و تداوم پيشرفت و تحقق آرمان‌ها و اصول قانون اساسي و سند چشم‌انداز بيست ساله، اقتصاد متكي به دانش و فناوري، عدالت بنيان، درون‌زا و برون‌گرا، پويا و پيشرو را محقق سازد و الگوئي الهام‌بخش از نظام اقتصادي اسلام را عينيت بخشد.
اكنون با مداقه لازم و پس از مشورت با مجمع تشخيص مصلحت نظام، سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي كه در ادامه و تكميل سياست‌هاي گذشته، خصوصاً سياست‌هاي كلي اصل 44 قانون اساسي و با چنين نگاهي تدوين شده و راهبرد حركت صحيح اقتصاد كشور به سوي اين اهداف عالي است، ابلاغ مي‌گردد.
لازم است قواي كشور بي‌درنگ و با زمان‌بندي مشخص، اقدام به اجراي آن كنند و با تهيه قوانين و مقررات لازم و تدوين نقشه راه براي عرصه‌هاي مختلف، زمينه و فرصت مناسب براي نقش‌آفريني مردم و همه فعالان اقتصادي را در اين جهاد مقدس فراهم آورند تا به فضل الهي حماسه اقتصادي ملت بزرگ ايران نيز همچون حماسه سياسي در برابر چشم جهانيان رخ نمايد.
از خداوند متعال توفيق همگان را در اين امر مهم خواستارم.
سيّدعلي خامنه‌اي
29/ بهمن ماه/ 1392
بسم‌اللّه الرحمن الرحيم
سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي
با هدف تأمين رشد پويا و بهبود شاخص‌هاي مقاومت اقتصادي و دستيابي به اهداف سند چشم‌انداز بيست‌ساله، سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي با رويكردي جهادي، انعطاف‌پذير، فرصت‌ساز، مولد، درون‌زا، پيشرو و برون‌گرا ابلاغ مي‌گردد:
1 - تأمين شرايط و فعال‌سازي كليه امكانات و منابع مالي و سرمايه‌هاي انساني و علمي كشور به منظور توسعه كارآفريني و به حداكثر رساندن مشاركت آحاد جامعه در فعاليت‌هاي اقتصادي با تسهيل و تشويق همكاري‌هاي جمعي و تأكيد بر ارتقاء درآمد و نقش طبقات كم‌درآمد و متوسط.
2 - پيشتازي اقتصاد دانشبنيان، پياده‌سازي و اجراي نقشه جامع علمي كشور و ساماندهي نظام ملي نوآوري به‌منظور ارتقاء جايگاه جهاني كشور و افزايش سهم توليد و صادرات محصولات و خدمات دانشبنيان و دستيابي به رتبه اول اقتصاد دانشبنيان در منطقه.
3 - محور قراردادن رشد بهرهوري در اقتصاد با تقويت عوامل توليد، توانمندسازي نيروي كار، تقويتِ رقابت‌پذيري اقتصاد، ايجاد بستر رقابت بين مناطق و استان‌ها و به كارگيري ظرفيت و قابليت‌هاي متنوع در جغرافياي مزيت‌هاي مناطق كشور.
4 - استفاده از ظرفيت اجراي هدفمند‌سازي يارانه‌ها در جهت افزايش توليد، اشتغال و بهرهوري، كاهش شدت انرژي و ارتقاء شاخص‌هاي عدالت اجتماعي.
5 - سهم‌بري عادلانه عوامل در زنجيره توليد تا مصرف متناسب با نقش آنها در ايجاد ارزش، به‌ويژه با افزايش سهم سرمايه انساني از طريق ارتقاء آموزش، مهارت، خلاقيت، كارآفريني و تجربه.
6 - افزايش توليد داخلي نهاده‌ها و كالاهاي اساسي(به‌ويژه در اقلام وارداتي)، و اولويت دادن به توليد محصولات و خدمات راهبردي و ايجاد تنوع در مبادي تأمين كالاهاي وارداتي با هدف كاهش وابستگي به كشورهاي محدود و خاص.
7 - تأمين امنيت غذا و درمان و ايجاد ذخاير راهبردي با تأكيد بر افزايش كمي و كيفي توليد (مواد اوليه و كالا).
8 - مديريت مصرف با تأكيد بر اجراي سياست‌هاي كلي اصلاح الگوي مصرف و ترويج مصرف كالاهاي داخلي همراه با برنامهريزي براي ارتقاء كيفيت و رقابت‌پذيري در توليد.
9 - اصلاح و تقويت همه‌جانبه نظام مالي كشور با هدف پاسخگويي به نيازهاي اقتصاد ملي، ايجاد ثبات در اقتصاد ملي و پيشگامي در تقويت بخش واقعي.
10 - حمايت همه جانبه هدفمند از صادرات كالاها و خدمات به تناسب ارزش افزوده و با خالص ارزآوري مثبت از طريق:
- تسهيل مقررات و گسترش مشوق‌هاي لازم.
- گسترش خدمات تجارت خارجي و ترانزيت و زيرساخت‌هاي مورد نياز.
- تشويق سرمايه‌گذاري خارجي براي صادرات.
- برنامهريزي توليد ملي متناسب با نيازهاي صادراتي، شكل‌دهي بازارهاي جديد، و تنوع بخشي پيوندهاي اقتصادي با كشورها به‌ويژه با كشورهاي منطقه.
- استفاده از ساز و كار مبادلات تهاتري براي تسهيل مبادلات در صورت نياز.
- ايجاد ثبات رويه و مقررات در مورد صادرات با هدف گسترش پايدار سهم ايران در بازارهاي هدف.
11 - توسعه حوزه عمل مناطق آزاد و ويژه اقتصادي كشور به منظور انتقال فناوري‌هاي پيشرفته، گسترش و تسهيل توليد، صادرات كالا و خدمات و تأمين نيازهاي ضروري و منابع مالي از خارج.
12 - افزايش قدرت مقاومت و كاهش آسيب‌پذيري اقتصاد كشور از طريق:
- توسعه پيوندهاي راهبردي و گسترش همكاري و مشاركت با كشورهاي منطقه و جهان به‌ويژه همسايگان.
- استفاده از ديپلماسي در جهت حمايت از هدف‌هاي اقتصادي.
- استفاده از ظرفيت‌هاي سازمان‌هاي بينالمللي و منطقهاي.
13 - مقابله با ضربه‌پذيري درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز از طريق:
- انتخاب مشتريان راهبردي.
- ايجاد تنوع در روش‌هاي فروش.
- مشاركت دادن بخش خصوصي در فروش.
- افزايش صادرات گاز.
- افزايش صادرات برق.
- افزايش صادرات پتروشيمي.
- افزايش صادرات فرآورده‌هاي نفتي.
14 - افزايش ذخاير راهبردي نفت وگاز كشور به منظور اثرگذاري در بازار جهاني نفت و گاز و تأكيد بر حفظ و توسعه ظرفيت‌هاي توليد نفت و گاز، به‌ويژه در ميادين مشترك.
15 – افزايش ارزش افزوده از طريق تكميل زنجيره ارزش صنعت نفت و گاز، توسعه توليد كالاهاي داراي بازدهي بهينه (براساس شاخص شدت مصرف انرژي) و بالا بردن صادرات برق، محصولات پتروشيمي و فرآورده‌هاي نفتي با تأكيد بر برداشت صيانتي از منابع.
16 - صرفه‌جويي در هزينه‌هاي عمومي كشور با تأكيد بر تحول اساسي در ساختارها، منطقي سازي اندازه دولت و حذف دستگاه‌هاي موازي و غيرضرور و هزينه‌هاي زايد.
17 - اصلاح نظام درآمدي دولت با افزايش سهم درآمدهاي مالياتي.
18 - افزايش سالانه سهم صندوق توسعه ملي از منابع حاصل از صادرات نفت و گاز تا قطع وابستگي بودجه به نفت.
19 - شفاف‌سازي اقتصاد و سالم‌سازي آن و جلوگيري از اقدامات، فعاليت‌ها و زمينه‌هاي فسادزا در حوزه‌هاي پولي، تجاري، ارزي و ... .
20 - تقويت فرهنگ جهادي در ايجاد ارزش افزوده، توليد ثروت، بهرهوري، كارآفريني، سرمايه‌گذاري و اشتغال مولد و اعطاي نشان اقتصاد مقاومتي به اشخاص داراي خدمات برجسته در اين زمينه.
21 - تبيين ابعاد اقتصاد مقاومتي و گفتمان سازي آن بويژه در محيط‌هاي علمي، آموزشي و رسانه‌اي و تبديل آن به گفتمان فراگير و رايج ملي.
22 – دولت مكلف است براي تحقق سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي با هماهنگ‌سازي و بسيج پوياي همه امكانات كشور، اقدامات زيررا معمول دارد:
- شناسايي و بكارگيري ظرفيت‌هاي علمي، فني و اقتصادي براي دسترسي به توان آفندي و اقدامات مناسب.
- رصد برنامه‌هاي تحريم و افزايش هزينه براي دشمن.
- مديريت مخاطرات اقتصادي از طريق تهيه طرح‌هاي واكنش هوشمند، فعال، سريع و به هنگام در برابر مخاطرات و اختلال‌هاي داخلي و خارجي.
23 - شفاف و روان‌سازي نظام توزيع و قيمت‌گذاري و روزآمدسازي شيوه‌هاي نظارت بر بازار.
24 - افزايش پوشش استاندارد براي كليه محصولات داخلي و ترويج آن.11
11. 29/11/92 ابلاغ سياست‌هاي کلي «اقتصاد مقاومتي» به رؤساي قواي سه‌گانه و رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام
تدبير ش87 - اسفند92 و فروردين93
راهبردهاي مهم براي اجراي سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي تکرار در (ه1 - ن5)
[بايد] هر يك از قوا نيز بر روند كار خود نظارت دقيق داشته باشند. ... اگر لازمه اجراي سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي، برطرف كردن برخي قوانين معارض باشد، مجلس شوراي اسلامي بايد با شناسايي اين قوانين معارض، آنها را حذف كند. همچنين اگر اجراي اين سياست‌ها نيازمند حذف برخي ضوابط و مقررات دست و پاگير و تنظيم ضوابط جديدِ تسهيل كننده است، دولت با صدور بخشنامه‌هايي اين اقدام را انجام دهد. ... بايد مراقب بود تا قوانين و ضوابط جديد به‌گونه‌اي نباشد كه زمينه‌ساز تراكم و تعارض قوانين شود. ... با حذف قوانين و مقررات معارض سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي و يا احياناً با تصويب قوانين و ضوابط جديد، راه براي اجراي راحت‌تر اين سياست‌ها كه عمدتاً بر عهده دولت است، مهيا خواهد شد. ... افرادي را مأمور پيگيري و اجراي سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي كنيد كه انگيزههاي انقلابي و مردمي و اعتقاد لازم و كافي براي اجراي آنها داشته باشند. ... هماهنگي ميان سه قوه براي اجراي سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي بسيار ضروري است. ... بايد از ايجاد تشكيلات جديد و موازي‌كاري به‌شدت پرهيز شود.1 1. 06/12/92 (گزارش خبري) بيانات در جلسه سران قوا (چگونگي راه‌هاي اجرا و تحقق سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي)
لزوم فرهنگ‌سازي و مشاركت مردم براي اجراي سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي
فرهنگ‌سازي و ايجاد گفتمان رايج و فراگير براي اجراي سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي ضروري است. ... بايد محورهاي اصلي اين سياست‌ها با استدلال صحيح و منطقي براي مردم بيان شوند تا به‌تدريج در بخش‌هاي مختلف جامعه رسوخ پيدا كند و به يك مطالبه عمومي تبديل شود. ... گفتمانسازي در خصوص اقتصاد مقاومتي و تبديل آن به يك گفتمان عمومي، بسياري از مشكلات را بر طرف و كارها را تسهيل خواهد كرد. ... يكي از محورهاي مهم سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي، مشاركت مردم و چگونگي مردمي كردن اقتصاد است. ... كشور در طول ۳۵ سال گذشته به ويژه در پيروزي انقلاب اسلامي و ۸ سال دفاع مقدس از حضور و مشاركت مردم نتايج و ثمرات فراواني به‌دست آورده است و در بخش اقتصاد نيز قطعاً هدايت سرمايه‌هاي كوچك مردم در مسير اقتصاد عمومي بسيار راهگشا و مؤثر خواهد بود. ... با استفاده از ظرفيت‌هاي مردمي، مي‌توان كارهايي را انجام داد كه شايد از عهده چند وزارتخانه هم بر نيايد.1
1. 06/12/92 (گزارش خبري) بيانات در جلسه سران قوا (چگونگي راه‌هاي اجرا و تحقق سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي)
ايجاد تحرک و پويايي در اقتصاد کشور و بهبود شاخص‌هاي کلان
مسئله ايجاد تحرک و پويايي در اقتصاد کشور و بهبود شاخص‌هاي کلان ... از قبيل رشد اقتصادي، از قبيل توليد ملي، از قبيل اشتغال، کاهش تورم، افزايش بهرهوري، رفاه عمومي. در تأمين اين سياست‌ها، تحرکي در اقتصاد کشور و بهبودي در اين شاخص‌ها در نظر گرفته شده؛ و از همه اين شاخص‌ها مهم‌تر، شاخص کليدي و مهم عدالت اجتماعي است. يعني ما رونق اقتصادي کشور را بدون تأمين عدالت اجتماعي به‌هيچ‌وجه قبول نداريم و معتقد به آن نيستيم. کشورهايي هستند که شاخص‌هايشان خيلي خوب است، مطلوب است، رشد اقتصاديشان خيلي بالا است؛ لکن تبعيض، اختلاف طبقاتي، نبود عدالت در آن کشورها محسوس است؛ ما اين را به‌هيچ‌وجه منطبق با خواست اسلام و اهداف جمهوري اسلامي نمي‌دانيم. بنابراين يکي از مهم‌ترين شاخص‌هاي ما، شاخص عدالت اجتماعي است. بايد طبقات محروم از پيشرفت اقتصادي کشور به معناي واقعي کلمه بهره‌مند بشوند.5
5. 20/12/92 بيانات در جلسه تبيين سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي
تدبير بلندمدت براي اقتصاد کشور
مجموعه سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي در واقع يک الگوي بومي و علمي است که برآمده از فرهنگ انقلابي و اسلامي ماست؛ متناسب با وضعيت امروز و فرداي ماست. من شرح خواهم داد که اين مربوط به وضع کنوني و شرايط کنوني کشور نيست، اين يک تدبير بلندمدت براي اقتصاد کشور است؛ مي‌تواند اهداف نظام جمهوري اسلامي را در زمينه مسائل اقتصادي برآورده کند؛ مي‌تواند مشکلات را برطرف کند؛ درعين‌حال پويا هم هست؛ يعني ما اين سياست‌ها را به صورت يک چارچوب بسته و متحجر نديده‌ايم، قابل تکميل است، قابل انطباق با شرايط گوناگوني است که ممکن است در هر برهه‌اي از زمان پيش بيايد؛ و عملاً اقتصاد کشور را به حالت «انعطاف‌پذيري» مي‌رساند؛ يعني شکنندگي اقتصاد را در مقابل تکانه‌هاي گوناگون - که اشاره خواهم کرد - برطرف مي‌کند. اين الگو با تلاش و همفکري افراد صاحبنظر و با بحث در مجمع تشخيص‌مصلحت و حضور رؤساي قوا و مسئولان تهيه شده؛ از کمک صاحب‌نظران اقتصادي براي تهيه اين الگو به‌طور کامل استفاده شده؛ در واقع يکي از محسنات اين الگو اين است که مورد وفاق است؛ يعني در مجمع تشخيص وَرز پيدا کرده است و چکش‌کاري شده، جوانب آن ديده شده؛ رؤساي قوا در مجمع تشخيص حضور دارند، مسئولان گوناگون هم در آنجا هستند، بحث کردند؛ کارِ ملاحظه شده و دقت شده و مستحکم شده‌اي است.5 5. 20/12/92 بيانات در جلسه تبيين سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي
دلايل مقاوم‌سازي اقتصاد کشور
گرايش به اقتصاد مقاومتي مخصوص ما هم نيست؛ امروز در بسياري از کشورها - به‌خصوص در اين سال‌هاي اخير - با تکانه‌هاي شديد اقتصادي که در دنيا به‌وجود آمد، کشورهاي متعددي به دنبال مقاوم‌سازي اقتصاد خودشان برآمدند؛ البته هر کشوري شرايط خاص خودش را دارد. اين اقتصاد سرمايه‌داري با مشکلاتي که ناشي از اين اقتصاد بود، از غرب و از آمريکا سرريز شد به بسياري از کشورها؛ و اقتصاد جهاني در مجموع، يک کل مرتبط به يکديگر است، طبعاً کشورها از اين مشکلات کم‌وبيش متأثر شدند؛ بعضي بيشتر، بعضي کمتر. بنابراين خيلي از کشورها در صدد برآمدند که اقتصاد خودشان را مقاوم‌سازي کنند؛ به تعبيري همين اقتصاد مقاومتي را به شکل متناسب با کشورهايشان برنامهريزي کنند، تحقق ببخشند. به نظر من احتياج ما به اقتصاد مقاومتي بيش از کشورهاي ديگر است؛ ما بيشتر احتياج داريم که اقتصاد خودمان را مقاوم‌سازي کنيم. اولاً به همان دليل مشترک بين ما و ديگر کشورها؛ ما با اقتصاد جهاني مرتبط‌ايم، بناي بر همين ارتباط هم داريم، ما قصد جداشدن و مُنعزِل) برکنار) شدن از اقتصاد جهاني را به‌هيچ‌وجه نداريم و در شرايط کنوني دنيا نمي‌توان هم داشت؛ بنابراين متأثر مي‌شويم از آنچه در دنيا در اقتصادهاي جهاني اتفاق مي‌افتد. ثانياً خصوصيتي است که ما داريم؛ ما به‌خاطر استقلالمان، به‌خاطر عزت‌مداري‌مان، به‌خاطر اصرارمان بر تحت تأثير سياست‌هاي قدرت‌ها قرار نگرفتن، مورد تهاجم و سوء نيت هم قرار داريم؛ يعني نسبت به ما - همچنان که در شرايط کنوني مشاهده مي‌کنيد - انگيزههاي مخالفت و اخلالگري و اشکال‌تراشي و ايجاد مشکل، بيش از بسياري از کشورهاي ديگر است. بنابراين ما بيشتر بايستي اهتمام بورزيم به اينکه پايه‌هاي اقتصاد را محکم کنيم و اقتصادمان را مقاوم‌سازي کنيم؛ نگذاريم وضعيتي وجود داشته باشد که يا حوادث و تکانه‌هاي ناگزير و يا سوءنيت‌ها بتواند در اقتصاد ما اثر بگذارد. بنابراين ما به اين نياز داريم.5
5. 20/12/92 بيانات در جلسه تبيين سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي
توانايي مقاومت اقتصادي در برابر عوامل تهديدزا
توانايي مقاومت در برابر عوامل تهديدزا ... در اين سياست‌ها[اقتصاد مقاومتي] ديده شده و مورد ملاحظه قرار گرفته. همان‌طور که عرض کردم برخي از عوارض مؤثر بر اقتصاد کشورها تکانه‌هاي اقتصادي دنياست که پيش مي‌آيد؛ مثل همان چيزي که در اين سالها پيش آمد و در برهه‌هاي ديگري پيش آمده که اين تأثير مي‌گذارد برروي کشورها.
