|
تدبير ش 09
1/1- سرمايه هاي مردم را در كار آفريني به جريان اندازيد.
ما به مسئله ي امنيت سرمايه گذاري هم احتياج داريم، تا در داخل كشور سرمايه گذاري شود. بايد امنيت سرمايه گذاري به طور كامل تأمين شود، تا بتوان از ثروتهايي كه در اختيار آحاد مردم هست، براي پيشرفت، كارآفريني و راه اندازي جريان اقتصادي كشور استفاده كرد. 9/3/85
2/1- تا رسيدن به شكوفايي اقتصادي، براي گشايش ميدان هاي جديد و انجام كارهاي بر زمين مانده تلاش كنيد
ما احتياج داريم كه از سرمايه گذاري حمايت بشود؛ كارآفريني بشود؛ توليد داخلي ترويج بشود؛ با قاچاق و فساد مجدّانه مبارزه بشود؛ اشتغال به عنوان يك مبناي اصلي و يك هدف مهم دنبال بشود؛ ثبات و شفافيت و انسجام سياستها و مقررات اقتصادي انجام بشود ... مقررات اقتصادي و قوانين ما هم بايد ثبات داشته باشند كه مردم بتوانند روي آن برنامه ريزي كنند، هم بايد منسجم باشد و با هم بخواند و شفاف باشد. بازاريابي جهاني، يكي از مهمترين وظايف براي رونق اقتصادي كشور است – كه جزوِ كارهايي است كه ما نكرده ايم و جزوِ كم كاريهاي ماست – و اطلاع رساني كامل از فعاليتها و برنامه ها؛ ما بايستي اينها را در نظر داشته باشيم. البته برنامه هاي راهبردي اساسي كشور نبايد از نظر دور بماند؛ مسئله ي ذخاير ارزي مطمئن كه كشور بتواند با شوكهاي اقتصادي و ارزي مقابله كند؛ تأمين منابع توليد و سرمايه گذاري؛ برنامه هاي راهبردي توليد و انتقال آب و انرژي در كشور، جزوِ مسايلي است كه ما در چند سال آينده بشدت نيازمان به آنها محسوس خواهد شد؛ اينها بايستي با جديت دنبال بشود؛ اينها جزوِ همان مقوله ي رونق اقتصادي كشور است. پرداختن به همكاريهاي منطقه اي – همين كارهايي كه الان انجام مي گيرد؛ اكو، شانگهاي و... چيزهاي لازمي است. ما اين چيزها را بايد با جديت دنبال كنيم و همت بگماريم. از نفت هم بايد استفاده ي بهينه كنيم . 29/3/85
تدبير ش 17
با همكاري روسيه و ديگر كشورها، سازمان همكاريهاي گازي را پايه‌گذاري نماييد.
گسترش‌همکاريهاي‌جمهوري اسلامي ايران و روسيه نتايج مفيدي خواهد داشت ... لذا دو کشور مي‌توانند دو شريک مکمل در زمينههاي سياسي، اقتصادي، منطقه اي و بين المللي باشند ... با توجه به وجود نيمي از ذخاير گاز جهان در روسيه و ايران، ... دو کشور با کمک يکديگر مي‌توانند بناي يک سازمان مربوط به همکاريهاي گازي را همچون اوپك پايه گذاري کنند. (گزارش خبري) 8/11/85
همه دستگاههاي كشور با تشكيل كار گروه هاي تخصصي، بسرعت، الزامات اجراي سياستهاي كلي اصل 44 را فراهم آورند.
از تاريخ اولين ابلاغ يعني اول خرداد 84 تا امروز يكسال ونيم بيشتر مي‌گذرد. پيشرفتها در اين باب رضايتبخش نيست. اين را من صريحاً به رؤساي محترم سه قوه گفتم ... به شما هم كه مسؤولان رده هاي مختلف پيشرفت اين كار در بخشهاي مختلف هستيد، عرض مي‌كنم. حالا چرا اين پيشرفتها خوب نيست، يا بخاطر اينكه توجه لازم به اهميت اين كار، اين سياستها نشده؛ آنچه كه در پس زمينه ابلاغ اين سياستها ديده شده بود يعني يك تحول عظيم اقتصادي در كشور و ابعاد آن توجه نشده؛ يا بخاطر اينكه از مسئله برداشتهاي مختلفي هست. افراد، هر كدام در دستگاههاي مختلف يا حتي در يك دستگاه، از بندهاي مختلف اين سياستها و از مقاصد آنها و از نتيجه اي كه بايد بر اجراي اين سياستها عايد بشود متفق القول نيستند؛ درك واحد و برداشت واحدي ندارند. اين جلسه براي اين است كه هم اهميت اين كار از نظر ما به شما برادران عزيز صريحاً گفته شود هم درك مشتركي، (بايد) برداشت مشتركي بوجود بيايد و سلايق گوناگون راه را بر اين اقدام بسيار مهم و ضروري و حياتي نبندد. بايد ... ما در نگرشهايمان در مسئله اقتصاد كشور، رفتارهايمان ، ساختار هاي تشكيلاتي و اداريمان، قوانينمان و قواعد موضوعه‌مان، نقشها و سهم هايي كه هر كدام از دستگاهها دارند در اين زمينه بايد تغييراتي بدهيم و براساس اين سياستگذاري و اين سياستها آينده خودمان را شكل بدهيم. اين جزو وظايف حتمي همه دستگاههاي كشور است. بودجه براساس اين سياستها بايستي تنظيم و تصويب بشود. فعاليتهاي اقتصادي بيرون از بودجه بر اساس اين سياستها بايد تنظيم شود. هم مجلس، هم دولت و هم قوه قضائيه وظايف بسيار مهمي دارند، در اين زمينه بايد انجام دهند. 30/11/85
براي افزايش ثروت ملي، عرصه سرمايه گذاري را در معرض انتخاب فعالان اقتصادي قرار دهيد
براي اينكه كشور را از لحاظ ثروت ملي به حد استغناء و بي نيازي برسانيم، بايد سرمايه گذاري و فعاليت اقتصادي و توليد ثروت در معرض انتخاب همه آحاد فعال كشور قرار بگيرد؛ يعني همه بايد بتوانند در اين زمينه فعاليت كنند. دولت بايد از آن حمايت كند قانون بايد از آن حمايت كند، خيل عظيم مديران جوان و تحصيل كرده و مديران مجرب و لايق كه بحمدا... دركشور ما هر دو، هم جوانان تحصيل‌كرده هم مديران لايق زيادند، بايد بتوانند پروژه هاي بزرگ كشور را، فعاليت هاي كار آفرين و ثروت آفرين كشور را بدست بگيرند، اجرا كنند و پيش ببرند. كشور از لحاظ منابع مادي و از لحاظ منابع انساني غني است . 30/11/85
مسؤولان با درك درست از سياست هاي ابلاغي اصل 44، آنرا به صحنه اجرا درآورند.
سياستهاي ابلاغي اصل 44 ... عبارت است از آزاد شدن دولت از فعاليت هاي اقتصادي غير ضرور، باز شدن راه براي حضور حقيقي سرمايه گذار در عرصه اقتصاد كشور،تكيه بر تعاون، شركت هاي تعاوني و چتر گسترده شركت هاي تعاوني بر روي اقشار ضعيف مردم ، پرداختن دولت به آداب و قواعد نقش حاكميتي ، سياستگذاري و سياستگذاري اجرائي و ايفاي نقش حاكميتي و چگونگي مصرف درآمدهاي ناشي از اين واگذاري در بخش هائي كه ذكر شده والزامات دولت در امر واگذاري، خلاصه ي سياسهاي ابلاغي سياستهاي اصل44 است. 30/11/85
مقابله با مخالفين داخلي و خارجي اجراي سياستهاي اصل 44 ، يك جهاد است
اجراي اين سياستها مخالفيني دارد، دشمناني دارد؛ چون دشمناني دارد پس تلاش در اجراي اين سياستها يك نوع جهاد است، هر تلاشي كه در مقابله با دشمنان باشد، اين مجاهدت است، اين در عرف اسلامي اسمش جهاد است؛ اگر با اخلاص و درست انجام بگيرد.
دشمنان كيانند؟ بعضي ... از مخالفين نمي‌خواهند با اجرائي شدن اين سياست ها كمبود ها برطرف شود. اصلاً نمي‌خواهند نظام اسلامي آن شكوفائي و پيشرفت اقتصادي را و رونق اقتصادي را داشته باشد. روي فشار اقتصادي بر كشور برنامه ريزيكرده اند. خارجي ها از اين قبيل هستند ... البته از اقدام نظامي و اجتماعي و اينها مأيوسند؛ خودشان هم مي‌گويند كه بايد فشار اقتصادي بياوريم ؛ مي‌خواهند فشار هاي اقتصادي را زياد كنند ... بعضي كه اين ديگر مربوط به داخلي هاست در وضع كنوني منافعي دارند و ذي‌نفعند، ... دلشان نمي‌خواهد اين وضعيت به هم بخورد؛ از اين كه اجازه يك مدير ،گردش قلم يك مدير يا يك مسئول در هر جا چه در قوه مجريه چه در قوه قضائيه توانائي اين را داشته باشد كه خيلي از اين چيز ها را جا به جا كند، اين را مغتنم مي‌شمارند، نمي‌خواهند اين از بين برود ... شايد هم،بعضي ها ... باشند كه احتمالاً نخواهند متصدي اين كار بزرگ دولت كنوني باشد. 30/11/85
بايد همه بندهاي پنج گانه سياستهاي كلي اصل 44 با دقت و سرعت عملي شود
همه بخشهاي اين سياستها را مدنظر قرار بدهند. اين سياستها از بند الف دارد تا بند ه ؛ پنج بند. بند الف كه خودش دو بخش است: يك بخش آزاد كردن دولت از بار سنگين شركتهايي است كه در ذيل اصل44 ... به آنها اشاره شده ... يك بند هم كه به مردم ، بخشهاي خصوصي و تعاوني اجازه داده مي‌شود كه در مواردي كه مشابه بنگاههاي صدر اصل 44 است سرمايه گذاري كنند ... بند الف آزاد كردن راه براي مردم ، آزادكردن دولت از بار سنگين اين چيزها ... بند ب مربوط به تعاونيهاست و خصوصياتي كه در بند مربوط به تعاونيها ذكر شده.
بند ج مربوط به واگذاريهاست يعني واگذاري همان شركتهايي كه در صدر اصل 44 آمده با يك استثناهايي؛ ... بند«د» دو بخش دارد. يك بخش الزامات كه... دولت كارهايي بايد انجام دهد تا اين انتقال صحيح انجام بگيرد و تسهيل شود و كارهايي بايد انجام دهد تا اين انتقال صحيح انجام بگيرد و تسهيل شود و بخش خصوصي رغبت پيداكند،به اين كار. يك بند هم مربوط به مصارف درآمدهاي اين است كه وقتي به بخش خصوصي واگذار ميكنند، ما‌‌بازاء آن و درآمدهاي آن كه به دولت مي‌آيد، در كجا مصرف شود. بند آخر هم كه بند« ه» است مربوط به سياستهاي حاكميتي دولت است. دولت سياستهاي حاكميتي خودش را بايد حفظ كند، برنامه‌ريزي كند، سياستگذاري كند، هدايت كند، در يك موارد خاصي سرمايه‌گذاري كند، متمركز بشود ... همه اين بند ها بايد با هم مدنظر قرار بگيرد والا ما بعضي از اين بندها را جلو بيندازيم بعضي ها را فراموش كنيم، عدم تعادل به وجود خواهد آمد و درست نيست. 30/11/85
با اطلاع رساني شفاف، مردم را در جريان چگونگي سرمايه گذاري قرار دهيد
كار ديگري كه لازم است انجام بگيرد اطلاع رساني به مردم است. مردم بايد در جريان جزئيات كار قرار بگيرند؛ بدانند كه در كجا مي‌توانند فعاليت اقتصادي كنند ؛ كجا مي‌توانند سرمايه گذاري كنند؛ چه جور مي‌توانند در يك تعاوني وارد شوند. غالب مردم بي اطلاعند.
سال گذشته وقتي اين سياستها از تلويزيون اعلام شد و گفته شد، بعضي از خواص شنيدند خوشوقت شدند، خوشحال شدند، اغلب مردم كه ما مي‌ديديم توجه نداشتند كه موضوع چيست؛ اصلاً، قضيه چيست. بايد براي مردم تشريح شود، تبيين بشود، بدانند چگونه مي‌توانند از كمك دولت استفاده كنند؛ بخش خصوصي چه امتيازاتي را مي‌تواند مورد استفاده خودش قرار دهد؛ چه حمايتهايي دولت مي‌كند؛ چه كمكهايي به او مي‌كند؛ در كجاها مي‌توانند وارد بشوند و سرمايه گذاري كنند. 30/11/85
تدبير ش18
مسؤولان با تشريح ميدان هاي سرمايه گذاري براي مردم، زمينه توسعه اقتصادي و رفاه عمومي را فراهم آورند
در سال 86 هم در زمينه ي تلاش اقتصادي بايد همه ي نيروهاي ملي، نيروهاي معتقد به آرمانهاي بلند ملت ايران، مسئولان كشور، جوانان پُرنشاط، دست به دست هم بدهند و تلاش كنند. ميدان براي تلاش اقتصادي گسترده است؛ بخصوص با ابلاغ سياستهاي اصل 44 قانون اساسي و آنچه كه به مسئولان توصيه و به آنها تأكيد شد و آنها هم عزم خودشان را نسبت به اين قضيه ابراز كردند، ميدان تلاش اقتصادي براي مردم گشوده است و راهها باز است. مسئولان بايد براي مردم تشريح كنند امكانهايي را كه در اختيار مردم وجود دارد و خودشان هم بايد تلاش كنند. كشور ما ظرفيت اقتصادي بسيار زيادي دارد و مي توان براي بناي يك جامعه ي برخوردار از رفاه، تلاش و كار كرد . 1/1/86
دولت بايد با رويكرد اقتصادي، راه هاي مشاركت مردم در سرمايه گذاري اقتصادي را فراهم سازد
مي خواهند ملت ايران را از لحاظ مسائل اقتصادي در تنگنا قرار دهند. من عرض مي كنم ميدان براي تحرك اقتصادي ملت ايران باز است. با سياستهاي اصل 44 كه ابلاغ شد و دولت هم مجدانه ... بايد دنبال كند، ميدان كار اقتصادي باز است؛ نه فقط براي افرادي كه ثروتمندند، حتّي براي آحاد مردم. سال 86 و شايد تا يكي دو سال بعد رويكرد دولت و رويكرد فعالان كشور بايد رويكرد اقتصادي باشد. ما مي توانيم اقتصاد خودمان را شكوفا كنيم ... رويكرد كشور در سالي كه امروز اول آن است، و حتّي يكي دو سال بعد، بايد رويكرد اقتصادي باشد از سياستهاي اصل 44 همه بايد استفاده كنند. كساني كه توانايي سرمايه گذاري دارند، حتّي افرادي كه مي توانند سرمايه گذاري را با اجتماع و شركت انجام دهند، اينها راه دارد. آحاد مردم و صنوف مختلف مردم مي توانند سرمايه گذاري كنند؛ مي توانند در اين راه با يكديگر شريك شوند و سهيم باشند ... مسؤولين دولتي بايد راه هاي مشاركت مردم را در فعاليتهاي اقتصادي به آنها بگويند ... طوري بشود كه منابع درآمدي آحاد مردم، بخصوص طبقات ضعيف، متنوع شود؛ مردم بتوانند گشايشي پيدا كنند؛ اين يك گام بلند در راه رفاه عمومي است. 1/1/86
تدبير ش19
با اجراي صحيح اصل 44 از فرو غلتيدن مسائل در حصار افراط و تفريط جلوگيري بعمل آوريد
مسأله ي نياز توليد علم به گسترش تحقيق و تقابل و تنافي آن با انحصارات دولتي و حقوق انحصاري شركتها، حرف كاملاً درستي است كه آن را قبول داريم و اميد ما اين است كه با اجراي سياستهاي اصل 44 - كه سال گذشته ابلاغ شد - اين گره باز بشود. اساساً ورود در ميدان تفسير اصل 44 و توجه به ذيل اصل 44 و اهتمامي كه در اين زمينه شد و خود بنده وارد اين ميدان شدم، به خاطر چند نكته و از جمله همين نكته بود. البته اين نگراني ... كه اجراي غلط اصل 44 ممكن است به تكاثر و از قبيل آن بينجامد هم درست است. اگر آن چيزي كه ما گفتيم و ما خواستيم و ما دنبال مي كنيم اجرا بشود، ان شاءاللَّه نه آن افراط و نه آن تفريط اتفاق نخواهد افتاد. بايد همان گونه كه مقرر شده و گفته شده است انجام بگيرد و ان شاءاللَّه به لطف الهي اينگونه خواهد شد. 25/2/86
مديران مراكز برنامه ريزي كشور از دنباله روي فرمول هاي غربي پرهيز نمايند
كساني كه در مراكز برنامه ريزي يا در مراكز علمي و تحقيقي هستند و راجع به اقتصاد، سياست، سياست بين المللي و مسائل حياتي ديگر كشور كار و فكر مي كنند، دنبال اين نباشند كه فرمولهاي غربي را؛ فرمولهاي اقتصادي غرب، فرمولهاي بانك جهاني يا صندوق بين المللي پول را با مسائل كشور تطبيق كنند؛ نه، آن نظريه ها، نظريه هاي مفيد براي ما نيست. البته از عِلمشان استفاده مي كنيم؛ ما تعصب نداريم. هرجا پيشرفت علمي، تجربه ي علمي باشد، استفاده مي كنيم. از مصالح استفاده مي‌كنيم؛ اما نقشه را بر طبق فكر خودمان، بر طبق نياز خودمان بايستي بريزيم. 25/2/86
تدبير ش22
در راستاي اصل 44، با ايجاد زمينه براي جذب سرمايه گذار داخلي و خارجي، اقتصاد كشور را شكوفا سازيد
سياستهاي اصل 44 خيلي مهم است. لايحه اي كه به مجلس داده شد، نواقصي داشت؛ در مجلس هم بعضي از نواقص آن را برطرف كردند؛ من مي خواهم توصيه كنم به گونه اي رفتار شود كه اين لايحه با اهداف ذكر شده ي در اين سياستها تطبيق كند؛ يعني حقيقتاً اين خط غلطي كه در سالهايي از اوايل انقلاب به ناحق در امر اقتصاد كشيده شده و همينطور هم ادامه پيدا كرده، اين خط را كور كنيد و به خط درست برويد! اين با مسئله ي عدالت خواهي و آن چيزي كه ما در سياستهاي اصل 44 ذكر كرديم، هيچ منافاتي هم ندارد؛ يعني مسئله ي عدالت خواهي را حتماً در نظر بگيريد؛ منتها اقتصاد كشور بايد شكوفا بشود؛ نيروهاي مردمي بايد به ميدان اقتصاد بيايند و كار كنند؛ اين هم با حرف و گفتن عملي نمي شود، عمل و اقدام لازم دارد و بايد حس بشود.
حالا بحث سرمايه گذاري مطرح مي شود؛ يك وقتي اين جا – چند سال قبل از اين - يك جلسه ي مفصلي از مسؤولين بخشهاي مختلف اقتصادي برگزار شد؛ يكي از آقايان حرف خوبي زد؛ گفت: ما به خارجيها مي گوييم بيايند اين جا سرمايه گذاري كنند! خب خارجيها نگاه مي كنند ببينند سرمايه گذارهاي داخلي ما در داخل كشور سرمايه گذاري مي كنند يا نه؟! اين ويترين ماست؛ اگر ديدند كساني در داخل كه قدرت سرمايه گذاري دارند، در داخل كشور با خيال راحت سرمايه گذاري مي كنند، آن وقت آنها هم تشويق مي شوند و مي آيند؛ اما وقتي ببينند اينها خودشان اينجا سرمايه گذاري نمي كنند، خيلي مشكل است كه سرمايه گذار خارجي را انسان قانع كند كه بيا اينجا سرمايه گذاري كن تا ما از آن سرمايه گذاري تو استفاده كنيم! اينها همه اش در سياستهاي اصل 44 مورد توجه قرار گرفته است. 4/6/86
تدبير ش28-29-30
بايد آنچه را كه كاشته‌ايم، شكوفا بشود و به مردم ثمر بدهد
فعاليتهايي كه در سالهاي گذشته انجام گرفته است،كارهايي كه دولت كرده است،سرمايه‌گذاري‌هاي بزرگي كه‌مسؤولان گوناگون وآحادمردم‌در بخشهاي مختلف-چه سرمايه‌گذاري مادي، چه سرمايه‌گذاري معنوي انجام داده‌اند، اينها به شكوفايي برسد و مردم نتايج آن را در زندگي خود حس كنند. ...كارهايي كه در سالهاي اخير انجام گرفته است و همچنين بسياري از كارهايي كه درطول سالهاي گذشته انجام گرفته است، بايد نتايج خود را بتدريج به مردم نشان بدهد و كام مردم را شيرين كند؛ بايد آنچه را كه كاشته‌ايم، شكوفا بشود و به مردم ثمر بدهد. 1/1/87
كاري بكنيم كه ديگر كشور از محاصره اقتصادي هيچ باكي نداشته باشد
در راه استقلال اقتصادي كارهاي زيادي شده است. اما همت همه‌ي ملت ايران از قشرهاي مختلف را مي‌طلبد تا کشور بتواند از لحاظ اقتصادي کاري بکند که ديگر تهديد به تحريم و محاصره‌ي اقتصادي معنا پيدا نکند. اين خطاب به همه‌ي ملت است، ...همه بايد دست به دست‌هم‌بدهند.اين‌کشور سرمايه‌هاي انساني‌فراواني‌دارد؛ سرمايه‌هاي مادي فراواني هم دارد. با سرمايه‌گذاريِ لازم، با برنامه‌ريزي درست و متين و باپشتکاروجديت،ما خواهيم توانست در مدت يک برنامه‌ي مشخصي، کاري بکنيم که ديگر کشور در عرصه‌ي اقتصادي دنيا از تحريم اقتصادي و محاصره‌ي اقتصادي، هيچ باکي نداشته باشد. اين وظيفه‌ي ملي ماست، بايد انجام بدهيم. 15/2/87
سرمايه‌گذاريهايي كه مردم انجام مي‌دهند ، سياست عمومي نظام جمهوري اسلامي است
همت مردم است كه مي‌تواند كشور را بي نياز كند. سرمايه گذاري هايي كه مردم انجام مي‌دهند در بخشهاي مختلف، بسيار ارزشمند است؛ بخصوص در بخشهاي توليدي. و من براي آن مردمي كه به كارهاي خدمت رساني به مردم علاقه مندند، اين را بهترين عمل، بهترين حسنه و صدقه مي‌دانم كه در كارهاي توليدي سرمايه گذاري كنند؛ هم اشتغال ايجاد شود، هم به پيشرفت كشور كمك كند، هم فقر و محروميت را از بخشهاي مهمي از كشور برطرف كند. اين آن سياست عمومي نظام جمهوري اسلامي است: كمك گرفتن از سرمايه ي مالي، سرمايه ي فكري، بازوي توانا و كارآمد مردم عزيزمان كه كشور مال آنهاست و آينده متعلق به آنهاست. 19/2/87
تدبير ش 40- 41
در زمينه ي اقتصادي، مراقبت‌هاي لازم بايستي ادامه پيدا كند
سال 87 كه بر ما گذشت، سال بسيار پر ماجرايي بود؛ هم در زمينه ي مسائل بين المللي و هم در زمينه ي مسائل كشور. در سطح بين المللي، حوادث بزرگ و مهمي اتفاق افتاد- كه بي گمان در مجموعه ي سياستهاي جهاني داراي تأثيرات عميق و مؤثري است- كه از جمله ي آنها در زمينه ي اقتصادي، بحران عظيم مالي و اقتصادي است كه از كشور آمريكا شروع شد و به اروپا و ديگر كشورها و از جمله به كشورهاي منطقه ي ما رسيد. اين مسئله براي مردم جهان، مسئله ي بسيار مهمي است؛ نه فقط در زندگي روزمره ي آنها و برنامه ريزي هاي اقتصادي آنها تأثير مي‌گذارد، بلكه در ديدگاه هاي آنها نسبت به نظريات اقتصادي و اقتصاد سرمايه داري، احتمالاً تأثيرات شگرفي را بر جاي خواهدگذاشت. خوشبختانه كشور ما و ملت ما توانستند تا حدود زيادي از آثار زيانبار اين توفان سهمگين جهاني خود را بركنار بدارند؛ و البته همچنان مراقبت‌هاي لازم بايستي‌ادامه‌پيداكند.1 1. 01/01/88 پيام نوروزي
بايد زمينه‌اي فراهم شود تا جوان معيشت خود را از راه صحيح، قانوني و حلال تأمين كند
يكي از چيزهايي كه بسيار مهم است، مسئله ي سرمايه گذاري است؛ سرمايه گذاري هاي صنعتي و سرمايه گذاري هاي كشاورزي كه ايجاد اشتغال كند. وقتي اشتغال به قدر كافي وجود نداشته باشد، راه هاي صحيح باز نباشد، آن وقت جوانان ما متأسفانه متوسل مي‌شوند به راه هاي غير صحيح؛ به قاچاق و امثال اينها ... جوانان ما نبايد در وضعي قرار بگيرند كه احساس كنند ناچار بايد به اين راه غير منطقي، غير قانوني و غير مشروع متوسل شوند. اين جزو همت‌هاي اصلي دولت است و دولت به اين همت گماشته است. شما هم بايد كمك كنيد؛ بايد در اين مسئله همكاري كنيد. ... اين باب بايستي مسدود شود و اين با سرمايه گذاري هاي درست و ايجاد اشتغال در همه ي مناطق ... بخصوص شهرستان‌هايي كه نزديك مرزند ... اين معنا امكان پذير است ... بايد زمينه اي فراهم شود كه سرمايه گذاري هاي خوبي انجام بگيرد تا اشتغال ايجاد شود، تا جوان بتواند معيشت خود را از راه صحيح، از راه قانوني، از راه حلال تأمين كند16. 16. 26/02/88 بيانات در ديدار مردم مريوان
ضرورت ايجاد اشتغال در كردستان
مهمترين نياز اين استان[كردستان] عبارت است از اشتغال كه با سرمايه گذاري هاي صنعتي و كشاورزي در اين استان بايستي تأمين بشود. آنچه كه ما به مردم استان‌هاي ديگر عرض مي‌كنيم، اين است كه اينجا، اين سرزمين ثروتمند و غني، با اين مردم مؤمن و جدي، با اين همه جوان خوب، زمينه ي بسيار خوبي است براي سرمايه گذاري. اگر يك روزي فكر مي‌كردند در اينجا امنيت نيست، آن روز ديگر تمام شده است. امروز بحمداللَّه در اينجا امنيت مستقر است؛ امنيت خوبي اينجا وجود دارد؛ مي‌توانند بيايند سرمايه گذاري كنند. دولت هم تسهيلات مي‌كند، تشويق مي‌كند20.20. 29/02/88 بيانات در ديدار مردم سقز
تدبير ش45
بايد سياستهاي اصل44 به‌طور كامل اجرا بشود
سياستهاي اصل 44 آن روزي كه مطرح شد، همة دست اندركاران اقتصادي و خبرگان مسائل گوناگون مديريتي كشور اعتراف كردند، اقرار كردند كه اگر چنانچه اين كار انجام بگيرد، يك تحوّل عظيم اقتصادي در كشور انجام خواهد گرفت. خوب، بايد اين سياستها به طور كامل اجرا بشود. كارهايي شده، من گزارش‌هايي هم از آقاي رئيس جمهور، هم از بعضي از مسئولين ديگر شنفته ام، لكن آنچه كه انجام گرفته، همة ظرفيت سياستهاي اصل 44 نيست. يعني همه كه مي‌گوييم، شايد بخش عمده اي از اين ظرفيت هنوز بر زمين مانده است. يك چيزهايي بايد مديريت‌هايش واگذار مي‌شده، نشده؛ يك چيزهايي بايستي دولت از تصدّي گري در آنها اجتناب مي‌كرده، نشده؛ كارهاي لازم انجام نگرفته. حالا مي‌توانيم همين طور كه آقاي رئيس جمهور اشاره كردند، بگوييم زيرساخت‌ها و ساز و كارها و موجودي در نظام اقتصادي كشور جواب نمي‌دهد. پس بايد اوّل اين طرح تحوّل اقتصادي انجام بگيرد. من اين را نفي نمي‌كنم؛ ممكن است همين‌جور باشد. ليكن اين‌جور نيست كه ما كار را بن بست بدانيم؛ در را قفل شده بدانيم. نه، بالاخره بايد حركت كرد و پيش رفت. حالا اين طرح تحوّل، لابد يك روزي از مجلس درمي آيد؛ ممكن است با تغييراتي بيايد؛ ممكن است خصوصياتي در آن لحاظ شده باشد؛ بالاخره بايد كار را پيش برد. قوانين هم كه زياد داريد و سياستهاي اصل 44 را بايد رصد بكنيد، ببينيد چقدر واقعاً پيش دارد مي‌رود. خود دولت، دستگاه رياست جمهوري، اين كار را بكند.6 6 . ۸۸/۰۶/۱۶ بيانات در ديدار اعضاي هيئت دولت
سهم خودتان را در ايجاد فشار تورّمي كم كنيد
مشكلات اقتصادي مردم و كشور... مهمّ‌ترينش توّرم و اشتغال است .... دولت بايستي جوري برنامه ريزي كند كه از ناحية دولت، فشار تورّمي روي مردم زياد نشود. حالا يك وقت از ناحية بيرون است، يك وقت از ناحية بعضي از قوانين است. حالا مسئلة خدمات را مطرح كردند. خوب، خيلي از خدمات به وسيلة دولت انجام مي‌گيرد؛ بسياري از اين خدماتي كه مي‌گوييد سهمش در تورّم از 30 درصد رسيده به 70 درصد، اين خدمات را خود دولت دارد انجام مي‌دهد. بنابراين، سهم خودتان را در ايجاد فشار توّرمي كم كنيد؛ هر چه كه ممكن است. اين جزو كارهاي اساسي و مهمّ است.6 6 . ۸۸/۰۶/۱۶ بيانات در ديدار اعضاي هيئت دولت
در مسائل اقتصادي، از بي حساب و كتابي خيلي بايد ترسيد
در مسائل اقتصادي، از بي حساب و كتابي خيلي بايد ترسيد. البته بي حساب و كتابي در همه جا بد است، امّا در مسائل اقتصادي آثارش خيلي زود بروز مي‌كند و گاهي اثرات سنگيني را مي‌گذارد. اين نكته اي است كه خيلي بايستي به آن توّجه كرد. البته در مسائل اقتصادي اگرچه كه محور فعّاليت اقتصادي و تصميم گيري هاي اقتصادي دولت است، امّا بقيّة قوا هم خيلي نقش دارند؛ قوّة قضائيه هم نقش دارد، قوّة مقنّنه هم نقش دارد. آنها بايد به وظايفشان در اين زمينه ها عمل كنند؛ كمك كنند. بخش خصوصي و دستگاه هاي مرتبط با بخش خصوصي مثل اتاق‌هاي بازرگاني و امثال اينها و بعضي از بنيادهايي كه هستند، اينها همه بايستي در اين جهت همراه باشند و با دولت همكاري كنند و كمك كنند.6 6 . ۸۸/۰۶/۱۶ بيانات در ديدار اعضاي هيئت دولت
در طرح‌هاي اقتصادي دنبال راههاي درست باشيد، امّا از نظرات كارشناسي علمي و دقيق حتماً بايد پيروي بشود
در طرح‌هاي اقتصادي مراقب باشيم ... كه شتاب زدگي گريبانگير دولت نشود. شتاب زدگي در تصميم گيري ها يا احياناً عدم بهره گيري مناسب از نظرات كارشناسي اقتصادي، ممكن است ضربه هايي وارد كند. البته ادّعاي دولت اين نيست. ... توصية من به دولت اين است: اين كار را بكنيد؛ از حداكثر نظرات كارشناسي استفاده كنيد. من توصيه نمي‌كنم همة آن فرمول‌ها و شيوه هاي اقتصادي را كه امروز اقتصاد بين المللي دارد به كشورها ديكته مي‌كند، شما از آنها پيروي كنيد؛ نه، اينكه درست عكس نظر ماست. نه! دنبال راه هاي درست باشيد، امّا از نظرات كارشناسي علمي و دقيق حتماً بايد پيروي بشود؛ بخصوص در مسائل پولي و بانكي. هيچ نمي‌شود بي احتياطي كرد. يعني اينها چيزهاي بسيار ظريفي است. ناگهان يك اقدام نابجا و نسنجيده، شما مي بينيد كه درّة هولناكي درست مي‌كند كه تا بخواهيم آن را پر كنيم و درست كنيم، مبالغي بايد هزينه كنيم و زمان از دست بدهيم. به اين نكته خيلي توّجه داشته باشيد.6 6 . ۸۸/۰۶/۱۶ بيانات در ديدار اعضاي هيئت دولت
تدبير ش 46
جهت‌گيري سرمايه‌گذاري و فعاليتهاي اقتصادياز دريا و جنگل بايد بدرستي حفاظت و بهره‌برداري بشود
دو ثروت عظيم و دو فرصت بزرگ ... عبارت است از: دريا و جنگل؛ ... از اين دو ثروت عظيم، از اين دو فرصت بزرگ بايد هم بدرستي حفاظت بشود، هم بدرستي بهره‌برداري بشود. اين سفارش من به مسئولان كشور است: اين جنگل متعلّق به ملت است، اين دريا متعلّق به ملت است و مسئولان دولتي متولّيان ساماندهي كار ملت و كار كشورند؛ مراقب باشند؛ مراقب باشند. بهره‌برداري بهينه و اقتصادي و صحيح و جلوگيري از سوءاستفاده‌هاي گوناگون از جنگل يا به شكلي از دريا - كه بيشتر از جنگل سوءاستفاده مي‌شود - وظيفة مسئولان كشور است. ايني كه دست‌هاي طمعكار و طالبان منافع شخصي به عناوين گوناگون اين ثروت ملي را به سمت جيب‌هاي خودشان بكشند، قابل قبول نيست.
اين منطقه عموماً و اين شهر كه در كنار جادّة چالوس و تهران قرار گرفته است، و اين مناطق زيبا و خوش آب و هوا در اطراف اين منطقه، اينها همه نعمت‌هاي خدايي‌اند؛ از اين نعمت‌ها بايد استفاده كرد، ولي درست؛ بايد استفاده كرد، ولي با رعايت حريم‌هاي الهي؛ بايد استفاده كرد، ولي با احترام به ارزش‌ها و دين و اخلاق اين مردم؛ ارزش‌هايي كه آنها را در طول ساليان دراز در ميدان‌هاي سخت نگه داشته.8 8. ۸۸/۰۷/۱۵ بيانات در ديدار عمومي مردم چالوس و نوشهر
تدبير ش 51 ( استثناء1/1/89)
همت مضاعف و كار مضاعف در سرمايه‌گذاري و كارآفريني
همت مضاعف و كار مضاعف در سرمايه‌گذاري، در كارآفريني. بسياري از كساني كه سرمايه دارند، پول دارند، درآمدهاي كلاني دارند، نمي‌دانند اين درآمدها را چگونه بايد صرف كنند. اينجا هم باز همان اصلاح الگوي مصرف، خود را نشان مي‌دهد. پول را به جاي سرمايه‌گذاري توليدي، صرف تجملات ميكنند؛ سفرهاي خارجي بيهوده، بي‌ثمر، پرخرج و احياناً فسادآور، بهانه براي تغيير وسايل خانه، وسايل زندگي؛ اين چيزها يك حركت مسرفانه است نسبت به ثروت! مي‌شود پول را، درآمد را سرمايه‌گذاري كرد. امروز وسايل اين كار فراهم است. با فعال شدن بورس‌هايي كه در كشور هست، مي‌توان سرمايه‌گذاري كرد. همه مي‌توانند آنچه را كه دارند، در سرمايه‌گذاري‌ها دخالت بدهند.10 10.۸۹/۰۱/۰۱ بيانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوي
تدبير ش 52
اصرار بر پيشرفت صنعتي كشور
كشاورزي هم كه براي ما خيلي اهميت دارد و از نظر من يك ركن اساسي قوام و حيات كشور ما است، بستگي دارد به صنعت. پيشرفت كشاورزي جز با پيشرفت صنعتي ممكن نيست. يعني من كه روي صنعت تكيه مي‌كنم، اين، نفي بخش كشاورزي نبايد به حساب بيايد. اين در واقع تأييد و كمك پيشرفت مجموعة كشور است كه از جمله بخش كشاورزي هم در آن هست. اصرار دارم بر اينكه بخش صنعت پيشرفت بكند و اين پيشرفت هم با تحقيق، با به كار انداختن فكر و هوش سرشاري كه بحمداللَّه در شما جوانان عزيز هست، و سرانگشتان ماهر ايراني، امكان‌پذير است.2 2. 09/01/88 بيانات در بازديد از توانمندي‌هاي صنعت خودروسازي
بايد بتوانيم در بخش صنعت در دنياي اسلام يك پرچم برافراشته به حساب بياييم
يكي از شرايط توسعة يك كشور، استقلال صنعتي آن است. ما بايد بتوانيم در همة زمينههاي صنعتي بر پاي خودمان بايستيم؛ به فكر خودمان تكيه كنيم؛ توانايي‌هاي خودمان را به كار بگيريم. البته دنيا، دنياي تبادل است؛ اما تبادل دوجانبه. تبادل؛ دادن و ستاندن. آن وقتي شما مي‌توانيد در بازار تبادلِ صنعتي حرفي براي گفتن داشته باشيد كه خودتان روي پاي خودتان در زمينة صنعت بايستيد. ما اين را مي‌خواهيم؛ ما اين را لازم داريم. ايران اسلامي شايستة اين است؛ با اين تاريخمان، با اين ميراث عظيم تمدنيمان، با اين حركت مردمي، با اين آمادگي جوانها، با اين استعداد فراوان كه در كشور ما هست؛ ما اين را لازم داريم. بايد بتوانيم در بخش صنعت در دنياي اسلام يك پرچم برافراشته به حساب بياييم؛ و دنياي اسلام استقبال خواهد كرد.2 2. 09/01/88 بيانات در بازديد از توانمندي‌هاي صنعت خودروسازي
دستگاههاي دولتي بايد تلاش كنند تا بازار صادراتي را تأمين بكنند
يك مسئلة مهم در باب صنايع ما و از جمله حالا صنعت خودرو، همين مسئلة صادرات است. دستگاههاي گوناگون دولتي بايد تلاش بكنند تا بازار صادراتي را تأمين بكنند. اين يكي از آن كارهاي بسيار حساس، بسيار هنرمندانه و مبتني بر تلاش‌هاي متنوع و مركب چند جانبه است. بعضي از كشورهاي همساية ما صادرات خودروشان در سال، ميلياردها دلار درآمد برايشان دارد! اين كار بسيار مهمي است؛ يعني از اول بايد حركت سازندگان خودرو ناظر باشد - حالا خودرو را من به عنوان يك نمونة بارز عرض مي‌كنم؛ مجموعة صنايع از اين قبيل است - كه باب صادرات باز بشود؛ يعني از اول فكر بشود و دستگاههاي دولتي، پيدا كردن بازارهاي صادراتي را يكي از اهداف خودشان قرار بدهند.2
2. 09/01/88 بيانات در بازديد از توانمندي‌هاي صنعت خودروسازي
تدبير ش 53
سياستهاي اصل 44 حتماً بايد با گسترشِ تمام اجرا شود؛ اما مراقب باشند دام شيطان نشود
اين سياستهاي اصل 44 كه ما چند سال پيش به دستگاههاي دولتي و قانونگذاري ابلاغ كرديم، مي‌تواند نقش ايفا كند؛ منتها بايستي همة دقت لازم را در اينجا بكنند. بشر موجود عجيبي است. عزيزان من! گاهي عبادت و نماز شب هم مي‌شود وسيلة نفوذ شيطان! وسيلة فريب نفسِ خود انساني كه دارد نماز شب مي‌خواند! همة ايده‌هاي خوب، همة فكرهاي خوب و شريف مي‌تواند منفذي بشود براي شيطان. سياستهاي اصل 44 خيلي خوب است، خيلي لازم است و حتماً بايد با گسترش تمام اجرا شود؛ اما مراقب باشند مثل آن نماز شب، دام شيطان نشود. از اينجا هم ممكن است شيطان‌ها نفوذ كنند. بارها گفته‌ام: آدم‌هاي سوءاستفاده‌چي، قانوندان‌هاي قانون‌شكن، كساني كه بلدند چه جوري سر مأمور و مسئول و رئيس و مرئوس و آدم كوچه و بازار را بپيچانند، براي اينكه به يك طعمه‌اي دست پيدا كنند؛ اينها كارخانه را بخرند، بعد به بهانه‌هاي گوناگون كارخانه را زمين‌گير كنند، كارگرها را بيكار كنند؛ بعد از ماشين‌آلات فرسودة همان كارخانه، پول فروشش را در بياورند، از زمين آن كارخانه هم به ميلياردها و آلاف و الوف برسند؛ از اين كارها شده است، مي‌شود؛ بايد همه حواسشان جمع باشد.2
2. ۸۹/۰۲/۰۸ بيانات در ديدار هزاران نفر از کارگران سراسر کشور
تدبير ش56
ضرورت افزايش توليد ملي، بالا بردن كيفيت توليدات داخلي و مديريت واردات
ما بايد توليد ملي را افزايش بدهيم، تقويت كنيم؛ عادت كنيم به مصرف توليدات داخلي؛ عادت كنيم به بالا بردن كيفيت توليدات داخلي، كه البته در اين مورد مسئولين دولتي و همچنين قانونگذاران وظايف سنگيني دارند. من نسبت به مسئلة مديريت واردات به دولتي‌ها سفارش كردم؛ الان هم تأكيد مي‌كنم. من نمي‌گويم: واردات متوقف بشود؛ چون يك جاهايي لازم است كه واردات انجام بگيرد؛ اما واردات بايد مديريت بشود. يك جايي واردات مطلقاً نبايد بشود؛ يك جاهايي بايد انجام بگيرد. با مديريت، واردات انجام بگيرد. البته مسئولين محترم دولتي به من گفتند كه: قوانيني كه مجلس تصويب كرده، به ما اجازه نمي‌دهد جلوي واردات را بگيريم؛ من خواهش مي‌كنم اين قضيه را حل كنند. اگر واقعاً قانوني وجود دارد كه دولت را ممنوع مي‌كند از جلوگيري از واردات، اين قانون را اصلاح كنند؛ جوري باشد كه مديريت بشود. بايد توليد ملي بالا برود.55. ۸۹/۰۵/۲۷ بيانات در ديدار كارگزاران نظام
تدبير ش57
در اصل 44، بايد سرمايهها و مديريت مردم وارد عرصة اقتصاد بشود
از جملة چيزهايي كه ما در باب مسائل اقتصادي رويش تكيه مي‌كنيم و به عنوان توصية جزمي مطرح مي‌كنيم، مسئلة سياستهاي اصل 44 است. خيلي بايستي به اين سياستها اهتمام ورزيد. خوب! حالا در مقايسة خصوصي‌سازي در سالهاي طولاني گذشته با اين چند سال، آماري ذكر مي‌شود؛ اين آمار، آمار درستي است؛ منتها آن زمان سياستهاي اصل 44 ابلاغ نشده بود. يعني آن زماني كه اصلاً بحث سياستهاي اصل 44نبود، آن وقت را نبايد ملاحظه كرد؛ بعد كه آن سياستها ابلاغ شد، اصلاً وضع مسئلة اقتصاد عوض شد؛ در واقع حركت جديدي در اقتصاد كشور آغاز شد. لذا مقايسة با قبل از آن دوران، مقايسة تعيين‌كننده‌اي نيست. در همين دوران، ما بايستي ببينيم در باب اصل 44 چه كار كرديم؛ اين مهم است. ببينيد، روح اصل 44 هم اين بود كه ما بتوانيم اولاً سرمايه‌هاي مردم و بعد مديريت مردم را وارد عرصة اقتصاد كنيم. بايد سرمايه‌هاي مردم و مديريت مردم - بخش خصوصي - وارد عرصة اقتصاد بشود؛ والاّ اگر مديريت‌ها دولتي باقي ماند، آن مقصود حاصل نخواهد شد. البته در همان محدوده‌اي كه اين سياستها اجازه مي‌دهند و با همان رعايت‌هايي كه در قانون پيش‌بيني شده - كه قانون هم قانون دقيقي است، قانون خوبي است - اين را بايد رعايت كنيد.2 2. ۸۹/۰۶/۰۸ بيانات درديدار رئيس جمهور و هيأت دولت
لزوم كنترل و هدايت دولت بر سرماية مردم
در برخي از سرمايه‌گذاري‌ها، بخش خصوصي ناتوان است؛ يعني واقعاً توانايي سرمايه‌گذاري ندارد. خوب! علاجش چيست؟ اگر بخش خصوصي همينطور ناتوان بماند، هيچ گرهي باز نخواهد شد؛ بايد سياستها برود به اين سمت كه شما بخش خصوصي را قادر كنيد بر اينكه بتواند زير بار برخي از سرمايه‌گذاري‌هاي بزرگ برود. اين هم مي‌شود يكي از سياستها. البته دولت وقتي كه شانة خودش را از فعاليتهاي اقتصادي خالي مي‌كند، معنايش اين نيست كه از اقتصاد كناره مي‌گيرد؛ نه! سياستگذاريها باز هم در اختيار دولت است، دست دولت است؛ يعني بايستي سياست را دولت بگذارد، بايستي نظارت را دولت بكند.... بالاخره يك خط متعادلي وجود دارد. خط متعادل همين است: سرماية مردم و مديريت مردم، اقتصاد را بر دوش بگيرد و كنترل و هدايت به عهدة دولت باشد. اگر چنانچه ان‌شاءاللَّه اين كار بخوبي انجام بگيرد - كه البته در كوتاه‌مدت هم انجام نمي‌گيرد؛ اين جزو كارهاي ميان‌مدت و بلندمدت است و زحمت هم دارد - واقعاً يك فرجي براي اقتصاد كشور خواهد شد.22. ۸۹/۰۶/۰۸ بيانات درديدار رئيس جمهور و هيأت دولت
ضرورت توجه به شاخص‌هاي كلان اقتصادي
يك چيز ديگري كه ما در زمينة اقتصادي حتماً رويش تكيه مي‌كنيم، مسئلة توجه به شاخص‌هاي كلان اقتصادي است. ... روي مسئلة نرخ رشد واقعاً كار بشود. آن چيزي كه به عنوان نرخ رشد در برنامه يا در چشم‌انداز ديده شده، با آنچه كه در واقعيت اتفاق افتاده، خيلي فاصله دارد. البته از عوامل ركود اقتصادي جهاني و مشكلات اقتصادي جهاني غافل نيستيم - اينها مسلّماً تأثير دارد - ليكن بالاخره بايد تلاش كرد تا به آن چيزي كه به عنوان شاخص معين شده و ذكر شده، نزديك شويم. مسئلة سرمايه‌گذاري‌هاي داخلي و خارجي هم همينطور. آمارهايي كه مي‌دهند، آمارهاي خوب و اميدواركننده‌اي است. به هر حال مسئلة سرمايه‌گذاري خيلي اهميت دارد. آينده، وابسته به سرمايه‌گذاري در بخشهاي مختلف است؛ چه در بخش انرژي، چه در بخشهاي ديگر. در بخشهاي گوناگون، سرمايه‌گذاري لازم است.2 2. ۸۹/۰۶/۰۸ بيانات درديدار رئيس جمهور و هيأت دولت
ردّ ادعاي فاصله گرفتن نظام اقتصادياز قانون اساسي
يكي از دوستان راجع به نظام اقتصادي حاكم كنوني بر كشور مطالبي را بيان كردند و ادعا شد كه: ما از قانون اساسي فاصله گرفته‌ايم. البته من اين اعتقاد را ندارم. ... اين حرف، حرف مورد قبول من نيست. حالا ممكن است بعضي از روبناها و پديدارها مورد قبول ما نباشد - يقيناً هم موارد اينجوري وجود دارد - ليكن مباني، مباني درستي است؛ بخصوص همين مسئلة سياستهاي اصل 44 كه حلاجي شده است، بحث شده است.4 4. 14/06/89 بيانات در ديدار اساتيد دانشگاه‌ها
ما بايد يك اقتصاد مقاومتي واقعي در كشور به وجود بياوريم
ما بايد يك اقتصاد مقاومتي واقعي در كشور به وجود بياوريم. امروز كارآفريني معنايش اين است. دوستان درست گفتند كه: ما تحريم‌ها را دور مي‌زنيم؛ بنده هم يقين دارم. ملت ايران و مسئولين كشور تحريم‌ها را دور مي‌زنند، تحريم‌كنندگان را ناكام ميكنند؛ مثل موارد ديگري كه در سالهاي گذشته در زمينههاي سياسي بود كه يك اشتباهي كردند، يك حركتي انجام دادند، بعد خودشان مجبور شدند برگردند، يكي يكي عذرخواهي كنند. چند مورد يادتان هست لابد ديگر؛ حالا جوانها نمي‌دانند. در اين ده بيست سال اخير، از اين كارها چند بار انجام دادند. اين دفعه هم همين‌جور است. البته تحريم براي ما جديد نيست، ما سي سال است توي تحريميم. همة اين كارهايي كه شده است، همة اين حركت عظيم ملت ايران، در فضاي تحريم انجام گرفته؛ بنابراين، كاري نمي‌توانند بكنند. خب! ولي اين دليلي است براي همة مسئولان و دلسوزان كشور كه خود را موظف بدانند، مكلف بدانند به ايجاد كار، به توليد، به كارآفريني، به پر رونق كردن روزافزون اين كارگاه عظيم؛ كه كشور ايران حقيقتاً امروز يك كارگاه عظيمي است. همه خودشان را بايد موظف بدانند.5 5. 16/06/89 بيانات در ديدار جمعي از كارآفرينان سراسر كشور
كارآفريني، عبادت و ارزش‌آفريني است
كارآفريني ... حايز اهميت است. اگر كسي بتواند زمينة كار را فراهم بكند، يك عبادت انجام داده است. نگاه به اين كاري كه توليد مي‌شود، فقط از جنبة اين نباشد كه ما يك بيكار را دستش را به يك كاري بند مي‌كنيم تا يك درآمدي داشته باشد؛ خب، اين كه البته خيلي چيز خوبي است، لازم است؛ بلاشك. يعني كارآفريني، ايجاد اشتغال در كشور موجب مي‌شود كه ثروت توليد بشود؛ همچناني كه سرمايه و سرمايه‌دار، ايجاد كار مي‌كند - چه سرماية مالي، چه سرماية علمي - كارگر هم ايجاد سرمايه مي‌كند، ايجاد ثروت مي‌كند. اين البته يك جنبة مهمي است در اشتغال؛ اما اهميت اشتغال فقط اين نيست. يك بعد ديگر اهميت اشتغال اين است كه شما يك گنج را داريد استخراج مي‌كنيد. يك انساني كه در او استعدادهايي وجود دارد، مي‌تواند توليد كند، مي‌تواند بيافريند، اين افتاده بود آنجا، شما دست او را به كار بند كرديد، اين گنجينة دروني استخراج شد؛ خيلي اهميت دارد. انساني كه كار ندارد، اشتغال ندارد، يك استعداد پنهانِ مخفي خداداده را غالباً بدون اختيار خودش راكد گذاشته، وقتي شما اين انسان را مشغول كار مي‌كنيد، اين چشمه كه در درون بود و از او استفاده‌اي نمي‌شد، تشنه‌اي از او سيراب نمي‌شد، اين چشمه را شما به جريان مي‌اندازيد. پس اشتغال و اشتغال‌آفريني، هم جنبة اقتصادي بزرگي دارد، هم جنبة انساني خيلي والايي دارد.
لذا من عرض مي‌كنم كه: كارآفريني در بخشهاي مختلف ... عبادت است؛ اين كارآفريني يك عبادت است؛ يك كار باارزش است؛ يك ارزش‌آفريني است.5 5. 16/06/89 بيانات در ديدار جمعي از كارآفرينان سراسر كشور
ضرورت مديريت دقيق و عالمانة منابع مالي و بهبود فضاي كسب و كار
گلايه‌گزاري‌هايي از جريان امور كار وجود دارد. ما البته سنگ بناي اصلي را با سياستهاي اصل 44 گذاشتيم؛ يعني حقيقتاً اگر سياستهاي اصل 44 كه خود آن اصل، مفسر مواد اين اصل هست، ما از خود اصل استفاده كرديم و آنچه را كه در سياستهاي اصل 44 هست، تبيين كرديم و اگر اين، ان‌شاءاللَّه به طور كامل، دقيق، همه‌جانبه، مستمر اجرا بشود، بسياري از مشكلات حل خواهد شد. لكن آنچه كه من از مجموع اين مطالب احساس مي‌كنم، دو كار را دستگاههاي دولتي مورد توقع هست كه انجام بدهند: يكي، مديريت دقيق و عالمانة منابع است. بسياري از اين مطالبي كه گفتند، ناشي است از اينكه مديريت منابع مالي به صورت دقيقي در همة موارد انجام نگرفته. اين لازم است. اين را من به عزيزاني از دولت كه اينجا حضور دارند، توصيه مي‌كنم كه روي اين تكيه كنند. بسياري از اين ايرادها و اشكال‌ها كه خيلي‌اش هم وارد است، مربوط به اين است. مديريت منابع، معنايش اين است كه ما منابع را بكشانيم به سمتي كه امروز براي كشور ارزش افزودة مالي و غيرمالي داشته باشد. مراد من از ارزش افزوده، فقط ارزش افزودة مالي نيست؛ بلكه آنچه كه توليد را افزايش بدهد و آنچه كه كسب و كار را رونق بدهد و آنچه كه اميد را افزايش بدهد، اشتغال را افزايش بدهد و از اين قبيل. پس يك نكتة اساسي، مسئلة مديريت منابع است.
نكتة دوم، بهبود فضاي كسب و كار است، ... بهبود فضاي كسب و كار، بيشتر وظيفة دولت است. همين مسئلة مقررات، تسهيلات گوناگون، پيچ و خم‌هاي اداري فراوان؛ اينها همه، چيزهايي است كه اگر چنانچه اصلاح بشود، بهبود فضاي كسب و كار كه يكي از مسائل عمدة اقتصادي ماست، حاصل خواهد شد. همين پنجرة يك واحد - يك پنجره براي كارها كه ... ذكر كردند - همين يك كار، اگر انجام بگيرد، به نظر من بسياري از مشكلات حل خواهد شد. اين مربوط به بخش دولتي است كه بخش مهم است. وظيفة دولت، تكليف دولت، به نظر من عمدتاً اينهاست؛ البته مسئولين وظايف فراواني دارند، لكن پايه و مايه، آن‌طور كه انسان از مجموع گزارش‌ها و مجموع حرف‌ها استفاده مي‌كند، اين دو چيز است.5 5. 16/06/89 بيانات در ديدار جمعي از كارآفرينان سراسر كشور
ضرورت كنترل مديريت واردات
من مسئلة واردات را ... عقيده دارم. در جلسة مسئولين، در همين جا اوايل ماه رمضان اعلام كردم، گفتم؛ هم به مجلس، هم به دولت كه به مسئلة واردات بپردازند؛ حالا هم از وزير محترم بازرگاني توي راه سؤال كردم، ايشان اطلاع دادند كه: كارهاي خوبي در اين زمينه دارد انجام مي‌گيرد؛ بله راست است. مسئلة وارداتِ بي‌رويه و بي‌منطق ضرر بزرگي است، خطر بزرگي است؛ مردم هم بايد اين را بدانند. وقتي يك محصول خارجي را ما داريم مصرف مي‌كنيم، در واقع داريم يك كارگر خودمان را بي كار مي‌كنيم، يك كارگر ديگر را داريم به كار وادار مي‌كنيم؛ اين هست، منتها مسئلة مرغوبيت و كيفيت خيلي مهم است و استحكام؛ اينها خيلي مهم است. اگر چنانچه جنس داخلي، توليد داخلي، اين خصوصيات را داشته باشد، به طور طبيعي تمايل پيدا مي‌شود. البته متأسفانه بعضي هستند كه بر اثر فرهنگ غلطِ دورة منحوس پادشاهي - دورة طاغوت، دورة وابستگي - هنوز چشمشان به خارج است. يك روزي بوده است كه تو اين كشور مسئولين دولتي ما آمدند صريح گفتند كه: ايراني يك لوله‌هِنگ[آفتابه] نمي‌تواند درست كند! عملاً هم همه چيز را وارد كردند. ... بله! مسئلة واردات و مديريت واردات مهم است. ما آن روز به دوستاني كه اينجا بودند، در جلسة مسئولين و كارگزاران نظام، توصيه كرديم، گفتيم واردات را مديريت كنيد؛ نمي‌گوييم متوقف كنيد. يك چيزهايي بايد بيايد، يك چيزهايي بايد نيايد. يك مديريت صحيحي بايد انجام بگيرد؛ اين مسلماً هست.5 5. 16/06/89 بيانات در ديدار جمعي از كارآفرينان سراسر كشور
تدبير ش
ضرورت نگاه الهي و معنوي به توليد ثروت
بسياري از اين مشكلاتي كه در دنيا پيش آمده، به خاطر نگاه مادي به مسئلة اقتصاد و مسئلة پول و مسئلة ثروت است. همة اين چيزهايي كه دوستان از انحراف‌هاي غرب و مشكلات فراوان و مسئلة استثمار و استعمار و اينها ذكر كردند، به خاطر اين است كه به پول و به ثروت نگاه ماده‌گرايانه وجود داشته. مي‌توان اين نگاه را تصحيح كرد. اسلام براي ثروت اهميت قائل است، اعتبار قائل است. توليد ثروت در اسلام مطلوب است؛ منتها با نگاه الهي و معنوي. نگاه الهي و معنوي اين است كه از اين ثروت براي فساد، براي ايجاد سلطه، براي اسراف نبايد استفاده كرد؛ از اين ثروت بايستي براي سود جامعه بهره برد؛ و بقية مسائل فراواني كه وجود دارد.4 4. 10/09/89 بيانات در نخستين نشست «انديشه‌هاي راهبردي» «الگوي اسلامي- ايرانيِ پيشرفت»
تدبير ش63
بايد در ميدان اقتصادي حركت جهشي و مجاهدانه داشته باشيم
آنچه كه در عرصة مجموعة مسائل كشور انسان مشاهده مي‌كند كه در سال 90 بايد ما آن را وجهة همت خودمان قرار بدهيم، اين است كه: از جملة اساسي‌ترين كارهاي دشمنان ملت ما و كشور ما در مقابلة با كشور ما، مسائل اقتصادي است. البته در عرصة فرهنگي هم فعالند؛ در عرصة سياسي هم فعالند؛ در عرصة انحصارات علمي هم فعالند؛ اما در عرصة اقتصادي فعاليت بسيار زيادي دارند. همين تحريم‌هايي كه دشمنان ملت ايران زمينه‌سازي كردند يا آن را بر عليه ملت ايران اعمال كردند، به قصد اين بود كه يك ضربه‌اي بر پيشرفت كشور ما وارد كنند و آن را از اين حركت شتابنده باز بدارند. البته خواستة آنها برآورده نشد و نتوانستند از تحريم‌ها آن نتيجه‌اي را كه انتظار داشتند، بگيرند و تدابير مسئولان و همراهي ملت بر ترفند دشمنان فايق آمد؛ اما دنبال ميكنند. لذا اين سال جاري را كه از اين لحظه آغاز مي‌شود، ما بايستي متوجه كنيم به اساسي‌ترين مسائل كشور، و محور همة اينها به نظر من مسائل اقتصادي است. لذا من اين سال را «سال جهاد اقتصادي» نامگذاري مي‌كنم و از مسئولان كشور، چه در دولت، چه در مجلس، چه در بخشهاي ديگري كه مربوط به مسائل اقتصادي مي‌شوند و همچنين از ملت عزيزمان انتظار دارم كه در عرصة اقتصادي با حركتِ جهادگونه كار كنند، مجاهدت كنند. حركت طبيعي كافي نيست؛ بايد در اين ميدان، حركت جهشي و مجاهدانه داشته باشيم.6 6. 01/01/90 پيام نوروزي به مناسبت آغاز سال 1390 «سال جهاد اقتصادي»
لزوم افزايش صادرات غير نفتي
از جملة كارهايي كه باز همت مضاعف را در زمينة اقتصاد نشان مي‌داد، افزايش صادرات غيرنفتي است. بودجة كشور ما متأسفانه از ده‌ها سال پيش به اين طرف، وابستة به نفت است. اين روش را همة اقتصاددان‌هاي دلسوز رد ميكنند؛ اين روش در كشور ما عادت شده است: نفت را استخراج كنند، بفروشند، از پول آن كشور را اداره كنند؛ اين شيوة غلطي است. من سالها پيش اين را گفتم كه: يكي از آرزوهاي من اين است كه يك روزي ما بتوانيم كشور را جوري اداره كنيم كه حتّي اگر لازم بود، يك قطره نفت هم صادر نكنيم و كشور اداره شود. اين چيزي است كه تا امروز پيش نيامده است. البته كار آساني هم نيست؛ كار بسيار مشكلي است. افزايش صادرات غيرنفتي موجب مي‌شود كه ما به اين هدف نزديك شويم؛ و اين كار دارد انجام مي‌گيرد. سال 89 گام بلندي در اين راه برداشته شد.7 7. 01/01/90 بيانات در حرم مطهر رضوي در آغاز سال 90
لزوم افزايش اشتغال و سرمايه‌گذاري بخش خصوصي
كاهش نرخ بيكاري و افزايش اشتغال در كشور، از جملة مسائل بسيار اساسي و مهم است. همچنين مسئلة افزايش سرمايه‌گذاري بخش خصوصي و كمك به بخش خصوصي، كه بتواند در زمينة مسائل اقتصادي كشور سرمايه‌گذاري كند، از جملة مسائل مهم و اساسي است. يكي از كارهاي مهم در اين باب، ايجاد تعاونيهاست كه به وسيلة تعاونيها سرمايه‌هاي بزرگ تشكيل بشود و بتوانند در مسائل مهم اقتصادي كشور سرمايه‌گذاري كنند و گره‌هاي مهم را باز كنند و دولت بتواند اين كار را انجام دهد. بايستي زيرساخت‌هاي حقوقي و قانوني‌اش آماده شود. اين، يعني حمايت از شكوفايي كار.7 7. 01/01/90 بيانات در حرم مطهر رضوي در آغاز سال 90
الزامات حركت اقتصادي در كشور
اگر ما بخواهيم اين حركت عظيم اقتصادي در كشور در سال 90 انجام بگيرد، يك الزاماتي هم دارد. اين الزامات را هم من فهرست‌وار عرض بكنم.