من يک‌وقتي گفتم، رئيس يکي از کشورهاي آسياي جنوب شرقي آمد و با من ملاقات کرد؛ (۷۶/۹/۱۹) در آن دوره‌اي که در اين منطقه آن شکست عجيب به وجود آمد؛ حرف او به من اين بود؛ گفت: شما فقط بدانيد، ما در يک شب از يک کشور غني تبديل شديم به يک کشور فقير! يعني اقتصاد غير مقاوم اينجوري است. پس يک عامل براي تأثيرگذاري برروي اقتصادها همين تکانه‌هاي گوناگون اقتصادي دنياست که سرريز مي‌شود به کشورها، يک عامل بلاهاي طبيعي است که پيش مي‌آيد، و يک عامل هم تکانه‌هاي تخاصمي است؛ مثل تحريم‌ها و امثال تحريم‌ها. فرض بفرماييد که در مراکز تصميم‌گيري، تصميم‌گيري بشود روي قيمت نفت، يک‌وقت قيمت نفت را مِن‌باب مثال بياورند به شش دلار، کما اينکه براي ما اتفاق افتاد؛ خيلي از اينها عادي نيست؛ اينها کارهاي پيش‌بيني‌شده و مؤثر و به دنبال تصميم‌گيري‌هاي مشخصي است که از مراکزي دنبال مي‌شود. بنابراين مؤلفه دوم، توانايي مقاومت در برابر عوامل تهديدزاست.5 5. 20/12/92 بيانات در جلسه تبيين سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي
تکيه اصلي سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي
تکيه بر ظرفيت‌هاي داخلي ... در اين سياست‌ها ديده شده؛ من بعداً راجع به اين ظرفيت‌ها، باز مختصري توضيح خواهم داد: چه ظرفيت‌هاي علمي، چه انساني، چه طبيعي، چه مالي، چه جغرافيايي و اقليمي. ما ظرفيت‌هاي مهمي داريم؛ يعني در اين سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي تکيه اصلي برروي ظرفيت‌هاي داخلي است، که بسيار هم گسترده است. نه به اين معنا که ما چشممان را به روي امکانات بيرون کشور مي‌بنديم؛ نه، حتماً استفاده مي‌کنيم - استفاده حداکثري هم مي‌کنيم - منتها نگاه ما، تکيه ما، اعتماد ما بيشتر برروي مسائل داخلي است؛ تمرکز ما روي امکانات داخلي کشور و داشته‌هاي دروني کشور است.5
5. 20/12/92 بيانات در جلسه تبيين سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي
لزوم رويکرد، همت و مديريت جهادي براي تحقق اقتصاد مقاومتي
رويکرد جهادي ... در اين سياست‌ها[اقتصاد مقاومتي] مورد ملاحظه قرار گرفته؛ همت جهادي، مديريت جهادي. با حرکت عادي نمي‌شود پيش رفت؛ باحرکت عادي و احياناً خواب‌آلوده و بي‌حساسيت نمي‌شود کارهاي بزرگ را انجام داد؛ يک همت جهادي لازم است، تحرک جهادي و مديريت جهادي براي اين کارها لازم است. بايد حرکتي که مي‌شود، هم علمي باشد، هم پر قدرت باشد، هم با برنامه باشد، و هم مجاهدانه باشد.
من در جلسه‌اي که با رؤساي محترم سه قوه براي همين مسئله در هفته‌هاي گذشته داشتيم، (۱۳۹۲/۱۲/۵) مطرح کردم. خوشبختانه آقاي رئيس‌جمهور با قاطعيت به من گفتند که آن کساني که در دولت مسئول پيگيري اين کارها هستند، تصميمشان بر همين حرکت جدي و مجاهدانه است؛ خب! اين خيلي خوب است؛ يعني اين لازم است، بدون اين نمي‌شود پيش رفت.5
5. 20/12/92 بيانات در جلسه تبيين سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي
لزوم تأمين امنيت اقلام راهبردي و اساسي
امنيت اقلام راهبردي و اساسي ... در درجه اول غذا و دارو. بايد توليد داخلي کشور طوري شکل بگيرد که کشور در هيچ شرايطي، در زمينه تغذيه و در زمينه دارو دچار مشکل نشود؛ اين يکي از مؤلفههاي اساسي در اين سياست‌هايي[اقتصاد مقاومتي] است که ابلاغ شده. بايد خودکفا باشيم، بايستي زمينه‌هاي کاملاً کفايت کننده مورد توجه قرار بگيرد.5 5. 20/12/92 بيانات در جلسه تبيين سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي
لزوم زمينه‌سازي براي حضور عناصر مختلف در فعاليت‌هاي اقتصادي
مردم‌محوري ... در اين سياست‌ها[اقتصاد مقاومتي] ملاحظه شده. تجربه هم به ما نشان مي‌دهد، بيانات و معارف اسلامي هم تأکيد مي‌کند که هرجا مردم مي‌آيند دست خدا هم هست. «يدُاللهِ مَعَ الجَماعَه»؛(نهج‌البلاغه، خطبه ۱۲۷) هرجا مردم هستند، عنايت الهي و کمک الهي و پشتيباني الهي هم هست؛ نشانه و نمونه آن، دفاع هشت‌ساله، نمونه آن خود انقلاب، و نمونه آن گذر از گردنه‌هاي دشوار اين ۳۵ سال [است] چون مردم در ميدان بودند، کارها پيش رفته؛ ما در زمينه اقتصادي به اين کمتر بها داديم. سياست‌هاي اصل ۴۴ را که ما تصويب کرديم و ابلاغ کرديم، براي همين بود؛ البته حق آن چنان‌که بايد و شايد اداء نشد. من در همين‌جا همان سالها، در جلسه با مسئولين راجع به سياست‌هاي اصل ۴۴ صحبت کردم؛(دست‌اندرکاران اجراي اصل۴۴ قانون اساسي۱۳۸۵/۱۱/۳۰) مورد تصديق همه بود؛ در عمل هم کارهايي انجام گرفت که بايستي شکرگزار بود، لکن آنچنان که حق آن سياست‌ها بود عمل نشد. ما بايست به مردم تکيه کنيم، بهاء بدهيم؛ مردم با امکاناتشان بايد بيايند در وسط ميدان اقتصادي؛ فعالان، کارآفرينان، مبتکران، صاحبان مهارت، صاحبان سرمايه، نيروهاي متراکم و بي‌پاياني که در اين کشور وجود دارد، که واقعاً اين نيروها هم بي‌شمارند. بنده سال‌هاي متمادي است که سروکار دارم با قشرهاي مختلف مردم؛ درعين‌حال گاهي يک چيزهايي براي ما آشکار مي‌شود که من مي‌بينم از اينها هم غافل بوديم. اين‌قدر عناصر آماده به کار، يا داراي مهارت، يا داراي ابتکار، يا داراي دانش، يا داراي سرمايه در کشور هستند که اينها تشنه کاراند؛ دولت بايستي براي حضور اينها زمينه‌سازي کند، اينها را راهنمايي کند که کجاها مي‌توانند توان خودشان را به کار ببندند، از آنها حمايت بکند؛ مسئوليت عمده دولت اين است. حالا فعاليت اقتصادي دولت در يک بخش‌هاي ناگزيري، قهراً وجود خواهد داشت؛ لکن بايد فعاليت اقتصادي به مردم داده بشود؛ که در اين سياست‌ها مورد ملاحظه قرار گرفت.5
5. 20/12/92 بيانات در جلسه تبيين سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي
اقتصاد مقاومتي، يک الگوي اقتصادي
يک ظرفيت ديگر سرمايه‌هاي معدني است. رتبه اول نفت و گاز [هستيم] که سال گذشته بنده اول سال گفتم،(۱۳۹۱/۱/۱) ما در مجموع دارايي نفت و گازِ زير زمين، در دنيا اول‌ايم؛ در گاز، دوم؛ در نفت هم دوم يا سوم؛ اخيراً آقاي رئيس‌جمهور يک گزارشي به من دادند که در خصوص گاز اول‌ايم، در قطعاً نفت دوم‌ايم، اين خيلي چيز مهمي است؛ هيچ کشوري در دنيا به قدر ايران ما نفت و گاز ندارد. نفت و گاز رگ حياتي امروز دنياست، لااقل امروز اين‌جور است، تا سالها هم اين‌جور خواهد بود؛ حالا کِي بشريت از نفت و گاز خلاص بشود، بي‌نياز بشود، معلوم نيست. اين ماده حياتي و اصلي، در کشور شما از همه دنيا بيشتر است؛ اين ظرفيت کمي است؟ اين چيز کوچکي است؟ حالا اين نفت و گاز بود، سرمايه‌هاي معدني ديگر [هم همين‌جور] معادن طلا، معادن سيمان، معادن فلزهاي کمياب و فلزهاي ارزشمند. گزارش‌هايي که به ما مي‌رسد خيلي گزارش‌هاي تکان‌دهنده‌اي است در برخي از بخش‌ها؛ اين ظرفيت‌هاي معدني کشور است. ظرفيت‌هاي صنعتي و معدني، متنوع است و انبوه. رتبه هفده در اقتصادهاي جهان - که اين جزو آمارها و گزارش‌هاي بينالمللي است - با حدود هزار ميليارد دلار توليد ناخالص داخلي. سرمايه‌هاي زيربنايي [مثل] راه و سد؛ امروز بيش از ششصد سد در کشور در اندازه‌هاي مختلف وجود دارد؛ انقلاب اسلامي اين کشور را در وضعيتي تحويل گرفت که حدود ده - پانزده سد در سرتاسر کشور بود؛ امروز ششصد و اندي سد در کشور هست؛ در اندازه‌هاي بزرگ و کوچک؛ بعضي از آنها بسيار مهم و بزرگ [است]. مسئله راه هم همين‌جور، آمارهاي راه هم آمارهاي خوبي است. ظرفيت و مزيت جغرافيايي؛ دسترسي به آبهاي آزاد، موقعيت چهارراهي شمال و جنوب و شرق و غرب که مسئله ترانزيت را - که مسئله بسيار مهمي است - براي ما توضيح مي‌دهد. تنوع اقليمي، ظرفيت انرژي‌هاي پاک [مثل] انرژي آب و خورشيد، انرژي هسته‌اي. اين ظرفيت‌ها در کشور وجود دارد. بنابراين اين نکته اول از نکاتي که ما را برمي‌انگيزد که به دنبال يک مدلي و يک الگويي از اقتصاد باشيم که اسم آن اقتصاد مقاومتي است.5 5. 20/12/92 بيانات در جلسه تبيين سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي
لزوم دانشبنيان کردن اقتصاد
نکته دهم از مؤلفههاي سياست‌هاي مقاومتي، مسئله دانش‌محوري است که اين هم يک مشخصه بسيار مهمي است. خوشبختانه وضع علمي امروز کشور اين اجازه را به ما مي‌دهد که اين بلندپروازي را داشته باشيم که بخواهيم اقتصادمان را اقتصاد دانشبنيان کنيم؛ ... ما دانشمند و متخصص و شرکت‌هاي دانشبنيان و افراد مبتکر در کشور زياد داريم؛ و اين جزو مهم‌ترين زيرساخت‌هاي اقتصادي است در هر کشور؛ يعني مهم‌ترين زيرساخت اقتصادي براي يک کشور، وجود نيروهاي انساني است. اگر چنانچه ما به اين نکته که نکته دهم بود توجه کنيم، طبعاً چرخه علم تا ثروت - مخصوصاً در بخش‌هايي که داراي مزيت هستند - به راه خواهد افتاد و امتداد پيدا خواهد کرد؛ و اين در اقتصاد مقاومتي انشاءالله روي مي‌دهد.5
5. 20/12/92 بيانات در جلسه تبيين سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي
اقتصاد مقاومتي، سياست مقطعي يا بلندمدت؟
سؤال اين است که: آيا مطرح کردن اقتصاد مقاومتي در شرايط کنوني، به معناي اين است که ما يک حرکت مقطعي مي‌خواهيم انجام بدهيم؟ چون حالا کشور دچار تحريم و دچار فشار و دچار جنگ اقتصادي است، همچنان که مثلاً هيئت‌هاي فکر و عمل براي مقابله با جنگ اقتصادي تشکيل مي‌شود، اين سياست‌ها را براي اين ابلاغ کرده‌ايم؟ جواب اين است که نه! به‌هيچ‌وجه اينجوري نيست؛ اين سياست‌ها سياست‌هاي بلندمدت است؛ براي امروز هم مفيد است، براي دوراني که هيچ تحريمي هم ما نداشته باشيم مفيد است؛ يعني سياست‌هاي بلندمدتي است که بناي اقتصاد کشور بر اينها گذاشته مي‌شود؛ تدبير مقطعي نيست، اين يک تدبير بلندمدت است، يک سياست راهبردي است. طبعاً کشوري مثل کشور ما - کشور ما کشور بزرگي است، کشور ريشه‌داري است، کشور داراي موقعيت ممتازي است، امروز در دنيا کشور بسيار آبرومندي است، داراي فرهنگ مترقي است، داراي سابقه درخشان و مترقي است، داراي هدف‌هاي بلندي است، حرف نويي مطرح کرده، کشوري با اين خصوصيات - نياز دارد به اينکه اقتصاد آن با همان خصوصياتي باشد که در سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي مورد ملاحظه قرار گرفته. عرض کرديم اين سياست‌ها سياست‌هاي متحجري نيست، بسته نيست که اگر چنانچه يک فکر جديد، يک طرح جديد، راه نويي در دنيا به‌وجود آمد، نتواند آن را در خودش هضم کند، به‌هيچ‌وجه اين‌جور نيست؛ قابل انعطاف است، مي‌تواند تکميل بشود، مي‌تواند توسعه پيدا کند، لکن خط مستقيم آن تغيير پيدا نخواهد کرد.5 5. 20/12/92 بيانات در جلسه تبيين سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي
ضرورت مقابله با مشکلات با استفاده از اقتصاد مقاومتي
مشکلاتي ... که داريم - مشکلات مزمن، مشکلات ديرپا - که اينها جز با يک حرکت اقتصادي جمعي مهم، امکان ندارد برطرف بشود؛ يکي از آنها وابستگي به نفت است که عرض کرديم، يکي از آنها عادت به واردات است - آن هم واردات بدون اولويت؛ عادتي است که متأسفانه دچار آن هستيم و اين عادت را هم نتوانستيم کنار بگذاريم؛ نگاهمان به توليد خارجي است - تورم مزمن، بيکاري، معيوب بودن برخي از ساختارهاي اقتصادي ما، اشکال در نظامات مالي ما - نظامات پولي ما، نظامات بانکي ما، نظامات گمرکي ما - اشکال در الگوي مصرف، اشکال در مسئله توليد، اشکال در بهرهوري؛ اينها مشکلات موجود کشور است، بايد با اينها مقابله کرد. يکي از چيزهايي که هر انسان دلسوزي را و هر مسئول با همتي را برمي‌انگيزد که کاري و حرکتي از قبيل اقتصاد مقاومتي انجام بدهد، وجود همين مشکلات است. اينها جز با يک حرکت جهادي و جمعي و دلسوزانه و مستمر ... ميسر نخواهد شد.5
5. 20/12/92 بيانات در جلسه تبيين سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي
عامل بحران‌هاي اقتصادي در جهان
بحران‌هاي اقتصادي جهاني است؛ که البته اشاره کردم قبلاً که ناشي است از اقتصاد غرب و اقتصاد آمريکا؛ در اروپا هم در حقيقت سرريز مشکلاتِ آمريکا [بود که] مشکلات را دامن زد، اگرچه زمينه آن وجود داشت؛ در جاهاي ديگر هم همين‌جور. ما هم که نمي‌خواهيم دُور خودمان حصار بکشيم؛ ما نمي‌توانيم و نمي‌خواهيم که از لحاظ اقتصادي، ارتباطات را با دنيا قطع کنيم؛ نه ممکن است، نه مطلوب است؛ بنابراين تحت تأثير اينها قرار مي‌گيريم، پس بايد مقاوم‌سازي کنيم.5
5. 20/12/92 بيانات در جلسه تبيين سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي
ضرورت استفاده حداقلي از فروش نفت خام
کاهش وابستگي به نفت ... يکي از سخت‌ترين آسيب‌هاي اقتصادي ما همين وابستگي به نفت است. اين نعمت بزرگ خدادادي براي کشور ما در طول ده‌ها سال مايه فروريختگي‌هاي اقتصادي و فروريختگي‌هاي سياسي و اجتماعي شد؛ بايد ما يک فکر اساسي بکنيم. ما نمي‌گوييم از نفت استفاده نشود، [بلکه] تکيه ما بر استفاده حداقلي از فروش نفت خام است؛ نفت را مي‌توان به‌صورت فرآورده در اختيار گذاشت؛ که در اين سياست‌ها ديده شده. يک کار اساسي و مهمي که بايد انجام بگيرد اين است؛ اين همت بلندي لازم دارد که ما در بند سيزده اين سياست‌ها به اين پرداختيم و جداً بايد اين بند عملياتي بشود.5
5. 20/12/92 بيانات در جلسه تبيين سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي
الزامات اجرايي شدن سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي
الزامات و انتظارات[اقتصاد مقاومتي] ... خب! حالا اين طرح بزرگ، اين نقشة‌راه همه‌جانبه و وسيع، مطرح شد؛ صِرف مطرح کردن سياست‌ها که مشکلي را حل نمي‌کند؛ اين آغاز راه است. کارهايي بايد انجام بگيرد:
در درجه اول، عزم جدي مسئولان و مديران اصلي و فعالان مردمي است؛ بايد تصميم بگيرند مسئولين کشور - در درجه اول، قوه مجريه، مسئولان دولت؛ و نيز قوة‌مقننه؛ و قوه قضائيه؛ و بخش‌هاي گوناگوني که ارتباطي با مسائل اقتصادي دارند - و حتماً بايستي در اين مسئله، عزم جدي و راسخ داشته باشد. بدون تصميم جدي و راسخ، کار پيش نخواهد رفت.
دوم، ورود در ميدان عمل [است] عمل در اينجا يک عمل صالح است؛ هرکسي که در اين زمينه اقدام و عمل بکند، قطعاً مصداق «وَ عَمِلوا الصلِحت»(عصر،۳) خواهد بود. اين طرح کلي، اين نقشة‌راه بزرگ، بايد تبديل بشود به برنامه، برنامه‌هاي گوناگون؛ اگر اين شد، آن‌وقت حماسه اقتصادي به معناي واقعي کلمه به‌وجود خواهد آمد. ما امسال را گفتيم سال حماسه سياسي و حماسه اقتصادي، بحمدالله حماسه سياسي به‌وجود آمد؛ حماسه اقتصادي متأسفانه تأخير افتاد؛ لکن حالا در پايان سال، اين سرآغازي براي حماسه اقتصادي خواهد بود که قطعاً بايد انشاءالله در سال ۹۳ با جديت کامل از سوي مسئولين دنبال بشود و در عمل بايد شروع بشود.
مسئله سوم، تبديل به برنامه و سياست‌هاي اجرايي است که دستور اين کار از سوي رؤساي سه قوه داده شده؛ هم رئيس‌جمهور محترم، هم رئيس محترم قوه مقننه، هم رئيس محترم قوه قضائيه دستور داده‌اند به زيرمجموعه خودشان که برنامه‌هاي اجرايي را در هر بخشي تهيه کنند؛ منتها من مي‌خواهم تأکيد کنم بر روي زمان‌بندي؛ بايد زمان‌بندي کنيد. من بخشنامه‌هايي که آقاي معاون اول براي دستگاه‌ها فرستاده بودند، ديدم؛ بايد زمان‌بندي بشود، مشخص بشود که چقدر کار پيش رفت و تا کِي انتظار تحقق اين برنامه‌سازي و بعد اجراء را بايدداشت؛ بايد شتاب بگيرد؛ سهم هر قوه‌اي معين بشود. در قواي مختلف - به‌خصوص قوه مجريه - سهم هر دستگاهي مشخص بشود؛ شاخص‌ها - به‌خصوص شاخص‌هاي زماني - معين بشود که بتوان نظارت کرد و بتوان پيشرفت کار را و صحت مسير را فهميد.
چهارم، هماهنگي ميان بخش‌هاي گوناگون است که البته سازوکار اين هماهنگي را بايد رؤساي قوا معين کنند. هماهنگي کمک خواهد کرد، هماهنگي بين مجلس و دولت، بين مجلس و دولت و قوه قضائيه. در بخش‌هايي بدون هماهنگي نمي‌شود حرکت کرد؛ در بخش‌هايي هم هماهنگي داراي تأثير است ولو نه به آن اندازه؛ به هر حال هماهنگي لازم است. سازوکار هماهنگي را بايد رؤساي سه قوه انشاءالله تهيه کنند.
مسئله پنجم، نظارت در همه سطوح است؛ بايد نظارت بشود؛ هم رؤساي قوا بايد دستگاه‌هاي خودشان را تحت نظارت قرار بدهند، هم مجمع تشخيص موظف است که به مسئوليت نظارتي که داده شده به‌طور کامل عمل کند و ببيند که چه دارد اتفاق مي‌افتد؛ رهبري و دستگاه ما هم نظارت خواهد کرد انشاءالله. بنابراين نظارت يکي از الزامات اصلي است.
مطلب ششم، رفع موانع است. موانعي وجود دارد که اينها را مي‌شود برداشت: موانع قانوني [وجود دارد] - که من به رؤساي محترم سه قوه در آن جلسه‌اي که داشتيم، گفتم: «قانون روي قانون آمدن» کار را مشکل مي‌کند، قوانين مزاحم را بايد برداشت؛ اين کار را مجلس مي‌تواند انجام بدهد؛ والا ما حالا قوانيني داريم، [اگر] باز يک قانوني روي آن قانون وضع بکنيم، قابل تفسير و مشکل‌تراشي است؛ بايد ملاحظه کرد، دقت کرد، قوانين مزاحم را پيدا کرد - موانع حقوقي و قضائي هم وجود دارد؛ اينها را بايد شناسايي کرد و برداشت. بايستي فعالان اقتصادي، کارآفرينان، مبتکران، سرمايه‌گذاران، دانشمندان، احساس کنند که با موانع غير معقول مواجه نيستند، بتوانند حرکت کنند.
الزام هفتم و کار لازم هفتم، گفتمان سازي است؛ بايد تصوير درستي از اقتصاد مقاومتي ارائه بشود؛ البته صداوسيما و رسانه‌هاي کشور موظف‌اند اما مخصوص آنها نيست. دستگاه‌هاي تبليغاتي مخالف با کشور، مخالف با انقلاب، مخالف با پيشرفت ملي ما، خيلي چيزها در چنته دارند و شروع هم کرده‌اند - ما ديديم - بعد از اين هم بيشتر[خواهند کرد] درباره اقتصاد مقاومتي، اشکال‌تراشي، مانع‌تراشي، گاهي هو کردن، بي‌اهميت جلوه دادن آنچه که در کمال اهميت و نهايت اهميت است؛ از اين کارها مي‌کنند. نقطه مقابل آنها بايستي کار بشود؛ مسئولين، صاحبان فکر و دلسوزان، بايستي تصوير درستي را از اين حرکت بزرگ و عمومي ارائه بدهند و گفتمانسازي بشود تا مردم بدانند و معتقد باشند و بخواهند؛ در اين صورت، کار عملي خواهد شد.
آخرين نکته‌اي هم که در اين زمينه عرض مي‌کنم و عرايضم را تمام مي‌کنم، پايش و اطلاع‌رساني است. بايستي مرکز رصد قوي و بينايي وجود داشته باشد که به‌طور دقيق پيشرفت اين کار را پايش کند؛ اطلاعات را گردآوري کنند، پردازش کنند، استنتاج کنند، احياناً آن حرکتي را که بايد در هر مقطعي و هر مرحله‌اي انجام بگيرد مشخص کنند، براي هر بخشي شاخص سنجش معين کنند؛ و در نهايت اطلاع‌رساني به مردم انجام بگيرد؛ يعني مردم دوست دارند بدانند.5 5. 20/12/92 بيانات در جلسه تبيين سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي
اقتصاد مقاومتي و ويژگي‌هاي آن
اقتصاد مقاومتي يعني آن اقتصادي که مقاوم است؛ با تحريکات جهاني، با تکانه‌هاي جهاني، با سياست‌هاي آمريکا و غير آمريکا زيرورو نمي‌شود؛ اقتصادي است متّکي به مردم. سه سؤال درمورد اقتصاد مقاومتي که در حقيقت اقتصاد مقاوم است، وجود دارد؛ من اين سه سؤال را مطرح مي‌کنم. سؤال اوّل اين است که اقتصاد مقاومتي چه هست و چه نيست؟ خصوصيات مثبت آن و خصوصيات منفي و سلبي آن چيست؟ سؤال دوّم: آيا اقتصاد مقاومتي که داريم شعار آن را مي‌دهيم، تحقّق‌پذير است، ممکن است؟ يا نه، خيالات خام است؟ سؤال سوم: اگر تحقّق اقتصاد مقاومتي ممکن است، الزامات آن چيست، چه کارهايي بايد انجام بگيرد؟ ...
سؤال اوّل: ... اقتصاد مقاومتي چه هست و چه نيست. اوّلاً يک الگوي علمي متناسب با نيازهاي کشور ماست - اين آن جنبه مثبت - امّا منحصر به کشور ما هم نيست؛ يعني بسياري از کشورها، امروز با توجّه به اين تکانه‌هاي اجتماعي و زيروروشدن‌هاي اقتصادي‌اي که در اين بيست سي سال گذشته اتّفاق افتاده است، متناسب با شرايط خودشان به فکر يک چنين کاري افتاده‌اند. پس مطلب اوّل اينکه اين حرکتي که ما داريم انجام مي‌دهيم، دغدغه ديگر کشورها هم هست؛ مخصوص ما نيست.
دوّم اينکه ... اين اقتصاد درون‌زاست. درون‌زا است يعني چه؟ يعني از دل ظرفيت‌هاي خود کشور ما و خود مردم ما مي‌جوشد؛ رشد اين نهال و اين درخت، متّکي است به امکانات کشور خودمان؛ درون‌زا به اين معناست. امّا درعين‌حال درون‌گرا نيست؛ يعني اين اقتصاد مقاومتي، به اين معنا نيست که ما اقتصاد خودمان را محصور مي‌کنيم و محدود مي‌کنيم در خود کشور؛ نه! درون‌زاست، امّا برون‌گراست؛ با اقتصادهاي جهاني تعامل دارد، با اقتصادهاي کشورهاي ديگر با قدرت مواجه مي‌شود. بنابراين درون‌زاست، امّا درون‌گرا نيست. ...
سوّم اينکه اين اقتصادي که به‌عنوان اقتصاد مقاومتي مطرح مي‌شود، مردم‌بنياد است؛ يعني بر محور دولت نيست و اقتصاد دولتي نيست، اقتصاد مردمي است؛ با اراده مردم، سرمايه مردم، حضور مردم تحقّق پيدا مي‌کند. امّا «دولتي نيست» به اين معنا نيست که دولت در قبال آن مسئوليتي ندارد؛ چرا، دولت مسئوليت برنامهريزي، زمينه‌سازي، ظرفيت‌سازي، هدايت و کمک دارد. کار اقتصادي و فعّاليت اقتصادي دستِ مردم است، مال مردم است؛ امّا دولت – به‌عنوان يک مسئول عمومي - نظارت مي‌کند، هدايت مي‌کند، کمک مي‌کند. آن جايي که کساني بخواهند سوءاستفاده کنند و دست به فساد اقتصادي بزنند، جلوي آنها را مي‌گيرد؛ آنجايي که کساني احتياج به کمک دارند، به آنها کمک مي‌کند. بنابراين آماده‌سازي شرايط، وظيفه دولت است؛ تسهيل مي‌کند.
چهارم، ... اين اقتصاد، اقتصاد دانشبنيان است يعني از پيشرفت‌هاي علمي استفاده مي‌کند، به پيشرفت‌هاي علمي تکيه مي‌کند، اقتصاد را بر محور علم قرار مي‌دهد؛ امّا معناي آن اين نيست که اين اقتصاد منحصر به دانشمندان است و فقط دانشمندان مي‌توانند نقش ايفاء کنند در اقتصاد مقاومتي؛ نه‌خير، تجربه‌ها و مهارت‌ها - تجربه‌هاي صاحبان صنعت، تجربه‌ها و مهارت‌هاي کارگراني که داراي تجربه و مهارت‌اند - مي‌تواند اثر بگذارد و مي‌تواند در اين اقتصاد نقش ايفاء کند. اينکه گفته مي‌شود دانش‌محور، معناي آن اين نيست که عناصر با تجربه صنعتگر يا کشاورز که در طول سال‌هاي متمادي کارهاي بزرگي را بر اساس تجربه انجام داده‌اند، اينها نقش ايفاء نکنند؛ نه‌خير، نقش بسيار مهمّي هم به عهده اينها است.
پنجم، اين اقتصاد، عدالت‌محور است؛ يعني تنها به شاخص‌هاي اقتصاد سرمايه‌داري [مثل] رشد ملّي، توليد ناخالص ملّي - اکتفا نمي‌کند؛ بحث اينها نيست که بگوييم رشد ملّي اين‌قدر زياد شد، يا توليد ناخالص ملّي اين‌قدر زياد شد؛ که در شاخص‌هاي جهاني و در اقتصاد سرمايه‌داري مشاهده مي‌کنيد. در حالي که توليد ناخالص ملّي يک کشوري خيلي هم بالا مي‌رود، امّا کساني هم در آن کشور از گرسنگي مي‌ميرند! اين را ما قبول نداريم. بنابراين شاخص عدالت - عدالت اقتصادي و عدالت اجتماعي در جامعه - يکي از شاخص‌هاي مهم در اقتصاد مقاومتي است، امّا معناي آن اين نيست که به شاخص‌هاي علمي موجود دنيا هم بي اعتنايي بشود؛ نه‌خير، به آن شاخص‌ها هم توجّه مي‌شود، امّا بر محور «عدالت» هم کار مي‌شود. عدالت در اين بيان و در اين برنامه به معناي تقسيم فقر نيست، بلکه به معناي توليد ثروت و ثروت ملّي را افزايش دادن است.
ششم، در اينکه ... اقتصاد مقاومتي بهترين راه حلّ مشکلات اقتصادي کشور است شکّي نيست، امّا معناي آن اين نيست که ناظر به مشکلات کنوني کشور است - که يک مقداري از آن مربوط به تحريم است، يک مقداري از آن مثلاً مربوط به غلط بودن فلان برنامه است - نه، اين مال هميشه است. اقتصاد مقاومتي يعني مقاوم‌سازي، محکم‌سازي پايه‌هاي اقتصاد؛ اين چنين اقتصادي چه در شرايط تحريم، چه در شرايط غير تحريم، بارور خواهد بود و به مردم کمک مي‌کند.8 8. ۹۳/۰۱/۰۱ بيانات در حرم مطهر رضوي
ظرفيت‌هاي فوق‌العاده براي تحقق اقتصاد مقاومتي
سؤال دوّم اين بود که: آيا اين برنامه اقتصادي که شما مي‌گوييد اقتصاد مقاومتي، يک امر خيالي و توهّمي است و آرزو داريد که انجام بگيرد؛ يا نه، عملاً ممکن است؟ پاسخ اين است که نه‌خير، کاملاً، عملاً، حتماً ممکن است؛ چرا؟ به‌خاطر ظرفيت‌ها؛ چون اين کشور، داراي ظرفيت‌هاي فوق‌العاده است. من حالا چند قلم از ظرفيت‌هاي کشور را عرض مي‌کنم. اينها چيزهايي است که آمارهاي عجيب‌و‌غريب لازم ندارد، جلوي چشم همه است، همه مي‌بينند.
يکي از ظرفيت‌هاي مهمّ ما، ظرفيت نيروي انساني ماست. نيروي انساني در کشور ما، يکي از بزرگ‌ترين ظرفيت‌هاي کشور ماست؛ اين يک فرصت بزرگ است. عرض کرديم، جمعيت جوان کشور - از پانزده سال تا سي سال - يک حجم عظيم از ملّت ما را تشکيل مي‌دهند؛ اين خودش يک ظرفيت است. تعداد ده ميليون دانش‌آموخته دانشگاه‌ها را داريم؛ ده ميليون از جوان‌هاي ما در طول اين سالها از دانشگاه‌ها فارغ‌التّحصيل شدند. ... علاوه بر اينها، ميليون‌ها نيروي مجرّب و ماهر داريم. ببينيد، همين‌هايي که در دوران جنگ به داد نيروهاي مسلّح ما رسيدند. در دوران جنگ تحميلي، يکي از مشکلات ما، از کار افتادن دستگاه‌هاي ما، بمباران شدن مراکز گوناگون ما، تهيدست ماندن نيروهاي ما از وسايل لازم - مثل وسايل حمل و نقل و اين چيزها - بود. يک عدّه افراد صنعتگر، ماهر، مجرّب، راه افتادند ... يک جماعتي از اينها آمدند؛ آن روز جوان بودند، حالا سنّي از آنها گذشته، امّا همان انگيزه و همان شور در آنها هست - رفتند داخل ميدان‌هاي جنگ، در صفوف مقدّم، بعضي‌هايشان هم شهيد شدند؛ تعميرات کردند، ساخت‌وساز کردند، ساخت‌وسازهاي صنعتي؛ اين پل‌هاي عجيب و غريبي که در جنگ به درد نيروهاي مسلّح ما خورد، امکانات فراوان، خودرو، جادّه، امثال اينها، به‌وسيله همين نيروهاي مجرّب و ماهر به‌وجود آمد؛ امروز هم هستند، امروز هم در کشور ما الي‌ماشاءالله؛ تحصيل‌کرده نيستند، امّا تجربه و مهارتي دارند که گاهي از تحصيل‌کرده‌ها هم بسيار بيشتر و بهتر و مفيدتر است؛ اين هم يکي از امکانات نيروهاي ما است؛ هم در کشاورزي اين را داريم، هم در صنعت داريم.
يکي از ظرفيت‌هاي مهمّ کشور ما منابع طبيعي است. من سال گذشته در همين‌جا راجع به نفت و گاز گفتم که: مجموع نفت و گاز ما در دنيا درجه يک است؛ يعني هيچ کشوري در دنيا به‌قدر ايران، بر روي هم نفت و گاز ندارد. مجموع نفت و گاز ما از همه کشورهاي دنيا - شرق و غرب عالم - بيشتر است. ... بيشترين ذخيره منابع انرژي - که همه دنيا روشني خود، گرماي خود، صنعت خود، رونق خود را از انرژي دارد، از نفت و گاز دارد - در کشور ماست. علاوه بر اين، معادن طلا و معادن فلزّات کمياب در سرتاسر اين کشور پراکنده است و وجود دارد. سنگ آهن، سنگ‌هاي قيمتي، انواع و اقسام فلزهاي لازم و اساسي - که مادر صنايع محسوب مي‌شوند - در کشور وجود دارد؛ اين هم يک ظرفيت بزرگي است.
ظرفيت ديگر موقعيت جغرافيايي ماست؛ ما با پانزده کشور همسايه هستيم که اينها رفت‌وآمد دارند. حمل و نقل ترانزيت يکي از فرصت‌هاي بزرگ کشورهاست؛ اين براي کشور ما هست و در جنوب به درياي آزاد و در شمال به آبهاي محدود منتهي مي‌شود. در اين همسايه‌هاي ما، در حدود ۳۷۰ ميليون جمعيت زندگي مي‌کنند که اين مقدار ارتباطات و همسايه‌ها، براي رونق اقتصادي يک کشور يک فرصت بسيار بزرگي است. اين علاوه بر بازار داخلي خود ما است؛ يک بازار ۷۵ ميليوني که براي هر اقتصادي، يک چنين بازاري، بازار مهمّي است.