1. روحية جهادي.
2. استحكام معنويت و روح ايمان و تدين در جامعه.
3. عدم ابتلاء كشور به مسائل حاشيه‌اي.
4. حفظ اتحاد و انسجام ملي.7 7. 01/01/90 بيانات در حرم مطهر رضوي در آغاز سال 90
حتماً بايستي روي بخشهاي حقوقي و اقتصادي نفت و گاز مطالعات علمي داشته باشيم
در اين كار[استخراج نفت و گاز]، بخش‌هايي وجود دارد كه بايد كارهاي علمي انجام بگيرد. در خصوص مسئلة نفت و گاز، علاوة بر بخشهاي فني، حتماً بايستي روي بخشهاي حقوقي و اقتصادي - حقوق نفت و گاز، اقتصاد نفت و گاز - كار كنيم، فكر كنيم و در اين زمينه مطالعات علمي داشته باشيم. جوان‌هاي ما خواهند توانست در اين زمينهها كار كنند و ان‌شاءاللَّه پيشرفت پيدا خواهند كرد. اين ثروت متعلق به ملت ايران است. گاز ثروت است؛ نفت ثروت است؛ اما از اين ثروتها خيلي مهم‌تر، نيروي انساني بااستعداد و علاقه‌مند و داراي توان كار است. ما اين ثروت را داريم؛ اصل اين است. اگر يك ملتي اين نيروي انساني را داشت، مي‌تواند ثروت‌هاي طبيعي خودش را هم استحصال كند و در خدمت ملت قرار دهد؛ اما اگر اين را نداشت، ثروت‌هاي طبيعي‌اش هم در خدمت ديگران قرار خواهد گرفت؛ براي ديگران بيشتر سود خواهد داد تا براي خود او. ما بحمداللَّه اين ثروت را داريم.8 8. 08/01/90 بيانات در جمع مردم و كاركنان صنعت نفت عسلويه
تدبير ش 66
لزوم شناسايي فعالان بالقوه اقتصادي
سياستهاي كلي اصل 44، ريل‌گذاري جديد در اقتصاد كشور [است]... كه با يك زاويه‌اي دقيق، مسائل اقتصادي به سمت ديگري هدايت شد. ... ايجاد جرأت و جسارت در بخش خصوصي براي حضور در ميدان‌هاي بزرگ اقتصادي، از وظايف مهم اتاق بازرگاني [است]... و با توجه به امكانات گسترده در كشور [بايد] فعالان بالقوه اقتصادي شناسايي [شوند] ... فعالان اقتصادي كه در مجموعه اتاق بازرگاني جمع مي‌شوند، بايد با احساس مسئوليت و با اميد، نقش خود را در شرايط و وضع كنوني كشور تعريف و ايفاء كنند.14 14. ۹۰/۰۴/۲۱ (گزارش خبري) در ديدار رئيس و اعضاي هيئت رئيسه اتاق‌هاي بازرگاني ايران و تهران
تدبير ش 67
لزوم توانمندسازي بخش خصوصي در كنار واگذاري بنگاههاي اقتصادي
ما در اعلام و ابلاغ سياستهاي اصل 44 يك هدف بزرگي را در نظر داشتيم و داريم كه بايد انشاءالله دنبال شود. طبق منطوق خود آن اصل، ما بايستي در زمينة مالكيت دولت و فعاليت اقتصادي دولت تجديد نظر مي‌كرديم، و اين تجديد نظر انجام گرفت. با چه هدفي؟ با هدف ايجاد يك اقتصاد رقابتي با حضور بخش خصوصي و سرماية بخش خصوصي در عرصة اقتصاد كشور. محاسبه كردند كه مبلغ مورد نياز براي سرمايه‌گذاري در اين پنج سال، سالي حدود 160 ميليارد دلار است. اين از عهدة دولت برنمي‌آيد؛ حتماً بايستي بخش خصوصي وارد شود و همكاري كند؛ اين بايد تحقق پيدا كند.
در زمينة اجراي سياستهاي اصل 44 كارهاي خوبي انجام گرفته، ليكن كافي نيست؛ بايستي تحرك بهتري انجام بگيرد. مسئله فقط اين نيست كه ما بنگاههاي اقتصادي را واگذار كنيم و بگوييم واگذار شد، خودمان را خلاص كرديم؛ در كنار اين واگذاري، كارهاي ديگري لازم است: بايستي بخش خصوصي توانمند بشود، بايد امكان مديريتِ خوب پيدا كند.10 10. 26/05/90 بيانات در ديدار فعالان و برگزيدگان بخشهاي اقتصادي
امروز بايد به مسئله اقتصادي اهتمام بورزيم
ما خواستيم يك روزي از روزهاي ماه رمضان صرف اين بشود كه مجموعة فعالان اقتصادي در بخشهاي دولتي، در بخشهاي خصوصي، در رشته‌‌هاي گوناگون، اينجا تشريف بياورند و بنشينيم، ساعتي از آنها بشنويم و اين در كشور منعكس بشود، تا اين نشانة اين باشد كه امروز نظام به مسئلة اقتصاد و تحرك اقتصادي و پيشرفت اقتصادي بايد به شكل جدي اهتمام بورزد و دولت - دولت به معناي عام، يعني حكومت - و مردم بايد در اين زمينه همكاري و تلاش كنند ... خب! اين مسئلة اول است؛ اين حاصل شد، و اين جلسه منعكس خواهد شد. اين پيامي است به همه؛ هم به مسئولين دولتي در بخش اقتصاد، هم به فعالين اقتصادي در سرتاسر كشور، هم به آحاد مردم، كه ما امروز بايد به مسئلة اقتصاد اهتمام بورزيم و بپردازيم.10 10. 26/05/90 بيانات در ديدار فعالان و برگزيدگان بخشهاي اقتصادي
ضرورت برنامه‌ريزي جامع براي رشد بخش تعاون
يكي از چيزهايي هم كه خيلي لازم است، مسئلة برنامة جامع براي رشد بخش تعاون است؛ كه ما در همين سياستهاي اصل 44 روي مسئلة تعاون تكيه كرديم و اين بايد انجام بگيرد. ما يك سياست جامع كاملي در زمينة بخش تعاون لازم داريم. حالا هميني هم كه اصناف خرد بتوانند از تسهيلات بانكي استفاده كنند و چه و چه، در ساية تعاون كاملاً امكان‌پذير است؛ يعني بهترين راهش ايجاد تعاونيهاست؛ تعاوني‌هاي منطقي، معقول، قانوني، سالم و قوي. در اين صورت مي‌توانند از امكانات و تسهيلات بهره‌برداري و استفاده كنند؛ و اين كار مي‌شود.10 10. 26/05/90 بيانات در ديدار فعالان و برگزيدگان بخشهاي اقتصادي
حتماً بايستي در مسئله واردات،ملاحظه توليد داخلي بشود
من هم بارها با مسئولين در زمينة واردات صحبت كردم. البته هيچ كس با واردات مخالف نيست؛ تنظيم واردات لازم است، كنترل واردات لازم است. صرف اينكه ما نگذاريم بازار در يك فصلي- مثلاً فصل شب عيد- از فلان كالا خالي بماند، خيلي توجيه كاملي براي افزايش واردات نيست. حتماً بايستي در مسئلة واردات ملاحظة توليد داخلي بشود. البته گفته مي‌شود كه واردات به رقابت‌پذيري توليد داخلي كمك مي‌كند؛ اگر واردات نباشد، توليدكنندة داخلي به كيفيت يا به قيمت تمام‌شده اهميت نمي‌دهد؛ واردات، او را به اين كار وادار مي‌كند. به نظر من اين خيلي منطق قوي‌اي نيست. ... دربارة توليدات باغي ... كشور ما در اين زمينه، از لحاظ كيفيت، جزو ممتازان دنياست. ما بايد بتوانيم توليداتمان را افزايش بدهيم. اين محصولات باغي و محصولات زراعي را صادر كنيم تا دنيا ببينند در ايران چه خبر است؛ نه اينكه مثلاً از آمريكاي لاتين و از اينجا و آنجا مشابه آنها را كه از لحاظ كيفيت هم خيلي پايين‌ترند، وارد كنيم. غرض، در اين مسئلة واردات، من اين تأكيد را دارم.10 10. 26/05/90 بيانات در ديدار فعالان و برگزيدگان بخشهاي اقتصادي
بايد بتوانيم خودمان را از در آمد نفت واقعاً بي‌نياز كنيم
دولت وظيفه دارد به صادرات و صادركننده كمك كند. خوشبختانه ... صادرات غيرنفتي رشد خيلي خوبي داشته؛ بعد از اين هم رشد بيشتري خواهد داشت؛ انتظار هم داريم كه در آينده بتواند رشد متناسب خودش را داشته باشد؛ به‌طوري كه معادلة صادرات و واردات حتماً مثبت باشد. ما بايد به اينجا برسيم و بتوانيم خودمان را از درآمد نفت واقعاً بي‌نياز كنيم. يكي از بزرگ‌ترين بليات اقتصاد ما، و نه فقط اقتصاد ما، بلكه بليات عمومي كشور، وابستگي ما به درآمد نفت است.
من چند سال قبل از اين گفتم - البته آن وقت مسئولين دولتي از اين حرف هيچ استقبال نكردند - ما بايد به جايي برسيم كه اگر يك روزي به خاطر قضاياي سياسي، اقتضائات سياسي، يا اقتضائات اقتصادي در دنيا، اراده كرديم كه صادرات خودمان را مثلاً براي مدت پانزده روز يا يك ماه متوقف كنيم، بتوانيم. شما ببينيد اين كار چه قدرت عظيمي را براي يك كشور توليد كنندة نفت به وجود مي‌آورد كه يك وقت اگر اراده كرد، بگويد: آقا! من از امروز تا بيست روز نفت صادر نمي‌كنم. ببينيد چه حادثه‌اي در دنيا به وجود مي‌آيد. امروز ما نمي‌توانيم اين كار را بكنيم، چون به اين درآمد احتياج داريم. اگر يك روزي اقتصاد كشور از درآمد نفت و صادرات نفت بريده شود، اين توان را ملت ايران و نظام اسلامي در ايران به دست خواهد آورد؛ كه تأثيرگذاري‌اش در دنيا فوق‌العاده است. ما بايد به اينجا برسيم. خب! اين حمايت مي‌خواهد؛ بايد از صادرات حمايت بشود.10 10. 26/05/90 بيانات در ديدار فعالان و برگزيدگان بخشهاي اقتصادي
تدبير ش 67
بخشهاي ديگر طرح تحول هم بايد مورد توجه قرار بگيرد
بخشهاي ديگر طرح تحول هم بايد مورد توجه قرار بگيرد؛ يكي از آنها مسئلة گمرك است ... يكي از آنها مسئلة سياستهاي نظام پولي و بانكي كشور است. اين پنج شش موردي كه در طرح تحول وجود داشت، همه‌اش بايد انجام بگيرد. كاري كنيد كه در ظرف مدت باقيماندة دولت، اين كارها سر بيفتد، تا اينكه بتواند ادامه پيدا كند. يعني نگذاريد كار، نيمه‌كاره بماند. اين كارها در طول دو سال تمام نمي‌شود. همين هدفمندي هم مراحل گوناگوني دارد؛ شما شروع كرديد، پيش رفتيد. همان پيش رفتن، در واقع به يك معنا تمام كردن است. خود شروع كردن، به يك معنا تمام كردن است؛ اگر چنانچه خوب و صحيح و بر مبنا شروع شود.2 2. 06/06/90 27رمضان المبارك 1432 بيانات در ديدار رئيس جمهوري و اعضاي هيئت دولت
در زمينة سياستهاي واردات، يك بازنگري جدي بكنيد
مسئلة واردات ... جزو نگراني‌هاي من است. ... آنچه كه انسان مشاهده مي‌كند، يك قدري نگراني‌آور است. درست است؛ ممكن است رشدِ نسبت واردات به صادرات غير نفتي ما كاهش پيدا كرده، اين رشد كم شده - اين خودش چيز مثبتي است - اما به اين اكتفاء نكنيد. بخصوص در همين زمينههاي زراعي و باغي ... اينها چيزهايي است كه بايستي هرچه مي‌توانيم، از واردات اينها پرهيز كنيم. برويد سراغ همان صنعتي‌سازي صادرات كشاورزي؛ ... اينها چيزهاي مهمي است؛ ان‌شاءاللَّه روي اينها تكيه شود. مردم هم تحمل ميكنند و مي‌پذيرند.
بنابراين، در زمينة سياستهاي واردات، يك بازنگري جدي بكنيد؛ بخصوص در كالاهايي كه ما مزيت توليدي داريم؛ چه صنعتي، چه كشاورزي. از نگاه بخشي به واردات - كه حالا هر بخش دولتي طبق نيازهاي خودش دنبال واردات برود - حتماً پرهيز شود.2 2. 06/06/90 27رمضان المبارك 1432 بيانات در ديدار رئيس جمهوري و اعضاي هيئت دولت
تدبير ش69
ضرورت جلوگيري ازبدحسابي در معاملات دستگاههاي دولتي با توليدكنندگان داخلي
گاهي اوقات در معاملاتي كه دستگاههاي دولتي با توليدكنندة داخلي ميكنند، بدحسابي هست؛ در حالي كه وقتي اين معامله را با يك صنعتگر خارجي ميكنند، پول را نقد مي‌دهند؛ اما اين را همينطور كش مي‌دهند - يك سال، دو سال - طلب او را هم نمي‌پردازند. بايد جلوِ اينها گرفته شود.6 6. ۹۰/۰۷/۱۳ بيانات در ديدار جمعي از نخبگان و برگزيدگان علمي
لزوم حمايت از توليدات داخلي
من شنيدم كه دستگاهها و بانك‌ها و اينها حمايتشان از توليدات داخلي هم ضعيف است؛ يك جاهايي آن توليدكننده‌ها به خاطر عدم حمايت، به ورشكستگي كشيده مي‌شوند. با اين مسئله هم بايستي حتماً در خود دولت مقابله بشود؛ يعني دستور داده بشود.6 ۹۰/۰۷/۱۳ بيانات در ديدار جمعي از نخبگان و برگزيدگان علمي
لزوم حمايت ويژة دولت از بخش كشاورزي
مسئلة كشاورزي ... مسئلة بسيار مهمي است. كشاورزي از بخش‌هايي است كه در همة دنيا مورد حمايت ويژة دولتي قرار مي‌گيرد. اين بخش بايد حتماً مورد توجه باشد.66. ۹۰/۰۷/۱۳ بيانات در ديدار جمعي از نخبگان و برگزيدگان علمي
تدبير ش70
در همة مسائل كشور، مسئولين بايد بتوانند با مهارت، دقت و ابتكار، راههايي را براي حضور مردم پيدا كنند
هر جايي كه مسئولين كشور توانايي‌هاي مردم را شناختند و به كار گرفتند، ما موفق شديم. هر جايي كه ناكامي هست، به خاطر اين است كه ما نتوانستيم حضور مردم را در آن عرصه تأمين كنيم. ما مسائل حل نشده كم نداريم. در همة مسائل گوناگون كشور، مسئولين بايد بتوانند با مهارت، با دقت، با ابتكار، راههايي را براي حضور مردم پيدا كنند - همچنان كه در عرصة بسيار دشوارِ جنگ اين اتفاق افتاد، راه باز شد؛ كساني توانستند راه را باز كنند - تا هر جواني، هر پيري، هر مردي، هر زني كه بخواهد در اين كار بزرگ شركت كند، راه برايش باز باشد. در زمينههاي گوناگون هم مي‌شود، در اقتصاد هم مي‌شود. اقتصاد كشور، توليد كشور مي‌تواند به وسيلة همت مردم، با پول مردم، با ابتكارهاي مردم، با انگيزه‌هاي مردم، چندين برابر شكوفايي پيدا كند. سياستهاي اصل 44 را كه ما تدوين كرديم، بر اساس همين نكته بود. براي آيندة كشور، هدف‌هايي مشخص شده است. ما اين دهه را «دهة پيشرفت و عدالت» ناميديم؛ ما سياستهاي اصل 44 را تدوين كرديم؛ ما چشم‌انداز بيست‌ساله را تدوين كرديم؛ سياستهاي برنامههاي پنج‌ساله را تدوين كرديم و مي‌كنيم. همة اين سياستگذاريها بر اساس واقع‌بيني است. اين‌جور نيست كه يك عده‌اي نشسته باشند و با توهمات خودشان سياست پنج‌ساله يا چشم‌انداز بيست‌ساله بنويسند؛ نه! اين با واقعيت‌ها تطبيق مي‌كند؛ متكي به واقعيت‌هاي كشور است.
خب! اينها هدف‌هاي تعيين شده است. اگر حضور مردم در اين راهها و براي اين هدف‌ها تأمين شود، اين هدف‌ها حتّي زودتر از دوراني كه در نظر گرفته شده است، حاصل خواهد شد. حضور مردم چه جوري است؟ اين، همان نكتة اصلي است. اينجاست كه مسئولين بايد زمينهها را، مدل‌ها را، فرمولهاي عملي و قابل فهم عموم را، فرمولهاي اعتمادبخش را براي مشاركت مردم فراهم كنند. در هر بخشي مي‌شود اين كارها را كرد. هم قوة مجريه، هم قوة قضائيه، هم قوة مقننه به شيوة خاص خود مي‌توانند اين را تأمين كنند؛ از ابتكار مردم، از فكر مردم، از نيرو و انگيزة مردم، از نشاط جواني جوانان ما - كه قشر عظيم و وسيعي هستند - مي‌توانند استفاده كنند؛ اين جزو كارهايي است كه بايد ان‌شاءاللَّه با سازوكار شفاف از سوي مسئولين انجام بگيرد. البته كارهايي در زمينههاي مختلف شده است، راههايي باز شده است؛ اما بيش از اين مي‌شود كار كرد و حضور همة مردم را تأمين كرد، تا يك جوان، يك پير، يك صنعتگر، يك مبتكر بداند كه در اين حركت عمومي در كجا قرار مي‌گيرد. همه چيز با يك چنين سازوكاري به سامان مي‌رسد؛ مثل گذشته.1 1. 20/7/90 بيانات در اجتماع بزرگ مردم كرمانشاه
مسئولين كشور ميدان‌هاي اقتصادي را بايد باز كنند
خوشبختانه امروز ميدان علم باز است؛ ميدان فعاليتهاي فناوري باز است. مسئولين كشور ميدان‌هاي اقتصادي را هم بايد باز كنند تا جوان‌هاي اين كشور با اعتماد به نفس وارد ميدان‌هاي گوناگون بشوند.6 6. 23/7/90 بيانات در اجتماع مردم گيلان‌غرب
تدبير ش 73
ضرورت و اهميت توليد ملي
من امسال تقسيم مي‌كنم مسائل مربوط به جهاد اقتصادي را. يك بخش مهم از مسائل اقتصادي برمي‌گردد به مسئلة توليد داخلي. اگر به توفيق الهي و با اراده و عزم راسخِ ملت و با تلاش مسئولان، ما بتوانيم مسئلة توليد داخلي را، آنچنان كه شايستة آن است، رونق ببخشيم و پيش ببريم، بدون ترديد بخش عمده اي از تلاش‌هاي دشمن ناكام خواهد ماند. پس بخش مهمي از جهاد اقتصادي، مسئلة توليد ملي است. اگر ملت ايران با همت خود، با عزم خود، با آگاهي و هوشمندي خود، با همراهي و كمك مسئولان، با برنامه ريزي درست بتواند مشكل توليد داخلي را حل كند و در اين ميدان پيش برود، بدون ترديد بر چالش‌هايي كه دشمن آن را فراهم كرده است، غلبة كامل و جدي پيدا خواهد كرد. بنابراين مسئلة توليد ملي، مسئلة مهمي است.
اگر ما توانستيم توليد داخلي را رونق ببخشيم، مسئلة تورم حل خواهد شد؛ مسئلة اشتغال حل خواهد شد؛ اقتصاد داخلي به معناي حقيقي كلمه استحكام پيدا خواهد كرد. اينجاست كه دشمن با مشاهدة اين وضعيت، مأيوس و نااميد خواهد شد. وقتي دشمن مأيوس شد، تلاش دشمن، توطئة دشمن، كيد دشمن هم تمام خواهد شد.8 01/01/91 پيام نوروزي ۱۳۹۱
مصرف توليدات داخلي؛ فريضه
همة مسئولين كشور، همة دست اندركاران عرصة اقتصادي و همة مردم عزيزمان را دعوت مي‌كنم به اينكه امسال را سال رونق توليد داخلي قرار بدهند. بنابراين شعار امسال، «توليد ملي، حمايت از كار و سرماية ايراني» است. ما بايد بتوانيم از كارِ كارگر ايراني حمايت كنيم؛ از سرماية سرمايه دار ايراني حمايت كنيم؛ و اين فقط با تقويت توليد ملي امكان پذير خواهد شد. سهم دولت در اين كار، پشتيباني از توليدات داخلي صنعتي و كشاورزي است. سهم سرمايه داران و كارگران، تقويت چرخة توليد و اتقان در كار توليد است. و سهم مردم - كه به نظر من از همة اينها مهم‌تر است - مصرف توليدات داخلي است. ما بايد عادت كنيم، براي خودمان فرهنگ كنيم، براي خودمان يك فريضه بدانيم كه هر كالايي كه مشابه داخلي آن وجود دارد و توليد داخلي متوجه به آن است، آن كالا را از توليد داخلي مصرف كنيم و از مصرف توليدات خارجي بجد پرهيز كنيم؛ در همة زمينه ها: زمينه هاي مصارف روزمرّه و زمينه هاي عمده تر و مهم‌تر. بنابراين ما اميدوار هستيم كه با اين گرايش، با اين جهت‌گيري و رويكرد، ملت ايران در سال 91 هم بتواند بر توطئة دشمنان، بر كيد و مكر بدخواهان در زمينة اقتصادي فائق بيايد.8 01/01/91 پيام نوروزي ۱۳۹۱
ضرورت حمايت از توليد ملي
جمع‌بندي از حركت خوب كشور به سمت اهداف والا و امكانات و شرايط موجود و همچنين تمركز بدخواهان نظام اسلامي بر مسائل اقتصادي، نشان مي‌دهد كه حمايت از توليد ملي يك نياز ضروري در شرايط كنوني است. ... يكي از لوازم حركت همه‌جانبه در جهت حمايت از توليد ملي و مقابله با تلاش‌هاي جبهة استكبار، همكاري و همدلي مجلس و دولت [است.] ... امروز كشور در عرصه‌هاي مختلف نيازمند تلاش، تحرك، نوآوري و ابتكار است كه لازمة رسيدن به اين هدف، همفكري، تدبير و همراهي مسئولان به‌ويژه در دولت و مجلس است. ... مجلس و دولت بايد با همكاري صميمانه براي حمايت از توليد ملي، گام‌هاي عملي بردارند.11 ۹۱/۰۱/۱۵ (گزارش خبري) بيانات در ديدار جمعي از مسئولان سه قوه
تدبير ش 77 مرداد 91
الزامات اقتصاد مقاومتي
مسئلة اقتصاد مهم است؛ اقتصاد مقاومتي مهم است. البته اقتصاد مقاومتي الزاماتي دارد. مردمي كردن اقتصاد، جزو الزامات اقتصاد مقاومتي است. اين سياستهاي اصل ۴۴ كه اعلام شد، مي‌تواند يك تحول به وجود بياورد؛ و اين كار بايد انجام بگيرد. البته كارهايي انجام گرفته و تلاش‌هاي بيشتري بايد بشود. بخش خصوصي را بايد توانمند كرد؛ هم به فعاليت اقتصادي تشويق بشوند، هم سيستم بانكي كشور، دستگاههاي دولتي كشور و دستگاه‌‌هايي كه مي‌توانند كمك كنند - مثل قوة مقننه و قوة قضائيه - كمك كنند كه مردم وارد ميدان اقتصاد شوند.
كاهش وابستگي به نفت يكي ديگر از الزامات اقتصاد مقاومتي است. اين وابستگي، ميراث شوم صد سالة ماست. ما اگر بتوانيم از همين فرصت كه امروز وجود دارد، استفاده كنيم و تلاش كنيم نفت را با فعاليتهاي اقتصادي درآمدزاي ديگري جايگزين كنيم، بزرگ‌ترين حركت مهم را در زمينة اقتصاد انجام داده‌ايم. امروز صنايع دانشبنيان از جملة كارهايي است كه مي‌تواند اين خلأ را تا ميزان زيادي پر كند. ظرفيت‌هاي گوناگوني در كشور وجود دارد كه مي‌تواند اين خلأ را پر كند. همت را بر اين بگماريم؛ برويم به سمت اينكه هرچه ممكن است، وابستگي خودمان را كم كنيم.
مسئلة مديريت مصرف، يكي از اركان اقتصاد مقاومتي است؛ يعني مصرف متعادل و پرهيز از اسراف و تبذير. هم دستگاههاي دولتي، هم دستگاههاي غير دولتي، هم آحاد مردم و خانواده‌ها بايد به اين مسئله توجه كنند؛ كه اين واقعاً جهاد است. امروز پرهيز از اسراف و ملاحظة تعادل در مصرف، بلاشك در مقابل دشمن يك حركت جهادي است؛ انسان مي‌تواند ادعا كند كه اين اجر جهاد في‌سبيل‌اللّه را دارد.
يك بُعد ديگرِ اين مسئلة تعادل در مصرف و مديريت مصرف اين است كه: ما از توليد داخلي استفاده كنيم؛ اين را همة دستگاههاي دولتي توجه داشته باشند - دستگاههاي حاكميتي، مربوط به قواي سه‌گانه - سعي كنند هيچ توليد غير ايراني را مصرف نكنند؛ همت را بر اين بگمارند. آحاد مردم هم مصرف توليد داخلي را بر مصرف كالاهايي با مارك‌هاي معروف خارجي - كه بعضي فقط براي نام و نشان، براي پز دادن، براي خودنمايي كردن، در زمينههاي مختلف دنبال مارك‌هاي خارجي مي‌روند - ترجيح بدهند. خود مردم راه مصرف كالاهاي خارجي را ببندند.1 1. 03/05/91 بيانات در ديدار كارگزاران نظام (چهارم رمضان المبارك1۴۳۳ )
ضرورت حركت برنامه‌اي براي تحقق اقتصاد مقاومتي
حركت بر اساس برنامه، يكي از كارهاي اساسي است. تصميم‌هاي خلق‌الساعه و تغيير مقررات، جزو ضربه‌‌هايي است كه به «اقتصاد مقاومتي» وارد مي‌شود و به مقاومت ملت ضربه مي‌زند. اين را، هم دولت محترم، هم مجلس محترم بايد توجه داشته باشند؛ نگذارند سياستهاي اقتصادي كشور در هر زماني دچار تذبذب و تغيير‌هاي بي‌مورد شود!11. 03/05/91 بيانات در ديدار كارگزاران نظام (چهارم رمضان المبارك1۴۳۳ )
راه نجات از خامفروشيها
تحصيل ثروت از راه فروش منابع تمام‌‌‌شدني مثل نفت و امثال نفت، رونق نيست، پيشرفت نيست؛ اين خودگول‌‌‌زدن است. ما در اين دام افتاديم. بايد اقرار كنيم، قبول كنيم كه اين يك تله است، يك دام است براي ملت ما. ما دچار خامفروشي شديم. يك واقعيتي براي ما به ارث گذاشته شد، كشور هم به آن عادت داده شده است. البته در اين سالها سعي شده كه يك مقداري اين اعتياد مضر براي كشور، كنار گذاشته شود؛ ليكن به‌طور كامل پيش نيامده. ما بايد اول اعتقاد پيدا كنيم كه بايد كشور به جايي برسد كه بتواند با اختيار، هرگاه اراده كرد، سر چاههاي نفت خودش را ببندد؛ ما بايد به اين باور برسيم. اين حالا مسئلة نفت است. خامفروشيها در بخشهاي مختلفِ مواد خام و معدني همچنان وجود دارد؛ و اين يكي از ضعف‌هاي ماست، يكي از مشكلات كشور ماست. ما اگر بخواهيم از اين وضعيت نجات پيدا كنيم، بخواهيم به رشد اقتصادي حقيقي نايل شويم، راهش تكية به علم است؛ اين هم از راه تقويت همين شركت‌هاي دانشبنيان، عملي است. ما بايد به اين سمت برويم.2 2. ۹۱/۰۵/۰۸ بيانات در ديدار جمعي از پژوهشگران و مسئولان شركت‌هاي دانشبنيان
نگاه اقتصادي عدالت‌محور
اعتقاد خود من اين است كه: نگاه اقتصادي در كشور بايد عدالت‌محور باشد، و اين منافاتي ندارد با آنچه كه ما در سياستهاي اصل 44 بيان كرديم، ... آن‌جور كه ما گفتيم، ما خواستيم و تشريح كرديم ... به‌هيچ‌وجه با اقتصاد عدالت‌محور منافاتي ندارد؛ يعني مطلقاً به سرمايه‌داري به آن معناي بد منتهي نخواهد شد. ... بلكه به يك معنا مكمل و متمم آن است.4 4. ۹۱/۰۵/۱۶ بيانات در ديدار دانشجويان
سرمايه‌داري مذموم
آنچه كه در دنيا به‌عنوان نظام سرمايه‌داري وجود دارد، حقيقت و جوهره‌اش سرمايه‌سالاري است. نفس داشتن سرمايه و به كار انداختن سرمايه براي پيشرفت كشور، چيز بدي نيست؛ چيز ممدوحي است؛ به هيچ وجه مذموم نيست. آنچه كه مذموم است، اين است كه سرمايه و سرمايه‌داري محور همة تصميم‌هاي كلان يك كشور و يك جامعه باشد؛ همه چيز را به سمت خودش بكشد؛ همان بلايي كه بر سر بلوك سرمايه‌داري و بلوك غرب آمد، كه امروز دارند نتايجش را درو ميكنند. اين حوادثي كه امروز در اروپاست، اين فشار‌هاي سنگين اقتصادي كه دارد به مردم وارد مي‌آيد، اينها ناشي از ذات نظام سرمايه‌سالاري است؛ همان سرمايه‌داري زالوصفت است، همان سرمايه‌داري مذموم است. اما اينكه نه، كساني داراي سرمايه باشند، سرمايه را در خدمت رشد جامعه بگذارند - البته سرمايه‌دار سود هم خواهد برد؛ هم آن كار خوب است، هم آن سود حلال است - هيچ اشكالي ندارد. كار اگر چنانچه با ضابطة صحيح انجام بگيرد – كه نگاه عدالت‌محور اسلام معطوف به اين معناست - هيچ اشكالي ندارد. بنابراين كلمة «سرمايه» و كلمة «سرمايه‌دار» به هيچ وجه چيز مذمومي نيست.