يک ظرفيت ديگري که در کشور وجود دارد، زيرساخت‌هاي نرم‌افزاري و سخت‌افزاري است؛ نرم‌افزاري مثل اين سياست‌هاي اصل ۴۴، سند چشم‌انداز و اين کارهايي که در اين چند سال انجام گرفته و همچنين زيرساخت‌هاي گوناگون مثل جاده و سدّ و پل و کارخانه و امثال اينها؛ اينها زمينه‌هاي بسيار خوبي براي پيشرفت اقتصاد کشور است؛ اينها ظرفيت‌هاي يک کشور است. خب! ممکن است کسي بگويد: اگر تحريم نبود از اين ظرفيت‌ها مي‌توانستيد خوب استفاده کنيد، امّا[چون] تحريم هست نمي‌توانيد از اين ظرفيت‌ها استفاده کنيد؛ اين خطا است؛ اين حرف، درست نيست. ما در بسياري از مسائل ديگر هم در عين تحريم توانسته‌ايم به نقطه‌هاي بسيار برجسته و بالا دست پيدا کنيم.8 8. ۹۳/۰۱/۰۱ بيانات در حرم مطهر رضوي
توانمندي کشور در دستيابي به اقتصاد شکوفا
ما در بسياري از مسائل ديگر هم در عين تحريم توانسته‌ايم به نقطه‌هاي بسيار برجسته و بالا دست پيدا کنيم؛ يک مثال آن، توليد علم است؛ يک مثال آن، صنعت و فناوري است؛ در اينها ما تحريم بوديم، الآن هم تحريم هستيم. در مورد دانش‌هاي پيشرفته و روز، الآن هم درهاي مراکز علمي مهم بِروز دنيا به روي دانشمند ايراني و دانشجوي ايراني بسته است، امّا درعين‌حال، ما در نانو پيشرفت کرديم، در هسته‌اي پيشرفت کرديم، در سلّول‌هاي بنيادي پيشرفت کرديم، در صنايع دفاعي پيشرفت کرديم، در صنايع پهپاد و موشک، به کوري چشم دشمن، پيشرفت کرديم؛ چرا در اقتصاد نتوانيم پيشرفت کنيم؟! ما که در اين سر صحنه‌ها و عرصه‌هاي گوناگون اين همه موّفقيت به دست آورديم، در اقتصاد هم اگر عزممان را جزم کنيم و دست به دست هم بدهيم، مي‌توانيم اقتصاد را شکوفا کنيم. چشممان به دست دشمن نباشد که کِي اين تحريم را برمي‌دارد، کِي فلان نقطه را موافقت مي‌کند؛ به درک! نگاه کنيم ببينيم خودمان چه‌کار مي‌توانيم بکنيم.8 8. ۹۳/۰۱/۰۱ بيانات در حرم مطهر رضوي
تدبير ش88 - ارديبهشت و خرداد93
پشتيباني از توليدات داخلي ستون فقرات اقتصاد مقاومتي
دستگاه‌هاي دولتي خودشان را موظّف کنند که براي محصول[توليدات داخلي] ... رقيب خارجي نتراشند؛ يکي از بخش‌هاي اقتصاد مقاومتي که ما گفتيم، اين است. ستون فقرات اقتصاد مقاومتي، توليد داخلي است. توليد داخلي اگر بخواهد رونق پيدا بکند يقيناً بايد، هم به آن کمک تزريق بشود، هم از چيزهايي که مانع رشد آن است جلوگيري بشود، هم براي محصولات، بازار به‌وجود بيايد، هم واردات محصولات مشابه به يک نحوي کنترل بشود - کلمه ممنوع را به کار نمي‌برم - و با محاسبه مورد مراقبت دقيق قرار بگيرد، هم در قراردادهاي خارجي ... دولت کمک بکند. گفتيم اقتصاد ما درون‌زا و برون‌گرا است؛ ما از درون بايد رشد کنيم و بجوشيم و افزايش پيدا کنيم، امّا بايستي نگاه به بيرون داشته باشيم! بازارهاي جهاني متعلّق به ما است! بايد بتوانيم با همّت خود و با ابتکار خود، در اين بازارها حضور پيدا کنيم و اين حضور بدون حمايت دولت امکان‌پذير نيست؛ که البتّه بخش‌هاي مختلف دولتي در اين زمينه مي‌توانند سهم داشته باشند.1 1. ۹۳/۰۲/۱۰ بيانات در ديدار کارگران در گروه صنعتي مپنا
اقتصاد مقاومتي با بکارگيري استعدادها و ظرفيت‌هاي داخلي
اقتصاد مقاومتي، يعني: ما اگر به نيروي داخلي، به ابتکار جوان‌ها، به فعّاليت ذهن‌ها و بازوها در داخل، تکيه کنيم و اعتماد کنيم، از فخر و منّت دشمنان خارجي، خودمان را رها خواهيم کرد. راه درست اين است! معناي اقتصاد مقاومتي اين است که ما نگاه کنيم، ظرفيت‌هاي بي‌پاياني را که در داخل هست، جستجو کنيم. شناسايي کنيم. با برنامهريزي درست و صحيح اين ظرفيت‌ها را فعّال کنيم. اين استعدادها به کار گرفته بشوند. ... هرجايي که ما به ابتکار و استعداد جوانانمان تکيه کرديم، آنجا ناگهان مثل چشمهاي جوشيد، شکوفا شد؛ در قضاياي مربوط به مسائل هسته‌اي، در قضاياي مربوط به مسائل دارويي، در درمان‌هاي گوناگون، در سلّول‌هاي بنيادي، در نانو، در اين برنامه‌هاي صنعتي دفاعي، هرجايي ما سرمايه‌گذاري [کرديم] و به اين نيروي جوان و علاقه‌مند و مؤمن و بااخلاص داخلي تکيه کرديم و به او ارج نهاديم، کارمان پيش رفت؛ خب! به اين برسيم. مسائل اقتصادي هم همين‌جور است؛ ظرفيت‌هاي اقتصادي بايد فعّال بشود. اين، راه پيشرفت کشور است. آن‌وقت کشور، هم از لحاط مادّي و اقتصادي، هم از لحاظ اعتبار بينالمللي، هم از لحاظ عزّت ملّي و اعتمادبه‌نفس ملّت ايران، و هم از لحاظ معنوي و اخلاقي و روحي پيشرفت خواهد کرد. اين راهي است که اميرالمؤمنين در مقابل ما قرار داده است. آن‌وقت با نگاه به اين حقايق است که مي‌فهميم اينکه امام فرمودند: «آمريکا هيچ غلطي نمي‌تواند بکند»(صحيفه امام، ج۱۰، ص۵۱۶) يعني چه؟ آمريکا را از باب مثال گفتند؛ بله! آمريکا هيچ غلطي نمي‌تواند بکند - کمااينکه تا امروز هم نتوانسته است - قدرت‌هاي ديگر هم همين‌جور؛ آنها هم هيچ غلطي نمي‌توانند بکنند. اين غلطي که نمي‌توانند بکنند، فقط غلط نظامي نيست، به‌معناي جامعِ کلمه، هيچ غلطي نمي‌توانند بکنند! نمي‌توانند ملّت ايران را زمين‌گير کنند؛ نمي‌توانند ملّت ايران را عقب نگه دارند؛ نمي‌توانند فشار را بر ملّت ايران به‌نحوي وارد بکنند که به‌خيال خودشان ملّت ايران را به‌زانو دربياورند؛ ملّت ايران به‌زانو درنخواهد آمد.8 8. ۹۳/۰۲/۲۳ بيانات در ديدار اقشار مختلف مردم به‌ويژه مردم استان ايلام
وظيفه مسئولان در بهبود معيشت مردم تکرار در ي3 - د6
از جمله چيزهايي که مردم را به بهشت نزديک مي‌کند، بهبود معيشت مردم است؛ «کادَ الفَقرُ اَن يکُونَ کُفرا».(بحارالانوار، ج۲۷، ص۲۴۷) جامعه‌اي که در آن فقر باشد، بيکاري باشد، مشکلات معيشتي غير قابل حل وجود داشته باشد، اختلاف طبقاتي باشد، تبعيض باشد، شکاف طبقاتي باشد، حالت آرامش ايماني پيدا نمي‌کند. فقر، انسان‌ها را به فساد مي‌کشاند، به کفر مي‌کشاند؛ فقر را بايد ريشه‌کن کرد. کار اقتصادي، فعّاليت اقتصادي بايد به‌طور جدّي در برنامه‌هاي مسئولين قرار بگيرد، که خب! امروز بحمداللَّه مسئولين دنبال اين چيزها هستند. فکرها را بايد منتظم کرد، راه را بايد درست تشخيص داد، درست بايد حرکت کرد.8 8. ۹۳/۰۲/۲۳ بيانات در ديدار اقشار مختلف مردم به‌ويژه مردم استان ايلام
علاج مشکلات کشور با اجراي گام‌هاي اقتصاد مقاومتي
من بر روي اقتصاد مقاومتي تکيه مي‌کنم. اوّلِ سال هم عرض کردم، به شما[نمايندگان مجلس] هم حالا توصيه خواهم کرد، در برنامه ششم که در پيش است، روي اقتصاد و روي فرهنگ و روي علم بايد تکيه کنيد. ... اقتصاد مقاومتي قدم بلندي است که ... دستگاه‌هاي دولتي و دستگاه‌هاي مديريت کشور - چه در مجلس، چه در دولت، چه بخش‌هاي گوناگون - وظايفي در اين زمينه دارند. علاج مشکلات کشور، اقتصاد مقاومتي است. علاج مشکلات کشور را - چه مشکلات اقتصادي، چه مشکلات سياسي - بيرون از اين مرزها نمي‌شود پيدا کرد. کار بکنند؛ هرکس هر تلاشي بلد است، انجام بدهد؛ ما هم موافق‌ايم، بارها هم گفته‌ايم، از همه کساني که در بخش‌هاي مختلف - خارجي، داخلي - ابتکار دارند و حرکت دارند و تحرّک دارند، ما دفاع مي‌کنيم. دفاع صميمانه و واقعي، نه دفاع صوري! امّا معتقديم آن‌چيزي که علاج مشکلات کشور است، در درون کشور است، در درون وجود من و شما است. ما هستيم که مي‌توانيم اقدام بکنيم؛ بلد باشيم که چه‌کار بکنيم و بفهميم که راه درست کدام است و با جرأت و دليري آن کار را انجام بدهيم؛ آن‌وقت مشکلات کشور بلاشک حل خواهد شد. يک گام بزرگ و بلند، همين اقتصاد مقاومتي است. البتّه از روزي که اين سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي اعلام شده است و ذکر آن مکرّر گفته شده است، مسئولين مختلف - دولتي‌ها، مجلس محترم، دستگاه‌هاي مختلف، مسئولان گوناگون - در مقام حمايت و ستايش از اين سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي برآمده‌اند و مکرّر گفته شده، لکن تجربه بنده به من مي‌گويد که: ستايش کافي نيست؛ تعريف کردن کافي نيست؛ حرکت لازم است. بله! افرادي مي‌آيند، مي‌نشينند، در منبرهاي عمومي يا در جلسات خصوصي از مزاياي اين اقتصاد مقاومتي مطالبي را بيان مي‌کنند و غالباً هم درست است، امّا خب! بايد اقدام کرد، عمل کرد.12
12. ۹۳/۰۳/۰۴ بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
تدبير ش89 - تير و مرداد 93
علاج مسئله تحريم، اقتصاد مقاومتي
تحريم را با مجاهدتِ در باب اقتصاد مقاومتي بايستي خنثي کرد. ... برنامه‌هاي اقتصادي براساس و با فرض ماندن تحريم‌ها بايستي برنامهريزي بشود و تعقيب بشود و تحقّق پيدا بکند. فرض کنيم که اين تحريم‌ها ذرّه‌اي و سرِ سوزني کم نخواهد شد؛ که حالا خود آنها هم همين را مي‌گويند. ... بنابراين، علاج مسئله تحريم، عبارت است از همين اقتصاد مقاومتي.5
5. ۹۳/۰۴/۱۶ بيانات در ديدار مسئولان نظام(در نهمين روز ماه مبارک رمضان ۱۴۳۵)
تدابيرحذفی ش89 - تير و مرداد 93
اقتصاد مقاومتي تکيه بر توليد داخلي
اقتصاد مقاومتي را جدّي بگيريد. ... بايد عمل کرد: «وَ لا مِمَّن عَلي غَيرِ عَمَلٍ يتَّکِل»؛ اين‌جور نباشد که به زبان بگوييم، در عمل کُند حرکت بکنيم. در اقتصاد مقاومتي تکيه بر توليد داخلي است، بر استحکام بنيه دروني اقتصاد است. رونق اقتصادي هم اين است؛ رونق اقتصادي با توليد حاصل مي‌شود، با فعّال کردن ظرفيت‌هاي دروني کشور حاصل مي‌شود، نه با چيز ديگر!.5 5. ۹۳/۰۴/۱۶ بيانات در ديدار مسئولان نظام
تدبير ش90 – شهريور و مهر 93
توليد، کليد رونق اقتصادي تکرار در ه1- د6 -ط1
تکيه بر توان و ظرفيت‌هاي داخلي و حمايت از توليد[لازم است]. ... کليد رونق اقتصادي که مورد تأکيد رئيس‌جمهور محترم نيز است، مسئله توليد است. بايد با استفاده از ظرفيت‌هاي فراوان داخلي، توليد را به حرکت درآورد تا رونق اقتصادي و افزايش صادرات غيرنفتي محقق شود. ... دولت بايد بسته سياست‌هاي اقتصادي خود را با سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي تطبيق دهد و مواردي را که غيرمنطبق با اين سياست‌ها است، حذف کند. ... نبايد به اين اقدامات[تثبيت قيمت ارز و کنترل تورم] بسنده کرد. زيرا اين موارد، قدم‌هاي اول هستند. ... دولت بايد اين موضوع[بنگاه‌داري بانک‌ها] را به‌طور جدي پيگيري و حل کند زيرا بانک‌ها بايد در خدمت توليد باشند و اگر در خدمت توليد قرار گيرند، بسياري از مشکلات حل خواهد شد.2 2. 05/06/93 (گزارش خبري) بيانات در ديدار رئيس‌جمهور و اعضاي هيئت دولت
تدبير ش91 – آبان و آذر 93
اقتصاد مقاومتي راه حل مقابله با تحريم‌ها تکرار در ط1
يکي از افراد هيئت مذاکرهکننده[هسته‌اي1+5] چندي پيش حرف خوبي زد. گفت: اگر به توافق هم نرسيديم، آسمان به زمين نميآيد، دنيا به آخر نمي‌رسد؛ خب، نشود. حرف درستي است. ما آنچنان که حالا آنها خيال کردند، ضرر نمي‌کنيم؛ تصوّر کردند که اگرچنانچه چنين بشود، چنان خواهد شد؛ نه! راه حل وجود دارد. راه حل، همين اقتصاد مقاومتي است که ضربههاي دشمن را اوّل کم اثر مي‌کند، کاهش مي‌دهد که اين مالِ کوتاهمدّت است، در ميانمدّت و بلندمدّت به حرکت عظيمِ مردم اوج مي‌دهد. اقتصاد مقاومتي اينجوري است. آنکساني که صاحبنظر در زمينه اقتصادند، بعد از آنکه ما اقتصاد مقاومتي را اعلام کرديم، قضاوتشان اين بود. ما راه حل داريم، آنها راه حل ندارند.7 7. 06/09/93 بيانات در ديدار اعضاي مجمع عالي بسيج مستضعفين به مناسبت هفته بسيج
تدبير ش92 – دي و بهمن 93
فکر اساسي ضربه‌ناپذيري کشور در برابر تحريم‌ها تکرار در و1
فکر اساسي اين است که: کاري کنيد که کشور از اَخم دشمن ضربه نبيند، از تحريم دشمن لطمه نخورد؛ و راه‌هايي هست، کارهايي هست که مي‌شود کرد؛ بعضي را هم کرده‌اند و موفّق بوده است و جواب داده است؛ مي‌شود کارهايي کرد؛ مي‌شود اين حربه را از دست دشمن گرفت، و الاّ اگر چنانچه چشم ما به دست دشمن باشد که: «آقا! اگر اين‌کار را نکردي، تحريم باقي مي‌ماند» [فايده‌اي ندارد]؛ کمااينکه آمريکايي‌ها با کمال وقاحت دارند مي‌گويند: «اگر در قضيه هسته‌اي ايران کوتاه هم بيايد، تحريم‌ها يکجا و همه برداشته نخواهد شد»، اين را صريح دارند مي‌گويند. اين نشان‌دهنده اين است که به اين دشمن نمي‌شود اطمينان کرد؛ نمي‌شود اعتماد کرد. من با مذاکره کردن مخالف نيستم؛ مذاکره کنند؛ تا هروقت مي‌خواهند مذاکره کنند. من معتقدم بايد دل را به نقطه‌هاي اميدبخش حقيقي سپرد، نه به نقطه‌هاي خيالي! نه به نقطه‌هاي خيالي، آنچه لازم است، اين است.3 3. 17/10/93 بيانات در ديدار مردم قم به مناسبت سالروز قيام نوزدهم دي
لزوم جديت و ايستادگي با هدف ناکامي دشمن تکرار در و2
[در مورد اقتصاد مقاومتي] ما در اين سالها خيلي هشدار داديم؛ مسئولين هم خيلي تلاش کردند امّا نه آن هشدارهايي که بنده دادم کافي است، نه آن تلاشي که مسئولين کردند کافي است؛ اينها کافي نيست. بايد کار جدّي انجام بگيرد؛ مردم هم بايستي کمک کنند به دولت، به مسئولين، به قوّه قضائيه تا بتوانند اين کارها را انجام بدهند. ما مي‌توانيم؛ ما در مقابل الم‌شنگه‌اي(سروصدا و دادوفرياد) که دشمنان ما سر تحريم و اين حرف‌ها درمي‌آورند، مي‌توانيم ايستادگي کنيم؛ مي‌توانيم هدف‌هاي آنها را ناکام بگذاريم. وقتي اين کارها را نکنيم، اين فعّاليت‌ها را نکنيم، آن‌وقت نتيجه همين مي‌شود که حالا ملاحظه مي‌کنيد؛ دشمن مي‌نشيند آنجا، براي برنامه هسته‌اي ما شرط‌وشروط معين مي‌کند؛ بعد هم مي‌گويد اگر اين شرط‌وشروط را قبول نکرديد، اين‌جور و آن‌جور تحريم مي‌کنم؛ خب! همين مي‌شود ديگر.13 13. 93/11/29 بيانات در ديدار مردم آذربايجان
تدبير ش93 – اسفند93 و فروردين94
جدّيت درتحقق اقتصاد مقاومتي تکرار در ط1
مسئله اقتصاد مقاومتي ... خب! از وقتي كه اين عنوان مطرح شده، شايد هزار مرتبه از طرف مسئولين با كم و زيادش تأييد شده؛ مسئولين مختلف، فعّالان اقتصادي، حتّي فعّالان سياسي، مسئولين دولتي، مجلس، غيره، مكرّر گفته‌اند: اقتصاد مقاومتي، اقتصاد مقاومتي؛ خب! خوب است؛ لكن با اسم و با تكرار زباني هيچ اتّفاقي نميافتد؛ هيچ اتّفاقي نميافتد. با بردن اسم دارو و تكرار اسم دارو، هيچ بيماري خوب نمي‌شود؛ دارو را بايد مصرف كرد. شما در مجلس، در دولت نگاه كنيد ببينيد كه واقعاً براي اقتصاد مقاومتي به همان مفهوم حقيقي خودش چهكارهايي انجام گرفته و چه كارهايي بايد انجام بگيرد. اين را به نظر من به‌طور جدّي دنبال بكنيد.1
1. 06/11/93 (انتشار 04/12/93) بيانات در ديدار اعضاي ستاد بزرگداشت روز ملّي مهندس
عرصه اقتصاد و کارزار آن تکرار در ط1
امروز عرصه اقتصاد، به‌خاطر سياست‌هاي خصمانه آمريکا، يک عرصه کارزار است، يک عرصه جنگ است، جنگي از نوع خاص. در اين عرصه کارزار، هر کسي بتواند به نفع کشور تلاش کند، جهاد کرده است. امروز هر کسي بتواند به اقتصاد کشور کمک بکند، يک حرکت جهادي انجام داده است. اين جهاد است؛ البتّه جهادي است که ابزار خودش را دارد، شيوه‌هاي مخصوص خود را دارد، بايد اين جهاد را همه با تدبير مخصوص خود و سلاح مخصوص خود انجام بدهند.9 9. ۹۴/۰۱/۰۱ بيانات در حرم مطهر رضوي در اولين روز سال ۱۳۹۴
دشمن و ابزار تحريم يا تحريم تنها ابزار دشمن تکرار در و1
4 نکته چهارم در زمينه اقتصاد اين است که: تحريم تنها ابزار دشمن است. اين را بدانند! تنها ابزار دشمن براي مقابله با ملّت ايران امروز عبارت است از تحريم؛ اگر ما درست عمل کنيم، با تدبير عمل کنيم، تحريم مي‌تواند بي‌اثر بشود. همچنان‌که اشاره کردم، همين دستگاه‌هاي توليدي و صنعتي‌اي که امروز خوشبختانه دستگاه‌هاي دولتي آنها را افتتاح مي‌کنند ازجمله همين فاز دوازدهم پارس جنوبي که قبلاً اشاره کردم و همين پيشرفت‌هاي نظامي و همين پارک‌هاي علم و فنّاوري و امثال اينها کارهايي است که مي‌تواند اين‌جور تحريم را از بين ببرد؛ اثر تحريم را اوّل کاهش بدهد، بعد هم از بين ببرد. تحريم، مشکل‌ترين آنها بود امّا براي ما برکاتي هم داشت. تحريم به ما نشان داد که بايد به خودمان متّکي باشيم و به ما ثابت کرد که مي‌توانيم از نيروهاي دروني خودمان استفاده کنيم. اگر مسئولين دولتي و آحاد مردم و به‌خصوص فعّالان بخش‌هاي اقتصادي همّت بکنند، تلاش بکنند و دستگاه‌هاي رسانه‌اي عمومي هم کمک بکنند که حالا اشاره خواهم کرد انشاءالله خواهيم ديد که تحريم قادر نخواهد بود که ملّت ايران را از پيشرفت باز دارد.9
9. ۹۴/۰۱/۰۱ بيانات در حرم مطهر رضوي در اولين روز سال ۱۳۹۴
تدبير ش94 – ارديبهشت و خرداد 94
پيشرفت‌هاي چشمگير در شرايط تحريم‌هاي سخت
به‌خاطر همّت مسئولان و کارگران و جوانان علاقه‌مند، توليد پيش رفته است. اين را من دارم مشاهده مي‌کنم و مي‌بينم؛ جلوي چشم همه است. فرض بفرماييد در زمينه صنايع نظامي؛ شما امروز را مقايسه کنيد با پانزده سال قبل يا بيست سال قبل يا حتّي ده سال قبل، مي‌بينيد ما پيشرفت‌هاي شگرفي داشتيم؛ پيشرفت‌هاي عجيب و غريبي داشتيم در زمينه توليد نظامي. اين در حالي است که تحريم‌هاي دشمنان در خصوص مسائل نظامي شديدتر است؛ مالِ امسال و پارسال هم نيست؛ از خيلي قبل‌ها چنين تحريم‌هايي با فشار زياد وجود داشته است امّا ما پيشرفت کرديم. يا در زمينه علوم زيستي، زيست فنّاوري، ما پيشرفت‌هاي زيادي کرديم؛ درحالي‌که همان محدوديت‌ها، همان تحريم‌ها وجود داشته است. حتّي در بعضي از دانشگاه‌هاي معروف دنيا به دانشجوي ايراني اجازه نمي‌دادند که در اين رشته‌ها درس بخواند، تحقيق کند، پيشرفت کند، درعين‌حال کشور در اين علوم پيشرفت‌هاي بسيار برجسته و نماياني کرده است که اين را همه مشاهده مي‌کنند. کساني که اهل اطّلاع‌اند و مايل‌اند اطّلاع داشته باشند، چيزهاي محرمانه‌اي نيست؛ اينها را مي‌توانند اطّلاع پيدا کنند. يا در بعضي از علوم نو مثل فنّاوري نانو که اينها جزو فنّاوري‌هاي جديد دنيا است هيچ‌کس در دنيا به ما در اين زمينه‌ها کمک نمي‌کند و کمک نکرده است، بعد از اين هم کمک نخواهند کرد ما جلو هستيم؛ عناصر ما، جوان‌هاي ما، محقّقين ما، دانشمندان ما در اين زمينه‌ها دارند کار مي‌کنند، تلاش مي‌کنند، پيشرفت‌هاي چشمگيري پيدا کرده‌اند. فرض بفرماييد در صنايع دانشبنيان؛ ... دارند کار مي‌کنند، دارند تلاش مي‌کنند، دارند پيش مي‌روند. امروز ما در زمينه شرکت‌هاي دانشبنيان نسبت به ده‌سال پيش و پانزده‌سال پيش خيلي پيشرفت کرده‌ايم؛ اينها همه در حال تحريم اتّفاق افتاده است. بله! اگر تحريم ظالمانه دشمنان وجود نداشت، ممکن بود ما در همين زمينه‌ها بيشتر پيش برويم اين را انکار نمي‌کنيم البتّه ممکن هم بود که بي‌توجّهي کنيم، نگاه نکنيم به نيازهاي کشور و از پول نفت و واردات و امثال اين چيزها به اموري بپردازيم که پيشرفتِ توليد را براي کشور به وجود نياورد؛ اين هم ممکن بود. يک‌مقدار واقعاً بايد به اين توجّه کنيم که يک مقدار از پيشرفت‌هاي ما بر اثر منع از بيرون بوده است؛ اين را بايد قدر بدانيم؛ ندادند، مجبور شديم خودمان اقدام کنيم. وقتي راه واردات بي‌رويه باز بشود و هرچه خواستيد، بياوريد، سهل‌گرايي انسان، انسان را مي‌کشاند به سمت تنبلي، بيکارگي! اين هم يک طرف قضيه است. بنابراين، بنده تکيه‌اي که روي مسئله توليد مي‌کنم، نبايستي پاسخ داده بشود که توليد در شرايط تحريمِ سفت و سخت ممکن نيست؛ نه! ممکن است. هرکاري که شما تصميم بگيريد انجام بدهيد، همّت کنيد، نيروهايتان را بياوريد در صحنه، از خداي متعال هم کمک بخواهيد، هدايت بخواهيد، شدني است؛ اين را ما امتحان کرديم.
ما الآن در برخي از صنايع در کشور در دنيا حرف اوّل را مي‌زنيم؛ فرض کنيد در سدسازي. ... امروز کشور ايران جزو کشورهاي پيشرو در امر سدسازي است. ... چه کسي به ما کمک کرد در اين سال‌هاي متمادي؟ در همين زمينه مسائل هسته‌اي همين‌جور است؛ در مسائل گوناگون ديگر همين‌جور است.2 2. ۹۴/۰۲/۰۹ بيانات در ديدار جمعي از کارگران سراسر کشور به‌مناسبت روز کارگر
الزامات تقويت توليد داخلي و علاج مشکلات اقتصادي کشور
اين[مسئله توليد] البتّه لوازمي دارد؛ هم سرمايه‌گذار، هم کارگر، هم مصرف‌کننده، هم دستگاه‌هاي متولّي دولتي، همه وظايفي دارند؛ اين کار، يک‌بُعدي نيست؛ همه بايست با هم همکاري کنند. اينکه مي‌گوييم همدلي و هم‌زباني مردم با دولت، معنايش اين است؛ يعني همه با هم همکاري کنند تا اين سنگ بزرگ را بردارند، اين صخره بزرگ را از سر راه حرکت کشور بردارند:
1 سرمايه‌گذار و کساني که امکان دارند، بايستي سرمايه‌گذاري کنند. بنده مي‌شناختم افرادي را که مي‌توانستند پولشان را ببرند در بخش‌هاي پردرآمدي که غير توليدي است صرف کنند، نکردند؛ گفتند نمي‌کنيم؛ مي‌خواهيم به کشور خدمت کنيم؛ آمدند در توليد سرمايه‌گذاري کردند، با سود کمتر، درآمد کمتر؛ براي خاطر اينکه فهميدند کشور احتياج دارد؛ خب! اين عبادت است. سرمايه‌گذاري که فکر نياز کشور را مي‌کند و پول را نمي‌برد در راه دلاّلي و کارهاي پردرآمد و مضرّ براي کشور صرف کند و مي‌آيد صرف مي‌کند در سرمايه‌گذاري، اين کارش حسنه است، بنابراين، سرمايه‌گذار نقش دارد.
2 کارگر درستکار نقش دارد. کارگري که سختي‌هاي کار را تحمّل مي‌کند کار سخت است ديگر؛ کار جسماني يکي از امور سخت در زندگي است کارگري که عمر خود را، وقت خود را، نيروي خود را صرف مي‌کند تا کار را تميز از آب دربياورد، دارد عبادت مي‌کند؛ اين حسنه است. من مکرّر در اين ديدارهاي با شما عزيزان، اين روايت را از قول پيغمبر اکرم نقل کرده‌ام که: «رَحِمَ اللَّهُ اِمرَأً عَمِلَ عَمَلاً فَاَتقَنَه»؛)مسائل علي‌بن‌جعفر و مستدرکات‌ها، ص ۹۳)رحمت خدا بر آن آدمي که کاري را که انجام مي‌دهد، محکم‌کاري مي‌کند؛ چه در کار صنعتي، چه در کار کشاورزي، چه در مسائل گوناگون کارگري؛ وقتي کار متقن و محکم‌کاري شد، محصول تميز از آب درمي‌آيد، محکم از آب درمي‌آيد. اين هم نقش کارگر. اين هم مي‌شود عبادت.
3 مصرف‌کننده باانصاف، مصرف‌کننده باوجدان هم مي‌تواند همين‌جور به توليد کشور کمک کند؛ دنبال اسم و رسم نروند، دنبال بِرَند نروند ... دنبال مارک نروند؛ دنبال مصلحت بروند. مصلحت کشور، مصرف توليد داخلي است، کمک به کارگر ايراني است. بعضي‌ها هستند حتّي حاضراند به نفع کارگر هم شعار بدهند، رگ گردن را هم درشت کنند و شعار بدهند، امّا در عمل به کارگر ايراني لگد بزنند. لگد زدن به کارگر ايراني اين است که انسان جنس مصنوع اين کارگر را مورد استفاده قرار ندهد و برود مشابه اين را از خارج بگيرد؛ گاهي هم به قيمت‌هاي گران‌تر! ما در برخي از صنايع در کشورمان جزو پيشروان دنياييم، [امّا] در همان چيزها، مي‌روند از بيرون چيزهايي را برمي‌دارند و به داخل مي‌آورند. و اين وظيفه همه است؛ از جمله وظيفه دولت. وزير محترم کار اينجا حضور دارند؛ من خواهش مي‌کنم در دولت مطرح کنيد، اصرار کنيد، پافشاري کنيد که اشيائي که جزو مصارف دولتي است، مطلقاً از خارج نيايد. اين يک قلم عمده است، يک قلم بزرگ است؛ چون دولت با دامنه وسيعي که دارد، مصرف‌کننده درجه يک است. نگويند که ما فلان چيز را مي‌خواهيم، الآن لازم داريم، توليد داخلي‌اش نيست، ناچاريم از بيرون بياوريم. خب! شما مگر برنامهريزي نداريد؟ شما که امروز احتياج داريد، چرا امروز مي‌گوييد؟ مي‌خواستيد دو سال پيش بگوييد تا توليدکننده داخلي فرصت داشته باشد برنامهريزي کند، بسازد، امتحان کند، تجربه کند تا امروز دست شما برسد. اينها مسائل مهمّي است؛ اينها مسائل کوچکي نيست. دولت تصميم بگيرد در هيچ‌يک از چيزهايي که مصرف مي‌کند، از قلم و کاغذ روي ميز گرفته تا ساختمان‌سازي تا بقيه چيزها، هرآنچه در داخل قابل توليد است، خودش را از خارج ممنوع کند، بر خودش حرام کند. آسان‌گرايي و سهل‌گرايي سهل‌گرايي آن روي خوبِ قضيه است و خداي ناکرده سوءاستفاده؛ جلوي اينها را بايستي مسئولين دولتي بگيرند. و ما اين را هم تجربه کرديم، امتحان کرديم و يک جاهايي ديديم. ... پس مصرف‌کننده هم يکي از ارکان تقويت و ترويج توليد داخلي است.
4 يکي ديگر از ارکان، دستگاه مبارزه با قاچاق است. مسئله مبارزه با قاچاق را اين‌همه ما تأکيد کرديم؛ دولت‌هاي مختلف از سالها پيش همين‌طور مرتّب آمده‌اند رفته‌اند؛ خب! اين کار يک کاري است که بايد تحقّق پيدا کند و اين هم ممکن است؛ نگويند نمي‌شود، کاملاً مي‌شود؛ جلوي قاچاق را به‌طور قاطع بگيرند. بنده يک وقتي گفتم فقط سرِ مرز دنبال قاچاق نرويد؛ ميلياردها دلار امروز در داخل کشور ... دارد صرف جنس قاچاق مي‌شود. قاچاق را از لب مرز و از پيش از مرز تا داخل مغازه دنبال کنيد. اين، يک قلم بسيار مهم است؛ يک کار بسيار مهم است. و آن کساني که اين کار را بکنند، آنها هم دارند مجاهدت مي‌کنند، آنها هم دارند عبادت مي‌کنند؛ اين هم حسنه است.
5 يک رکن ديگر، دستگاه‌هاي متولّي واردات‌اند. اين دستگاه‌ها هم بايستي نگاه کنند. بعضي از چيزها هست که در اختيار دولت نيست؛ بخش خصوصي فعّاليت مي‌کند و چاره‌اي هم نيست، لکن دستگاه‌هاي دولتي مي‌توانند با نظارت هدايت کنند؛ کاري بکنند که مسئله واردات به توليد داخلي لطمه نزند.
6 يکي هم مسئله مسئوليت دستگاه‌هاي تبليغي و رسانه‌ها است. رسانه‌ها هم همين‌جور؛ صداوسيما، ديگران، بايستي روي مسئله مصرف داخلي و توليد داخلي به معناي واقعي کلمه کار کنند؛ اينها تأثير مي‌گذارد.
7 يک مسئله مسئله ثبات در قوانين است که اين به عهده مجلس است. مراقب باشند مدام قوانين مربوط به مسائل اقتصادي از جمله مسائل مربوط به کار را هرروز عوض و بدل نکنند که بشود آن کساني که مي‌خواهند برنامهريزي کنند، برنامهريزي کنند.
8 به‌هرحال، متولّيان فرهنگي کشور در نکوهش بيکاري و کم‌کاري و فرار از کار سخت، براي کار فرهنگي برنامهريزي کنند. آقاجان! کار سخت را بايد قبول کرد. اگر کار سخت را ما به خودمان تحميل نکنيم، قبول نکنيم، به جايي نمي‌رسيم؛ فقط دنبال کار آسان که نمي‌شود رفت؛ بايد انسان کار سخت را قبول کند؛ در هر جايي که هست. آن کساني که توانستند در صنعت، در فنّاوري، در مسائل علمي به اوج برسند، کارهاي سخت را بر خودشان تحميل کردند. اين، فرهنگ‌سازي لازم دارد. اينکه فقط دنبال کارهاي آسان باشيم، کار پيش نمي‌رود.
9 متولّيان مبارزه با فساد هم در اين زمينه نقش دارند. حالا اسم فساد زياد آورده مي‌شود. حرف زدن راجع به فساد که فايده‌اي ندارد؛ با «دزد دزد»گفتن، دزد از دزدي دست برنمي‌دارد؛ بايد رفت، وارد شد. مسئولان کشور، روزنامه که نيستند که راجع به فساد حرف مي‌زنند. بله، روزنامه راجع به فساد ممکن است حرف بزند، من و شما که مسئول هستيم بايد اقدام کنيم؛ حرف ديگر چيست؟ وارد بشويد؛ اگر بلديم اقدام کنيم، جلوي فساد را به‌معناي واقعي کلمه بگيريم.
اينها وظايف ماست؛ اينها وظايف بخش‌هاي مختلف ماست. اين علاج مشکل اقتصادي کشور است که مشکل اقتصادي کشور اگر بخواهد حل بشود، بايد روي توليد متمرکز شد. همه به همين شکلي که عرض کرديم، مسئوليت دارند؛ البتّه بعضي مسئوليت‌ها سنگين‌تر است، بعضي سبک‌تر است امّا همه اينجوري مسئول‌اند. کليد حلّ مشکلات اقتصادي در لوزان و ژنو و نيويورک نيست؛ در داخل کشور است. همه تلاش کنند، همه همّت کنند، ان‌شاءاللَّه حل خواهد شد. ملّت ايران و مسئولين کشور کارهاي بزرگ‌تري را در طول اين سالها انجام داده‌اند و شده است؛ مسئله توليد را هم مي‌توانند حل کنند.2
2. ۹۴/۰۲/۰۹ بيانات در ديدار جمعي از کارگران سراسر کشور به‌مناسبت روز کارگر
حلّ مشکلات در داخل کشور
از بُن دندان به مسئله اقتصاد مقاومتي بايد باور آورده شود؛ باور کنيم که کليد حلّ مشکلات کشور در داخل است؛ ستون فقراتش هم تقويت توليد داخلي است که حالا اين کاري که شما کرديد قانون برداشتن موانع توليد (لايحه رفع موانع توليد رقابت‌پذير و ارتقاي نظام مالي کشور، در اوّل ارديبهشت ۱۳۹۴ به تصويب مجلس شوراي اسلامي رسيد.) کار خوبي است و شنيدم آن‌طوري که گزارش شد به من کار کارشناسي شده خوبي هم بوده؛ اينها بايد دنبال بشود؛ بايد همه اين را باور کنند. بنده عقيده‌ام اين است که اگر ما توانستيم توليد را در داخل تقويت کنيم، اگر توانستيم از ظرفيت‌هاي داخلي به معناي حقيقي کلمه استفاده کنيم، حلّ مسائل بيروني آسان خواهد شد؛ حلّ مسئله هسته‌اي آسان خواهد شد.10 10. 06/03/94 بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي در آغاز چهارمين سال دوره نهم مجلس شوراي اسلامي
تدبير ش95 – تير و مرداد 94
الگوي اقتصاد مقاومتي
اين الگو[اقتصاد مقاومتي] البتّه مخصوص ما نيست؛ الگوي اقتصاد مقاومتي را بعضي از کشورهاي ديگر هم براي خودشان پيش‌بيني کردند، انتخاب کردند، اثرش را هم ديدند. نقطه کانوني اقتصاد مقاومتي عبارت است از درون‌زايي در کنار برون‌گرايي. درون‌زايي به معناي انزواطلبي تعبير نشود؛ درون‌زايي با نگاه به بيرون و با گرايش به بيرون جامعه امّا تکيه به توانايي دروني و به ظرفيت دروني. ... سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي که تنظيم شده است و ابلاغ شده است، يک امر دفعي و من‌درآوردي و متّکي به نظر شخصي نيست؛ اين محصول يک عقل جمعي است؛ محصول مشورت‌هاي طولاني است. ... اقتصاد مقاومتي در مقابل مدل قديمي ديکته‌شده از سوي قدرت‌ها براي کشورهاي به اصطلاح در حال توسعه يا به اصطلاح جهان سوّم است. ... عمده تکيه آن، نگاه به بيرون با تفاصيل خودش است. اين اقتصاد مقاومتي نقطه مقابل آن است؛ اين يک الگوي کاملاً مغاير با آن چيزي است که در آن مدل قديمي تکيه مي‌شد و تکرار مي‌شد؛ هنوز هم گوشه و کنار کساني از آن ذکر مي‌کنند و ياد مي‌کنند. [در اقتصاد مقاومتي] تکيه به ظرفيت‌هاي داخلي است. ممکن است کساني تصوّر کنند که اين الگو الگوي مطلوبي است امّا در امکان آن ترديد کنند. من قاطعاً عرض مي‌کنم اين الگو يک الگوي ممکن در کشور ماست؛ الگوي اقتصاد مقاومتي کاملاً امکان‌پذير در شرايط کنوني کشور است.1
1. 02/04/94 بيانات در ديدار مسئولان نظام
تقواي اجتماعي و اقتصاد مقاومتي
ماه رمضان ماه تقواست؛ تقوا چيست؟ تقوا عبارت است از آن حالت مراقبت دائمي که موجب مي‌شود انسان به کج‌راهه نرود و خارهاي دامن‌گير، دامن او را نگيرد. تقوا در واقع يک جوشني است، يک زرهي است بر تن انسان باتقوا که او را از آسيب تيرهاي زهرآگين و ضربههاي مهلک معنوي محفوظ و مصون مي‌دارد؛ البتّه فقط هم مسائل معنوي نيست. «وَ مَن يتَّقِ اللهَ يجعَل لَه مَخرَجاً * وَ يرزُقهُ مِن حَيثُ لا يحتَسِب»؛(طلاق ۲ و ۳ «[خدا] براي او راه بيرون‌شدني قرار مي‌دهد. و از جايي که حسابش را نمي‌کند، به او روزي مي‌رساند») در امور دنيوي هم تقوا تأثيرات بسيار مهمّي دارد، اين تقواي شخصي است. عين همين مسئله در مورد يک جامعه و يک کشور قابل طرح است. تقواي يک کشور چيست؟ تقواي يک جامعه چيست؟ يک جامعه، به‌خصوص اگر مثل جامعه نظام جمهوري اسلامي آرمان‌هاي والا و بلندي داشته باشد، مورد تهاجم است؛ مورد هجوم تيرهاي زهرآگين است؛ اين هم تقوا لازم دارد. تقواي جامعه چيست؟ در بخش‌هاي مختلف تقواي اجتماعي را مي‌توان تعريف کرد؛ در بخش اقتصاد، تقواي جامعه عبارت است از اقتصاد مقاومتي. اگر در مورد اقتصاد مي‌خواهيم در مقابل تکانه‌هاي ناشي از حوادث جهاني يا در مقابل تيرهاي زهرآگين سياست‌هاي معارض جهاني آسيب نبينيم، ناچاريم به اقتصاد مقاومتي رو کنيم. اقتصاد مقاومتي عامل استحکام است در مقابل آن کساني و آن قدرت‌هايي که از همه ظرفيت اقتصادي و سياسي و رسانه‌اي و امنيتي خودشان دارند استفاده مي‌کنند براي اينکه به اين ملّت و اين کشور و اين نظام ضربه وارد کنند. يکي از راه‌هايي که فعلاً پيدا کردند عبارت است از رخنه از راه اقتصاد. اين هشدار را ما سال‌هاست مطرح کرديم و گفتيم؛ مسئولين هم هر کدام به فراخور توانايي‌هاي خودشان تلاش‌هاي خوبي کردند لکن ما بايد با همه توان، با همه ظرفيت موضوع اقتصاد مقاومتي را در داخل دنبال کنيم؛ اين مي‌شود تقواي اجتماعي ما در زمينه مسئله اقتصادي.1 1. 02/04/94 بيانات در ديدار مسئولان نظام
مديريت جهادي شرط تحقق اقتصاد مقاومتي تکرار در د6
در سال‌هاي اوّل انقلاب، در دوران جنگ و در طول اين سي و چند سال، هرجا به مديريت جهادي تکيه کرديم، موفّق شديم. مديريت جهادي ممکن است يک وقت‌هايي پِرت هم داشته باشد امّا پيشرفت خواهد داشت و کار را پيش خواهد برد. تکيه به قدرت الهي، توکّل به خداي متعال، کار را با تدبير و عقلانيت امّا با عزم راسخ، بدون ترديد و بدون ترس از جوانب پيش بردن؛ اين مديريت جهادي است. البتّه ترويج دائمي فرهنگ متناسب با اقتصاد مقاومتي هم لازم است؛ همه، هم صداوسيما، هم مسئولين مطبوعات و رسانه‌ها، هم مسئولين دولتي، مسئولين قوّه مقنّنه، ائمّه جمعه سراسر کشور و هر کسي که منبري دارد و مي‌تواند با مردم حرف بزند، فرهنگ متناسب با اقتصاد مقاومتي، ازجمله صرفه‌جويي را، ازجمله مصرف توليدات داخلي را بايد ترويج کند. البتّه در مورد صرفه‌جويي و همچنين در مورد مصرف توليدات داخلي، خطاب عمده به مسئولين کشور است، چون يکي از مهم‌ترين مصرف‌کنندگان کشور، خود دولت است؛ دولت اصرار داشته باشد و خود را موظّف و مقيد بداند که از توليدات داخلي استفاده کند؛ حتّي با مقداري اغماض؛ عيبي ندارد. گاهي مي‌گويند فلان چيز، کيفيت خارجي را ندارد؛ اشکال ندارد؛ اگر مي‌خواهيم کيفيت پيدا کند، بايد کمکش کنيم. اگر کمک بکنيم، کيفيتش هم بالا خواهد رفت والاّ روبه‌روز تنزّل پيدا خواهد کرد. مقابله جدّي با واردات بي‌منطق، يکي از کارهاي لازم است؛ مقابله جدّي با قاچاق، يکي از کارهاي لازم است؛ پرداختن به کارگاه‌هاي توليدي کوچک و متوسّط که من امسال، اوّل سال هم روي اين تکيه کردم (بيانات در جمع زائران و مجاوران حرم رضوي در مشهد مقدّس ۱۳۹۴/۱/۱) يکي از کارهاي بسيار لازم است؛ بازنگري در سياست‌هاي پولي و فعّاليت‌هاي نظام بانکي کشور، که به اين هم من اوّل سال اشاره کردم و صاحب‌نظران و دلسوزان، در اين زمينه حرف‌هاي مهمّي دارند که بايد اين حرف‌ها شنيده شود و به آنها توجّه بشود. اينها کارهايي است که بايستي انجام بدهيم.