سعي كنيم نگاه سوسياليستي و ماركسيستي بر تفكر اقتصادي ما غلبه پيدا نكند. آنها نگاهشان نگاه ديگري است. در نظام سوسياليستي، نفس سرمايه محكوم است؛ در نظام اسلامي به‌هيچ‌وجه اينجوري نيست؛ سرمايه محكوم نيست، سوء استفادة از سرمايه محكوم است. نمي‌شود هم كسي بگويد: آقا سرمايه طبيعتش سوء استفاده است. نخير! اينجوري نيست. مي‌توان با مقررات درست، با مديريت صحيح، سرمايه را در جهت درستي هدايت كرد و راه برد.4 4. ۹۱/۰۵/۱۶ بيانات در ديدار دانشجويان
تدبير ش 78 شهريور و مهر 91
لزوم جديت در علاج مسئلة گراني و كاهش قدرت خريد
به نظر من عمدة مشكلات، آن چيزي است كه مربوط به معيشت قشرهاي متوسط و ضعيف جامعه است. اين ناشي از چيست؟ من اينجا نمي‌خواهم تحليل كنم. قطعاً يك ضعف‌هايي وجود دارد؛ آن ضعف‌ها را انسان با خود مديران در ميان مي‌گذارد. هيچ لزومي ندارد كه كساني كه دستي به ميكروفن و به منبر و به اينها دارند، بنا كنند ضعف‌ها را شمارش كردن؛ چون بيان ضعف‌ها در فضاي عمومي، مشكلي را حل نمي‌كند. اگر ضعفي وجود دارد، بايد به خود آن كسي كه داراي ضعف است، اين را گفت؛ اما آثار و نتايج آن ضعف‌ها - خب چرا - مشهود است؛ آنها را انسان مي‌تواند مطرح كند.
آنچه كه به نظر من مهم است، اين است كه براي قشرهاي ضعيف، مشكلات اقتصادياي وجود دارد؛ اين را بايد برطرف كنيد. حالا بخشي از اين مشكلات، ناشي از تورم است. ما در كشور كمبود كالا نداريم؛ خوشبختانه كالاهاي گوناگونِ مورد نياز مردم در كشور فراوان يافت مي‌شود؛ ليكن مسئلة گراني و كاهش قدرت خريد وجود دارد؛ اين را بايد علاج كنيد!؛ اين به عهدة بخشهاي مختلف اقتصادي است؛ يعني هم بخشهاي ستادي اقتصادي، هم بخشهاي عملياتي اقتصادي - مثل وزارت صنعت و معدن و تجارت، وزارت جهاد كشاورزي، بخشهاي ديگر - كه بايد به‌طور جد انشاءالله اين را دنبال كنند.1 1. 02/06/91 بيانات در ديدار رئيس‌جمهوری و اعضاي هيات دولت
ضرورت پيدا كردن راهكار براي كنترل نقدينگي
آن كساني كه از لحاظ اقتصادي صاحب‌نظرند، چه در درون دولت، چه در بيرون دولت، به بنده مي‌گويند كه اين مسئله مربوط به افزايش نقدينگي است؛ يعني افزايش نقدينگي را مهمترين عامل مي‌دانند. اين را ما فقط از كساني كه بيرون دولت‌اند، نمي‌شنويم، بلكه كساني هم كه در درون دولت‌اند، وقتي از آنها سؤال مي‌كنيم، همين را به ما مي‌گويند و گزارش مي‌دهند. بايد راهي پيدا كنيد كه نقدينگي افزايش‌‌يافته كنترل شود. خب! اين روشن است؛ اگر در مقابل نقدينگي توليد وجود داشته باشد، كالا وجود داشته باشد، كمبود وجود نداشته باشد، مشكلي را ايجاد نمي‌كند؛ اگر چنانچه نه، نقدينگي بيش از توليد كالا در داخل يا به شكل درستِ واردات بود، طبعاً مشكل ايجاد مي‌كند.
خب! عوامل نقدينگي هم زياد است. همين يارانه‌‌هاي نقدي كه داده مي‌شود - كه براي قشرهايي كار مفيدي هم بوده - خودش افزايش نقدينگي ايجاد مي‌كند. همين كارهاي عمراني‌‌اي كه شما مي‌كنيد - كه اينها ديربازده است - اينها بلاشك افزايش نقدينگي ايجاد مي‌كند. همين مسئلة مسكن مهر كه صحبت شد، يا همين طرح‌هاي نيمه‌‌تمام را كه افزايش مي‌دهيد، اين كاري كه در دولت دارند ميكنند - كه كار خوبي هم هست و لازم هم هست - خود اينها ايجاد افزايش نقدينگي مي‌كند. براي اين مسئله بايد راهكار پيدا كنيد. شما افراد صاحب علمي هستيد، صاحب تجربه هستيد، دستتان در كار است؛ براي اينها راه پيدا كنيد. اين نقدينگي افزايش‌‌يافته را هدايت كنيد به سمت مراكزي كه كمك كند به گشايش كار مردم؛ مثل توليد.1 1. 02/06/91 بيانات در ديدار رئيس‌جمهوری و اعضاي هيات دولت
لزوم فعال کردن بخش خصوصي
بخش خصوصي را بايد كمك كرد. اينكه ما «اقتصاد مقاومتي» را مطرح كرديم، خب! خود اقتصاد مقاومتي شرايطي دارد، اركاني دارد؛ يكي از بخش‌هايش همين تكية به مردم است؛ همين سياستهاي اصل 44 با تأكيد و اهتمام و دقت و وسواسِ هرچه بيشتر بايد دنبال شود؛ اين جزو كارهاي اساسي شماست. در بعضي از موارد، من از خود مسئولين كشور مي‌شنوم كه بخش خصوصي به خاطر كم‌‌تواني‌‌اش جلو نميآيد. خب! بايد فكري بكنيد براي اينكه به بخش خصوصي توانبخشي بشود ... بالأخره اقتصاد مقاومتي معنايش اين است كه ما يك اقتصادي داشته باشيم كه هم روند رو به رشد اقتصادي در كشور محفوظ بماند، هم آسيب‌‌پذيري‌‌اش كاهش پيدا كند. يعني وضع اقتصادي كشور و نظام اقتصادي جوري باشد كه در مقابل ترفند‌هاي دشمنان كه هميشگي و به شكل‌هاي مختلف خواهد بود، كمتر آسيب ببيند و اختلال پيدا كند. يكي از شرايطش، استفاده از همة ظرفيت‌هاي دولتي و مردمي است؛ هم از فكر‌ها و انديشه‌‌‌ها و راهكار‌هايي كه صاحب‌نظران مي‌دهند، استفاده كنيد، هم از سرمايهها استفاده شود.
به مردم هم بايد واقعاً ميدان داده شود.1 1. 02/06/91 بيانات در ديدار رئيس‌جمهوری و اعضاي هيات دولت
ضرورت فعال‌سازي واحد‌هاي كوچك و متوسط
واحد‌هاي كوچك و متوسط را فعال كنيد. البته خوشبختانه واحد‌هاي بزرگ ما فعالند، خوبند و سوددهي‌‌شان هم خوب است، كارشان هم خوب است، اشتغالشان هم خوب است؛ عمدة واحد‌هاي بزرگ ما وضعشان اين‌جور است ... ليكن بايد به فكر واحد‌هاي متوسط و كوچك باشيد؛ اينها خيلي مهم است، اينها در زندگي مردم تأثيرات مستقيم دارد.1 1. 02/06/91 بيانات در ديدار رئيس‌جمهوری و اعضاي هيات دولت
لزوم مديريت دقيق بر منابع ارزي
مسئلة منابع ارزي هم مسئلة مهمي است؛ ... روي اين مسئله دقت كنيد، خيلي بايد كار كنيد. واقعاً بايد منابع ارزي را درست مديريت كرد. حالا اشاره شد به ارز پايه؛ در اين زمينه هم حرف‌هاي گوناگوني از دولت صادر شد. يعني در روزنامه‌‌ها از قول يك مسئول، يك جور گفته شد؛ فردا يا دو روز بعد، يك جور ديگر گفته شد. نگذاريد اين اتفاق بيفتد. واقعاً يك تصميم قاطع گرفته شود، روي آن تصميم پافشاري شود و مسئله را دنبال كنيد. به هر حال منابع ارزي بايد مديريت دقيق بشود.1 1. 02/06/91 بيانات در ديدار رئيس‌جمهوری و اعضاي هيات دولت
ضرورت توجه به سه عنصر در پيشرفت اقتصاد
آنچه كه ما به مسئولان محترم كشور در زمينة مسائل اقتصادي - كه مسائل اساسي‌اي است و دشمن هم بر روي مسئلة اقتصاد متمركز شده است - سفارش مي‌كنيم، اين است كه در پيشرفت اقتصاد، اين سه عنصر را مورد توجه قرار دهند: اولاً در امر اقتصاد، مثل همة مسائل ديگر، بايد با نگاه علمي به مسائل نگاه كرد. ثانياً يك برنامه‌ريزي مدبرانه لازم است، كه هم در آن شتاب‌زدگي نباشد، هم در آن كندي و كوتاهي نباشد. در همة امور اين‌جور است، در مسائل حساس اقتصاد هم اين‌جور است. ثالثاً ثبات و استمرار سياستها لازم است. اگر ان‌شاءاللّه مسئولان اين سه عنصر را در پيشرفت اقتصادي كشور در نظر بگيرند، كه البته مورد توجه است - مسئولان، هم از لحاظ علمي در ميان آنها برجستگاني هستند؛ هم از لحاظ دلسوزي، اهل دلسوزي‌اند، اهل تدبيرند - به توفيق الهي، به حول و قوة الهي، دشمنان ما همچنان كه در بخشهاي ديگر نتوانستند كاري بكنند، در مقابلة اقتصادي با اين ملت هم هيچ غلطي نمي‌توانند بكنند.30 30.۹۱/۰۷/۲۴ بيانات در اجتماع مردم شيروان
تدبير ش 78 شهريور و مهر 91 حذفيات
لزوم اهتمام مسئولان براي حل مشکلات کشاورزي وصنعت
امروز ... به قدر قابل توجهي اين منطقه پيشرفت كرده است. علاوه بر امكانات كشاورزي و دامداري، صنعت وارد اين منطقه شده است؛ دو كارخانة بزرگ از كارخانه‌هاي مهم كشور در اينجاست، كارخانجات ديگري هم در اطراف و اكناف وجود دارد؛ كه اين، پيشرفت استان و پيشرفت اين منطقه و اين شهرستان را نويد مي‌دهد و انشاءالله آيندة بهتري از لحاظ مادي خواهد داشت.
مشكلاتي وجود دارد؛ هم در زمينة كشاورزي مشكلات وجود دارد، هم در زمينة كارخانجات؛ كه انشاءالله بايد با همت مسئولان، با توجهي كه اين سفر موجب آن توجه است در ميان مسئولان سطوح مختلف كشور، اين مشكلات هم برطرف شود. يقيناً تلاش لازم در اين زمينه وجود خواهد داشت.27 27. ۹۱/۰۷/۲۲ بيانات در اجتماع مردم اسفراين يا .8 8. ۹۱/۰۷/۲۲ بيانات در اجتماع مردم اسفراين
تدبير ش 81 اسفند 91 و فروردين 92
ضرورت برنامه‌ريزي و تلاش مسئولان براي حل مشکلات اقتصادي
برخي از مشکلات اقتصادي [و معيشتي مردم] ناشي از تحريم‌هاست و برخي هم مربوط به مديريت‌ها و سياستهاي اقتصادي است؛ اما نکتة مهم اين است که اين مشکلات قابل حل هستند. ... من به مسئولان براي حل موضوع گراني توصية مؤکد کرده‌ام و اکنون آنها بايد گزارش دهند که چه کرده‌اند؟ ... مسئولان بايد براي حل اين مشکلات، برنامه‌ريزي و تلاش کنند؛ زيرا اين مشکلات قطعاً قابل حل هستند.9 9. 17/12/91 (گزارش خبري) بيانات در ديدار رئيس و اعضاي مجلس خبرگان رهبري
تدبير ش 82 ارديبهشت و نيمه اول خرداد92
بايدها و نبايدها در سياستهاي اقتصادي
روزمرّه فكر كردن در مسائل اقتصادي، مضر است؛ تغيير سياستهاي اقتصادي به‌طور دائم، مضر است - در همة بخش‌ها، به‌خصوص در اقتصاد - تكيه كردن بر نظرات غير كارشناسي، مضر است؛ اعتماد كردن به شيوه‌هاي تزريقي اقتصادهاي تحميلي شرق و غرب، مضر است. سياستهاي اقتصاد بايد سياستهاي «اقتصاد مقاومتي» باشد - يك اقتصاد مقاوم - بايد اقتصادي باشد كه در ساخت دروني خود مقاوم باشد، بتواند ايستادگي كند؛ با تغييرات گوناگون در اين گوشة دنيا، آن گوشة دنيا متلاطم نشود؛ اين چيزها لازم است.1 1. ۹۲/۰۲/۰۷ بيانات در ديدار كارگران و فعالان بخش توليد كشور به مناسبت هفته كارگر
تدبير ش 84 شهريور و مهر 92
ضرورت تكيه به ظرفيّت درون‌زاي كشور
شاخص ديگر، تكيه به ظرفيّت درون‌زاي كشور است؛ نگاهمان به بيرون نباشد. اين، توصية ماست؛ اين معنايش اين نيست كه از امكاناتي كه در بيرون هست استفاده نكنيم؛ اين دو حرف با هم اشتباه نشود. اميدمان را به بيرون از ظرفيّت داخلي كشور ندوزيم. در بيرون از مجموعة كشور و نظام جمهوري اسلامي، جبهة بزرگي وجود دارد كه با همة توان از سي و چند سال پيش به اين طرف كوشيده نگذارد كه اين انقلاب ريشه‌دار بشود، نگذارد كه اين نظام جمهوري اسلامي پايدار بماند، نگذارد كه پيشرفت كند، نگذارد كه در زمينههاي گوناگون الگو بشود. نمي‌شود از دشمن و روش‌هاي خصمانه‌اي كه كرده، انتظار دوستي و محبّت و صميميّت داشت. نمي‌گوييم از اينها استفاده نكنيد، امّا مي‌گوييم اطمينان نكنيد، اعتماد نكنيد، چشم به آنجا ندوزيد؛ چشم به داخل بدوزيد. در داخل كشور خيلي امكانات وجود دارد كه اگر چنانچه نگاه ما - چه در زمينههاي اقتصادي، چه در زمينههاي فرهنگي، چه در زمينههاي گوناگون ديگر - [به آنها باشد و] اگر بتوانيم از اين نيروهاي داخلي استفاده كنيم، كليد حلّ مشكلات اينجاست؛ يعني در درون كشور و امكانات داخلي كشور است كه از اينها مي‌شود خردمندانه بهره‌برداري كرد. اينها بايد شناسايي بشوند؛ و اين است كه رتبة ما را در دنيا بالا مي‌برد. در مناسبات بين‌المللي سهم هر كشوري به قدر قدرت دروني اوست؛ هر مقداري كه واقعاً در درون اقتدار داشته باشد، سهمش از مجموعة مناسبات بين‌المللي به همان نسبت بالاتر است؛ اين را بايد ما تأمين بكنيم و خوشبختانه در طول اين سالهاي متمادي به‌مرور تأمين شده؛ يعني مدام بر اقتدار و قوام نظام جمهوري اسلامي در طول اين سالها افزوده شده لذا مي‌بينيد حيثيّت و موقعيّت جمهوري اسلامي هم بالا رفته كه حالا شواهدش فراوان و الي‌ماشاءالله است.2
2. 06/06/92 بيانات در ديدار رئيس‌جمهور و اعضاي هيأت دولت در پنجمين روز از هفته دولت
اولويّت‌های اقتصادی و ضرورت توجّه به آنها
در زمينة اقتصاد خوشبختانه زيرساخت‌هاي زيادي امروز وجود دارد كه اينها چند سال پيش وجود نداشت. در اين ده دوازده سال اخير، زيرساخت‌هاي زيادي در كشور به‌وجود آمده كه مي‌توان از اينها استفاده كرد. خب! آنچه كه در درجة اوّل در زمينة اقتصاد لازم است، يكي ثبات و آرامش و خاموش كردن تلاطم عرصة اقتصادي است؛ يعني اين تلاطمي كه وجود دارد، چه تلاطم ذهني مردم، چه آنچه در بازار وجود دارد، اين را بايستي با تدبير - كه البتّه اين بيشتر به سياستهاي شما و اظهارنظرهاي شما و برخي از اقدامات سريع شما وابسته است -[حل كرد].
يك مسئله هم مسئلة مهار تورّم است، يكي هم تأمين نيازهاي اساسي مردم است؛ اينها چيزهاي اولويّت‌داري است كه بايستي در درجة اوّل مورد توجّه قرار بگيرد؛ و تحرك بخشيدن به توليد ملي. اينها مسائل اساسي اقتصاد ماست؛ بايد به اينها توجّه بكنيد. البتّه مشكلات هست ... بايد ببينيد كه چگونه مي‌توان از اين مشكلات خلاص شد؛ و اگر توانستيد انشاءالله اين آرامش را در عرصة اقتصاد به‌وجود بياوريد و تورّم را مهار بكنيد و مسئلة توليد را تحرّك ببخشيد، اين شروعِ همين حماسة اقتصادياي است كه ما اوّلِ سال آن را مطرح كرديم و درخواست كرديم از مجموعة ملّت و مجموعة مسئولين. البتّه حماسة اقتصادي كارِ شش ماه و يك سال و دو سال نيست؛ حركت بلندمدّت لازم است. از دولت كنوني هم نه مردم، نه ما و نه هر انسان منصفي انتظار ندارد كه حالا در كوتاه‌مدّت همة اين مشكلات را حل كند؛ نه! انتظار دارند كه حركت به سوي حل آغاز بشود و اين را احساس كنند كه يك حركتي به سمت حلّ مشكلات هست و نگاه حكيمانه‌اي و مدبّرانه‌اي پشت سر قضايا هست.2
2. 06/06/92 بيانات در ديدار رئيس‌جمهور و اعضاي هيأت دولت در پنجمين روز از هفته دولت
تدبير ش 85 آبان و آذر92
لزوم تمركز تلاش‌ها روي اقتصاد دروني كشور
ما براي مسائل اقتصادي كشور همة تلاشمان بايستي متمركز باشد بر روي مسائل داخلي؛ آن پيشرفتي، آن گشايشي ارزش دارد كه متّكي باشد به قدرت دروني يك ملّت. يك ملّت اگر به قدرت خود، به توانايي‌هاي خود متّكي بود، ديگر از اخم يك كشور، از تحريم يك كشور متلاطم نمي‌شود؛ اين را بايد ما حل كنيم. همة حرف ما با مسئولين - چه مسئولين گذشته، چه مسئولين امروز - همين است كه بايد براي گشايش مسائل كشور و مشكلات كشور، از جمله مشكلات اقتصادي، نگاه به درون باشد. ما در كشور ظرفيّت‌هاي زيادي داريم؛ از ظرفيّت‌هاي اين ملّت كه عبارت است از، هم امكانات انساني، هم امكانات طبيعي، هم امكانات جغرافيايي و موقعيّت منطقه‌اي بايد استفاده كرد. البتّه ما از تحرّك ديپلماسي هم حمايت مي‌كنيم. وقتي مي‌گوييم از درون بايستي كارها اصلاح بشود، معنايش اين نيست كه چشممان را ببنديم، تحرّك ديپلماسي نداشته باشيم، با دنيا كار نكنيم؛ چرا، تحرّك ديپلماسي، حضور ديپلماسي كار بسيار لازمي است، ... لكن تكيه بايست بر روي مسائل داخلي باشد. در عرصة ديپلماسي هم آن كشوري موفّق است كه متّكي باشد به نيروي درون‌زا؛ آن دولتي مي‌تواند در پشت ميز مذاكرة ديپلماسي حرف خودش را سبز بكند و به مقصود و نتايج مورد نظر خودش دست پيدا بكند كه متّكي باشد به يك اقتدار دروني، توانايي‌هاي دروني؛ حساب مي‌برند از يك چنين دولتي.2
2. ۹۲/۰۸/۱۲ بيانات در ديدار دانش‌آموزان و دانشجويان به مناسبت روز ملّي مبارزه با استكبار جهاني
نقش دولت در ساماندهي اقتصاد کشور
شما در زمينة اقتصاد هم معتقدايد كه اقتصاد دست مردم بايد باشد؛ ما هم عقيده‌مان همين است و در تفسير اصل ۴۴ اين معنا را تبيين كرديم. [ابلاغ سياستهاي كلّي اصل ۴۴ قانون اساسي (۱۳۸۴/۳/۲)] خب! معناي آن اين نيست كه دولت اجازه مي‌دهد يك نفري فعّاليّت اقتصادي بكند و يك انحصاري را در اختيار بگيرد كه اين انحصار در نهايت به ضرر مردم است؛ جلوي او را مي‌گيريد شما؛ جلوي انحصارات را مي‌گيريد، جلوي تجاوز را مي‌گيريد، جلوي فساد مالي را مي‌گيريد، جلوي سوءاستفاده از منابع دولتي و عمومي را مي‌گيريد؛ يعني جلوي اين مزاحمات را مي‌گيريد. درحالي‌كه اقتصاد را معتقدايم كه [نبايد دولتي باشد] - بنده از قديم معتقد بودم، يعني همان زماني هم كه دولتي‌هاي ما دنبال اقتصاد دولتي بودند، بنده عقيده‌اي نداشتم؛ برايشان براي اين معنا مثال‌هايي هم مي‌زدم- [از جمله ۱۳۶۲/۵/۲۸] امّا درعين‌حال نظارت دولت را همه قبول دارند؛ [حتّي] يك جاهايي دخالت دولت هم لازم است. فرض بفرماييد شما مي‌بينيد كه به فلان كار اقتصادي و فعّاليّت اقتصادي رغبتي وجود ندارد، سرمايه‌دار نمي‌خواهد در اين زمينه سرمايه‌گذاري كند؛ شما به‌عنوان دولت چه كار مي‌كنيد؟ سرمايه‌گذاري مي‌كنيد ديگر. فرض كنيد يك مادّه‌اي در كشور مورد نياز است، سرمايه‌گذار - به‌عنوان يك تاجر، با نگاه اقتصادي - دنبال اين كار نمي‌رود؛ برايش زحمت دارد، صرف نمي‌كند. شما چه‌كار مي‌كنيد؟ شما وارد مي‌كنيد، شما توليد مي‌كنيد. بنابراين مثل همة جاها كه نواقص را دولت تكميل مي‌كند، كجي‌ها را دولت راست مي‌كند، انحراف‌ها را جلوگيري مي‌كند.12 2. ۹۲/۰۸/۱۲ بيانات در ديدار دانش‌آموزان و دانشجويان به مناسبت روز ملّي مبارزه با استكبار جهاني
تدبير ش 86 - آذر و دی و بهمن92
راه برطرف كردن مشكلات اقتصادي كشور
مشكلات كشور را تنها يك چيز حل مي‌كند؛ آن هم عبارت است از نگاه به ظرفيّت‌هاي دروني - كه اين ظرفيّت‌ها هم بحمداللَّه بسيار است؛ بي‌شمار است - و استفادة از اين ظرفيّت‌ها به شكل حكيمانه. خوشبختانه مسئولين اقتصادي دولتي به اين معنا توجّه كرده‌اند، به اين نتيجه رسيده‌اند. راه برطرف كردن مشكلات اقتصادي كشور - حالا اين بخش از مشكلات - نگاه به بيرون نيست، نگاه به برداشتن تحريم دشمن و مانند اينها نيست؛ خوشبختانه مسئولين اقتصادي كشور به اين معنا توجّه كرده‌اند. راه آن اين است كه به درون نگاه كنند؛ ساخت دروني اقتصاد را تقويت كنند؛ اين كار را بنا دارند بكنند و ان‌شاءاللَّه همين است كه پيش خواهد رفت و در اين توفيق پيدا خواهند كرد.8 8. ۹۲/۱۱/۱۹ بيانات در ديدار فرماندهان و كاركنان نيروي هوايي ارتش
تدبير ش 86 - آذر و دی و بهمن92
ابلاغ سياستهاي کلي «اقتصاد مقاومتي» به رؤساي قواي سه‌گانه و رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام تکراردرط7 - ساير
بسم‌اللّه الرحمن الرحيم
ايران اسلامي با استعدادهاي سرشار معنوي و مادي و ذخائر و منابع غني و متنوع و زيرساخت‌هاي گسترده و مهم‌تر از همه، برخورداري از نيروي انساني متعهد و كارآمد و داراي عزم راسخ براي پيشرفت، اگر از الگوي اقتصادي بومي و علمي برآمده از فرهنگ انقلابي و اسلامي كه همان اقتصاد مقاومتي است، پيروي كند نه تنها بر همه مشكلات اقتصادي فائق مي‌آيد و دشمن را كه با تحميل يك جنگ اقتصادي تمام عيار در برابر اين ملت بزرگ صف‌آرايي كرده، به شكست و عقب‌نشيني وا مي‌دارد، بلكه خواهد توانست در جهاني كه مخاطرات و بي‌اطميناني‌هاي ناشي از تحولات خارج از اختيار، مانند بحران‌هاي مالي، اقتصادي، سياسي و ... در آن رو به افزايش است، با حفظ دستاوردهاي كشور در زمينههاي مختلف و تداوم پيشرفت و تحقق آرمان‌ها و اصول قانون اساسي و سند چشم‌انداز بيست ساله، اقتصاد متكي به دانش و فناوري، عدالت بنيان، درون‌زا و برون‌گرا، پويا و پيشرو را محقق سازد و الگوئي الهام‌بخش از نظام اقتصادي اسلام را عينيت بخشد.
اكنون با مداقه لازم و پس از مشورت با مجمع تشخيص مصلحت نظام، سياستهاي كلي اقتصاد مقاومتي كه در ادامه و تكميل سياستهاي گذشته، خصوصاً سياستهاي كلي اصل 44 قانون اساسي و با چنين نگاهي تدوين شده و راهبرد حركت صحيح اقتصاد كشور به سوي اين اهداف عالي است، ابلاغ مي‌گردد.
لازم است قواي كشور بي‌درنگ و با زمان‌بندي مشخص، اقدام به اجراي آن كنند و با تهيه قوانين و مقررات لازم و تدوين نقشه راه براي عرصه‌هاي مختلف، زمينه و فرصت مناسب براي نقش‌آفريني مردم و همه فعالان اقتصادي را در اين جهاد مقدس فراهم آورند تا به فضل الهي حماسه اقتصادي ملت بزرگ ايران نيز همچون حماسه سياسي در برابر چشم جهانيان رخ نمايد.
از خداوند متعال توفيق همگان را در اين امر مهم خواستارم.
سيّدعلي خامنه‌اي
29/ بهمن ماه/ 1392
بسم‌اللّه الرحمن الرحيم
سياستهاي كلي اقتصاد مقاومتي
با هدف تأمين رشد پويا و بهبود شاخص‌هاي مقاومت اقتصادي و دستيابي به اهداف سند چشم‌انداز بيست‌ساله، سياستهاي كلي اقتصاد مقاومتي با رويكردي جهادي، انعطاف‌پذير، فرصت‌ساز، مولد، درون‌زا، پيشرو و برون‌گرا ابلاغ مي‌گردد:
1 - تأمين شرايط و فعال‌سازي كليه امكانات و منابع مالي و سرمايه‌هاي انساني و علمي كشور به منظور توسعه كارآفريني و به حداكثر رساندن مشاركت آحاد جامعه در فعاليتهاي اقتصادي با تسهيل و تشويق همكاريهاي جمعي و تأكيد بر ارتقاء درآمد و نقش طبقات كم‌درآمد و متوسط.
2 - پيشتازي اقتصاد دانشبنيان، پياده‌سازي و اجراي نقشه جامع علمي كشور و ساماندهي نظام ملي نوآوري به‌منظور ارتقاء جايگاه جهاني كشور و افزايش سهم توليد و صادرات محصولات و خدمات دانشبنيان و دستيابي به رتبه اول اقتصاد دانشبنيان در منطقه.
3 - محور قراردادن رشد بهرهوري در اقتصاد با تقويت عوامل توليد، توانمندسازي نيروي كار، تقويتِ رقابت‌پذيري اقتصاد، ايجاد بستر رقابت بين مناطق و استان‌ها و به كارگيري ظرفيت و قابليت‌هاي متنوع در جغرافياي مزيت‌هاي مناطق كشور.
4 - استفاده از ظرفيت اجراي هدفمندسازي يارانه‌ها در جهت افزايش توليد، اشتغال و بهرهوري، كاهش شدت انرژي و ارتقاء شاخص‌هاي عدالت اجتماعي.
5 - سهم‌بري عادلانه عوامل در زنجيره توليد تا مصرف متناسب با نقش آنها در ايجاد ارزش، به‌ويژه با افزايش سهم سرمايه انساني از طريق ارتقاء آموزش، مهارت، خلاقيت، كارآفريني و تجربه.
6 - افزايش توليد داخلي نهاده‌ها و كالاهاي اساسي(به‌ويژه در اقلام وارداتي)، و اولويت دادن به توليد محصولات و خدمات راهبردي و ايجاد تنوع در مبادي تأمين كالاهاي وارداتي با هدف كاهش وابستگي به كشورهاي محدود و خاص.
7 - تأمين امنيت غذا و درمان و ايجاد ذخاير راهبردي با تأكيد بر افزايش كمي و كيفي توليد (مواد اوليه و كالا).
8 - مديريت مصرف با تأكيد بر اجراي سياستهاي كلي اصلاح الگوي مصرف و ترويج مصرف كالاهاي داخلي همراه با برنامه‌ريزي براي ارتقاء كيفيت و رقابت‌پذيري در توليد.
9 - اصلاح و تقويت همه‌جانبه نظام مالي كشور با هدف پاسخگويي به نيازهاي اقتصاد ملي، ايجاد ثبات در اقتصاد ملي و پيشگامي در تقويت بخش واقعي.
10 - حمايت همه جانبه هدفمند از صادرات كالاها و خدمات به تناسب ارزش افزوده و با خالص ارزآوري مثبت از طريق:
- تسهيل مقررات و گسترش مشوق‌هاي لازم.
- گسترش خدمات تجارت خارجي و ترانزيت و زيرساخت‌هاي مورد نياز.
- تشويق سرمايه‌گذاري خارجي براي صادرات.
- برنامه‌ريزي توليد ملي متناسب با نيازهاي صادراتي، شكل‌دهي بازارهاي جديد، و تنوع بخشي پيوندهاي اقتصادي با كشورها به‌ويژه با كشورهاي منطقه.
- استفاده از ساز و كار مبادلات تهاتري براي تسهيل مبادلات در صورت نياز.
- ايجاد ثبات رويه و مقررات در مورد صادرات با هدف گسترش پايدار سهم ايران در بازارهاي هدف.
11 - توسعه حوزه عمل مناطق آزاد و ويژه اقتصادي كشور به منظور انتقال فناوري‌هاي پيشرفته، گسترش و تسهيل توليد، صادرات كالا و خدمات و تأمين نيازهاي ضروري و منابع مالي از خارج.
12 - افزايش قدرت مقاومت و كاهش آسيب‌پذيري اقتصاد كشور از طريق:
- توسعه پيوندهاي راهبردي و گسترش همكاري و مشاركت با كشورهاي منطقه و جهان به‌ويژه همسايگان.
- استفاده از ديپلماسي در جهت حمايت از هدف‌هاي اقتصادي.
- استفاده از ظرفيت‌هاي سازمان‌هاي بين‌المللي و منطقه‌اي.
13 - مقابله با ضربه‌پذيري درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز از طريق:
- انتخاب مشتريان راهبردي.
- ايجاد تنوع در روش‌هاي فروش.
- مشاركت دادن بخش خصوصي در فروش.
- افزايش صادرات گاز.
- افزايش صادرات برق.
- افزايش صادرات پتروشيمي.
- افزايش صادرات فرآورده‌هاي نفتي.