البتّه شرط اصلي تحقّق اينها هم همين همدلي و هم‌زباني و همين انسجامي است که رئيس‌جمهور محترم بيان کردند؛ بايد دولت را کمک کرد، بايد مسئولين را کمک کرد، [چون] اينها وسط ميدان‌اند. از تعارض‌هاي زائد و حاشيه‌سازي‌هاي زائد بايد پرهيز بشود؛ حاشيه‌سازي از هرطرفي غير مقبول و نامطلوب است. همه کمک کنند و اين حرکت عظيم انشاءالله به نتيجه برسد. اين عرض ما در زمينه مسائل اقتصاد. اعتقاد بنده اين است که ما مي‌توانيم در زمينه اقتصاد کارهاي بزرگي را انجام بدهيم و اميدوار باشيم که انشاءالله از اين گذرگاه دشوار عبور خواهيم کرد.1
1. 02/04/94 بيانات در ديدار مسئولان نظام
ظرفيت‌هاي اقتصاد مقاومتي
ظرفيت‌هايي که ما براي اين کار[اقتصاد مقاومتي] داريم، ظرفيت‌هاي استفاده نشده فراوان [از جمله]:
1 سرمايه انساني:
يکي سرمايه انساني است؛ يعني جوان تحصيل‌کرده داراي تخصّص و داراي اعتماد به نفس در کشور ما فراوان است ... فعلاً يک رقم قابل توجّه بالايي از نيروي کار کشور بين بيست سال و چهل سال‌اند؛ با تحصيلات خوب، با آمادگي‌هاي خوب ذهني و فکري، با روحيه بالا، با اعتماد به نفس. ما امروز ده ميليون فارغ‌التّحصيل دانشگاهي داريم، بيش از چهار ميليون دانشجوي در حال تحصيل داريم که ... اين سرمايه انساني است؛ اين يک فرصت بسيار بزرگ است.
2 جايگاه اقتصادي کشور:
ظرفيت ديگر، جايگاه اقتصادي کشور ماست. طبق آمارهاي رسمي جهاني، رتبه بيستم در اقتصاد دنيا متعلّق به جمهوري اسلامي است؛ ما در رتبه بيستم قرار داريم و ظرفيت لازم براي رسيدن به رتبه دوازدهم را هم داريم؛ چون هنوز ظرفيت‌هاي استفاده نشده در کشور زياد است؛ منابع طبيعي داريم، نفت داريم، در نفت و گاز، رتبه اوّل جهانيم؛ مجموع نفت و گاز ما از همه کشورهاي جهان بيشتر است؛ معادن فراوان ديگري هم داريم.
3 موقعيت جغرافيايي ممتاز کشور:
ظرفيت ديگر، موقعيت جغرافيايي ممتاز کشور است؛ در جغرافياي منطقه و جهان، ما نقطه اتّصال شمال به جنوب و شرق به غربيم که اين براي مسئله ترانزيت، براي حمل‌ونقل انرژي و کالا و غيره داراي اهمّيت بسيار فوق‌العاده‌اي است.
4 همسايگي با پانزده کشور:
ظرفيت ديگر، همسايگي با پانزده کشور است با ۳۷۰ ميليون جمعيت؛ يعني يک بازار دَمِ دست، بدون نياز به طي راه‌هاي طولاني.
5 بازار داخلي هفتاد ميليوني:
ظرفيت ديگر، بازار داخلي هفتاد ميليوني است که اگر ما همين بازار داخلي را منعطف بکنيم به توليد ملّي و توليد داخلي، وضع توليد دگرگون خواهد شد.
6 زيرساخت‌هاي اساسي:
ظرفيت ديگر، وجود زيرساخت‌هاي اساسي است در انرژي، در حمل‌ونقل ريلي و جادّه‌اي و هوايي، در ارتباطات، در مراکز بازرگاني، در نيروگاه‌ها، در سد؛ اينها زيرساخت‌هايي است که در طول اين سالها با همّت دولت‌ها و همّت مردم و کمک مردم به‌وجود آمده است و امروز در اختيار ماست.
7 تجربه‌هاي مديريتي متراکم:
علاوه بر همه اينها، تجربه‌هاي مديريتي متراکم [است] که خود اين تجربه‌ها کمک کرده است به اينکه ما در سال‌هاي اخير، رشد صادرات غير نفتي داشته باشيم؛ همين‌طور که رئيس‌جمهور محترم آمار سال ۹۳ را دادند، و سال‌هاي قبل [از آن]هم رشد صادرات غير نفتي در کشور محسوس بوده است که اين يک الگو است.
اين ظرفيت‌ها در کشور وجود دارد و البتّه اينها بخشي از ظرفيت‌هاست. صاحب‌نظراني که با ما مي‌نشينند و صحبت مي‌کنند و گاهي گزارش مي‌نويسند براي من، يک فهرست طولاني از ظرفيت‌هاي موجودي که براي اقتصاد کشور مي‌تواند مفيد باشد ارائه مي‌کنند و همه اينها درست است؛ از اين ظرفيت‌ها بايستي استفاده کرد.1 1. 02/04/94 بيانات در ديدار مسئولان نظام
گفتمانسازي اقتصاد مقاومتي
گفتند که خيلي‌ها از اقتصاد مقاومتي که شما مي‌گوييد، اطّلاع ندارند؛ بله، اين يکي از ضعف‌هاي کار ماست. ما اگر مي‌خواهيم يک خواسته‌اي تحقّق پيدا کند، قدم اوّل اين است که اين خواسته را به‌صورت يک گفتمان پذيرفته شده در بياوريم.6
6. 13/04/94 بيانات در ديدار اساتيد دانشگاه‌ها در هفدهمين روز ماه مبارک رمضان ۱۴۳۶
سرمایه گذاری فعّالان اقتصادی در امر تولید
• بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی در نخستین روز از سال ۱۳۹۷
یکی از انواع حمایت هم سرمایه گذاری فعّالان اقتصادی در امر تولید است. این جور نباشد که فعّالان اقتصادی دنبال کارهای سودا گرانه بیشتر بچرخند؛ اگر میخواهند سرمایه گذاری بکنند، سرمایه گذاری در امر تولید [بکنند]. اگر چنانچه نیّتشان را خالص کنند، خدایی کنند، برای کشور انجام بدهند، این سرمایه گذاری میشود عبادت؛ سرمایه گذاری سود دارد امّا چون برای پیشرفت کشور است، برای کمک به مردم است، این میشود یک عبادت
تعصب نسبت به اقتصاد ملی و تولیدات داخلی
• بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی در نخستین روز از سال ۱۳۹۷
ما نسبت به اقتصاد ملّی خودمان باید تعصّب داشته باشیم؛ مصرف جنس خارجی یکی از عیوب مهمّ ما است؛ ما بایستی تعصّب داشته باشیم نسبت به مصرف داخلی و جنس داخلی و اقتصاد ملّی مان. جوانهای ما تعصّب دارند نسبت به فلان تیم فوتبال؛ یکی طرف دار تیم قرمز است، یکی طرف دار تیم آبی است، آن هم با تعصّب؛ و حتّی تعصّب به تیم های خارجی؛ یکی طرف دار تیم رئال است، یکی طرف دار تیم دیگر؛اینها تعصّب نسبت به این تیم ها دارند؛ اگر همین مقدار و همین اندازه تعصّب را نسبت به اقتصاد ملّی و تولید داخلی داشته باشیم، بسیاری از کارهای ما اصلاح خواهد شد؛ این هم یکی دیگر از موانع.
اعتماد به نفس ملی
ارزش و اصل دیگر، اعتماد به نفس ملّی و خودباوری ملّت ایران است یعنی ملّت، در مقابل دیگران احساس انفعال و سرافکندگی نداشته باشد؛ یعنی روحیه ی ما میتوانیم ؛ این امروز بحمداللّه در کشور وجود دارد. امروز بحمداللّه ملّت ما و جوانان ما روی پای خودشان می ایستند و احساس استقلال و خودباوری میکنند.
اقتصاد درون زا = اقتصاد مقاومتی
• بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی در نخستین روز از سال ۱۳۹۷
جزو سیاستهای اقتصاد مقاومتی و خصوصیّات اقتصاد مقاومتی، درون زایی است؛ درون زایی یعنی تولید ثروت به وسیله ی فعّالیّت درونی کشور انجام بگیرد؛ چشم به بیرون نباشد، نگاهمان به بیرون نباشد. در طول سالهای گذشته، در دولتهای مختلف، چندبار میخواستند از بانک جهانی یا صندوق بین المللی پول، وام بگیرند، بنده نگذاشتم؛ جلویش را گرفتم؛ مقدّمات را فراهم کرده بودند که این کار را انجام بدهند. اینکه ما از بیگانه طلب بکنیم و متعهّدِ در مقابل بیگانه بشویم، این خطای بزرگی است؛ باید اقتصاد درون زا باشد. البتّه معنای درون زا بودن اقتصاد این نیست که درهای کشور را ببندیم؛ نه، ما گفته ایم «درون زا و برون گرا .یکی از موانع هم عدم توجّه به سیاست درون زاییِ اقتصاد در کشور بوده است.
اقتصاد غیر نفتی
• بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی در نخستین روز از سال ۱۳۹۷
عزیزان من! یکی از مشکلات ما، متّکی بودن کشور به نفت است. این نفت، نعمت خدا است در حقّ ما، امّا اینکه اقتصاد ما، متّکی به نفت است، این یکی از بزرگ ترین مشکلات کشور ما است. باید کاری کنیم، تلاشی بکنیم که نفت را مستقل از اقتصاد کشور بکنیم؛ اختیار ما دست نفت نباشد، اختیار نفت دست ما باشد. اختیار ما اگر دست نفت شد - چون قیمت نفت را قدرتهای دیگرند که معیّن میکنند، گاهی تحریم میکنند، گاهی میخرند، گاهی میگویند نباید از فلانی بخریم، از این کشور بخریم، این مشکلات وجود دارد. ما باید خودمان را از اقتصاد نفتی خلاص کنیم که البتّه کار بسیار دشواری هم هست؛ امّا بالاخره باید حتماً این کار در کشور انجام بگیرد.
بهترین مقابله با دشمن در زمینه جنگ اقتصادی است
بیانات در دیدار کارگران 97/2/10
بهترین مقابله‌ی با دشمن هم این است. ببینید عزیزان من! دشمنان ما فهمیده‌اند و دانسته‌اند که در جنگ سخت نظامی طرْفی نخواهند بست. چند سال قبل از این، یک رئیس جمهور دیگر آمریکا -که آن هم مثل این بد اخلاق و بی‌ربط‌گو و هجوگو بود، یک چیزهایی گفت علیه ما. بنده در سخنرانی همان چند سال پیش گفتم «آقاجان، دوران بزن‌دررو گذشته؛ بزنید، میخورید».میدانند این را؛ این را میدانند که اگر وارد درگیری و برخورد سخت و نظامی با ما بشوند، پایشان گیر می‌افتد. بله، به ما ضربه میزنند، امّا خودشان ممکن است چند برابر ضربه بخورند؛ این را فهمیده‌اند. راهی که پیدا کردند، جنگ اقتصادی و جنگ فرهنگی و مانند اینها است. حالا بحث فرهنگی به کنار، [امّا] امروز آنچه مطرح است برای دشمنان ما، جنگ اقتصادی است. اتاق جنگ آمریکا علیه ما عبارت است از وزارت خزانه داری آمریکا که همان وزارت اقتصاد و دارایی شان است؛ آنجا اتاق جنگ با ما است. خب راه مقابله‌ی با جنگ اقتصادی چیست؟ این است که ما در داخل به اقتصاد خودمان بپردازیم. وقتی اقتصاد ما متّکی بود، وابسته بود، مشکلات به وجود می‌آید. البتّه بنده عقیده ندارم به اینکه رابطه‌ی اقتصادی را از دنیا باید قطع کرد یا میتوان قطع کرد؛ معلوم است که نمیتوان؛ امروز همه‌ی دنیا به هم مربوط و متّصل است امّا تکیه‌ی به بیرون از مرزها غلط اندر غلط است؛ نباید تکیه کرد. بله، بروند با زرنگی، با تدبیر، با سیاست‌گذاری درست، با پیگیری صحیح، با جدّیّت، ارتباطات با دنیا [برقرار کنند]. دنیا بزرگ است؛ دنیا که فقط آمریکا و چند کشور اروپایی نیست؛ دنیا خیلی وسیع است؛ بروند ارتباطات را برقرار کنند به آن مقداری که لازم هست امّا چشم ندوزند به هیچ نیروی خارجی؛ چشم بدوزند به عنصر داخلی، چشم بدوزند به این ارزش بزرگ: نیروی انسانی داخل. وقتی مردم ببینند که ما مسئولین اصرار داریم بر اینکه مشکلاتمان را در داخل حل کنیم و از ظرفیّتهای داخلی استفاده کنیم، ولو یک سختی‌ای هم برایشان پیش بیاید، تحمّل میکنند، کمکمان میکنند؛ این را مسئولین محترم کشور باید توجّه داشته باشند که تکیه‌ی به خارج نبایستی کرد.
هدف ما در برجام چه بود؟
بیانات در دیدار مسئولان نظام 97/3/2
خب، اگر چنانچه از این تجربه‌ها استفاده نکردیم، به چیزهای کم اهمّیّت دلمان را خوش کردیم ضرر میکنیم. همینطور که آقای رئیس جمهور گفتند واقعاً آمریکایی‌ها در این قضیّه از لحاظ اخلاقی، از لحاظ حقوقی، از لحاظ آبروی سیاسی در دنیا شکست خوردند؛ خب بله، آمریکا بی آبرو شد؛ این یک واقعیّتی است و در این تردیدی نیست امّا من میخواهم این را مطرح کنم که آیا ما مذاکره را شروع کردیم برای اینکه آمریکا بی آبرو بشود؟ هدف مذاکره‌ی ما این بود؟ ما مذاکره را شروع کردیم برای اینکه تحریم ها برداشته بشود و شما ملاحظه میکنید که بسیاری از تحریم ها برداشته نشده، حالا هم دارند تهدید میکنند که تحریم های چنین‌وچنان را بر ایران تحمیل خواهیم کرد؛ همان تحریم های ثانویّه‌ای را که با مصوّبه‌ی برجام و با قطعنامه‌ی شورای امنیّت سازمان ملل برداشته شد، همانها را دوباره میخواهند اینها برگردانند- هدف، این بود؟ یا گفته میشود مثلاً بین اروپا و آمریکا شکاف به وجود آمد؛ خب بله، ممکن است یک شکاف ظاهریِ کم‌اهمّیّتی هم بینشان به وجود آمده، لکن ما برای این مذاکره نکردیم. ما مگر مذاکره کردیم که بین آمریکا و اروپا شکراب به وجود بیاید؟ ما مذاکره کردیم که تحریم برطرف بشود؛ شروع مذاکره برای این بود، ادامه‌ی مذاکره برای این بود؛ و این باید تأمین بشود؛ اگر این تأمین نشد، بقیّه‌ی چیزهایی که حاصل شده، ارزش زیادی را نخواهد داشت. و عرض کردم که اروپایی ها مخالفت هم نمیکنند؛ اروپایی ها دنبال آمریکا حرکت میکنند، به همدیگر کمک هم میکنند: وَ کَذالِکَ جَعَلنا لِکُـلِّ نَبِیٍّ عَدُوًّا شَیاطینَ الاِنسِ وَ الجِنِّ یوحی بَعضُهُم اِلی بَعضٍ زُخرُفَ القَولِ غُرورًا؛ اینها به هم کمک هم میکنند، به یکدیگر پیام هم میدهند، کمک هم میکنند، یکدیگر را تقویت روحی هم میکنند. خب، اینها چیزهایی است که ما به‌عنوان تجربه‌ی برجام باید در نظر داشته باشیم.
مسئله اول کشور اقتصاد است
بیانات در دیدار مسئولان نظام 97/3/2
بخش دوّم صحبت ما راجع به مسائل داخلیِ خود ما و وظایف ما است در درون کشور که مسائل اقتصادی است. مسئله‌ی اوّل کشور فعلاً مسئله‌ی اقتصادی است. این کارهایی و فعّالیّتهایی که دولت مشغول هستند، انشاءالله بایستی با قدرت ادامه پیدا کند؛ همین گسترش خدمات و کارهایی که دولت انجام میدهد، بایستی انجام بگیرد. خب البتّه واقعیّت این است که وضع اقتصادی کشور تعریف ندارد؛ وضع اقتصادی با همه‌ی این تلاشهایی که انجام میگیرد، مطلوب نیست؛ مردم زیادی هم از لحاظ اقتصادی در فشار هستند. مسئله‌ی گرانی ها و این چیزها را کم‌وبیش شماها میدانید و بسیاری از مردم آن را با همه‌ی وجودشان لمس میکنند؛ این یک مشکلِ اساسی کشور است.