14 - افزايش ذخاير راهبردي نفت وگاز كشور به منظور اثرگذاري در بازار جهاني نفت و گاز و تأكيد بر حفظ و توسعه ظرفيت‌هاي توليد نفت و گاز، به‌ويژه در ميادين مشترك.
15 – افزايش ارزش افزوده از طريق تكميل زنجيره ارزش صنعت نفت و گاز، توسعه توليد كالاهاي داراي بازدهي بهينه (براساس شاخص شدت مصرف انرژي) و بالا بردن صادرات برق، محصولات پتروشيمي و فرآورده‌هاي نفتي با تأكيد بر برداشت صيانتي از منابع.
16 - صرفه‌جويي در هزينه‌هاي عمومي كشور با تأكيد بر تحول اساسي در ساختارها، منطقي سازي اندازه دولت و حذف دستگاههاي موازي و غيرضرور و هزينه‌هاي زايد.
17 - اصلاح نظام درآمدي دولت با افزايش سهم درآمدهاي مالياتي.
18 - افزايش سالانه سهم صندوق توسعه ملي از منابع حاصل از صادرات نفت و گاز تا قطع وابستگي بودجه به نفت.
19 - شفاف‌سازي اقتصاد و سالم‌سازي آن و جلوگيري از اقدامات، فعاليتها و زمينههاي فسادزا در حوزه‌هاي پولي، تجاري، ارزي و... .
20 - تقويت فرهنگ جهادي در ايجاد ارزش افزوده، توليد ثروت، بهرهوري، كارآفريني، سرمايه‌گذاري و اشتغال مولد و اعطاي نشان اقتصاد مقاومتي به اشخاص داراي خدمات برجسته در اين زمينه.
21 - تبيين ابعاد اقتصاد مقاومتي و گفتمان سازي آن بويژه در محيط‌هاي علمي، آموزشي و رسانه‌اي و تبديل آن به گفتمان فراگير و رايج ملي.
22 – دولت مكلف است براي تحقق سياستهاي كلي اقتصاد مقاومتي با هماهنگ‌سازي و بسيج پوياي همه امكانات كشور، اقدامات زيررا معمول دارد:
- شناسايي و بكارگيري ظرفيت‌هاي علمي، فني و اقتصادي براي دسترسي به توان آفندي و اقدامات مناسب.
- رصد برنامههاي تحريم و افزايش هزينه براي دشمن.
- مديريت مخاطرات اقتصادي از طريق تهيه طرح‌هاي واكنش هوشمند، فعال، سريع و به هنگام در برابر مخاطرات و اختلال‌هاي داخلي و خارجي.
23 - شفاف و روان‌سازي نظام توزيع و قيمت‌گذاري و روزآمدسازي شيوه‌هاي نظارت بر بازار.
24 - افزايش پوشش استاندارد براي كليه محصولات داخلي و ترويج آن.11
11. 29/11/92 ابلاغ سياستهاي کلي «اقتصاد مقاومتي» به رؤساي قواي سه‌گانه و رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام
تدبير ش87 - اسفند92 و فروردين93
ضرورت تأمين امنيت غذايي و ذخاير راهبردي
موضوع واردات و تأمين امنيت غذايي و ذخاير راهبردي، يكي ديگر از محورهاي مهم سياستهاي كلي اقتصاد مقاومتي است. ... به غير از اين موارد، بايد در اقلام ديگر جلوي واردات بي رويه گرفته شود.1 1. 06/12/92 (گزارش خبري) بيانات در جلسه سران قوا (چگونگي راههاي اجرا و تحقق سياستهاي كلي اقتصاد مقاومتي)
ضرورت حركت مستمر براي تحقق جامع و فراگير سياستهاي كلي اقتصاد مقاومتي
سياستهاي كلي اقتصاد مقاومتي، سياست‌هايي جامع و فراگير است كه بايد در اجراء نيز با همين جامعيت و فراگيري، تحقق يابد. ... مسائل اقتصادي و مشكلات ناشي از اين مسائل، مهمترين موضوع كشور و مردم است. ... اگر سياستهاي كلي اقتصاد مقاومتي، به‌طور جدي پيگيري و اجراء شوند، اميد زيادي وجود دارد كه رونق اقتصادي و اصلاح پايه‌هاي اقتصادي كشور در ميان‌مدت محقق و بخشي از مشكلات مردم حل شود. ... هدف از برگزاري جلسه با سران سه قوه، بررسي راه‌كارهاي تحقق سياستهاي كلي اقتصاد مقاومتي است، ... با ابلاغ اين سياستها، مردم اكنون منتظر اجراي آنها و تأثيرات مثبت ناشي از اجراي سياستهاي كلي اقتصاد مقاومتي هستند؛ بنابراين دولت، مجلس و قوه قضائيه بايد به‌طور جدي وارد ميدان شوند و وظايف مربوط به خود را، در هر بخش، پيگيري و اجراء كنند. ... بايد روند اجراي سياستهاي كلي اقتصاد مقاومتي، به‌صورت يك حركت مستمر و متوقف نشدني، تا رسيدن به نتيجه، ادامه يابد.1 1. 06/12/92 (گزارش خبري) بيانات در جلسه سران قوا (چگونگي راههاي اجرا و تحقق سياستهاي كلي اقتصاد مقاومتي)
لزوم مصون‌سازي کشور در مقابل جنگ تمام‌عيار اقتصادي
تهديدهاي اقتصادي خارجي ... خب! تحريم‌ها از قبل بود، منتها اين تحريم‌ها از حدود زمستان سال ۹۰ تا امروز تبديل شده به جنگ اقتصادي؛ ديگر اسم آن تحريم هدفمند نيست، يک جنگ تمام‌عيار اقتصادي است که متوجه ملت ماست. علت آن هم، نه مسئلة هسته‌اي است، نه مسئلة حقوق بشر است، نه مسائل ديگري از اين قبيل است؛ علت آن را خود آنها هم مي‌دانند، ما هم مي‌دانيم؛ علت، استقلال‌خواهي ملت ايران است؛ علت، داشتن يک حرف نو بر پاية مباني اسلام است که براي کشورهاي ديگر و ملت‌هاي مسلمان الگو خواهد شد؛ مي‌دانند که اگر جمهوري اسلامي در اين عرصه‌ها و ميدان‌ها موفق شد، ديگر جلوي رشد اين حرکت را در دنيا نمي‌شود گرفت و اين يک حرکت مهمي است؛ مسئله اين است. حالا بهانه يک روز انرژي هسته‌اي است، يک روز غني‌سازي است، يک روز حقوق‌بشر است، يک روز حرف‌هايي از اين قبيل است. تحريم‌ها عليه ما، قبل از اينکه اصلاً مسئلة انرژي هسته‌اي مطرح هم بشود وجود داشت، بعد از اين هم وجود خواهد داشت. اين مسئلة هسته‌اي و اين مذاکرات اگر انشاءالله به نقطة حلي برسد، باز خواهيد ديد همين فشارها وجود خواهد داشت؛ بايد در مقابل اين فشارها مصونيت‌سازي کرد؛ بايد به بناي داخلي استحکام‌بخشي کرد. اقتصاد را بايد قوي کنيم تا دشمن از تأثيرگذاري از اين ناحيه مأيوس بشود؛ وقتي دشمن مأيوس شد، خيال ملت و مسئولين کشور هم راحت خواهد شد.5 5. 20/12/92 بيانات در جلسه تبيين سياستهاي اقتصاد مقاومتي
الزامات تحقق اقتصاد مقاومتي
براي اينکه اين کار بزرگ، اقتصاد مقاومتي، تحقّق پيدا کند، الزامات چيست و چه کارهايي بايد انجام بگيرد؟ خلاصه عرض مي‌کنيم: اوّلاً مسئولان بايد از توليد ملّي حمايت کنند. توليد ملّي، اساس و حلقة اساسي پيشرفت اقتصاد است. مسئولان بايد از توليد ملّي حمايت کنند. چه‌جوري؟ يک جا که قانون لازم دارد، حمايت قانوني کنند؛ يک جا که حمايت قضائي لازم است، انجام بگيرد؛ يک جا که حمايت اجرايي لازم است، بايد تشويق کنند و کارهايي بکنند؛ بايد اين کارها انجام بگيرد. توليد ملّي بايد رونق پيدا کند.
دوّم، صاحبان سرمايه و نيروي کار که توليدگر هستند، آنها هم بايستي به توليد ملّي اهمّيت بدهند؛ به چه معنا؟ به اين معنا که بهرهوري را افزايش بدهند. بهرهوري، يعني از امکاناتي که وجود دارد حدّاکثر استفادة بهينه بشود؛ کارگر که کار مي‌کند، کار را با دقّت انجام بدهد؛ «رَحِمَ اللهُ امرَءً عَمِلَ عَمَلاً فَاَتقَنَهُ»، اين معناي بهرهوري است؛ از قول پيغمبر نقل شده است: رحمت خدا بر آن کسي است که کاري را که انجام مي‌دهد، محکم انجام بدهد، متقن انجام بدهد. آن کسي که سرمايه‌گذاري مي‌کند، سعي کند حدّاکثر استفاده از آن سرمايه انجام بگيرد؛ يعني هزينه‌هاي توليد را کاهش بدهند؛ بعضي از بي‌تدبيري‌ها، بي‌سياستي‌ها موجب مي‌شود هزينة توليد برود بالا، بهرهوري سرمايه و کار کم بشود.
سوّم، صاحبان سرمايه در کشور، فعّاليت توليدي را ترجيح بدهند بر فعّاليت‌هاي ديگر. ما ديديم کساني را که سرمايه‌اي داشتند - کم يا زياد - و مي‌توانستند اين را در يک راههايي به کار بيندازند و درآمدهاي زيادي کسب کنند، نکردند؛ رفتند سراغ توليد؛ گفتند مي‌خواهيم توليد کشور تقويت بشود؛ اين حسنه است، اين صدقه است، اين جزو بهترين کارهاست؛ کساني که داراي سرمايه هستند – چه سرمايه‌هاي کم، چه سرمايه‌هاي افزون - آن را بيشتر در خدمت توليد کشور بگذارند.
[چهارم] مردم در همة سطوح، توليد ملّي را ترويج کنند. يعني چه؟ يعني همين مطلبي که من دو سه سال قبل از اين، در همين جا با اصرار فراوان گفتم، يک عدّه‌اي هم از مردم خوشبختانه عمل کردند، امّا همه بايد عمل کنند و آن عبارت است از «مصرف توليدات داخلي». عزيزان من! شما وقتي که يک جنس داخلي را خريد مي‌کنيد به‌جاي جنس توليد خارجي، هم به همين اندازه کار و اشتغال ايجاد کرده‌ايد، هم کارگر ايراني را وادار کرده‌ايد به اينکه ابتکار خودش را بياورد ميدان؛ جنس داخلي که مصرف شد، آن کنندة کار، ابتکاراتي دارد، اين ابتکارات را روزبهروز افزايش خواهد داد؛ شما وقتي که جنس داخلي مصرف مي‌کنيد، ثروت ملّي را افزايش داده‌ايد. در گذشته، در دوران طاغوت، ترجيح مصرف خارجي به‌عنوان يک سنّت بود؛ سراغ جنس که مي‌رفتند، [مي‌پرسيدند] داخلي است يا خارجي؟ اگر خارجي بود، بيشتر به آن رغبت داشتند؛ اين بايد برگردد و به‌عکس بشود. نمي‌گوييم خريد جنس خارجي حرام است، امّا عرض مي‌کنيم خريد جنس داخلي يک ضرورت براي مقاوم‌سازي اقتصاد است و بر روي همه چيز اين کشور تأثير مي‌گذارد. بايد به اين توجّه کرد؛ اين نقش همة مردم است. البتّه در اينجا هم مثل خيلي جاهاي ديگر، مسئوليت مسئولان و مديران کشور از ديگران بيشتر است؛ بسياري از زياده‌روي‌ها و ريخت‌وپاش‌ها در رفتار مردم، به‌خاطر نگاه کردن به رفتار آن کساني است که آنها را «بزرگ‌ترها» مي‌دانند؛ اگر اسراف در بين سطوح بالا نباشد، در بين مردم هم اسراف کم خواهد شد. بنابراين ترجيح توليد داخلي يکي از کارهاست.8 8. ۹۳/۰۱/۰۱ بيانات در حرم مطهر رضوي
تدبير ش88 - ارديبهشت و خرداد93
بايد بدانيم که «مي‌توانيم» تکرار در ه1- و6
«بايد بدانيم که مي‌توانيم». ... مشکل ملت ايران تا قبل از پيروزي انقلاب اسلامي اين بود که نمي‌دانست، مي‌تواند، همانطور که امروز هم هنوز برخي نمي‌دانند که مي‌توانيم!. ... ما در زمينههاي اقتصادي نيز مي‌توانيم با تکيه بر توانايي‌ها و استعدادهاي دروني خود بسياري از گره‌ها را باز کنيم و در قبل هم اين موضوع تجربه شده است.6 6. ۹۳/۰۲/۲۱ (گزارش خبري) بازديد فرمانده کل قوا از نمايشگاه دستاوردهاي نيروي هوافضاي سپاه پاسداران
تدابيرحذفی ش89 - تير و مرداد 93
نقش بانک‌ها در زمينة اقتصاد مقاومتي
توصية مهم در زمينة اقتصاد مقاومتي، يکي توصية به بانک‌ها است: بانک‌ها بايد نقش ايفا کنند. بايد خودشان را تطبيق بدهند با موادّ سياستهاي اقتصاد مقاومتي و برنامه‌ريزي‌هاي دولت در اين زمينه؛ و مي‌توانند نقش ايفا کنند، نقش مثبت؛ البتّه نقش منفي هم مي‌توانند!.5 5. ۹۳/۰۴/۱۶ بيانات در ديدار مسئولان نظام(در نهمين روز ماه مبارک رمضان ۱۴۳۵)
شناسايي ظرفيت‌هاي کشور براي بيرون رفت از رکود و عقب‌ماندگي اقتصادي
توصية مؤکّد به بخش صنعت‌ومعدن: تحرّکشان را بايد افزايش بدهند. بار اصلي بيرون رفتن کشور از رکود و عقب‌ماندگي اقتصادي، بر دوش بخش صنعت‌ومعدن است. بايد تلاش کنند. تلاش را بايد مضاعف کنند. ظرفيت‌ها را شناسايي کنند. ظرفيت‌هاي زيادي در کشور هست. اين ظرفيت‌ها را فعّال کنند.5 5. ۹۳/۰۴/۱۶ بيانات در ديدار مسئولان نظام(در نهمين روز ماه مبارک رمضان ۱۴۳۵)
نگاه حمايتي دولت به کشاورزي
کشاورزي اهمّيت حياتي دارد. لازم است نگاه دولت و سياستهاي دولتي به بخش کشاورزي، نگاه حمايت باشد؛ همه‌جاي دنيا هم همين‌جور است! از بخش کشاورزي به‌وسيلة دولت‌ها حمايت مي‌شود. آنوقت بايد مشکلات موجود در بخش کشاورزي برطرف بشود؛ مشکلات کشاورزان، مشکلات دامداران - که گاهي شکايت‌هايي هم به ما مي‌شود - و انسان رنج مي‌برد از بعضي از مشکلاتي که براي اينها وجود دارد.5 5. ۹۳/۰۴/۱۶ بيانات در ديدار مسئولان نظام(در نهمين روز ماه مبارک رمضان ۱۴۳۵)
تدبير ش90 – شهريور و مهر 93
توليد، کليد رونق اقتصادي تکرار در ه1- د6 - ط7
تکيه بر توان و ظرفيت‌هاي داخلي و حمايت از توليد[لازم است]. ... کليد رونق اقتصادي که مورد تأکيد رئيس‌جمهور محترم نيز است، مسئله توليد است. بايد با استفاده از ظرفيت‌هاي فراوان داخلي، توليد را به حرکت درآورد تا رونق اقتصادي و افزايش صادرات غيرنفتي محقق شود. ... دولت بايد بسته سياستهاي اقتصادي خود را با سياستهاي اقتصاد مقاومتي تطبيق دهد و مواردي را که غيرمنطبق با اين سياستها است، حذف کند. ... نبايد به اين اقدامات[تثبيت قيمت ارز و کنترل تورم] بسنده کرد. زيرا اين موارد، قدم‌هاي اول هستند. ... دولت بايد اين موضوع[بنگاه‌داري بانک‌ها] را به‌طور جدي پيگيري و حل کند زيرا بانک‌ها بايد در خدمت توليد باشند و اگر در خدمت توليد قرار گيرند، بسياري از مشکلات حل خواهد شد.2 2. 05/06/93 (گزارش خبري) بيانات در ديدار رئيس‌جمهور و اعضاي هيئت دولت
صنايع بخش کشاورزي، يکي از بخشهاي راهبردي تکرار در ه1- د6
صنايع بخش کشاورزي،[و صنايع تبديلي در روستاها] يکي از بخشهاي راهبردي است که در همه کشورها به آن کمک ويژه مي‌شود و دولت بايد به بخش کشاورزي مساعدت ويژه‌اي داشته باشد. ... [و] راه توسعه روستاها، ايجاد صنايع تبديلي در روستاها است. ... بخش معدن و ارزش افزوده و اشتغال‌زايي [اهميت ويژه دارد]. ... واردات بي رويه، ضررها و زيان‌هايي[دارد] ... و تاثير منفي بر توليد داخلي[مي‌گذارد] ... واردات، فقط از طريق تعرفه حل نخواهد شد. ... دولت بايد درخصوص واردات کالاهاي غير ضروري و تجملي، سخت‌گيري بيشتري انجام دهد و اِعمال قدرت کند.2 2. 05/06/93 (گزارش خبري) بيانات در ديدار رئيس‌جمهور و اعضاي هيئت دولت
تدبير ش91 – آبان و آذر 93
اقتصاد مقاومتي راه حل مقابله با تحريم‌ها تکرار در ط7
يکي از افراد هيئت مذاکرهکننده[هسته‌اي1+5] چندي پيش حرف خوبي زد. گفت: اگر به توافق هم نرسيديم، آسمان به زمين نميآيد، دنيا به آخر نمي‌رسد؛ خب، نشود. حرف درستي است. ما آنچنان که حالا آنها خيال کردند، ضرر نمي‌کنيم؛ تصوّر کردند که اگرچنانچه چنين بشود، چنان خواهد شد؛ نه! راه حل وجود دارد. راه حل، همين اقتصاد مقاومتي است که ضربههاي دشمن را اوّل کم اثر مي‌کند، کاهش مي‌دهد که اين مالِ کوتاهمدّت است، در ميانمدّت و بلندمدّت به حرکت عظيمِ مردم اوج مي‌دهد. اقتصاد مقاومتي اينجوري است. آنکساني که صاحبنظر در زمينة اقتصادند، بعد از آنکه ما اقتصاد مقاومتي را اعلام کرديم، قضاوتشان اين بود. ما راه حل داريم، آنها راه حل ندارند.7 7. ۹۳/۰۹/۰۶ بيانات در ديدار اعضاي مجمع عالي بسيج مستضعفين به مناسبت هفتة بسيج
تدبير ش92 – دي و بهمن 93
ضرورت قطع بودجه کشور از نفت
يک مسئلة اساسي در مورد اقتصاد کشور اين است که بايد اتّکاء بودجة کشور به نفت قطع بشود؛ بايد به اينجا برسيم. البتّه اين حرف‌هايي که من امروز به شما عرض مي‌کنم و مکرّر گفته‌ايم، در مقام حرف آسان است، در مقام عمل کارهاي مشکلي است. خود من دستم سالها در اجراء بوده است؛ بنده مي‌دانم اجراء کار سختي است امّا معتقدم اين کار سخت را مي‌توان انجام داد. اجراء کردن سخت‌تر از حرف زدن است؛ امّا همين کار سخت را با همّت، با اعتماد به اين مردم، با اعتماد به اين جوانها، با اعتماد به سرمايه‌هاي داخلي کشور، با اعتماد به خداي متعال که وعدة نصرت داده است، مي‌شود انجام داد. يکي از کارها که مهمترين کار همين است [اين است که] بايد تکية بودجه به توليد داخلي باشد، يعني به درآمدي که مردم توليد مي‌کنند و ماليات مي‌دهند.13
13. 93/11/29 بيانات در ديدار مردم آذربايجان
ضرورت حضور شرکت‌هاي دانشبنيان در عرصه‌هاي اقتصادي
شرکت‌هاي دانشبنيان؛ که بنده روي اين شرکت‌هاي دانشبنيان تکيه مي‌کنم. امروز ما جوان تحصيل‌کرده خيلي داريم. بچّه‌هاي دبيرستاني يکي دو هفته پيش در اين حسينيه، يک نمايشگاهي تشکيل دادند، (نمايشگاه دستاوردهاي فنّاوري نانو در حسينية امام خميني ۱۳۹۳/۱۱/۱۱) آمدند چيزهاي پيشرفتة واقعاً عجيب‌وغريب و حيرت‌آوري را اينجا به ما نشان دادند؛ غالباً جوان، تعدادي جوان دبيرستاني! خب! سرماية ما اين است، ثروت ما اين است. شرکت‌هاي دانشبنيان به‌وجود بيايد. شرکت‌هاي دانشبنيان هم فقط مخصوص صنعت نيست؛ در صنعت، در کشاورزي، در خدمات، در نيازسنجي؛ جمع بشوند، نگاه کنند ببينند بنگاههاي گوناگون اقتصادي به چه چيزهايي نياز دارند، کمبودهايشان کجاست، اين را به آنها ارائه بدهند؛ شرکت دانشبنيان حتّي در اين زمينه هم مي‌تواند فعّال باشد.13
13. 93/11/29 بيانات در ديدار مردم آذربايجان
استفادة حدّاکثري از ظرفيت‌هاي داخلي تکرار در ه1
يک مسئلة مهمّ ديگر،[در اقتصاد کشور] استفادة حدّاکثري از ظرفيت‌هاي داخلي است. کشور ما در منطقة حسّاسي قرار دارد؛ همسايه‌هاي زيادي داريم، بالا دريا داريم، پايين دريا داريم، به همة دنيا دسترسي داريم. کشور ما روي نقشه که نگاه کنيد، يک چهارراه بسيار حسّاس و مهمّ زميني و هوايي است؛ دسترسي به آب‌هاي آزاد هم دارد؛ اينها فرصت‌هاي بسيار مهمّي است؛ علاوه بر منابع، علاوه بر امکانات، برنامه‌ريزي بشود، فکر کنند، از اين فرصت‌ها به نحو احسن استفاده کنند.13 13. 93/11/29 بيانات در ديدار مردم آذربايجان
راه مقابله با اخلالگري‌هاي اقتصادي استکبار جهاني
بنده چند سال است که در اوّل هر سال، راجع به مسائل اقتصادي تأکيد مي‌کنم، تکيه مي‌کنم؛ اين کشور کشور بزرگي است، پهناور است، پرجمعيت است؛ بازار داخلي اين کشور يک بازار هفتادوچند ميليوني است، اينها خيلي با اهمّيت است، خيلي با عظمت است. شما نگاه کنيد به امکانات و توانايي‌هاي ما، چه توانايي‌هاي انساني‌مان خيل عظيم جوان اين کشور: کاربلد، تحصيل‌کرده، پُرانگيزه، پُرشور، آماده به کار چه ثروت‌هاي طبيعي اين کشور، امّا در عين حال مشکل اقتصادي داريم؛ مشکل کجا است؟ راه حل چيست؟ چه‌کار بايد کرد؟ اين را من به شما عرض بکنم: از بعد از تمام شدن جنگ، يعني از سال ۶۷ که هشت سال دفاع مقدّس تمام شد، يک برنامه‌ريزي عمومي قدرت‌هاي استکباري وجود داشت براي اينکه نگذارند ايران اسلامي تبديل بشود به يک قدرت اثرگذار اقتصادي در منطقه؛ سعي کردند، روي اين کار کردند. خب! جنگ که تمام شد، ما شروع کرديم به برنامه‌ريزي براي مسائل اقتصادي و پيشرفتها؛ مشغول برنامه‌ريزي شديم؛ اينها فهميدند که اگر جلوي ايران را نگيرند، اگر چنانچه اخلالگري نکنند، دخالت نکنند، مزاحمت نکنند، ايران اسلامي با توانايي‌هاي خود که آن روز ساية وجود شريف امام بزرگوار هم بر سر ما بود و حيات مبارک ايشان ادامه داشت با تکية به اسلام، با تکية به مردم، تبديل خواهد شد به يک قطب اقتصادي منطقه‌اي و روي اقتصاد منطقه و اقتصاد بين‌الملل اثر خواهد گذاشت، [لذا] برنامه‌ريزي شد براي اينکه نگذارند. اينها مربوط به مسائل هسته‌اي نيست؛ پيش از قضاياي هسته‌اي مسائل هسته‌اي مثلاً فرض کنيد ده‌سال، دوازده سال است که پيش آمده؛ اينها مربوط به قبل از مسائل هسته‌اي است مربوط به سال ۶۷ و ۶۸ و آن سال‌هاست؛ دشمنان ما از آن روز شروع کردند به تلاش. کساني که اهل اطّلاع‌اند، مي‌دانند که برنامههاي غربي‌ها و عمدتاً آمريکا شروع شد براي دُور زدن ايران: در خطوط انتقال نفت و گاز، ايران را دُور بزنند؛ در خطوط اصلي هوايي و زميني و دريايي، ايران را دُور بزنند؛ در خطوط انتقال شبکه‌هاي فنّاوري اطّلاعات و ارتباطات، ايران را دُور بزنند؛ يک نوع تحريم بي‌سروصدا؛ هر فعّاليت اقتصادي مهمّي که ايران مي‌خواهد انجام بدهد، طرف‌ها را بترسانند. اينها اتّفاقاتي است که در اين کشور افتاده است. افراد مدّعي و بي‌اطّلاع نيايند حرف بزنند و خيال کنند که خب هيچ‌کاري کسي انجام نداده است؛ نه، خيلي تلاش شده است. دشمن برنامه داشت در اين زمينه، و برنامة خودش را قدم‌به‌قدم تا امروز پيش برده است و عمل کرده است. آنچه شما مشاهده مي‌کنيد، برآيندِ تحرّکِ داخلي کشور و دشمني دشمنان است. دشمن نبايد فراموش بشود. در زمينة اقتصاد، دشمن به معناي واقعي کلمه برنامه‌ريزي کرد؛ بعضي جاها صريح وارد ميدان شدند، بعضي جاها بدون صراحت وارد ميدان شدند لکن خب! اهل اطّلاع، ملتفت بودند، مي‌فهميدند که دشمن چه‌کار دارد مي‌کند. دشمن کيست؟ آمريکا و چند کشور اروپايي دنباله‌رو آمريکا. اينها مال امروز نيست. خب! علاج چيست؟ معلوم است؛ دشمن دشمني مي‌کند؛ آيا ما توقّعي از دشمن داريم؟ نه. از دشمن که نمي‌شود توقّع داشت؛ از دشمن که نمي‌شود گِلايه کرد. آيا ما از آمريکا گِلايه داريم؟ ابداً؛ گِلايه را انسان از دوست مي‌کند؛ خب! طبيعت دشمن دشمني کردن است؛ علاج چيست؟ علاج اين است که يک ملّت در درون خود تلاشي بکند و کاري بکند که ضربة دشمن که حتمي است، اثر نگذارد يا کم اثر بگذارد؛ علاج اين است. عزيزان من، جوانان! اينها را توجّه کنيد.13 13. 93/11/29 بيانات در ديدار مردم آذربايجان
اشکالات اقتصاد کشور و ضرورت اجراي سياستهاي اقتصاد مقاومتي
دو اشکال بزرگ در اقتصاد ما وجود داشته است: يکي اينکه اقتصاد ما نفتي بود؛ يکي اينکه اقتصاد ما دولتي بود؛ اين دو اشکال بزرگ. اقتصاد ما نفتي است]؛ يعني چه؟ يعني ما نفت را که سرماية ماندگار ماست و امکان ارزش افزودة چندين برابري در آن وجود دارد، از زير زمين بکشيم بيرون، خام خام بفروشيم به دنيا، پولش را بگيريم و صرف امور جاري کشور بکنيم؛ خسارت از اين بالاتر نمي‌شود. اقتصاد نفتي اينجوري است. خب! نفت را مي‌شود تبديل کرد به فرآورده. بنده احتمال مي‌دهم بعضي از دقّت‌هاي علمي هم همين را تأييد مي‌کند شايد؛ اين نفتي که ما آن را تبديل مي‌کنيم به بنزين و گازوئيل و نفت سفيد و مثلاً مصرف اينجوري مي‌کنيم، با توليد فراورده‌هايي که تا امروز، بشر آن فراورده‌ها را توليد نکرده است، تا صدبرابرِ اين بشود ارزش افزوده براي نفت به‌وجود آورد؛ ما از اينها غافليم؛ نفت خام را از درون چاه‌ها بکشيم بيرون و اين ذخيره را اين ذخيره که دوباره در زير زمين توليد نمي‌شود؛ جزو چيزهاي پايان‌پذير است؛ اينها تبديل‌پذير نيست که بگوييم تمام آن را مي‌کِشيم، جاي آن مي‌آيد؛ نه، وقتي کشيديم، تمام مي‌شود؛ نفت اين‌جور است، گاز اين‌جور است بفروشيم، پول آن را صرف کنيم در مصارف جاري کشور؛ از اين بدتر واقعاً چيزي نمي‌شود؛ اين جزو ميراث‌هاي شوم رژيم طاغوت و رژيم گذشته است. يک راه پول درآوردنِ آساني هم هست و بعضي از مسئولين در طول زمان‌هاي مختلف هم ترجيح دادند که از اين پولِ آسان استفاده کنند. اين يک اشکال.
اشکال دوّم؛ گفتيم اقتصاد دولتي است. اين جزو مسائلي است که اوّل انقلاب که اين‌هم کار خود ما بود، ديگران به ما تحميل نکردند خود ما بر اثر نگاه‌هايي که آن روز وجود داشت، اقتصاد را سپرديم دست دولت؛ حالا هرچه تلاش مي‌شود که اقتصاد منتقل بشود به مردم و داده بشود دست مردم، با برنامه‌ريزي درست که خلاف عدالت هم کاري انجام نگيرد، کار درست پيش نمي‌رود؛ سخت است. ما سياستهاي اصل ۴۴ را ابلاغ کرديم که معناي آن همين بود که ما اقتصاد را از حالت دولتي بودن خارج کنيم. من در همين حسينيه که مسئولين جمع شدند در آن طبقة بالا، برايشان شرح دادم( فعّالان و برگزيدگان بخشهاي اقتصادي (۱۳۹۰/۵/۲۶( که ما به چقدر ارز نياز داريم و اين امکان ندارد، به دست نميآيد مگر اينکه ما اين کار را بکنيم: اصل ۴۴ به اين شکلي که سياستهاي آن را ابلاغ کرديم عمل بشود. اينها بايد بشود. ... آنچه ما مي‌خواهيم بگوييم، اين است که بايد يک نفَس جديدي به اين کار داده بشود.
امروز بيست‌ونهم بهمن است. سال گذشته بيست‌ونهم بهمن، سياستهاي اقتصاد مقاومتي را به دستگاههاي مختلف ابلاغ کرديم؛ امروز يک‌سال گذشته. اقتصاد مقاومتي براي کشور ضروري است؛ تحريم باشد هم لازم است، تحريم نباشد هم لازم است. آن‌روزي که تحريمي هم در اين کشور وجود نداشته باشد، اقتصاد مقاومتي براي اين کشور ضروري است، لازم است. اقتصاد مقاومتي يعني ما بناي اقتصادي کشور را جوري تنظيم کنيم و ترتيب بدهيم که تکانه‌هاي جهاني در آن اثر نگذارد. يک‌روز عزا نگيريم که نفت از ۱۰۰ دلار رسيد به ۴۵ دلار؛ يک‌روز عزا نگيريم که آمريکايي‌ها ما را تهديد مي‌کنند که فلان‌چيز و فلان‌چيز و فلان‌چيز را تحريم مي‌کنيم يا عملاً تحريم بکنند؛ عزا نگيريم که اروپايي‌ها کشتي‌راني ما را تحريم کردند. اگر در کشور اقتصاد مقاومتي باشد، هيچ‌کدام از اين تکانه‌هاي بين‌المللي نمي‌تواند به زندگي مردم آسيب وارد کند. اقتصاد مقاومتي يعني اين؛ يعني در داخل کشور، ساختِ اقتصادي و بناي اقتصادي جوري باشد که از نيروهاي مردم استفاده بشود، کمک واقعي گرفته بشود، برنامه‌ريزي بشود، بناي اقتصادي استحکام پيدا کند ... تکية مسئولان کشور بر اين باشد که حرکت اقتصادي کشور را اينجوري قرار بدهند. اگر اين شد، شکوفايي خواهد شد؛ اگر اين شد، از تهديد دشمن ديگر نمي‌ترسيم، از تحريم ديگر تنمان نمي‌لرزد، از پايين افتادن قيمت نفت عزا نمي‌گيريم؛ اين اقتصاد مقاومتي است. تکية عمدة اقتصاد مقاومتي هم باز روي مردم است؛ روي توليد داخلي است.13 13. 93/11/29 بيانات در ديدار مردم آذربايجان
تدبير ش93 – اسفند93 و فروردين94
جدّيت درتحقق اقتصاد مقاومتي تکرار در ط7
مسئلة اقتصاد مقاومتي ... خب! از وقتي كه اين عنوان مطرح شده، شايد هزار مرتبه از طرف مسئولين با كم و زيادش تأييد شده؛ مسئولين مختلف، فعّالان اقتصادي، حتّي فعّالان سياسي، مسئولين دولتي، مجلس، غيره، مكرّر گفته اند: اقتصاد مقاومتي، اقتصاد مقاومتي؛ خب! خوب است؛ لكن با اسم و با تكرار زباني هيچ اتّفاقي نمي افتد؛ هيچ اتّفاقي نمي افتد. با بردن اسم دارو و تكرار اسم دارو، هيچ بيماري خوب نمي‌شود؛ دارو را بايد مصرف كرد. شما در مجلس، در دولت نگاه كنيد ببينيد كه واقعاً براي اقتصاد مقاومتي به همان مفهوم حقيقي خودش چه كارهايي انجام گرفته و چه كارهايي بايد انجام بگيرد. اين را به نظر من به طور جدّي دنبال بكنيد.1
1. 06/11/93 (انتشار 04/12/93) بيانات در ديدار اعضاي ستاد بزرگداشت روز ملّي مهندس
سرمايه‌گذاري و توليد داخلي
به نظر بنده آن چيزي که امسال و سالهاي بعد از اين بايد به‌عنوان هدف اقتصاد مورد توجّه باشد، عبارت است از سرمايه‌گذاري بر روي توليد داخلي. همة تلاش‌ها از سوي همه بايد براي تقويت توليد داخلي بسيج بشود. از همة مسئولاني که در زمينههاي اقتصادي فعّاليت دارند و از همة آحاد مردم بايد مطالبه بشود که به مسئلة تقويت توليد داخلي کمک کنند.
البتّه راههايي وجود دارد براي کمک که من بعضي را عرض مي‌کنم. يکي از لازم‌ترين کارها اين است که از بنگاههاي توليدي متوسّط و کوچک حمايت بشود؛ يکي از کارها اين است که فعّاليت‌هاي بنگاههاي دانشبنيان تقويت بشود. اينکه ما روي علم و فنّاوري تکيه مي‌کنيم، فقط به خاطر اين نيست که مي‌خواهيم نِصاب علمي خودمان را بالا ببريم؛ پيشرفت علم و فنّاوري به پيشرفت اقتصاد کمک مي‌کند؛ بنگاه‌هايي که دانشبنيان هستند مي‌توانند به اقتصاد ملّي کمک کنند. يکي از کارهاي لازم، نهضت کاهش خامفروشي است. اينکه من چندي پيش راجع به وابسته بودن اقتصادمان به نفت اعتراض کردم و در سخنراني گفتم، ناظر به اين است. ما بايد کاري کنيم که خامفروشي به‌تدريج کاهش پيدا کند، تا اينکه به‌کلّي از بين برود؛ بايد ارزش افزوده ايجاد کرد. بانک‌ها مي‌توانند نقش ايفا کنند؛ هم نقش کمک کننده و هم نقش تخريب کننده؛ اين مورد توجّه مسئولان ارشد بانکي کشور بايد قرار بگيرد. بعضي از بانک‌ها در سرتاسر کشور با شيوه‌هاي خاص برخي از بنگاههاي اقتصادي کوچک و متوسّط را به تعطيلي کشاندند، نابود کردند؛ بانک‌ها مي‌توانند کمک بکنند و يا مي‌توانند تخريب کنند. يکي از کارهاي اساسي، تسهيل سرمايه‌گذاري است؛ يکي از کارهاي اساسي کاهش واردات کالاهاي مصرفي است؛ يکي از کارهاي اساسي مبارزة با قاچاق است. کارهاي گوناگوني را مسئولين دولتي مي‌توانند انجام بدهند؛ بخشي از آنها اين چيزهايي بود که من اينجا عرض کردم. البتّه اين کارها همه کارهاي دشواري است؛ گفتن اين حرف‌ها آسان است، عمل کردن آنها مشکل است. امّا همين کار مشکل را مسئولين حتماً بايستي انجام بدهند! چون مسئله، مسئلة مهمّي است. مردم هم مي‌توانند نقش ايفا کنند. آن کساني که قادر بر سرمايه‌گذاري هستند، سرمايه‌گذاري‌شان را متوجّه توليد کنند و در توليد سرمايه‌گذاري بکنند. کساني که مصرف‌کننده هستند که همة ملّت ما در واقع مصرف‌کننده‌اند محصولات داخلي را مصرف کنند که من روي اين بارها و بارها تکيه کردم و امروز هم عرض مي‌کنم و تکيه مي‌کنم. همه سعي بکنند محصولات داخلي را مصرف بکنند، کارگر ايراني را حمايت بکنند، کارگاه توليدي داخلي را با مصرف کردن [محصول] آن رونق بدهند. پرهيز از اسراف؛ کساني که اهل اسراف‌اند، بدانند: اين اسراف و زياده‌روي و ريختوپاش که در اسلام اين‌همه مذّمت شده است، سرنوشت اقتصاد ملّي را تعيين مي‌کند؛ اگرچنانچه از اسراف و زياده‌روي و ريختوپاش اموال شخصي، چه آب، چه نان، وسايل تشريفاتي زيادي در مهماني‌ها، در عقدها، در عروسي‌ها، در بقية مراسم و چه بقية چيزهاي ديگر پرهيز بشود، به اقتصاد ملّي کمک مي‌کند. آن کساني که در کارهاي تجارت خارجي و دادوستد خارجي هستند، مي‌توانند نقش ايفا کنند؛ نقش آنها هم عبارت است از صحّت عمل، تا بتوانند آبروي ملّت ايران را [حفظ کنند].9 9. ۹۴/۰۱/۰۱ بيانات در حرم مطهر رضوي در اولين روز سال ۱۳۹۴
نگاه‌هاي کلان به اقتصاد کشور
در نگاه کلان به اقتصاد کشورمان دو جور نگاه وجود دارد. من خواهش مي‌کنم به‌خصوص صاحب‌نظران و همچنين جوانان و عامّة مردم عزيزمان به اين نکته توجّه کنند که دو جور نگاه به رونق اقتصادي و پيشرفت اقتصاد وجود دارد:
[الف ] يک نگاه مي‌گويد که: ما پيشرفت اقتصاد را بايد از ظرفيت‌هاي درون کشور و درون مردم تأمين بکنيم. ظرفيت‌هاي بسيار زيادي در کشور وجود دارد که از اين ظرفيت‌ها يا استفاده نشده است يا درست استفاده نشده است؛ از اين ظرفيت‌ها استفاده کنيم؛ [يعني] اقتصاد درون‌زا؛ اقتصادي که ماية خود و مادّة خود را از درون کشور و از امکانات کشور و از توانايي‌هاي مردم خودمان به دست مي‌آورد. اين يک نگاه است که مي‌گويند براي رونق اقتصادي نگاه کنيم به امکانات دروني کشور و استعدادها را و ظرفيت‌ها را بشناسيم، آنها را به‌درستي به‌کار بگيريم، [آن وقت] اقتصاد رشد خواهد کرد، نمو خواهد کرد؛ اين يک نگاه.
[ب ] نگاه دوّم به اقتصاد کشور، نگاه به پيشرفت اقتصاد با استفاده از کمک بيرون از مرزهاست؛ مي‌گويد: سياست خارجي‌مان را تغيير بدهيم تا اقتصاد ما درست بشود، با فلان مستکبر کنار بياييم تا اقتصاد رونق پيدا کند، تحميل قدرت‌هاي مستکبر را در بخشهاي گوناگون و مسائل گوناگون بپذيريم تا اقتصادمان رونق پيدا کند؛ اين هم نگاه دوّم است.
امروز شرايط کشور به ما نشان داده است که اين نگاه دوّم، يک نگاه کاملاً غلط و عقيم و بي‌فايده است. همين تحريم‌هايي که امروز عليه ملّت ايران اعمال مي‌شود، دليل محکم و متقني است بر غلط بودن اين نگاه؛ يعني شما وقتي که به اميد قدرت‌هاي خارجي نشستيد تا آنها بيايند اقتصاد شما را رونق بدهند و با زير بار آنها رفتن، اقتصاد را رونق بدهيد، آنها به حدّ کم قانع نيستند. وقتي که شما نگاه مي‌کنيد به بيرون، مواجه مي‌شويد با يک مسئله‌اي مثل کاهش قيمت نفت؛ ناگهان قدرت‌هاي مستکبر با همراهي ايادي منطقه‌اي خودشان متأسّفانه به اين نتيجه مي‌رسند که قيمت نفت را به نصف و گاهي کمتر از نصف برسانند؛ شما مواجه مي‌شويد با يک چنين مشکلي؛ وقتي نگاه به بيرون باشد، اين است! وقتي شما نگاه به درون کرديد، ديگر اين‌جور نيست. امروز خارجيها و رؤساي قدرت‌هاي مستکبر مي‌خواهند همين نگاه دوّم را در مردم ما تقويت کنند.
من پيام رئيس جمهور آمريکا را که به مناسبت عيد نوروز خطاب به مردم ايران کرده است ديدم؛ او در اين پيام مي‌گويد که شما بياييد حرف‌هاي ما را قبول بکنيد؛ در واقع محتوا و محصول حرف او اين است. مي‌گويد: در مذاکرات هسته‌اي آن چيزي را که ما به شما ديکته مي‌کنيم اين را شما قبول بکنيد تا در کشور شما کار به وجود بيايد، تا سرمايه به وجود بيايد، تا فعّاليت اقتصادي در کشور شما راه بيفتد؛ يعني همين نگاه دوّم! اين نگاه، نگاهي است که هرگز به نتيجه نخواهد رسيد؛ بايد نگاه کنيم به درون کشور، ظرفيت‌هاي دروني بسيار است. اين اقتصاد مقاومتي‌اي که ما عنوان کرديم و مطرح کرديم و خوشبختانه مورد قبول و استقبال همة صاحب‌نظران قرار گرفت يعني من حتّي يک نفر از صاحب‌نظران اقتصادي و اجتماعي را نديدم که آنچه را به‌عنوان سياست اقتصاد مقاومتي مطرح شده، او رد کند ناظر به همين است؛ يعني ناظر به امکانات دروني کشور. وقتي که اجازه نمي‌دهند که شما براي زمين خودت از بيرون آب بياوري، بايد چاه حفر کني و از درون زمين خودت آب بيرون بياوري تا محتاج آب آن همساية بخيل نباشي؛ بايد از درون خود استمداد کنيم و بتوانيم کارها را پيش ببريم.9 9. ۹۴/۰۱/۰۱ بيانات در حرم مطهر رضوي در اولين روز سال ۱۳۹۴
عرصة اقتصاد و کارزار آن تکرار در ط7
امروز عرصة اقتصاد، به‌خاطر سياستهاي خصمانة آمريکا، يک عرصة کارزار است، يک عرصة جنگ است، جنگي از نوع خاص. در اين عرصة کارزار، هر کسي بتواند به نفع کشور تلاش کند، جهاد کرده است. امروز هر کسي بتواند به اقتصاد کشور کمک بکند، يک حرکت جهادي انجام داده است. اين جهاد است؛ البتّه جهادي است که ابزار خودش را دارد، شيوه‌هاي مخصوص خود را دارد، بايد اين جهاد را همه با تدبير مخصوص خود و سلاح مخصوص خود انجام بدهند.9 9. ۹۴/۰۱/۰۱ بيانات در حرم مطهر رضوي در اولين روز سال ۱۳۹۴
نکات کليدي در اقتصاد کشور
من چند نکته را در باب اقتصاد عرض مي‌کنم.
1 نکته اوّل اين است که امروز عرصة اقتصاد، به‌خاطر سياستهاي خصمانة آمريکا، يک عرصة کارزار است، يک عرصة جنگ است، جنگي از نوع خاص. در اين عرصة کارزار، هر کسي بتواند به نفع کشور تلاش کند، جهاد کرده است. امروز هر کسي بتواند به اقتصاد کشور کمک بکند، يک حرکت جهادي انجام داده است. اين جهاد است؛ البتّه جهادي است که ابزار خودش را دارد، شيوه‌هاي مخصوص خود را دارد، بايد اين جهاد را همه با تدبير مخصوص خود و سلاح مخصوص خود انجام بدهند. اين نکتة اوّل.
2 نکتة دوّم اين است که در نگاه کلان به اقتصاد کشورمان دو جور نگاه وجود دارد. من خواهش مي‌کنم به‌خصوص صاحب‌نظران و همچنين جوانان و عامّة مردم عزيزمان به اين نکته توجّه کنند که دو جور نگاه به رونق اقتصادي و پيشرفت اقتصاد وجود دارد:
الف يک نگاه مي‌گويد که: ما پيشرفت اقتصاد را بايد از ظرفيت‌هاي درون کشور و درون مردم تأمين بکنيم. ظرفيت‌هاي بسيار زيادي در کشور وجود دارد که از اين ظرفيت‌ها يا استفاده نشده است يا درست استفاده نشده است؛ از اين ظرفيت‌ها استفاده کنيم؛ [يعني] اقتصاد درون‌زا؛ اقتصادي که ماية خود و مادّة خود را از درون کشور و از امکانات کشور و از توانايي‌هاي مردم خودمان به دست مي‌آورد. اين يک نگاه است که مي‌گويند براي رونق اقتصادي نگاه کنيم به امکانات دروني کشور و استعدادها را و ظرفيت‌ها را بشناسيم، آنها را به‌درستي به‌کار بگيريم، [آن وقت] اقتصاد رشد خواهد کرد، نمو خواهد کرد؛ اين يک نگاه.
ب نگاه دوّم به اقتصاد کشور، نگاه به پيشرفت اقتصاد با استفاده از کمک بيرون از مرزهاست؛ مي‌گويد: سياست خارجي‌مان را تغيير بدهيم تا اقتصاد ما درست بشود، با فلان مستکبر کنار بياييم تا اقتصاد رونق پيدا کند، تحميل قدرت‌هاي مستکبر را در بخشهاي گوناگون و مسائل گوناگون بپذيريم تا اقتصادمان رونق پيدا کند؛ اين هم نگاه دوّم است.
امروز شرايط کشور به ما نشان داده است که اين نگاه دوّم، يک نگاه کاملاً غلط و عقيم و بي‌فايده است. همين تحريم‌هايي که امروز عليه ملّت ايران اعمال مي‌شود، دليل محکم و متقني است بر غلط بودن اين نگاه؛ يعني شما وقتي که به اميد قدرت‌هاي خارجي نشستيد تا آنها بيايند اقتصاد شما را رونق بدهند و با زير بار آنها رفتن، اقتصاد را رونق بدهيد، آنها به حدّ کم قانع نيستند. وقتي که شما نگاه مي‌کنيد به بيرون، مواجه مي‌شويد با يک مسئله‌اي مثل کاهش قيمت نفت؛ ناگهان قدرت‌هاي مستکبر با همراهي ايادي منطقه‌اي خودشان متأسّفانه به اين نتيجه مي‌رسند که قيمت نفت را به نصف و گاهي کمتر از نصف برسانند؛ شما مواجه مي‌شويد با يک چنين مشکلي؛ وقتي نگاه به بيرون باشد، اين است! وقتي شما نگاه به درون کرديد، ديگر اين‌جور نيست. امروز خارجيها و رؤساي قدرت‌هاي مستکبر مي‌خواهند همين نگاه دوّم را در مردم ما تقويت کنند.
من پيام رئيس جمهور آمريکا را که به مناسبت عيد نوروز خطاب به مردم ايران کرده است ديدم؛ او در اين پيام مي‌گويد که شما بياييد حرف‌هاي ما را قبول بکنيد؛ در واقع محتوا و محصول حرف او اين است. مي‌گويد: در مذاکرات هسته‌اي آن چيزي را که ما به شما ديکته مي‌کنيم اين را شما قبول بکنيد تا در کشور شما کار به وجود بيايد، تا سرمايه به وجود بيايد، تا فعّاليت اقتصادي در کشور شما راه بيفتد؛ يعني همين نگاه دوّم! اين نگاه، نگاهي است که هرگز به نتيجه نخواهد رسيد؛ بايد نگاه کنيم به درون کشور، ظرفيت‌هاي دروني بسيار است. اين اقتصاد مقاومتي‌اي که ما عنوان کرديم و مطرح کرديم و خوشبختانه مورد قبول و استقبال همة صاحب‌نظران قرار گرفت يعني من حتّي يک نفر از صاحب‌نظران اقتصادي و اجتماعي را نديدم که آنچه را به‌عنوان سياست اقتصاد مقاومتي مطرح شده، او رد کند ناظر به همين است؛ يعني ناظر به امکانات دروني کشور. وقتي که اجازه نمي‌دهند که شما براي زمين خودت از بيرون آب بياوري، بايد چاه حفر کني و از درون زمين خودت آب بيرون بياوري تا محتاج آب آن همساية بخيل نباشي؛ بايد از درون خود استمداد کنيم و بتوانيم کارها را پيش ببريم. اين هم نکتة دوّم.
3 نکته سوّم؛ نه در اقتصاد و نه در هيچ برنامة ديگري، بدون هدف‌گذاري نمي‌شود حرکت کرد، بايد هدف‌گذاري بشود. اگر در هر کاري بدون هدف‌گذاري مسئولان دولتي حرکت کنند و پيش بروند، کار به روزمرّه‌گي خواهد رسيد؛ به نتيجه نمي‌رسد. هدف‌گذاري مشخّص و ثابتي بايد وجود داشته باشد که به‌سمت آن هدف، همة دستگاهها را و همة امکانات را بسيج کنند. به نظر بنده آن چيزي که امسال و سالهاي بعد از اين بايد به‌عنوان هدف اقتصاد مورد توجّه باشد، عبارت است از سرمايه‌گذاري بر روي توليد داخلي. همة تلاش‌ها از سوي همه بايد براي تقويت توليد داخلي بسيج بشود. از همة مسئولاني که در زمينههاي اقتصادي فعّاليت دارند و از همة آحاد مردم بايد مطالبه بشود که به مسئلة تقويت توليد داخلي کمک کنند.
البتّه راههايي وجود دارد براي کمک که من بعضي را عرض مي‌کنم. يکي از لازم‌ترين کارها اين است که از بنگاههاي توليدي متوسّط و کوچک حمايت بشود؛ يکي از کارها اين است که فعّاليت‌هاي بنگاههاي دانشبنيان تقويت بشود. اينکه ما روي علم و فنّاوري تکيه مي‌کنيم، فقط به خاطر اين نيست که مي‌خواهيم نِصاب علمي خودمان را بالا ببريم؛ پيشرفت علم و فنّاوري به پيشرفت اقتصاد کمک مي‌کند؛ بنگاه‌هايي که دانشبنيان هستند مي‌توانند به اقتصاد ملّي کمک کنند. يکي از کارهاي لازم، نهضت کاهش خامفروشي است. اينکه من چندي پيش راجع به وابسته بودن اقتصادمان به نفت اعتراض کردم و در سخنراني گفتم، ناظر به اين است. ما بايد کاري کنيم که خامفروشي به‌تدريج کاهش پيدا کند، تا اينکه به‌کلّي از بين برود؛ بايد ارزش افزوده ايجاد کرد. بانک‌ها مي‌توانند نقش ايفا کنند؛ هم نقش کمک کننده و هم نقش تخريب کننده؛ اين مورد توجّه مسئولان ارشد بانکي کشور بايد قرار بگيرد. بعضي از بانک‌ها در سرتاسر کشور با شيوه‌هاي خاص برخي از بنگاههاي اقتصادي کوچک و متوسّط را به تعطيلي کشاندند، نابود کردند؛ بانک‌ها مي‌توانند کمک بکنند و يا مي‌توانند تخريب کنند. يکي از کارهاي اساسي، تسهيل سرمايه‌گذاري است؛ يکي از کارهاي اساسي کاهش واردات کالاهاي مصرفي است؛ يکي از کارهاي اساسي مبارزة با قاچاق است. کارهاي گوناگوني را مسئولين دولتي مي‌توانند انجام بدهند؛ بخشي از آنها اين چيزهايي بود که من اينجا عرض کردم. البتّه اين کارها همه کارهاي دشواري است؛ گفتن اين حرف‌ها آسان است، عمل کردن آنها مشکل است. امّا همين کار مشکل را مسئولين حتماً بايستي انجام بدهند! چون مسئله، مسئلة مهمّي است. مردم هم مي‌توانند نقش ايفا کنند. آن کساني که قادر بر سرمايه‌گذاري هستند، سرمايه‌گذاري‌شان را متوجّه توليد کنند و در توليد سرمايه‌گذاري بکنند. کساني که مصرف‌کننده هستند که همة ملّت ما در واقع مصرف‌کننده‌اند محصولات داخلي را مصرف کنند که من روي اين بارها و بارها تکيه کردم و امروز هم عرض مي‌کنم و تکيه مي‌کنم. همه سعي بکنند محصولات داخلي را مصرف بکنند، کارگر ايراني را حمايت بکنند، کارگاه توليدي داخلي را با مصرف کردن [محصول] آن رونق بدهند. پرهيز از اسراف؛ کساني که اهل اسراف‌اند، بدانند: اين اسراف و زياده‌روي و ريختوپاش که در اسلام اين‌همه مذّمت شده است، سرنوشت اقتصاد ملّي را تعيين مي‌کند؛ اگرچنانچه از اسراف و زياده‌روي و ريختوپاش اموال شخصي، چه آب، چه نان، وسايل تشريفاتي زيادي در مهماني‌ها، در عقدها، در عروسي‌ها، در بقية مراسم و چه بقية چيزهاي ديگر پرهيز بشود، به اقتصاد ملّي کمک مي‌کند. آن کساني که در کارهاي تجارت خارجي و دادوستد خارجي هستند، مي‌توانند نقش ايفا کنند؛ نقش آنها هم عبارت است از صحّت عمل، تا بتوانند آبروي ملّت ايران را [حفظ کنند]. اين هم نکتة سوّم.
4 نکتة چهارم در زمينة اقتصاد اين است که: تحريم تنها ابزار دشمن است. اين را بدانند! تنها ابزار دشمن براي مقابلة با ملّت ايران امروز عبارت است از تحريم؛ اگر ما درست عمل کنيم، با تدبير عمل کنيم، تحريم مي‌تواند بي‌اثر بشود. همچنان‌که اشاره کردم، همين دستگاههاي توليدي و صنعتي‌اي که امروز خوشبختانه دستگاههاي دولتي آنها را افتتاح مي‌کنند ازجمله همين فاز دوازدهم پارس جنوبي که قبلاً اشاره کردم و همين پيشرفت‌هاي نظامي و همين پارک‌هاي علم و فنّاوري و امثال اينها کارهايي است که مي‌تواند اين‌جور تحريم را از بين ببرد؛ اثر تحريم را اوّل کاهش بدهد، بعد هم از بين ببرد. تحريم، مشکل‌ترين آنها بود امّا براي ما برکاتي هم داشت. تحريم به ما نشان داد که بايد به خودمان متّکي باشيم و به ما ثابت کرد که مي‌توانيم از نيروهاي دروني خودمان استفاده کنيم. اگر مسئولين دولتي و آحاد مردم و به‌خصوص فعّالان بخشهاي اقتصادي همّت بکنند، تلاش بکنند و دستگاههاي رسانه‌اي عمومي هم کمک بکنند که حالا اشاره خواهم کرد انشاءالله خواهيم ديد که تحريم قادر نخواهد بود که ملّت ايران را از پيشرفت باز دارد.9 9. ۹۴/۰۱/۰۱ بيانات در حرم مطهر رضوي در اولين روز سال ۱۳۹۴
تدبير ش94 – ارديبهشت و خرداد 94
تقويت توليد داخلي براي حل مشکلات اقتصادي کشور
بنده معتقدم مشکلات اقتصادي کشور که از جملة مهمترين آنها مسائل کارگري است، مسئلة معيشت است، مسئلة بيکار شدن کارگران است. ... اگر به مسئلة توليد توجّه بشود، حل خواهد شد. اشتغال ايجاد مي‌کند، احساس عزّت ايجاد مي‌کند، احساس بي‌نيازي ايجاد مي‌کند. وقتي يک کشوري متّکي به نيروي داخلي خودش شد، احساس استغنا خواهد کرد. ممکن است انسان ده مسئله را هم با دنيا بخواهد حل کند، امّا فرق مي‌کند حل کردن مسئله، رفتن پشت ميز مذاکره، وقتي شما احساس قدرت مي‌کنيد يا احساس ضعف مي‌کنيد. آدم وقتي احساس قدرت مي‌کند، يک‌جور مذاکره مي‌کند، وقتي احساس ضعف و احتياج مي‌کند، يک‌جور مذاکره مي‌کند. اگر ساخت داخلي قدرت در کشور در همة زمينهها از جمله و به‌خصوص در زمينة اقتصادي، ساخت مستحکمي باشد، همة مسائل را با طرف‌هاي گوناگون مي‌شود مذاکره کرد؛ انسان منتها از موضع قدرت مذاکره مي‌کند، نه از موضع نياز، نه از موضع احتياج که زبان دشمن را دراز کند، دائم شرط و شروط بگذارد، دائم حرف بي‌ربط و مفت بزند؛ بنده علاج را در اين مي‌بينم. من مي‌گويم ... همه بايستي همة همّتشان را در بخشهاي مختلف و گوناگون براي مسئلة توليد صرف کنند.2
2. ۹۴/۰۲/۰۹ بيانات در ديدار جمعي از کارگران سراسر کشور به‌مناسبت روز کارگر
بيکاري و فساد
کارهاي خدماتي و اقتصادي ... بايد انجام بگيرد؛ واقعاً جوانها نبايد بيکار بمانند، بيکاري منشأ فساد است و مسائل مربوط به جوانها مسائل درجة يک است.4 4. ۹۴/۰۲/۱۴ بيانات در ديدار اعضاي ستاد کنگرة گراميداشت شهداي پيشمرگان مسلمان کرد
تدبير ش95 – تير و مرداد 94
فرصت تحريم‌ها تکرار در ويژه
[در مذاکرات هسته‌اي] ما دنبال از بين بردن و برداشتن تحريم‌ها هستيم؛ هدف ما از اين مذاکرات لغو تحريم‌هاست؛ جدّاً دنبال اين هستيم که اين تحريم‌ها لغو بشود؛ امّا درعين‌حال خود اين تحريم‌ها را ما فرصت مي‌دانيم. اين‌جور نباشد که بعضي‌ها تعجّب کنند که چطور تحريم فرصت است؛ چطور تحريم چيز به اين بدي فرصت است؟ اين تحريم موجب شد ما به خودمان برگرديم؛ اين تحريم موجب شد ما به نيروي داخلي خودمان بينديشيم، دنبال ظرفيت‌هاي داخلي باشيم؛ اينکه همه چيز را از بيرون وارد کنيم با پول نفت، براي يک کشوري مثل کشور ما بدترين بليه و بزرگ‌ترين مشکل است که متأسّفانه از قبل از انقلاب اين مشکل گريبانگير کشور ما شده و هنوز هم تا حدود زيادي ادامه دارد که بايستي اين را قطع کنيم. ما در علم، در فنّاوري، در کارهاي گوناگون دنبال ظرفيت‌هاي داخلي آمديم، انشاءالله در مورد اقتصاد هم همين‌جور بشود.1 1. 02/04/94 بيانات در ديدار مسئولان نظام
سياستهاي کلي برنامه ششم توسعه در امور اقتصادي تکرار در ساير
۱ـ رشد اقتصادي شتابان و پايدار و اشتغال‌زا به‌گونه‌اي که با بسيج همه امکانات و ظرفيت‌هاي کشور، متوسط رشد ۸ درصد در طول برنامه محقق شود.
۲ـ بهبود مستمر فضاي کسب و کار و تقويت ساختار رقابتي و رقابت‌پذيري بازارها.
۳ـ مشارکت و بهره‌گيري مناسب از ظرفيت نهادهاي عمومي غيردولتي با ايفاي نقش ملي و فراملي آنها در تحقق اقتصاد مقاومتي.
۴ـ توسعه پيوندهاي اقتصادي و تجاري متقابل و شبکه‌اي کشور به‌ويژه با کشورهاي منطقه آسياي جنوب غربي، تبديل شدن به قطب تجاري و ترانزيتي و انعقاد پيمان‌هاي پولي دو و چند جانبه با کشورهاي طرف تجارت در چارچوب بندهاي ۱۰، ۱۱ و ۱۲ سياستهاي کلي اقتصاد مقاومتي.
۵ـ گسترش و تعميق نظام جامع تأمين مالي و ابزارهاي آن (بازار پول، بازار سرمايه و بيمه‌ها) با مشارکت اشخاص حقيقي و حقوقي داخلي و خارجي و افزايش سهم مؤثر بازار سرمايه در جهت توسعه سرمايه‌گذاري و ثبات و پايداري و کاهش خطرپذيري فعاليتهاي تجاري و اقتصادي کشور با تأکيد بر ارتقاء شفافيت و سلامت نظام مالي.
۶ـ تأمين مالي فعاليتهاي خرد و متوسط به وسيله نظام بانکي.
۷ـ ارتقاء کيفي و کمّي نظام جامع صنعت بيمه و ابزارهاي آن (بازارهاي رقابتي، بيمه‌اتکايي و...) با مشارکت اشخاص حقيقي و حقوقي داخلي و خارجي به منظور توسعه سرمايه‌گذاري و ثبات و پايداري و کاهش خطرپذيري فعاليتهاي تجاري و اقتصادي کشور.
۸ـ جذب سرمايه ايرانيان خارج از کشور و سرمايه‌گذاران خارجي با ايجاد انگيزه و مشوق‌هاي لازم.