شناخت ظرفیت های داخلی و استفاده از آن
بیانات در دیدار مسئولان نظام 97/3/2
مشکل اقتصاد کشور با تکیه‌ی به ظرفیّتهای فراوان داخلی قابل حل است؛ این را باور کنیم. این یک واقعیّت است که بعضی این واقعیّت را قبول ندارند و بعضی از این واقعیّت اطّلاع ندارند. ما ظرفیّتهای بسیار زیادی در کشور داریم که همچنان استفاده نشده است و من بعداً یک مطلبی را در این زمینه از کارشناس های غیر ایرانی نقل خواهم کرد.
متکی نشدن به نسخه غربی در تمامی زمینه ها
بیانات در دیدار مسئولان نظام97/3/2
بدانیم نسخه‌های غربی برای ما قابل اعتماد نیستند. من نمی گویم بکلّی رد کنیم؛ نه، بسنجیم. تسلیم بی برو برگرد نسخه‌های غربی نمیشود شد؛ نه در زمینه‌ی اقتصاد، نه در زمینه‌های دیگر مثل مسئله‌ی جمعیّت. قضیّه‌ی جمعیّت یکی از همان نسخه‌های غربی است. اخیراً دستگاه تبلیغاتی دولت انگلیسِ خبیث تجویز نسخه هم کرده که ایران برای سی میلیون جمعیّت، خیلی کشور خوبی خواهد بود! چشمتان چهار تا! انشاءالله این جمعیّت به ۱۵۰ میلیون هم خواهد رسید. سیاستهای جمعیّتی کشور -آنهایی که دنبال میکردیم- سیاستهای غلطی بود. قبلاً این را من گفته‌ام؛البتّه اوّلش درست بود؛ شروع درست بود، ولی ادامه‌اش درست نبود و غلط بود و ما غفلت کردیم در این زمینه؛ باید جبران بکنیم. مشکل اقتصادی کشور هم همینجور است؛ با نسخه‌های غربی درست نخواهد شد. تاکنون هم در طول سالهای مختلف هروقت نسخه‌های غربی را به کار گرفتیم، سودی نبردیم، از یک جاهایی ضرر کردیم؛ قضیّه‌ی تعدیل وقتی که در دهه‌ی هفتاد پیش آمد، مشکل عدالت اجتماعی در کشور ما به معنای واقعی کلمه ضربه خورد، شکاف طبقاتی به وجود آمد؛ ممکن است یک فوایدی داشت امّا این ضررهای عمده را هم ما تحمّل کردیم.
استفاده از امکانات داخلی با توجه به بدقولی خارجی ها
بیانات در دیدار مسئولان نظام 97/3/2
سپردن کار به خارجی‌ها با توجّه به بدقولی‌هایی که از آنها تا حالا دیده‌ایم، بایستی در حدّ اضطرار باشد، یعنی بعد از آنکه بکلّی از امکانات داخلی مأیوس شدیم، آن‌وقت البتّه برویم سراغ دیگران؛ امکانات داخلی را -که به نظر بنده امکانات بسیار زیادی است- مقدّم بداریم
استفاده از ظرفیتهای داخلی
بیانات در دیدار مسئولان نظام 97/3/2
ظرفیّتهای داخلی بسیار زیاد است. یک مطالعه‌ی کارشناسی‌ای در بانک جهانی شده -این مسئله‌ی ما نیست؛ یک مطالعه‌ی کارشناسی است که بانک جهانی این مطالعه را کرده- آنها میگویند: ایران مخزنی از استعدادهای انسانی و سرزمینیِ بهره برداری نشده است؛ توجّه کنید! میگویند ایران به لحاظ عدم بهره برداری از استعدادهای انسانی و سرزمینی در رتبه‌ی اول جهان است؛ یعنی استعدادهای فراوانی در مقابل ما است که ما از اینها استفاده نکرده‌ایم ، کوتاهی کرده ایم.
ظرفیّتهای انسانی و کثرت نیروهای قابل کار، بخصوص جوان و تحصیل کرده: ده میلیون فارغ‌التّحصیل دانشگاهی و بیش از چهار میلیون دانشجوی مشغول به تحصیل الان داریم. آن‌طوری که افراد مطّلع و وارد از دوستان دولتیِ خودمان میگفتند، از لحاظ کثرت مهندسین، کشور یکی از کشورهای سطح بالا در دنیا و در سطح جهان است. از خیلی از کشورهای بزرگ و معروف، تعدادِ نسبیِ مهندسین ما بیشتر است؛ اینها ظرفیّتها است.
ظرفیّتهای سرزمینی: وسعت سرزمین، دسترسی به آبهای بین المللی، تعداد همسایگان، بازار منطقه، مسیر حمل‌ونقل خارجی؛ اینها آن چیزهایی است که آن کارشناس های بانک جهانی گفتند. اینها امکانات سرزمینی ای است که ما از آن استفاده‌ی درستی نکرده‌ایم.
استعدادهای انسانی: تعداد جمعیّت در سنّ کار و میزان تحصیلات و امثال اینها؛ همان کارشناس ها این را گفته‌اند که اگر ایران از این استعدادها بد رستی استفاده کند، جزو اقتصادهای پیشرو جهان به شمار خواهد آمد. این امکانات ما است و ما ثروت عظیمی در اختیار داریم.
[البتّه] در این محاسبه‌ی کارشناسی، ثروتهای طبیعی ذکر نشده، ثروتهای انسانی و ثروتهای سرزمینی ،امکانات و ظرفیّتهای سرزمینی- ذکر شده. مسئله‌ی ظرفیّتهای طبیعی و ثروتهای طبیعی هم یک مسئله‌ی فوق‌العاده است. من یک وقتی در همین جلسه سالها پیش گفتم ما که یکصدم جمعیّت جهان را داریم، یکصدم از فلزّات مهم و لازم و اساسی برای صنایع مورد احتیاج را اگر داشته باشیم کافی است، [ولی] بیش از یک درصد داریم؛ بعضی از چیزها را سه درصد داریم، بعضی از چیزها را چهار درصد داریم، بعضی از چیزها را پنج درصد داریم. رقم نفت و گاز که خیلی بالا است؛ ما در دنیا در درجه‌ی اوّلیم؛ در نفت چهارم، در گاز اوّل، در مجموعِ نفت و گاز هم در دنیا اوّلیم.
تقویت تولید داخلی
بیانات در دیدار مسئولان نظام 97/3/2
نکته‌ی بعدی هم اینکه تولید داخل و کالای ایرانی را باید تقویت کنیم. حقیقتاً بایستی به مسئله‌ی حمایت از کالای ایرانی اهمّیّت بدهیم؛ این یک کار واجب است، کار ضروری و قطعی است. مسئولین دولتی، مسئولین بخشهای مختلف، نیروهای مسلّح -که خریدهای عمده برای آنها است، هزینه‌های مهمّ اینطور چیزها به عهده‌ی آنها است- سعی کنند که مطلقاً از محصولات غیر ایرانی آنجایی که [محصول] ایرانی وجود دارد استفاده نکنند.
کشور توان مقابله با مشکلات اقتصادی را دارد
بیانات در دیدار مسئولان نظام97/3/2
خلاصه‌ی عرض ما در باب مسائل اقتصادی کشور این است که کشور به برکت ظرفیّتها، توانایی غلبه‌ی بر مشکلات اقتصادی را به‌طورکامل دارد. ظرفیّتها را شناسایی کنیم، توانایی‌ها را احصاء کنیم، تجربه‌ها را مدّنظر قرار بدهیم و از همه‌ی اینها بالاتر، نصرت الهی را فراموش نکنیم. ما برای اعلا کلمه الله داریم تلاش میکنیم، ما دنبال قدرت مادّی و این چیزها نیستیم؛ ما میخواهیم اسلام سربلند بشود، ما میخواهیم شریعت اسلامی در جامعه تحقّق پیدا کند؛ ما میخواهیم در دنیایی که مادّی گری و فساد و انحراف های گوناگون از غرایز بشری آن را فراگرفته، یک حکومتی، یک جامعه‌ای، یک کشوری درست کنیم که با احکام دین اداره بشود؛ دنبال این هستیم. تا یک حدودی هم موفّق شده‌ایم، در یک مواردی هم ناموفّقیّت داریم که تلاش میکنیم انشاءالله در آن بخشهایی هم که موفّق نبوده‌ایم موفّق بشویم؛ هدف ما این است. با این هدف، نصرت الهی قطعی است؛ خدای متعال وعده کرده و وعده‌ی الهی هرگز خلاف درنمی‌آید
فشار اقتصادی دشمن
بیانات در مراسم بیست و نهمین سالگرد رحلت امام خمینی (رحمه‌الله) 97/3/14
فشار اقتصادی، تحریم است، جلوگیری از همکاری کشورها در زمینه‌های اقتصادی با ما است؛ این فشارها را وارد میکنند. نتیجه‌ای که آنها میخواهند از فشار اقتصادی بگیرند، این را درست توجّه کنید! مسئله‌ی آنها از فشار اقتصادی و تحریم، صرفاً زیر فشار قرار دادنِ دستگاه دولت و حکومت نیست؛ میخواهند ملّت ایران را به ستوه بیاورند به خیال خودشان؛ میگویند ملّت ایران را به ستوه بیاوریم تا نظام اسلامی ناچار بشود تسلیم زورگویی‌های ما بشود؛ هدفشان این است. نه ملّت را شناختند، نه نظام را شناختند؛ این فشار اقتصادی است با این هدف، که این هدف به توفیق الهی و به فضل الهی و با تلاش مسئولین و با همّت مردم، انشاءالله بکلّی ناکام خواهد ماند.
بسیاری از مشکلات اقتصادی مربوط به نحوه‌ی مدیریّت ما و نحوه‌ی سیاست‌گذاریِ اجرایی ما است، نه تحریم
بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم 97/5/22
خب، امّا مسئله‌ی اوّل، مسئله‌ی اقتصاد؛ مشکلات معیشتی، امروز چیزی است که آحاد مردم، همه آن را احساس می کنند؛ یک بخشی از مردم هم بشدّت و واقعاً زیر فشارند، گرانی هست؛ در مواد غذایی، گوشت، تخم‌مرغ، مرغ، بقیّه‌ی چیزهای لازم در زندگی، اجاره بهای مسکن، در وسایل منزل، وسایل دیگر و امثال این ها ، گرانی فراوان است. خب این ها واقعاً فشار می‌آورد روی مردم؛ یک مشکلاتی است که وجود دارد؛ یا کاهش ارزش پول ملّی؛ این ها مشکلات اقتصادی کنونی کشور است.
کارشناسان اقتصادی کشور و بسیاری از مسئولین، متّفق اند بر این که عامل این حوادث، تحریم های خارجی نیست، عامل این حوادث، درونی است، مشکلات داخلی است. بسیاری از مسئولین هم این را بر زبان آورده‌اند، گفته‌اند. کارشناس‌ها هم تقریباً تا آنجایی که بنده مطّلع شده‌ام متّفق بر این معنا هستند. نه این که تحریم ها اثر ندارد؛ چرا، تحریم ها هم اثر دارد؛ امّا عمده‌ی تأثیر، مربوط به عملکرد ماها است. اگر چنانچه این عملکردها بهتر از این باشد، با تدبیرتر از این باشد، بهنگام‌تر از این باشد، قوی‌تر از این باشد که امروز هست، تحریم ها اثر زیادی نمی گذارند؛ می شود علاج کرد و در مقابل تحریم ها می شود ایستاد. بیشترِ مشکل، ناشی از مسائل درونی و داخلی خود ما است. حالا مثلاً فرض کنید در همین قضیّه‌ی ارز و سکّه و این حرف هایی که این دو سه ماهه پیش آمد، خب، مبالغ زیادی حالا گفتند مثلاً فرض بفرمایید هجده میلیارد دلار، اسکناس موجودِ ارز؛ برای کشور ما که در تهیّه‌ی ارز مشکل داریم و ارزها و پول های خودمان را هم نمی توانیم از خارج وارد کشور کنیم
و سخت است، هجده میلیارد رقم بالایی است، بر اثر بعضی از بی‌تدبیری‌ها و بی‌توجّهی‌ها آمد دست افرادی که از آن سوءاستفاده کردند. یک نفری یک کالایی را ثبت سفارش کرد، یک کالای دیگر آورد؛ یک چیزی را درخواست کرد برای یک مقصودی، ارز را در آنجا مصرف نکرد؛ گفت می خواهم مسافرت بروم، نرفت؛ ارز را، یا آوردند یک تعداد معدودی استفاده کردند، یا به قاچاقچی فروختند و او ارز را برداشت برد خارج، یا به کسی فروختند که آن را احتکار کرد و نگه داشت تا گران بشود و بیاید به قیمت دو برابر و سه برابر بفروشد و به ثروت بادآورده برسد ؛ خب این ها مشکلات مدیریّتی است؛ این ربطی به تحریم ندارد. مسئولین محترم کشور، به این معنا اذعان دارند؛ قبول دارند که مشکلِ این‌جوری هست، بنابراین بسیاری از مشکلات از این قبیل است. مشکلات، مربوط به نحوه‌ی مدیریّت ما و نحوه‌ی سیاست‌گذاریِ اجرایی ما است.
ارز را یا سکّه را وقتی که به‌صورت غلط تقسیم می کنند ، این دو طرف دارد: یکی آن که می‌آید این را می گیرد و مثلاً فرض کنید قاچاقچی است یا به قاچاقچی می فروشد؛ یکی آن که این را می دهد. ما همهاش داریم دنبال آن کسی که «می گیرد» می گردیم؛ مفسد اقتصادی، قاچاقچی، درحالی‌که تقصیر عمده متوجّه آن کسی است که «داد»؛ او را باید دنبال کرد. در این کاری که اخیراً قوّه‌ی قضائیّه شروع کرده که کار درستی است، دنبال این هستند. نه این که بی خود زید و عمر را متّهم کنند؛ نه، لکن بالاخره یک تخلّفی انجام گرفته، یک خطای بزرگ انجام گرفته. نمی گوییم هم «خیانت»؛ زبان بنده این‌جور نمی گردد که راحت بگوییم فلانی یا فلان‌کَس‌ها خیانت می کنند؛ نه، امّا بالاخره خطا کردند و خطای مهمّی کردند که ضررش به مردم برگشت. وقتی این‌جور قیمت ارز ترقّی پیدا می کند یعنی قیمت ریال می‌آید پایین خب برای آن کارمندی که روزمُزد است یا حقوق اندکی دارد، دیگر چیزی باقی نمی ماند. قیمت ریال وقتی آمد پایین، قیمت پول ملّی وقتی آمد پایین، مشکلات همین می شود که ملاحظه می کنید. خب، این یک نکته که بنابراین، تحریم ها اثر دارند نه این که اثر ندارند امّا عمده‌ی تأثیرِ سوء، مربوط به نحوه‌ی اقدام ما و مدیریّت ها است.
سوء استفاده دشمن برای القاء نا امیدی و بن بست کشور
بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم97/5/22
یک نکته‌ی دیگر این است که دشمن از همین‌جا می‌آید سوء استفاده می کند؛ دشمن کمین گرفته دیگر. ما دشمن داریم؛ ما یک ملّتی هستیم که به دلایل گوناگون، دشمنانِ خبیث و رذل کم نداریم؛ در اطراف کمین گرفته‌اند، به مجرّدی که این مشکل را در داخل مشاهده کرد، فوراً مثل مگسی که روی زخم می‌نشیند، می‌آید می‌نشیند روی این مشکل و بنا می کند از این سوء استفاده کردن؛ القا می کند که بله نظام اسلامی نتوانست، نظام اسلامی ناتوان بود؛ القای ناامیدی می کند، مردم را دچار سرگردانی می کند. تبلیغات می کنند ؛ می‌بینید دیگر؛ حالا من نمی دانم چقدر شماها با این تبلیغات جهانی ارتباط دارید؛ حالا که دیگر فضای مجازی در اختیار همه هست. به‌طور دائم، از صد طرف، تبلیغات علیه نظام اسلامی و علیه اسلام و علیه جمهوری اسلامی و علیه همه‌ی دستگاه‌های کشور و مانند این ها شروع می شود ، به‌خاطر خطائی که زیدی، عمر و یا بکری انجام داده‌اند؛ دشمن از این سوء استفاده می کند. خب، این حرکت شرورانه‌ی دشمن است؛ خب، حالا چه؟ دشمن می خواهد القا کند که کشور دچار بنبست است.
سیاست های اشتباه در اقتصاد باعث ایجاد نقدینگی گردیده
بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم 97/5/22
من آخرین بار در یک معرض عمومی در روز عید فطر، در نماز، این را خطاب به مسئولین گفتم؛ نقدینگیِ عظیمی در کشور به وجود آمده که این هم ناشی از اشتباهات است؛ خود این یکی از سیاستهای اشتباه است که نتیجه‌اش این شده است که نقدینگی در کشور افزایش پیدا کند که مشکلات فراوانی را به وجود آورده؛ من گفتم اگر مسئولین کشور بتوانند بنشینند راه‌هایی پیدا کنند و این نقدینگی را هدایت کنند به‌سمت اقتصاد تولیدی؛ چه در صنعت، چه در کشاورزی، چه در مسکن و امثال این ها، همین نقدینگی که امروز تهدید است، تبدیل خواهد شد به فرصت، نصف این نقدینگی را هم اگر بتوانند هدایت کنند، این جور است. الان هم من عرض می کنم خطاب به مسئولین محترم دولتی که شما می دانید من از دولت حمایت می کنم؛ بنده از همه‌ی دولت ها حمایت می کنم و مؤکّداً سفارش می کنم که بنشینَند فکر کنند، از آدم های وارد و مطّلع و باهوش کمک بگیرند و راه‌هایی پیدا کنند برای هدایت این نقدینگیِ عظیم به‌سمت تولید؛ می شود، این کار شدنی است، این کار عملی است؛ وظیفه‌ی مسئولین محترم دولتی و اقتصادی است و باید این کار را انجام بدهند. این هم یک نکته.
درمقابل سیاست های اشتباه مسئولین، تحریم تأثیر کمتری دارد
بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم 97/5/22
یک نکته‌ی دیگر این است که این هایی که تحلیل می کنند مسائل اقتصادی را و گاهی هم گزارش می کنند
و به مسئولین عالی‌رتبه‌ی کشور هم همین تحلیل‌ها را منتقل می کنند، می گویند بله، علّت این مشکلاتی که در بازار پیش آمده و در محیط کسب‌و‌کار پیش آمده، این است که چون مثلاً بنا بوده دشمن تحریم ها را از نیمه‌ی مرداد یا از آبان‌ماه شروع کند، فعّالان اقتصادی چون می دانستند، خودشان را جمع‌و‌جور کردند؛ خیلی خب، اگر فعّالان اقتصادی که می دانستند بنا است تحریم بشود خودشان را آماده کردند، مسئولین دولتی بیشتر باید خودشان را آماده می کردند برای مقابله‌ی با تحریم. عرض کردم، تحریم تأثیر کمتری دارد. حالا بعضی می گویند سی درصد، بعضی می گویند بیست درصد؛ بنده اندازه ندارم که بتوانم بگویم سی درصد یا بیست درصد، می دانم تأثیرش کمتر است. اگر واقعاً تحریم تأثیر دارد، خیلی خب، شماها که می دانستید بنا است تحریم بشود، خودتان را آماده می کردید؛ باید آماده کنید، باید آماده کنند؛ الان هم همینجور است، الان هم دیر نشده. اگر کسی بگوید دیر شده، اگر کسی بگوید ممکن نیست، بیخود گفته؛ یا جاهل است یا همین‌جوری حرف می زند؛ نخیر، دیر نیست. الان هم می توانند تصمیم‌گیری کنند در مقابل اقدام خصمانه
و خبیثانه‌ی دشمن که حالا به حساب آن هم می رسیم و اقدامات لازم را انجام بدهند؛ این کاری است که
می شود کرد . اگر کسی اعلام کند که نخیر، نمی شود دیگر کاری کرد و دیگر کار از کار گذشته یعنی اعلام بنبست اگر کسی چنین کاری را بکند، یا جاهل است یا حالا عرض کردم من نمی خواهم نسبت خیانت به کسی بدهم امّا حرف، خائنانه است؛ اگر ناشی از جهالت نباشد. این هم یک نکته.