۹ـ اعمال نظارت کامل و فراگير بانک مرکزي بر بازار و مؤسسات پولي، بانکي و اعتباري و ساماندهي مؤسسات و بازارهاي غيرمتشکل پولي و مالي در جهت ارتقاء شفافيت و سلامت و کاهش نسبتِ مطالبات غيرجاري به تسهيلات.
۱۰ـ تغيير نگاه به نفت و گاز و درآمدهاي حاصل از آن، از منبع تأمين بودجه عمومي به «منابع و سرمايه‌هاي زاينده اقتصادي» و دائمي شدن اساسنامه صندوق توسعه ملي با تنفيذ اساسنامه موجود و واريز سالانه ۳۰ درصد از منابع حاصل از صادرات نفت و ميعانات گازي و خالص صادرات گاز به صندوق توسعه ملي و افزايش حداقل ۲ واحد درصد ساليانه به آن.
۱/۱۰ـ استقلال مديريت حساب‌ها از بانک مرکزي.
۲/۱۰ـ ارائه تسهيلات از منابع صندوق توسعه ملي به بخشهاي غيردولتي به صورت ارزي.
۳/۱۰ـ استقلال مصارف صندوق توسعه ملي از تکاليف بودجه‌اي و قوانين عادي.
۴/۱۰ـ سپرده‌گذاري ارزي حداکثر ۲۰ درصد از منابع ورودي صندوق، نزد بانک‌هاي عامل در قبال اخذ خط اعتباري ريالي از بانک‌هاي مذکور براي ارائه تسهيلات ريالي به بخش کشاورزي، صنايع کوچک و متوسط و تعاوني با معرفي صندوق توسعه ملي.
۱۱ـ تکميل زنجيره ارزش صنعت نفت و گاز و کاهش شدت انرژي.
۱۲ـ حمايت از تأسيس شرکت‌هاي غيردولتي براي سرمايه‌گذاري در فعاليتهاي اکتشاف (نه مالکيت)، بهره‌برداري و توسعه ميادين نفت و گاز کشور به‌ويژه ميادين مشترک در چارچوب سياستهاي کلي اصل ۴۴.
۱۳ـ افزايش سهم انرژي‌هاي تجديدپذير و نوين و گسترش نيروگاه‌هاي پراکنده و کوچک مقياس.
۱۴ـ تحقق کامل هدفمندسازي يارانه‌ها در جهت افزايش توليد، اشتغال و بهرهوري، کاهش شدت انرژي و ارتقاء شاخص‌هاي عدالت اجتماعي.
۱۵ـ واگذاري طرح‌هاي جمع‌آوري، مهار، کنترل و بهره‌برداري از گازهاي همراه توليد در کليه ميادين نفت و تأسيسات صنعت نفت به مردم.
۱۶ـ افزايش ارزش افزوده از طريق تکميل زنجيره ارزش صنعت نفت و گاز و توسعه توليد کالاهاي داراي بازدهي بهينه (براساس شاخص شدت مصرف انرژي).
۱۷ـ دانش بنيان نمودن صنايع بالادستي و پايين‌دستي نفت و گاز با تأسيس و تقويت شرکت‌هاي دانشبنيان براي طراحي، مهندسي، ساخت، نصب تجهيزات و انتقال فناوري به منظور افزايش خودکفايي.
۱۸ـ افزايش مستمر ضريب بازيافت و برداشت نهايي از مخازن و چاههاي نفت و گاز.
۱۹ـ تقسيم کار و تعيين نقش ملي در مناطق، استان‌ها، نواحي و سواحل و جزاير کشور با رعايت الزامات آن در چارچوب سياستهاي کلي مربوط، به منظور افزايش توليد ثروت ملي و حمايت دولت از سرمايه‌گذاري در مناطق کمتر توسعه يافته و روستايي.
۲۰ـ اتخاذ برنامه‌ها و اقدامات اجرايي جهت توسعه روستايي کشور براي تثبيت جمعيت و تشويق مهاجرت به مناطق روستايي و عشايري (کانون توليد و ارزش‌آفريني) با برنامه‌ريزي و مديريت بهينه در سطح ملي، منطقه‌اي و محلي، تعيين سهم واقعي در توزيع منابع و ارتقاء شأن و منزلت اجتماعي، ايجاد فرصت‌هاي جديد اقتصادي و حمايت‌هاي ويژه از فعاليتهاي کارآفريني و اشتغال‌زايي مزيت‌دار بومي و مقاوم‌سازي تأسيسات و زيرساخت‌ها و اماکن روستايي با تأکيد بر بند۹ سياستهاي کلي کشاورزي.
۲۱ـ توسعه اقتصاد دريايي جنوب کشور در محور چابهار ـ خرمشهر با تأکيد بر سواحل مکران.
۲۲ـ برنامه‌ريزي براي دستيابي به ضريب جيني 34/0
۲۳ـ توسعه بازارهاي دريايي و ايجاد مناطق مهم اقتصادي در زمينههاي داراي مزيت.
۲۴ـ اولويتِ بخشِ ريلي در توسعه حمل و نقل و ايجاد مزيت رقابتي براي آن.
۲۵ـ توسعه حمل و نقل ريلي باري با اولويت تجهيز شبکه و پايانه‌هاي باري و اتصال شبکه به مراکز بزرگ اقتصادي، تجاري و صنعتي و مبادي ورودي و خروجي مهم کشور و شبکه‌هاي ريلي منطقه‌اي و جهاني به‌ويژه کريدور شمال ـ جنوب با هدف توسعه صادرات و ترانزيت بار.
۲۶ـ افزايش نرخ رشد ارزش افزوده بخشهاي صنعت، معدن و صنايع معدني و افزايش صادرات محصولات آن با اجراي سياستهاي کلي صنعت و معدن.
۲۷ـ دانشبنيان نمودن شيوه توليد و محصولات صنعتي و خدمات وابسته به آن، نشان‌سازي تجاري و تقويت حضور در بازارهاي منطقه و جهان.
۲۸ـ اولويت دادن به حوزه‌هاي راهبردي صنعتي (از قبيل صنايع نفت، گاز، پتروشيمي، حمل ونقل، مواد پيشرفته، ساختمان، فناوري اطلاعات و ارتباطات، هوافضا، دريا، آب و کشاورزي) و افزايش ضريب نفوذ فناوري‌هاي پيشرفته در آنها.
۲۹ـ اولويت دادن به تأمين مواد مورد نياز صنايع داخلي کشور با تأکيد بر تکميل ظرفيت زنجيره ارزش افزوده مواد معدني و اجراي بند ۳ سياستهاي کلي معدن.
۳۰ـ تدوين و اجراي سند جامع و نقشه راه تحول نظام استانداردسازي کشور و مديريت کيفيت.
۳۱ـ استقرار نظام جامع و کارآمد آمار و اطلاعات کشور.4 4. 09/04/94 ابلاغ سياستهاي کلي برنامه ششم توسعه
بازاریابی بیرون از کشور و صادرات
• بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی در نخستین روز از سال ۱۳۹۷
بازاریابی بیرون از کشور و صادرات هم یکی از انواع حمایت از کالای ایرانی است. بایستی ما که با پانزده کشور همسایه ایم -غیر از کشورهای دیگرِ دوردست که میتوانند کالای ایرانی را مصرف بکنند، با پانزده کشور همسایه هستیم، از این همسایگی استفاده کنیم، کالای ایرانی را صادر کنیم؛ این، هم به عهده ی وزارت خارجه است، هم به عهده ی وزارت بازرگانی است، هم به عهده ی فعّالان اقتصادی مردمی است؛ بازاریابی کنند. یک آماری را به من دادند ،چون یادداشت نکرده ام، این آمار درست یادم نیست، لکن آمار بسیار مهمّی بود- که اگر ما بتوانیم بیست درصد از تولیدات مورد نیاز کشورهای همسایه ی خودمان را فقط همسایه یعنی بیست درصد از مجموع مصرف آنها را متعهّد بشویم، فلان تعداد شغل ایجاد میشود ،یک عدد خیلی بالا که من الان درست یادم نیست، نمیتوانم عرض بکنم- که تأثیرش در ایجاد اشتغال در کشور و ایجاد ثروت ملّی بسیار زیاد خواهد بود؛ یکی هم این است.
مدیریت جدّی دولتی ها از واردات
• بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی در نخستین روز از سال ۱۳۹۷
دولتی ها باید به طور جدّی واردات را مدیریّت کنند. اجناسی که در داخل تولید میشود یا قابل تولید شدن است، باید حتماً از خارج وارد نشود. به بنده مراجعه میکنند، موارد زیادی شکایت میکنند میگویند ما این کارخانه را ایجاد کرده ایم، این محصول را تولید کرده ایم، به مجرّد اینکه این محصول خواست بیاید بازار، یک وقت دیدیم درِ گمرک باز شد، از خارج، مشابه این جنس وارد شد! موجب میشود که بسیاری از کارخانجات ما از این جهت ناکام بمانند؛ بعضی ورشکسته بشوند و مشکلات برایشان به وجود بیاید. بایستی حتماً این واردات مورد توجّه قرار بگیرد و مدیریّت بشود از سوی دولت.
مدیریت دولت در واردات بخش خصوصی
• بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی در نخستین روز از سال ۱۳۹۷
بعضی اوقات یک چیزهایی را وارد میکنند، ما تذکّر میدهیم به مسئولین که چرا وارد شده است؟ در جواب ما میگویند این را که ما وارد نکرده ایم، بخش خصوصی وارد کرده است؛ این جواب، جواب کافی نیست؛ بخش خصوصی بایستی مدیریّت بشود؛ دولت باید مدیریّت کند، مسلّط باشد بر اینکه چه چیزی وارد بشود و چه اندازه وارد بشود و چه چیزی وارد نشود؛ اینها را بایستی [توجّه کنند]؛ حتماً یکی از کارهای مهم همین است که بایستی انجام بگیرد.
تعصّب در مصرف،تولید و همایت کالای ایرانی
• بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی در نخستین روز از سال ۱۳۹۷
همان طور که عرض کردم، با تعصّب دنبال کالای ایرانی بگردید؛ فروشنده، کالای ایرانی بفروشد؛ خریدار، کالای ایرانی بخرد؛ مسئولین تولید ایرانی را کمک کنند و حمایت بکنند و از واردات و قاچاق جلوگیری کنند؛ این بحث تمام شد.
تولید کالا بر اساس نیاز ها ،سلیقه ها و مزیّتهای روز
• بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی در نخستین روز از سال ۱۳۹۷
حمایت، یکی انطباق با نیازها و سلیقه ها و مزیّتهای روز است؛ این هم حمایت است؛ این جور نباشد که نگاه نکنید که مردم چه میخواهند. تولید کالای ایرانی به این معنا است که باید چیزی تولید بشود که مطابق با سلیقه ی مردم و میل مردم [باشد]، همراه با ظِرافتهای لازم.
ارزان و رقابت پذیر کردن تولیدات داخلی
• بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی در نخستین روز از سال ۱۳۹۷
بعد هم ارزان تمام کردن و رقابت پذیر کردن. یکی از کارهای بسیار مهم در کشور این است که بتوانیم تولید داخلی را رقابت پذیر با جنسِ خارجی به وجود بیاوریم؛ در حدّ امکان ارزان تر از جنس خارجی بتوانیم تولید کنیم که البتّه خود این مقدّماتی دارد؛ بعضی از مقدّمات به عهده ی دولت است، بعضی هم به عهده ی خود ما است.
استفاده از موقعیت سرزمینی در اقتصاد
• بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی در نخستین روز از سال ۱۳۹۷
وسعتِ سرزمینِ کشورِ ما و همسایگی با آبهای بین المللیِ آزاد، از فرصتهای این کشور است؛ ما از اینها به طورکامل استفاده
نمی کنیم؛ یکی از دو حاشیه ی خلیج فارس متعلّق به ما است، بخش عمده ای از دریای عمان متعلّق به ما است. همسایگان متعدّد؛ با پانزده کشور ما همسایه هستیم و این یک امکان و یک ظرفیّت بسیار مهم برای کشور است. کشور ما از لحاظ جغرافیایی در جای حسّاسی قرار گرفته است؛ نقطه ی اتّصال شرق و غرب و شمال و جنوب است و این از لحاظ جغرافیایی مهم است.
استفاده از منابع طبیعی در اقتصاد
• بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی در نخستین روز از سال ۱۳۹۷
منابع طبیعی با ارزشی در کشور ما وجود دارد که امروز بدون اینکه ارزش افزوده ای داشته باشد، به خارج فروخته میشود؛ یکی از آنها نفت و گاز است. من سال گذشته در همین جلسه گفتم که ما در موجودی نفت و گاز بر روی هم، در دنیا اوّلیم؛ یعنی هیچ کشوری به قدر ایران عزیز ما مجموعاً نفت و گاز ندارد؛ در گاز اوّل، در نفت چهارم و در مجموع اینها -حجم مجموع نفت و گاز- اوّل در همه ی دنیا [هستیم]. این خیلی ظرفیّت مهمّی است؛ امکان بسیار مهمّی است؛ اینکه دشمن میخواهد به هر قیمتی تسلّط خود را و قِیمومیّت خود را بر این کشور اعمال کند، به خاطر همین ثروتها است. این نفت و گاز یکی از منابع با ارزش کشور است، به علاوه ی فلزّات فراوان و با ارزش، مراتع، جنگلها و امکانات فراوان دیگر. اگر از این ظرفیّتها استفاده بشود، اقتصاد ایران در میان بیش از دویست کشور جهان، بین دوازده کشور اوّل قرار خواهد گرفت؛ اگر با ابتکار جوانها، با حضور جوانها، با حضور مدیران فعّال و پُرکوشش انشاء اللّه بشود از این امکانات استفاده کرد، اقتصاد کشور در میان دوازده اقتصاد اوّل همه ی دنیا قرار خواهد گرفت و از همه جهت پیشرفته خواهد شد که امروز البتّه این جور نیست
مدیریت بخش خصوصی
• بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی در نخستین روز از سال ۱۳۹۷
بعضی اوقات یک چیزهایی را وارد میکنند، ما تذکّر میدهیم به مسئولین که چرا وارد شده است؟ در جواب ما میگویند این را که ما وارد نکرده ایم، بخش خصوصی وارد کرده است؛ این جواب، جواب کافی نیست؛ بخش خصوصی بایستی مدیریّت بشود؛ دولت باید مدیریّت کند، مسلّط باشد بر اینکه چه چیزی وارد بشود و چه اندازه وارد بشود و چه چیزی وارد نشود؛ اینها را بایستی توجّه کنند؛ حتماً یکی از کارهای مهم همین است که بایستی انجام بگیرد.
مشکلات و موانع تولید داخلی
بیانات در دیدار کارگران 97/2/10
مشکلاتی را مطرح میکردند که این مشکلات، هم مال کار آفرین است، هم مال کارگر است؛ مشکل بیمه، مشکل کمبود امکانات، مشکل نقدینگی، مشکل موانع مالیاتی، مشکل از ناحیه‌ی بانک، مشکل از ناحیه‌ی وزارت اقتصاد، مشکل از جاهای مختلف؛ این مشکلات باید برطرف بشود، باید به‌طور جازم و کامل اقدام بشود برای رفع این مشکلات. وقتی مشکلات برطرف شد، وقتی کالای ایرانی مورد حمایت قرار گرفت، وقتی قدر کار کارگر ایرانی دانسته شد، آنوقت دیگر ما شاهد این نخواهیم بود که یک کارخانه‌ای بگوید «من با یک سوّم ظرفیت دارم کار میکنم». دیروز بعضی‌ها به ما همین را میگفتند ما اینقدر امکانات داریم و این‌جور داریم کار میکنیم: با یک سوّم ظرفیت، با نصف ظرفیت. خب چرا؟ آن دوسوم دیگر کارگرهایش کجا هستند؟ این میشود آن بیکاری متراکم در داخل کشور. اینکه ما میگوییم «حمایت از کالای ایرانی»، یعنی کار آفریده بشود، کار به وجود بیاید؛ یعنی کارگر بیکار نداشته باشیم؛ یعنی جوان تحصیل کرده‌ی ما فقط به فکر پشت میز نشینی نباشد؛ بداند مطابق شان خودش، در بخشهای مختلف، میتواند کار بکند. اگر حمایت از کالای ایرانی شد، این پیش میآید. چرا یک عدّه‌ای اصرار دارند پوشان را بریزند در جیب کمپانی خارجی؟ این چه مرضی است که جنس خارجی باید مصرف بشود؟ یک وقت جنس ایرانی مشابه نداریم، خب بله، بحثی نیست؛ بعضی از اجناس هست که تولید ش در داخل منطبق با صرفه نیست، صرفه ندارد؛ خیلی خب! در داخل، جنس مشابه آن را نداریم. [امّا وقتی] مشابه جنسی در داخل هست، تولید میشود و در کیفیت هم بعضی مثل کیفیت مشابه خارجی است، بعضی بالاتر از کیفیت مشابه خارجی است، چرا بایستی یک عدّه‌ای اصرار داشته باشند که حتماً بروند جنس خارجی و فلان مارک خارجی و مانند اینها را مصرف کنند؟ این چه مرضی است؟ این چه بدفهمی و کج‌فهمی‌ای است که بعضی دارند؟ کالای ایرانی مصرف کنیم. تصمیم بگیریم؛ مؤسّسات بزرگ، خود دولت، دیگران، همه تصمیم بگیرند که از کالای [ایرانی حمایت کنند]. ما تعصب علیه دیگران نداریم، نمیخواهیم دشمنی کنیم؛ ما میخواهیم فرزند خودمان، جوان خودمان و کارگر خودمان را وادار کنیم به کار؛ میخواهیم او را سرگرم اشتغال کنیم، میخواهیم او را از مضرات بیکاری نجات بدهیم. بیکاری خیلی مضرات دارد؛ مضرات اجتماعی دارد، مضرات امنیتی دارد، مضرات اخلاقی دارد، انواع و اقسام مضرات دارد. این را میخواهیم؛ راهش همین حمایت از کالای ایرانی است. از کالای ایرانی، از تولید ایرانی، بایستی طرفداری بشود و حمایت بشود.
سیاست های اصل 44 جدی گرفته شود-بخش خصوصی
بیانات در دیدار مسئولان نظام 97/3/2
یک نکته‌ی دیگر در زمینه‌ی اقتصاد این است که اقتصاد دولتی جواب نمیدهد؛ مردم را باید وارد کرد، سیاستهای اصل ۴۴ را باید جدّی گرفت. به دولت قبل هم من همین حرف را میگفتم، به دولت جناب آقای روحانی هم همین را مکّرر گفته‌ام، باز هم میگویم؛ سیاستهای اصل ۴۴ را باید جدّی بگیرید، باید بخش خصوصی را وارد میدان بکنید، باید کمک کنید به بخش خصوصی؛ این «صندوق توسعه‌ی ملّی» برای همین است. همینکه حالا آقای دکتر روحانی اشاره کردند که یک مقداری از پول ارز و درآمد ارزی به دولت داده نمیشود، این یعنی میرود داخل صندوق توسعه‌ی ملّی. این صندوق توسعه‌ی ملّی در اختیار دولت است و هیچ چیز این در خارج از دولت نیست؛ خود صندوق در اختیار دولت است، مسئولین صندوق را دولت نصب میکند، سیاستهای صندوق، برداشت از صندوق، همه چیزش دست دولت است منتها در یک مواردی چون یک برداشت غیر قانونی برای دولت ضرورت پیدا میکند و فرصت اینکه بروند از مجلس اجازه بگیرند نیست، می‌آیند سراغ این حقیر، از این بنده مجوّز میگیرند برای اینکه این پول را مثلاً بردارند [برای] این کار، وَالِّا این صندوق در اختیار دولت است. این صندوق مهم است و توصیه‌ی مؤکّد ما این است که این صندوق را برای مصارف جاری و هزینه‌های جاری کشور نباید صرف کرد؛ این فقط بایستی در اختیار فعّالان اقتصادی بخش خصوصی قرار بگیرد برای اینکه بتوانند کار کنند. مسئله را این‌جوری باید نگاه کرد و این‌جوری باید دید.
استفاده از نیروی انسانی و مشورت گرفتن از جوان ها و کارشناسان در حل مشکلات اقتصادی
بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم 97/5/22
حرف من این است: من می گویم در کشور هیچ بنبستی وجود ندارد؛ در همین زمینه‌ی اقتصادی، هیچ بنبستی وجود ندارد. این‌جور نیست که راه‌حل نباشد؛ نخیر، مشکلات کشور، مشکلات اقتصاد، شناخته‌شده است، راه‌حل‌ها هم شناخته‌شده است. کننده‌ها باید انشاءالله همّت کنند، دامن همّت به کمر بزنند، که خب شروع کرده‌اند کارهایی شده که من حالا در ادامه‌ی صحبت بیشتر عرض خواهم کرد، انسان می بیند؛ بنده خودم که اینجا نشسته‌ام، مرتّب از طرف جوان ها ی مؤمن، انقلابی، علاقه‌مند، خوش‌فکر، باابتکار، پیشنهاد و نامه و حرف و مانند این ها به من می رسد که من هم می فرستم برای دستگاه‌های اجرائی که از آنها استفاده کنند؛ این ها چیزهایی است که برای من میآید. اخیراً دیدم حدود چهل کارشناس اقتصادی که بعضی‌هایشان صاحب‌نام هم هستند و بعضی‌ها را ما می‌شناسیم، به رئیس‌جمهور نامه نوشته‌اند؛ مشکلات اقتصادی کشور را فهرست کرده‌اند، راه‌حل ها را هم فهرست کرده‌اند. من بادقّت خواندم نامه را، دیدم درست است؛ دیدم نامه را از روی دلسوزی نوشته‌اند. کسانی هم هستند که با دولت و دستگاه و رئیس‌جمهور محترم و مانند این ها مخالفتی ندارند؛ این ها جزو همین جریانی هستند که امروز در دستگاه‌های اجرائی حضور کاملی دارند، امّا درعین‌حال اشکالات ساختاری اقتصاد و اشکالات موجود و بالفعل حرکت اقتصادی کشور را خوب تشخیص داده‌اند، برداشته‌اند نوشته‌اند، بیست راه‌حل هم نوشته‌اند. بنده نگاه که کردم آن‌طور که در ذهنم میآید به نظرم تقریباً همه‌ی راه‌حل‌هایشان درست است؛ این ها همان چیزهایی است که چند سال است ما در شعارهای سال همین ها را تکرار کرده‌ایم؛ در سیاست های کلّی که ابلاغ می شود به سه قوّه، اغلبِ این ها؛ حالا نمی گوییم همه چیزهایی است که ما گفته‌ایم، حالا این اقتصاددان‌هایی که مستقلّ اند، صاحب نظرند، صاحب فکرند، این ها را گفته‌اند؛ پس راه‌حل وجود دارد. این که دشمن و به تبع دشمن یک عدّه آدم پست داخلی در فلان مطبوعات، در فلان سایت اینترنتی این‌جور تبلیغ کنند که «کشور دیگر به بن‌بست رسید، هیچ راهی وجود ندارد جز این که پناه ببریم به فلان شیطان یا فلان شیطان اکبر»، این دیگر خباثت است؛ نخیر، راه وجود دارد، راه‌حل وجود دارد؛ این راه‌حل‌ها هست، در اختیار مسئولین است، می توانند اجرا کنند، می توانند عمل کنند. گفتم بعضی از این ها را هم شروع کرده‌اند، منتها باید جدّی‌تر شروع کنند. بنده حالا به شما دارم می گویم و به‌اصطلاح در معرض عام دارم می گویم، لکن در جلسات خصوصی به روئسای محترم کشور و مسئولین کشور بارها و بارها همین را گفته‌ایم، آنها هم می روند دنبال می کنند و بالاخره به‌قدر توان حرکت می کنند،بایستی همکاران خوبی را و فعّالان خوبی را انتخاب بکنند؛ همین جوان های مؤمن را. ما نیرو کم نداریم، ما نیروی مستعدّ آماده‌‌به‌کارِکمربسته‌ی باانگیزه‌ی باعُرضه کم نداریم. همین تازه، حدود پنج هزار نفر دانشگاهی به بنده نامه نوشتند و امضا کردند؛ من نامه را البتّه ندیدم، خبرش را برای من آوردند؛ می گویند ما در خدمت انقلابیم، در خدمت شما هستیم، آماده‌ایم؛ آماده‌اند، آماده‌ی کارند؛ ما نیروی انسانی کم نداریم؛ الحمدلله کشور غنی است از لحاظ نیروی انسانی. خب از این ها استفاده بشود، از این ها کمک خواسته بشود، انشاءالله کارها انجام می گیرد.
در عمر دولت دوازدهم اتفاقات خوبی افتاده و خوب است به اطلاع مردم برسد
بیانات در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت 97/6/7
خوشبختانه در این دولت (دولت دوازدهم) حقّاً و انصافاً نقاط قوّتی وجود دارد که قابل ذکر است. خب در این یک سالی که از عمر این دولت دوازدهم گذشته، با اینکه مدّتی از این یک‌ساله هم مصروف انتخاب کابینه و تعیین وزرا و مشکلاتی که در این راه است شد، درعین‌حال کارهای خوبی انجام گرفته، اتّفاقات خوبی افتاده که آقای رئیس‌جمهور بخش مهمّی از آنها را در بیاناتشان گفتند. در زمینه‌ی اقتصاد، رشد ۴.۶ درصدی چیز خوبی است و اتّفاق خوبی است که افتاده؛ اگرچه با آنچه ما در سیاست ها آورده‌ایم (۸ درص) فاصله‌اش زیاد است لکن به‌هرحال در این شرایط، ۴.۶ درصد خوب است؛ رشد بسیار قابل قبول برای دولت است. در برخی از بخش ها مثل کشاورزی و انرژی تولیدات خوبی انجام گرفته. در همین سه‌ماهه‌ی امسال، صادرات کشور قریب ۲۰ درصد افزایش پیدا کرده، واردات کشور ۵ درصد کاهش پیدا کرده؛ اینها اتّفاقات خوبی است که افتاده؛ اینها قابل توجّه است، قابل ارائه‌ی به مردم، به سؤال‌کنندگان، و به افکار عمومی است که واقعاً باید اینها را شکر کرد از خدا؛ امیدواریم انشاءالله این روند افزایش صادرات غیر نفتی
و کاهش واردات، تا آخر سال ادامه پیدا کند؛ یعنی این را دنبال کنید که انشاءالله بشود. در بخش های دیگر هم کارهای خوبی شده که حالا در همین هفته، آقایان مشغول اطّلاع‌رسانی هستید و من هم که بعضاً مشاهده می کنم، می بینم خوب است. البتّه باید اعتراف کنیم، قبول کنیم که ماها در تبلیغات، خیلی آدم های مسلّطی نیستیم، یعنی واقعاً هم دولت، هم ماها، همه‌مان تبلیغاتمان، تبلیغات خیلی خوب و خبررسانی‌هایمان حرفه‌ای نیست؛ امّا حالا به همان مقداری که دارد کار انجام می گیرد، خوب است به اطّلاع مردم برسد.
در مورد اقتصاد باید قوی و پرحجم کار کرد و نقطه‌ضعف‌ها را درست بشناسیم و اینها را برطرف کنیم
بیانات در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت 97/6/7
در مورد اقتصاد، باید قوی و پُرحجم کار کرد. ببینید دوستان! دشمن متمرکز شده روی مسئله‌ی اقتصاد، علّتش هم این است که در زمینه‌ی مسائل اقتصاد، یک به اصطلاح خلأهایی وجود داشته، یک ضعف هایی وجود داشته، به تعبیر نظامی‌ها یک نقاط کور راداری وجود داشته که دشمن از آنجاها توانسته نفوذ بکند و وارد بشود؛ ما باید این نقاط کور راداری را ببندیم، ما باید نقطه‌ضعف‌ها را درست بشناسیم و اینها را برطرف کنیم؛ می توانیم. همه‌ی این کارهایی را که باید انجام بگیرد (حالا من اشاره می کنم به بعضی از اینها) ما می توانیم. در اداره‌ی اقتصادی کشور راه وجود دارد؛ این‌جور نیست که ما دچار بُن‌بست باشیم؛ نه، راه‌هایی وجود دارد و می شود این راهها را باقدرت پیمود و رفت انشاءالله. بایستی بکنید؛ بایستی وارد بشوید؛ بایستی پرحجم و باکیفیّت کار کنید؛ مسئولین اقتصادی کشور باید شب و روز نشناسند.
برداشن موانع از سر راه فعالان اقتصادی
بیانات در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت 97/6/7
یکی مسئله‌ی میدان را باز کردن، یعنی بهبود فضای کسب‌وکار است . یک گزارشی همین اخیراً به دست ما رسید که حالا دقیقاً جزئیّاتش یادم نیست؛ آنچه در ذهنم مانده که خیلی برجسته بود این بود که در یک موضوع مشخّصی در طول مدّت کوتاهی، مثلاً شاید دو سه ماه، سی بخشنامه صادر شده از طرف مسئولین! خب این فعّال اقتصادی چه‌جوری می تواند برنامه‌ریزی کند برای آینده‌ی خودش؟ کسی که می خواهد در این بخش و مربوط به این قضیّه کار کند، چطور می تواند برنامه‌ریزی کند؟ دائماً بخشنامه پشت سرِ بخشنامه، تصمیم‌گیری‌های متعارض و گاهی متناقض درباره‌ی یک موضوع! اینها باید برداشته بشود؛ یعنی اینها چیزهایی است که مانع کار است؛ این ثبات و آرامشی را که فعّال اقتصادی احتیاج دارد این را ایجاد کنید . بنابراین، یک رکن مدیریّت عرض کردیم این است که ما بتوانیم به کسانی که فعّال هستند از گروه‌های مردمی کمک کنیم، میدان را برای آنها باز کنیم، موانع را از سرِ راه آنها برداریم. من یک‌وقتی اینجا در یکی از دیدارهایی که داشتیم، مال دو سه سال پیش است؛ من آنجا تصریح کردم، امّا الان درست یادم نیست؛ برای اینکه مثلاً در یک مرغداری یک چیزی درست کنند؛ حالا یادم نیست؛ آن‌وقتی که اینجا گفتم، تفصیلاً گفتم آنها را اشاره کردم که گزارشی چند نفر از این فعّالان بخش خصوصی به ما داده بودند که برای یک کار کوچکی، شاید حدود چند ماه لازم بوده که این آدم دوندگی کند که بتواند یک کار کوچکی را در کنار یک کار اقتصادی‌ای که دارد، مثلاً فرض کنید که انجام بدهد. اینها را بایست کم کرد؛ باید راه را باز کرد برای اینکه مردم بتوانند فعّالیّت کنند. این بخش اوّل است.