مردم در مقابل تحریکات اقتصادی دشمن با بصیرت عمل کنند
بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم97/5/22
مردم هم در مقابل تحریکات دشمن با بصیرت عمل کنند. البتّه مردم ما الحمدلله بصیرت خودشان را نشان داده‌اند؛ حالا من در مورد قضایای دی‌ماه یک نکته‌ای را بعداً عرض خواهم کرد. (اگرچه یک ذرّه‌ای جلسه طولانی می شود ؛ اشکالی ندارد؛ شماها هم از راه دور آمده‌اید، بنده هم بااین که سرما خورده‌ام، وقتی صحبت کردم یک‌قدری حالم مثل این که بهتر شد.) مردم با بصیرت عمل کردند، حالا هم با بصیرت عمل کنند، بدانند که دشمن درصدد سوء استفاده‌ی از این نقطه‌ی ضعفی است که در ما هست. این نقطه‌ضعف وجود دارد نه این که نقطه‌ضعف نیست امّا دشمن می خواهد از این نقطه‌ضعف علیه ملّت ایران و به سود خودش استفاده کند. او که قصد ندارد نقطه‌ضعف را برطرف کند؛ او هرچه بتواند کمک می کند که ضعف بیشتر بشود؛ می خواهد سوء استفاده کند. مردم همان‌طور که در گذشته هم نشان دادند با بصیرت عمل کردند، باز هم در این زمینه با بصیرت عمل کنند.
در جنگ اقتصادی هدف آمریکا ایجاد نارضایتی و تبدیل آن به اغتشاش داخلی است
بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم 97/5/22
خب، در جنگ اقتصادی هدف آمریکا ایجاد نارضایی است؛ هدفشان این است؛ می خواهند نارضایی ایجاد کنند بلکه بتوانند این نارضایی را به اغتشاش داخلی تبدیل کنند. من یک خبری را به شما بگویم این تحلیل نیست، خبر است قضایای دی‌ماه که یادتان هست؛ در دی‌ماه گذشته مثلاً شش هفت ماه قبل از این چند روز، در چند شهر یک عدّه‌ای آمدند و شعار دادند و کارهایی مانند این ها کردند. دولت آمریکا به همراهی صهیونیست‌ها، به همراهی سعودی‌ها، سه سال یا چهار سال کار کرده بودند برای این که این قضایا را به وجود بیاورند؛ چقدر خرج کردند خدا می داند! سه سال، چهار سال کار کردند برای این که بتوانند چند روز در چند شهر کشور، دویست نفر، پانصد نفر، هزار نفر آدم را جمع کنند که یک شعاری بدهند. بعد هم ملّت ایران وارد میدان شد، بدون این که کسی از ملّت بخواهد واقعاً خود ملّت آمدند ؛ من همان‌وقت هم گفتم؛ واقعاً آفرین بر این ملّت خودشان وارد میدان شدند، فضا را پاک کردند، آلودگی‌ها را تمام کردند، شکست دادند. چند سال زحمت کشیدنِ آنها را برای ایجاد آن حادثه، ملّت ایران در ظرف چند روز از بین برد. بعد آنها گفتند که خب، این فلان عیب ها را داشت، این عیب ها را برطرف کنیم، سال آینده یعنی سال ۹۷، یعنی امسال دوباره همان حوادث را راه بیندازیم. رئیس‌جمهور آمریکا گفت شش ماه دیگر شما خبرهای مهمّی از ایران خواهید شنید؛ آن شش ماه دیگر، همین مرداد بود، همین قضایای چند روز قبل از این مرداد که چند جا چند نفری جمع شدند یک شعاری دادند. دارند پول خرج می کنند، زحمت می کشند برای این که یک حادثه درست کنند، این‌جوری از آب درمی‌آید؛ ملّت به‌هوش است، ملّت بابصیرت است. بله، قضایای معیشت، مردم را فشار می دهد، خیلی‌ها هم اوقاتشان تلخ است، ناراضی‌اند، امّا زیر بار توطئه و خاص CIA آمریکا و فلان رژیم بدبخت روسیاه که ملّت ایران نمی رود! دشمن ضعیف است، دشمن ناتوان است، دشمن شکست‌خورده است و مطمئنّاً در آینده هم دشمن در همه‌ی مراحل شکست خواهد خورد؛ به شرط این که من و شما بیدار باشیم، به شرط این که من و شما به وظایفمان عمل بکنیم، به شرط این که من و شما ناامید نشویم.
دولت باید با قوّت سرِ کار بماند، کارها را باید این دولت انجام بدهد
بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم97/5/22
بعضی‌ها جوری حرف می زنند، جوری اقدام می کنند که به اسم این که می خواهیم اوضاع را درست کنیم یا مثلاً فرض کنید طرف‌دار ضعفا و مانند این ها هستیم ، در نقشه‌ی دشمن کار می کنند ، خودشان ملتفت نیستند. اینهایی که خطاب می کنند به دولت که بایستی دولت برکنار بشود و از این قبیل حرف ها، این ها دارند در نقشه‌ی دشمن کار می کنند. نخیر، دولت باید با قوّت سرِ کار بماند، کارها را باید این دولت انجام بدهد. رئیس‌جمهور، منتخب مردم است؛ مجلس هم منتخب مردم است؛ هم رئیس‌جمهور حق دارد، هم مجلس حق دارد، هر دو حقوقی دارند و تکالیفی دارند؛ تکالیف را باید انجام بدهند، حقوقشان و کرامتشان هم باید حفظ بشود. هم مجلس باید کرامت رئیس‌جمهور را حفظ بکند، هم رئیس‌جمهور باید کرامت مجلس را حفظ بکند؛ باید همدیگر را حفظ کنند، هم‌افزایی کنند. این جلسه‌ی عالی رؤسای سه قوّه در زمینه‌ی مسائل اقتصاد
و مسائل مهمّ کشور که ما اخیراً تشکیل دادیم، یکی از فوایدش باید این باشد که قوا هم‌افزایی کنند بر یکدیگر
و بر امکانات یکدیگر بیفزایند، همدیگر را تکمیل کنند. مردم هم با بصیرت عمل کنند . مردم هم بدانند چه‌کار می کنند، بدانند چه اقدامی می کنند، بدانند چه دارند می گویند و چه می خواهند.
و من مطمئنّم که انشاءالله دست قدرت الهی پشت این ملّت است؛ همان‌طور که امام (رضوان‌الله‌علیه) به من گفتند این را خود امام گفتند من می بینم دست قدرتی را که بالای سر این ملّت یا این نظام است، دارد حرکت می کند. دست قدرت خدا را امام (رضوان‌الله‌علیه) می دید، ما هم دست قدرت خدا را داریم می‌بینیم؛
و قدرت خدا متجلّی و متبلور است در قدرت مردم و ایمان مردم. امیدواریم که خدای متعال به همه‌ی شماها توفیق بدهد. من مجدّداً از این که زحمت کشیدید، تشریف آوردید، تشکّر می کنم و توفیق شما را از خدای متعال خواستارم.
همه، در هر جایی که هستند، برای کشور کار کنند
بیانات در دیدار جمعی از خانواده‌های شهدا 97/9/21
توصیه‌ی من به جوان هایمان این است؛ همه، در هر جایی که هستند، برای کشور کار کنند؛ برای تقویت کشور، برای تقویت اقتصاد کشور، برای تولید داخلی -که امسال را ما برای تولید داخلی به صورت شعار اعلام کردیم- هر کسی در هر جایی که هست تلاش خودش را بکند؛ تولیدکننده یک جور، مصرف‌کننده یک جور، تصمیم‌گیرنده یک جور، قانون‌گذار یک جور، مجری یک جور، دولت یک جور، مجلس یک جور، قوّه‌ی قضائیّه همینطور؛ هر کدام با بیداری و هشیاری کامل وظایفشان را انجام بدهند؛ این توصیه‌ی ما به مردم است.
برای شکوفایی اقتصاد کشور؛ باید کار جهادی انجام بگیرد
بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی 1398/01/01
حالا مطلب سوّم که به این مناسبت وارد مسئله‌ی اقتصاد[می شویم]. حالا [که] به غرب اعتماد نمی کنیم؛ چه کار کنیم برای اقتصاد کشور؟ مسئله‌ی اقتصاد کشور مسئله‌ی مهمّی است. عرض بنده این است: برای شکوفایی اقتصاد کشور، به کاری احتیاج داریم که هم مجاهدانه باشد، هم عالمانه باشد. با تنبلی، با بی‌حالی، کم‌انگیزگی، مسئله‌ی اقتصاد کشور حل نخواهد شد. کار جهادی باید انجام بگیرد، مدیریّتهای جهادی باید بر مسائل اقتصادی کشور احاطه داشته باشند، تصمیم‌گیری کنند؛ کار جهادی. کار جهادی یعنی کاری که هم در آن تلاش هست، خستگی‌ناپذیری هست، هم اخلاص هست؛ [یعنی] انسان می فهمد که برای خودش، برای پُر کردن کیسه‌ی خودش کار نمی کند، دارد برای مردم کار می کند، برای خدا کار می کند؛ هم این، و هم عالمانه؛ یعنی بنشینند و با موازین علمی، با شیوه‌ی دقیق عالمانه راه‌های صحیح را پیدا کنند؛ هم باسواد باشند، کارآمد باشند، هم امکانات گوناگونی داشته باشند؛ اینها بنشینند کار کنند؛ اقتصاد کشور قطعاً شکوفایی پیدا خواهد کرد.
رونق تولید؛ با عزم جهادی ممکن است
بیانات در دیدار مسئولان نظام 1398/02/24
یک کار اساسی، مسئله‌ی برداشتن موانع تولید است. این «رونق تولید» که ما امسال به عنوان شعار مطرح کردیم، کلید حلّ بسیاری از مشکلات اقتصادی ما است؛ تولید این جوری است. اگر واقعاً ما بتوانیم تولید را رونق بدهیم، اگر بتوانیم موانع تولید را که خیلی هم زیاد است در کشور، از سر راه تولید برداریم -که این کار با عزم جهادی ممکن است، با به‌کارگیری جوان های متخصّص ممکن است- بسیاری از مشکلات [مانند] مسئله‌ی اشتغال حل می شود، مسئله‌ی تورّم حل می شود، مسئله‌ی رفاه مردمی حل می شود، [مسئله‌ی] درآمدهای مردم حل می شود، صادرات رونق می گیرد. تولید، مادرِ عمده‌ترین مسائل اقتصادی کشور است؛ و به نظر ما می شود. هر جایی که ما به جوان هایمان اتّکاء کردیم، اعتماد کردیم، به آنها امکانات دادیم، حدّاقل امکانات را هم [دادیم] -غالباً جوان ها این جوری هستند [که با] حدّاقل امکانات [کار می کنند]- پیش رفتیم. نمونه‌هایش را همین چند‌ساله ملاحظه کردید. یک نمونه در این تولیدات نظامی ما است. خب، واقعاً این مسئله‌ی تولیدات نظامی که دشمن هم روی آن خیلی حسّاس است، خیلی چیز مهمّی است. این موشک های دقیق نقطه‌زن -چه موشک های بالستیک، چه موشک های کُروز- که از فاصله‌ی مثلاً ۱۵۰۰ کیلومتر، ۲۰۰۰ کیلومتر پرتاب می شوند، و با پنج متر، شش متر این ور آن ور هدف را می زند، خیلی چیز مهمّی است. این هم که می‌بینید جنجال می کنند روی [مسئله‌ی] موشک و مانند اینها، به خاطر همین پیشرفت ها است. اینها را چه کسی کرده؟ همین جوان ها کرده‌اند. جوان های مؤمن و پُرانگیزه کار می کنند، خسته نمی شوند از کار کردن.
یا آن روزی که ما احتیاج داشتیم به اورانیوم غنی‌شده‌ی بیست درصد برای همین دستگاه‌های لازمی که در تهران و جاهای دیگر داشتیم برای دارو و مسائل پزشکی و مانند اینها، خب اورانیوم غنی‌سازی‌شده‌ی بیست درصد را ما قبل ها وارد می کردیم؛ مقداری را سال ها پیش وارد کرده بودیم، داشت تمام می شد؛ تمام می شد یعنی این داروهای هسته‌ای که با استفاده‌ی از پرتوزاییِ هسته‌ای [تولید می شود] و در مسائل گوناگون مورد استفاده است، بکلّی می خوابید؛ مسئولین در جریان این قضیّه قرار گرفتند، دنبال کردند، تلاش کردند، [طرف مقابل] اوّل گفتند می فروشیم؛ بعد این شرط را گذاشتند، آن شرط را گذاشتند، دیدیم مشکلات درست می شود و حاضر نیستند؛ گفتیم و خواستیم از مسئولینِ خودمان که دنبال کنید، خودتان دنبال کنید؛ هیچ کس باور نمی کرد؛ دنبال کردند و کارِ به این بزرگی را، کارِ به این مهمّی را انجام دادند؛ یعنی توانستند به اورانیوم غنی‌شده‌ی بیست درصد دست پیدا کنند. همان وقت هم من -در همین جلسه بود به نظرم- گفتم که مشکل‌ترین بخشِ این فرآیند غنی‌سازی، تا همین بیست درصد است؛ بعدش تا مراحل بالاتر به این مشکلی نیست، خیلی آسان‌تر از [این است]؛ این قسمت مشکل را، این بخش سختِ راه را توانستند بروند. چه کسی رفت؟ جوان های ما. خب اینها چرا نتوانند مشکلات صنایع ما را حل کنند؟ چرا نتوانند حلقه‌های مفقوده‌ی چرخه‌ی برخی از کارهای تجاری و صنعتی ما را حل کنند؟ می توانند؛ باید به اینها اعتماد کرد؛ این یک کار اساسی است.
نیاز رونق اقتصادی به پیشروانی، فرماندهانی و صفوف مقدّمی
بیانات در دیدار جمعی از تولیدکنندگان، کارآفرینان و فعالان اقتصادی 1398/8/28
آنچه من می خواهم به شما بگویم در درجه‌ی اوّل، این است که این عرصه‌ی تولید و رونق اقتصادی و اوج گرفتن ثروت ملّی و رفاه عمومی در کشور، مثل همه‌ی عرصه‌های دیگر احتیاج دارد به پیشروانی، فرماندهانی، صفوف مقدّمی؛ آن پیشروان و فرماندهان و صفوف مقدّم، شماها هستید؛ شما تولیدکنندگان. بنده صرفاً جمع حاضر در این جلسه را نمی خواهم بگویم؛ این نوع، این حرکت، همین آقایانی که صحبت کردند، فعّالیّت های خودشان را گفتند، اینها صفوف مقدّم و خط‌شکن‌های این عرصه و این میدان‌اند؛ این میدان هم میدان مهمّی است، میدان خطیری است، میدان جنگ است.
استفاده از تمام ظرفیّت های داخلی
بیانات در دیدار جمعی از تولیدکنندگان، کارآفرینان و فعالان اقتصادی 1398/8/28
در داخل، ظرفیّت ها خیلی بالا است، خیلی بالا است. شما بهتر از من می دانید، من هم البتّه بی‌اطّلاع نیستم امّا شماها خودتان که در بخش های مختلف تولیدی دارید کار می کنید، خوب می دانید که ظرفیّت های کشور چقدر بالا است. همین آقایان و این خانمی که اینجا صحبت کردند، در واقع تبیین کردند بخشی از ظرفیّت های کشور را در آن رشته‌ای که خودشان در آن رشته دارند کار می کنند. گله‌ها و دغدغه‌ها که گفته شد، معنایش این است که در این بخش، ظرفیّت های استفاده‌نشده‌ای وجود دارد که با این موانع نمی توانیم از آنها استفاده کنیم، موانع را برداریم تا بشود استفاده کرد. پس ببینید، همه‌ی حرف در این جلسه‌ی امشبِ ما این است که ظرفیّت های کشور بی‌نهایت است، فراوان است، از بخشی از آنها استفاده شده و بحمدالله اثربخشی داشته، از بسیاری هم استفاده نشده؛ اگر بتوانیم از آن ظرفیّت ها استفاده کنیم [اقتصاد مصون می شود]؛ که انشاءالله به برکت این تحریم، استفاده خواهیم کرد؛ این تحریم از این جهت می تواند -یکی از دوستان هم اینجا گفتند؛ حرف درستی است- به جای تهدید برای ما، تبدیل بشود به فرصت.
ترویج کار جهادی
بیانات در دیدار جمعی از تولیدکنندگان، کارآفرینان و فعالان اقتصادی 1398/8/28
فرهنگ کار جهادی و همکاری و تعاون را مردم بین خودشان، کسانی که می توانند، حوزه‌ی نفوذی در بین مردم دارند، ترویج بکنند. خوشبختانه مردم ما آماده‌اند. شما ملاحظه کنید یک سیل می‌آید، یک زلزله می‌آید، مردم خودشان بدون اینکه کسی به آنها بگوید، وارد میدان می شوند. این تجربه‌ی ما است، مال امروز هم نیست؛ از قبل از انقلاب هم همین جور بود. من خودم چند تجربه‌ی موفّقِ عینیِ شخصی دارم در قضیّه‌ی کمک های مردمی و تعاون های مردمی برای این جور حوادث. در همین قضیّه‌ی سه روز پیش که در خیابان های تهران یخ و بارندگی بود، تلویزیون نشان داد، من دیدم که چند نفر آدم، چند نفر مسلمان، آمدند شن و نمک آوردند! [اینها] نه عضو شهرداری‌اند، نه عضو خدمات شهرداری‌اند، نه عضو نیروی انتظامی‌اند، [بلکه] مردم معمولی‌اند، این خیابان هم خیابانِ متعلّق به آنها معلوم نیست باشد، آن ماشین‌هایی هم که دارند می روند ماشین‌های آنها نیستند، امّا ماشین گیر کرده، روی یخ نمی تواند حرکت کند، آمده شن می پاشد! یعنی مردم ما این جوری هستند؛ آماده‌اند. از این روحیه استفاده بشود برای ترویج کار جهادی. کار تولیدی را مردم تکریم کنند، احترام کنند به تولیدکننده و فعّالِ سالمِ اقتصادی. رفتارهای غلط را مردم زشت بدارند، منتها تعمیم ندهند. آنچه ما تأکید می کنیم این است که یک کار غلط را، یک کار زشت را که در یک جایی می‌بینند، تعمیم ندهند به همه؛ خب در هر جمعی ممکن است یک آدم نابابی وجود داشته باشد، که وجود هم دارد.
یک چیزی هم در مصنوعات آحاد مردم، در همین کارها و تولیدهای کوچک، انسان مشاهده می کند که گاهی یک چیزی را تولید می کنند، تولید خیلی خوبی [هم] هست، نشان فرنگی به آن می زنند؛ من تعجّب می کنم؛ نشان فرنگی. یک مقدار جنس برای یک منطقه‌ی محرومی سفارش شده بود، تهیّه شده بود، یک نمونه‌اش را آوردند پیش من، من دیدم این یک نشان خارجی [دارد]؛ گفتم مگر نگفتید این تولید داخل است، بنا بود در داخل [تولید شود]؛ گفتند نه، این داخلی است، خیّاطش هم فلانی است، امّا این [نشان] را زده؛ گفتم بکَنید این را؛ این یکی از کارهای بد است که تولید داخلی را با نشان خارجی بیاورند به [مردم] بدهند.
|