عدم وجود نظارت بر واگذاری ها در اصل 44
بیانات در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت 97/6/7
کسی پول را می گیرد که مثلاً فرض کنید که فلان جنس لازم را، کالای لازم را، کالای واسطه‌ای را که شما به او اجازه می دهید یا دارو را وارد کند، امّا این را صرف می کند برای یک کار دیگر. یا مثلاً ما در اصل ۴۴ گفتیم که کارخانه‌های دولتی را به مردم بفروشند؛ بفروشند که چه‌کار کنند؟ بفروشند که آن را تعطیل کنند؟ یا نه، بفروشند که کار انجام بگیرد؟ این شخص کارخانه را می گیرد، آن دستگاه‌هایی را که حالا یا ساخته‌اند یا وارد کرده‌اند و با چه زحمتی اینها را سوار کرده‌اند و چیده‌اند و مرتّب کرده‌اند، آهن‌آلاتش را به‌عنوان آهن‌پاره می فروشد، زمینش را هم پاساژ درست می کند! خب چرا این کار انجام می گیرد؟ چه کسی باید جلوی این کار را بگیرد؟ نمی شود گفت که قوّهی قضائیّه جلوی این کار را بگیرد؛ این را مدیر باید ببیند به چه کسی دارد می دهد این کارخانه را. اصل ۴۴ گفته که کارخانه‌ها داده بشود به مردم برای اینکه کارخانه باقی بماند، برای اینکه تولید بشود، نه برای اینکه تبدیل بشود به پاساژ و از بین برود. این اتّفاقات افتاده؛ این مخصوص دولت شما هم نیست؛ قبل از شما هم این کارها انجام گرفته. به‌هرحال، مدیریّت اقتصادی اینها است و به این چیزها بایستی توجّه کرد.
عدم استفاده ویا بد استفاده کردن از ظرفیت ها ی اقتصادی
بیانات در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت97/6/7
یک مسئله‌ی مهمّ دیگری که من اینجا به‌مناسبت مسائل اقتصادی عرض می کنم، این است که کشور ما از لحاظ ظرفیّت های اقتصادی، یک کشور برجسته است، یک کشور سطح بالا است؛ ظرفیّت های اقتصادی ما خیلی خوب است. اگر از این ظرفیّت ها استفاده نکنیم، واقعاً کفران نعمت کرده‌ایم؛ خدای متعال می فرماید: اَلَم تَرَ اِلَی الَّذینَ بَدَّلوا نِعمَتَ اللهِ کـُفرًا؛ ما نعمت خدا را نبایست تبدیل کنیم به کفران. ما ظرفیّت های فوق‌العاده داریم. یک مطالعاتی انجام گرفته در موسّسات بین‌المللی مثل همین صندوق بین‌المللی و امثال اینها که اینجا برای من گزارشش را آورده‌اند؛ می گویند تولید ناخالص داخلی ایران (که تولید ناخالص، در واقع ظرفیّت بالفعلِ موجودِ تحقّق‌یافته‌ی کشور است دیگر، یعنی آنچه بالفعل تحقّق پیدا کرده) در رتبه‌ی هجده جهان قرار دارد، یعنی در بین دویست و خُرده‌ای کشور، ما در رتبه‌ی هجدهم هستیم از لحاظ تولید ناخالص داخلی، که این تولید ناخالص داخلی یعنی آن چیزی که شما از ظرفیّت های کشور بهره برده‌اید، تحقّق داده‌اید و به دست آورده‌اید. این خب خیلی چیز بالایی است، این تحقیقات بین‌المللی است.
یک تحقیق دیگری هست باز در کنار این (مال بانک جهانی است؛ در سال ۲۰۱۳) که از لحاظ ظرفیّت های استفادهنشدهی داخلی، ایران در رتبه‌ی اوّل جهان است؛ شما چه احساسی پیدا می کنید از این؟ این دیگر حرفی نیست که یک اقتصاددانی در داخل بگوید تا حمل بشود بر یک معنایی؛ نه، این را یک مرکز بین‌المللی نگاه می کند به ظرفیّت های کشور (ظرفیّت جغرافیایی، ظرفیّت انسانی، ظرفیّت های اقلیمی، ظرفیّت های مکانی و امکانات زیرزمینی و امثال اینها) می گوید مجموع ظرفیّت های استفادهنشدهی کشور ما، آن‌قدر بالا است که ما در این زمینه در دنیا رتبه‌ی اوّلیم؛ در سال ۹۲ این گفته شده و مال ۲۰۱۳ است.
بنابراین استفاده نکردن از ظرفیّت ها چیز مهمّی است. این را بنده البتّه بارها در صحبت های گوناگون گفته‌ام و مواردی را هم ذکر کردم از آن ظرفیّت های استفاده نشده که حالا لزومی ندارد بگویم ؛بحث اینها در جلسات تخصّصی بیشتر لازم و مهم است که انجام بگیرد که چه چیزهایی ظرفیّت های استفاده‌نشده است؛ یک فهرستی وجود دارد از ظرفیّت های استفاده‌نشده؛ یکی این است.
بد استفاده کردن هم هست؛ یکی از مشکلات ما، مسئله‌ی بد استفاده کردن است. حالا آقای دکتر روحانی اشاره کردند که ما ممکن است از واردات بنزین بی‌نیاز بشویم؛ خب این خبر خوبی است، لکن اصل اینکه «ما که خودمان یکی از تولیدکنندگان بزرگ نفت دنیا هستیم، بنزین را وارد می کنیم»، این بسیار خبر بدی است؛ چرا این کار اتّفاق می‌افتد؟ ما چرا اصلاً نفت را خام صادر می کنیم؟ گاز را چرا تبدیل به محصول و ال‌اِن‌جی نمی کنیم؟ نفت را چرا تبدیل به بنزین نمی کنیم که صادر کنیم؟ این یک سؤالی است؛ این بد استفاده کردن است. بنده از سالها پیش از شاید پانزده شانزده سال پیش در دولت های قبل، مکرّر بر روی مسئله‌ی پالایشگاه‌های داخلی و توسعه‌ی پالایشگاه‌ها و تولید محصولات گوناگونِ نفت تکیه کرده‌ام؛ خب این کار انجام بگیرد. رفتند آقای روحانی دو فاز از این پالایشگاه ستاره‌ی خلیج فارس را افتتاح کردند؛ این، تولید کشور را به مبالغ زیادی بالا برد؛ این، یکی از مسائل مهم است. خب ما همین خط را دنبال کنیم؛ چرا ما باید بنزین وارد کنیم؟ در مواردی، سالهایی اتّفاق افتاده که چند میلیارد ما پول دادیم برای اینکه بنزین وارد کشور کنیم؛ کشوری که خودش منابع مهم نفتی دارد و صادرکننده‌ی نفت است، آنوقت بنزینِ منشقّ از نفت را باید ما وارد بکنیم؛ خب این خیلی چیز عجیب و غریبی است. روی اینها تکیه باید کرد، روی این باید کار کرد و می شود کار کرد؛ همین‌طور مسئله‌ی گاز که اشاره کردم و عرض کردم.
اعمال کنید اصل ۴۴ را، راه بیندازید امکانات بخش خصوصی را
بیانات در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت 97/6/7
یکی از مسائل مهمّ اقتصادی ما، ظرفیّت بخش خصوصی است؛ ما از ظرفیّت بخش خصوصی استفاده نمی کنیم. حالا همانطور که عرض کردم، گاهی اوقات کارخانه‌ها را بر طبق سیاستهای اصل ۴۴ آن‌جوری می دهیم دست آدم هایی که نابابند، امّا به‌طور رایج
و معمول، بخش خصوصی را ما واقعاً وارد نمی کنیم و از سرمایه‌های مردم، درست استفاده نمی کنیم. مجموعه‌ی اتاق بازرگانی یکدیداری با دبیرخانه‌ی شورای عالی امنیّت داشتند و یک حرف های مفصّلی زدند که بنده آن حرف ها را خواندم؛ به نظر من آقایان بخوانید آن حرف ها را، آقایان بشنوید و ببینید آن حرف ها را؛ حرف های درستی است؛ ما باید از ظرفیّت های بخش خصوصی استفاده کنیم؛ بخش خصوصی آماده است. حالا اصل ۴۴ را دولت ها (هم دولت جناب آقای روحانی که تشریف دارند، هم دولت قبل از ایشان)خلاصه فارسی‌اش این است که درست دلشان نمی‌آید که آن‌چنان‌که باید و شاید اعمال کنند؛ اعمال کنید اصل ۴۴ را، راه بیندازید امکانات بخش خصوصی را.
مبارزه با نقدینگی و بنگاه داری بانک ها
بیانات در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت97/6/7
البتّه مسئله‌ی بانک‌ها که ایشان گفتند مسئله‌ی درستی است؛ یعنی بانک‌ها، بانک مرکزی را بین دو محذور قرار می دهند؛ این هم علاج دارد. بانکی که نتوانسته خودش را اداره کند و مردم را به صف کرده، اعتبار این بانک را سلب کنید. اوّلاً نظارت بانک مرکزی بر بانک‌ها موجب می شود که به این وضع نرسند، اگر چنانچه نظارت مستمری از اوّل وجود داشته باشد وقتی هم که به این زمینه رسید بالاخره باید با بانک برخورد بشود. این‌همه بانک خصوصی! بانک‌ها چرا مشکل نقدینگی پیدا می کنند؟ برای خاطر اینکه شعبه زیاد می کنند، برای اینکه آسایشگاه برای افراد خودشان درست می کنند . این را من یک وقتی به جنابعالی هم گفتم که بنده در تهران با ماشین از یک‌جایی عبور می کردم، یک دیوار طولانی بود که همین‌طور که با ماشین رفتیم، دائم دیدیم این دیوار هست، هست، هست؛ من پرسیدم این مال کیست؟ چیست اینجا به این بزرگی؟ یک تشکیلات عظیمی بود ! گفتند بله، برای بانکِ فلان است. خب این بانک غلط می کند که یک چنین کاری را کرده ، می خواهد چه بکند این را؛ یعنی واقعاً این چیز مهمّی است، پول های مردم را می گیرند و این‌جوری امکانات درست می کنند؛ حالا اینکه یک تشکیلاتی است که لابد برای تفریح و مانند این حرف ها است؛ نه، بانک ها بنگاه‌داری می کنند. بنده همین‌جا در همین جلسه یک بار گفتم که جلوی بنگاه‌داری بانک‌ها را بگیرید؛ بانک برای بنگاه‌داری که نیست. خب پول های مردم این‌جوری صَرف می شود؛ کنترل قوی و مدیریّت قوی بانک مرکزی بر بانک‌ها موجب می شود که به اینجا نرسند که بانک مرکزی بین دو محذور گیر کند؛ یا بدهد، یک‌جور مشکل برایش درست بشود؛ یا پول و نقدینگی را افزایش ندهد، یک‌جور دیگر محذور درست بشود. یعنی این بالاخره جزو مسائل مهم است. به نظر من به وضع بانک‌ها برسید و نقدینگی را به‌طور جدّی اهمّیّت بدهید و دنبال بکنید.
ارتباط روز افزون با همسایگان ایران در رابطه با مسائل اقتصادی
بیانات در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت 97/6/7
خب، پس بنابراین در این زمینه حالا ما عرایضی عرض کردیم و دیگر بیشتر از این در این زمینه صحبت نکنیم و برویم موضوع دوّم (البتّه موضوع دوّم به این طولانی‌ای نیست، مختصرتر است)- که موضوع سیاست خارجی است و آقای ظریف (دوست عزیز ما) هم که اینجا تشریف دارند.
اوّلاً تأکید می کنم ارتباط روزافزون با همسایگان را. ما خب چهارده پانزده همسایه داریم، خیلی‌هایشان و اکثرشان کسانی هستند که ما می توانیم با اینها ارتباطات خوب داشته باشیم. از فرصت ها استفاده کنیم. من پیغام دادم به شما راجع به پاکستان که خب شما گفتید که مشغول مقدّمات هستید که این کار را انجام بدهید. عراق هست، ترکیه هست، پاکستان هست، کشورهای آسیای غربی هست، جاهای دیگر هستند، بالاخره ما با این مجموعه‌ی بزرگ در مسائل گوناگون می توانیم کار کنیم. این دیپلماسی قوی با همسایگان برای مسائل اقتصادی ما هم خوب است. به من این‌جور گزارش دادند که اگر چنانچه ما بتوانیم به اندازه‌ی ده درصد از فعّالیّت اقتصادی این کشورها، با آنها کار بکنیم، برای ما یک رقم خیلی بالایی است؛ ده درصد چیز زیادی هم نیست. یک مسئله این است.
تا آنجایی که می توانیم اقتصادمان را از فروش نفت خام جدا کنیم
بیانات در دیدار دانش آموزان و دانشجویان به مناسبت روز ملی مبارزه با استکبار جهانی 97/8/12
یکی از کارهای اساسی‌ای که ما در زمینه‌ی مسائل اقتصادی کشور و آینده‌ی کشور باید انجام بدهیم، قطع وابستگی اقتصاد کشورمان به نفت است؛ که این را همه‌ی اقتصاد دان ها ی وارد و فهیم، نه امروز [بلکه] بارها، سال ها گفته‌اند و تکرار کرده‌اند؛ و این یک واقعیّتی است. ما هم همواره به مسئولین گفته‌ایم سعی کنند تا آنجایی که ممکن است، ما اقتصاد مان را از فروش نفت خام جدا کنیم. ما که داریم نفت خام را می فروشیم، در واقع ثروتی را و موجودی مان را که قابل تجدید هم نیست و تمام می شود، از زیر زمین درمی آوریم می فروشیم، پول می گیریم، صرف اداره‌ی کشور می کنیم؛ این غلط است! بایستی این سرمایه را به نحوی استعمال کرد، به نحوی به کار برد، به نحوی مصرف کرد که درآمدِ افزوده داشته باشد؛ ما باید مصرف بهینه بکنیم [از نفت]. یکی از اشکالات مهمّ اقتصاد ما وابستگی است. خب جوان های مؤمنِ ما، آن کسانی که اهل فکرند، اهل کارند، بنشینند راه‌هایی را پیدا کنند برای اینکه بتوانند کشور را [از وابستگی خارج کنند]. البتّه سیاست های این کار طرّاحی شده؛ ما این صندوق توسعه‌ی ملّی را که در سیاست های کلّی تشکیل داده‌ایم و ابلاغ کرده‌ایم، به‌خاطر همین است که بتوانیم از وابستگی به نفت خارج بشویم.
جوان های ما بایستی در زمینه «رشد و توسعه» کشور احساس تکلیف بکنند
بیانات در دیدار دانش آموزان و دانشجویان به مناسبت روز ملی مبارزه با استکبار جهانی 97/8/12
این را هم عرض بکنم، مدل توسعه را، ما از غرب نمی گیریم؛ اوّلاً ما اسم این حرکت را پیشرفت می گذاریم، نه آنچنان که آنها اسم گذاری می کنند «رشد و توسعه». مدل پیشرفت کشور را ما از غرب نمی گیریم. غربی‌ها خودشان به‌خاطر این روش و این مدل، خودشان را بدبخت کرده‌اند، مشکلات فراوانی برای خودشان درست کرده‌اند؛ زرق و برق هست امّا باطن و درون، پوسیده و رو به فساد است؛ از آنها ما نمی گیریم. البتّه از دانش روز و از فنّاوری روز حدّاکثر استفاده را می کنیم و پیشرفت را؛ هم مایه‌ی سعادت ملّت، هم مایه‌ی افتخار ملّت، هم مایه‌ی امنیّت کشور می دانیم و برای پیشرفت کشور تلاش می کنیم، و جوان های ما و عزیزان ما بایستی در این زمینه‌ها خودشان را مسئول بدانند و احساس تکلیف بکنند و احساس وظیفه بکنند.
باید به تولید داخلی اهتمام ورزیده بشود
بیانات در دیدار جمعی از خانواده‌های شهدا 97/9/21
آنچه بنده نسبت به مسائل اقتصادی و مشکلات اقتصادی مردم احساس می کنم که باید انجام بگیرد برای رفع مشکلات، تقویت تولید داخلی است، به مسئولین هم سفارش کرده‌ام؛ باید به تولید داخلی اهتمام ورزیده بشود؛ مشکلات اقتصادی مردم انشاءالله کم خواهد شد، اگر چنانچه به این سمت و در این جهت حرکت جدّی و خوبی انجام بگیرد.
تقویت اقتصاد مستقلّ کشور که مبتنی بر تولید انبوه و باکیفیّت، …. و مناسبات مدیریّتی خردمندانه مورد تأکید است
بیانیه گام دوم انقلاب 97/11/22
اقتصاد: اقتصاد یک نقطه‌ی کلیدیِ تعیین‌کننده است. اقتصاد قوی، نقطه‌ی قوّت و عامل مهمّ سلطه‌ناپذیری و نفوذناپذیری کشور است و اقتصاد ضعیف، نقطه‌ی ضعف و زمینه‌‌ساز نفوذ و سلطه و دخالت دشمنان است. فقر و غنا در مادّیّات و معنویّات بشر، اثر می گذارد. اقتصاد البتّه هدف جامعه‌ی اسلامی نیست، امّا وسیله‌ای است که بدون آن نمی توان به هدف ها رسید. تأکید بر تقویت اقتصاد مستقلّ کشور که مبتنی بر تولید انبوه و باکیفیّت، و توزیع عدالت‌محور، و مصرف به‌اندازه و بی‌اسراف، و مناسبات مدیریّتی خردمندانه است و در سال های اخیر از سوی اینجانب بارها تکرار و بر آن تأکید شده، به‌خاطر همین تأثیر شگرفی است که اقتصاد می تواند بر زندگی امروز و فردای جامعه بگذارد.
چالش بیرونی تحریم و وسوسه های دشمن است و چالش درونی عیوب ساختاری و ضعف های مدیریّتی است
بیانیه گام دوم انقلاب 97/11/22
انقلاب اسلامی راه نجات از اقتصاد ضعیف و وابسته و فاسد دوران طاغوت را به ما نشان داد، ولی عملکردهای ضعیف، اقتصاد کشور را از بیرون و درون دچار چالش ساخته است. چالش بیرونی تحریم و وسوسه‌ها‌ی دشمن است که در صورت اصلاح مشکل درونی، کم‌اثر و حتّی بی‌اثر خواهد شد. چالش درونی عبارت از عیوب ساختاری و ضعف های مدیریّتی است.
مهم‌ترین عیوب، وابستگی اقتصاد به نفت، دولتی بودن بخش هایی از اقتصاد که در حیطه‌ی وظایف دولت نیست، نگاه به خارج و نه به توان و ظرفیّت داخلی، استفاده‌ی اندک از ظرفیّت نیروی انسانی کشور، بودجه‌بندی معیوب و نامتوازن، و سرانجام عدم ثبات سیاست های اجرائی اقتصاد و عدم رعایت اولویّت ها و وجود هزینه‌های زائد و حتّی مسرفانه در بخش هایی از دستگاه‌های حکومتی است. نتیجه‌ی اینها مشکلات زندگی مردم از قبیل بیکاری جوان ها، فقر درآمدی در طبقه‌ی ضعیف و امثال آن است.
راه‌حلّ مشکلات، سیاست های اقتصاد مقاومتی است که باید برنامه‌های اجرائی برای همه‌ی بخش های آن تهیّه و اقدام شود
بیانیه گام دوم انقلاب 97/11/22
راه‌حلّ این مشکلات، سیاست های اقتصاد مقاومتی است که باید برنامه‌های اجرائی برای همه‌ی بخش های آن تهیّه و با قدرت و نشاط کاری و احساس مسئولیّت، در دولت ها پیگیری و اقدام شود. درون‌زایی اقتصاد کشور، مولّد شدن و دانش‌بنیان شدن آن، مردمی کردن اقتصاد و تصدّی گری نکردن دولت، برون‌گرایی با استفاده از ظرفیّت هایی که قبلاً به آن اشاره شد، بخش های مهمّ این راه‌حل‌ها است. بی‌گمان یک مجموعه‌ی جوان و دانا و مؤمن و مسلّط بر دانسته‌های اقتصادی در درون دولت خواهند توانست به این مقاصد برسند. دوران پیشِ‌رو باید میدان فعّالیّت چنین مجموعه‌ای باشد.
جوانان عزیز در سراسر کشور بدانند که همه‌ی راه‌حل‌ها در داخل کشور است. اینکه کسی گمان کند که «مشکلات اقتصادی صرفاً ناشی از تحریم است و علّت تحریم هم مقاومت ضدّ استکباری و تسلیم نشدن در برابر دشمن است؛ پس راه‌حل، زانو زدن در برابر دشمن و بوسه زدن بر پنجه‌ی گرگ است» خطایی نابخشودنی است. این تحلیل سراپا غلط، هرچند گاه از زبان و قلم برخی غفلت‌زدگان داخلی صادر می شود، امّا منشأ آن، کانون های فکر و توطئه‌ی خارجی است که با صد زبان به تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران و افکار عمومی داخلی القاء می شود.
مشکل اساسی کشور، همچنان مشکل اقتصادی است
بیانات به مناسبت حلول سال 1398 01/01/1398
مشکل اساسی کشور، همچنان مشکل اقتصادی است؛ بخصوص در این ماه‌های اخیر، مشکلات معیشتی مردم زیاد شد. بخشی از اینها مربوط است به مدیریّت های نارسا در زمینه‌ی مسائل اقتصادی که اینها حتماً بایستی جبران بشود. برنامه‌هایی وجود دارد، تدابیری اندیشیده شده که ان‌شاءاللّه این تدابیر در طول سال جاری، سالی که امروز از این لحظه شروع می شود ــ سال ۹۸ ــ بایستی به ثمر بنشیند و مردم آثار آن را احساس بکنند. آنچه من عرض می کنم، این است که مسئله‌ی فوری کشور و مسئله‌ی جدّی کشور و اولویّت کشور فعلاً مسئله‌ی «اقتصاد» است. در مسئله‌ی اقتصاد مسائلی که داریم زیاد است: بحث کاهش ارزش پول ملّی یک مسئله‌ی مهم است، بحث قدرت خرید مردم همین جور، بحث مشکل کارخانه‌جات و کم‌کاری و احیاناً تعطیل بعضی از کارخانه‌جات از این قبیل است. اینها مشکلات است. آنچه من مطالعه کردم و از نظر کارشناس‌ها استفاده کردم، کلید این همه، عبارت است از «توسعه‌ی تولید ملّی».
مسئله تولید، مسئله محوری امسال
بیانات به مناسبت حلول سال 1398 01/01/1398
سال ۹۷ را ما سال «حمایت از کالای ایرانی» اعلام کردیم. نمی توانم بگویم که این شعار به طور کامل عملی شد، امّا می توانم بگویم این شعار به صورت وسیعی مورد توجّه قرار گرفت و در بسیاری از موارد، این شعار از سوی مردم مورد استقبال قرار گرفت و عمل شد و همین قطعاً تأثیر خواهد داشت. امسال مسئله‌ی «تولید» مطرح است. می خواهم مسئله‌ی تولید را به عنوان محور فعّالیّت قرار بدهم. مقصود خود از تولید را ان‌شاءاللّه در سخنرانی روز اوّل سال توضیح خواهم داد که منظور از تولید چیست. تولید اگر چنانچه به راه بیفتد، هم می تواند مشکلات معیشتی را حل کند، هم می تواند استغناء کشور از بیگانگان و دشمنان را تأمین کند، هم می تواند مشکل اشتغال را برطرف کند، هم حتّی می تواند مشکل ارزش پول ملّی را تا حدود زیادی برطرف کند. لذاست که مسئله‌ی تولید به نظر من مسئله‌ی محوری امسال است؛ لذا من شعار را امسال این قرار دادم: «رونق تولید». باید همه تلاش کنند تولید در کشور رونق پیدا کند. از اوّل سال تا آخر سال ان‌شاءاللّه این معنا به صورت چشمگیری در کشور محسوس باشد. اگر این [طور] شد، امیدواریم که ان‌شاءاللّه حلّ مشکل اقتصادی راه بیفتد.
قطع منابع طبیعی مثل نفت باعث می شود ما از وابستگی به آن، نجات پیدا کنیم
بیانات به مناسبت حلول سال 1398 01/01/1398
امّا تحریم می تواند فرصت باشد؛ چرا؟ زیرا تجربه نشان داده است کشورهایی که از منابع طبیعی -مثل نفت- برخوردار هستند، هر وقت درآمدهایشان از ناحیه‌ی این منابع کاهش پیدا می کند، اینها به فکر اجرای اصلاحات اقتصادی می‌افتند، انگیزه پیدا می کنند، انگیزه‌ی اصلاحات پیدا می کنند، انگیزه پیدا می کنند که خودشان را از وابستگی نجات بدهند و اقدامات مناسبی را انجام می دهند. این مال وقتی است که درآمد حاصل از آن منابع طبیعی کاهش پیدا می کند؛ بعد که این منابع دوباره به حال اوّل برمی گردد و منابع مالیِ مورد استفاده‌ی آنها افزایش پیدا می کند، از ادامه‌ی کار اصلاحات غفلت می کنند، فراموش می کنند. پس فشارِ کاهش درآمد منابع طبیعی، این حُسن بزرگ را نه فقط برای ما، [بلکه] برای همه‌ی کشورهای مشابه ما دارد که آنها را از وابستگی به این منبع طبیعی، از این تک محصولی بودن، از این اقتصاد نفتی -که یکی از بزرگ‌ترین مشکلات اقتصاد ما این است که نفتی است، وابسته به نفت است- نجات خواهد داد. واقعاً هم همین جور است؛ الان در کشور، هم در سطوح دولتی، هم در سطوح تحقیقاتی و دانشگاهی، مطالعات وسیعی شروع شده است برای اینکه ما چگونه بتوانیم کشور را با درآمدهای غیرنفتی اداره کنیم؛ این خیلی چیز مهم و خوبی است. آن وقتی که درآمد نفتی به صورت فراوان در اختیار باشد، نه مسئولین دولتی و نه دیگران طبعاً به این فکر نمی‌افتند. شبیه این را ما به طور محسوس و عینی در باب امکانات دفاعی کشور امتحان کردیم. در سال های دفاع مقدّس، جنگی که بر ما تحمیل شد، قدرت های مادّی شرق و غرب، یعنی هم قدرت های مادّی سرمایه‌داری، و هم قدرت های مادّی سوسیالیستی و کمونیستی، بهترین امکانات جنگی را در اختیار صدّام قرار دادند ولی دست ما بسته بود. به ما حتّی -آن طوری که مشهور شد و همه دانستند- سیم خاردار هم نمی فروختند؛ البتّه سخت بود امّا همین سختی موجب شد که جوان های ما، صاحبان فکر، صاحبان استعداد و ابتکار به فکر بیفتند، وضع وابستگی ما را به سلاح بیگانه تغییر بدهند. امروز وضعیّت ما به لطف الهی از لحاظ امکانات دفاعی تقریباً از همه‌ی کشورهای این منطقه بهتر و بالاتر است؛ دشمن های ما هم روی این دارند تکیه می کنند، آنها هم اعتراف می کنند، برای اینکه این را وسیله‌ی فشاری قرار بدهند؛ که البتّه وسیله‌ی فشار قرار نخواهد گرفت. ما به کوری چشم آنها تقویت بنیه‌ی دفاعی را ادامه خواهیم داد. آن روز در دوران دفاع مقدّس اگر به ما سلاح می فروختند، تانک می دادند، موشک می دادند، امکانات می دادند، ما به فکر نمی‌افتادیم که خودمان تولید کنیم؛ خب [اگر] داشتیم، وابستگی باقی می ماند، احتیاج به دیگران از بین نمی رفت؛ مثل خیلی از کشورهای دیگری که در منطقه‌ی ما هستند و می‌شناسید؛ کشورهایشان انبار سلاح است امّا سلاح های متعلّق به دیگران، وابسته به اراده‌ی دیگران؛ خودشان نه قدرت دارند، نه توان علمی و عملی دارند که از آنها درست استفاده کنند؛ می شدیم مثل آنها؛ امروز به توفیق الهی این جور نیست. پس نیاز برای ما حرکت ایجاد می کند، انگیزه ایجاد می کند. وقتی که دستمان از درآمد نفتی به طور کامل -یعنی درآمد کاملِ نفتی- کوتاه شد، طبعاً راه‌های جایگزین را می گردیم پیدا می کنیم؛ این کاری است که شروع شده و به توفیق الهی به نتیجه خواهد رسید؛ ملّت ایران بعدها ثمره‌ی آن را خواهد چشید، نتیجه‌اش را خواهد دید.
وظیفه همه این است که با آگاهی از مسائل کشور، راه‌های مقابله‌ی با تحریم را بررسی کنند
بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی 1398/01/01
من عرض می کنم ما از تحریم نباید بنالیم؛ از تحریم‌کننده‌ها هم -که آمریکا و اروپا هستند- توقّع زیادی‌ای نباید داشته باشیم؛ حالا من بعداً در بخش [مربوط به] غرب خواهم گفت چرا؛ از اینها نمی شود توقّع داشت. ما باید بنشینیم طرح های مقابله‌ی با تحریم را بررسی کنیم و به طور جدّی آنها را دنبال کنیم؛ وظیفه‌ی ما این است؛ هم وظیفه‌ی دستگاه‌های دولتی، هم وظیفه‌ی بخش های تحقیقاتیِ مربوط به قوّهی مقنّنه، و هم وظیفه‌ی جوان های ما و اصحاب فکر و اندیشه در کشور، بنشینند با آگاهی از مسائل کشور، راه‌های مقابله‌ی با تحریم را بررسی کنند، پیدا کنند؛ و راه‌های زیادی وجود دارد برای مقابله‌ی با تحریم و خنثی کردن تحریم ظالمانه و خباثت‌آمیز دشمن. البتّه به من گزارش دادند که مسئولین بالای دولتی دارند این راهکارهای مقابله‌ی با تحریم را تدوین می کنند؛ باید در عمل و در اجرا، جدّی‌تر، فوری‌تر، و عملی‌تر وارد بشوند؛ مسائل را با تأخیر نبایستی انجام داد.
کشور باید از نظر اقتصادی به جایی برسد که حالت باز دارندگی داشته باشد
بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی 1398/01/01
امروز همه قبول دارند که دشمن در حال جنگ اقتصادی با ما است؛ این را همه می دانند. البتّه این را که دشمن در حال جنگ با ما است، همیشه ما تکرار می کردیم، می گفتیم، [امّا] بعضی باور نمی کردند؛ امروز همه باور کرده‌اند؛ همه‌ی مسئولین فهمیده‌اند و قبول کرده‌اند که دشمن در حال جنگ با ما است. جنگ فقط توپ و تفنگ نیست؛ جنگ اقتصادی، جنگ امنیّتی، جنگ اطّلاعاتی، جنگ سیاسی، اینها هم جنگ است؛ گاهی خطرناک‌تر از جنگ نظامی هم هست. دشمن در حال جنگ با ما است؛ خب بُروز و ظهور این جنگ در امر مسائل اقتصادی است؛ این را همه امروز قبول دارند. ما البتّه در این جنگ باید دشمن را شکست بدهیم و به توفیق الهی دشمن را شکست خواهیم داد؛ بله، دشمن را شکست خواهیم داد، امّا این کافی نیست. حرف من و مطالبه‌ی من از مجموع فعّالان گوناگون کشور، چه در بخش مسئولین دولتی، چه در بخش های دانشگاهی، مردمی، عمومی، چیز دیگری است؛ من می گویم ما باید علاوه‌ی بر شکست دشمن، بازدارندگی ایجاد کنیم؛ حرف من این است. گاهی شما دشمن را شکست می دهید امّا دشمن منتظر فرصتی می ماند و یک ضربه‌ی دیگری بعداً وارد می کند؛ این فایده‌ای ندارد؛ ما باید به نقطه‌ای برسانیم خودمان را که بازدارنده باشد؛ یعنی دشمن احساس کند که از رخنه‌ی اقتصادی، از معبر مسائل اقتصادی نمی تواند به کشور عزیز ما ضربه وارد کند و به ملّت فشار بیاورد؛ باید به اینجا برسیم؛ بازدارندگی؛ این هم ممکن است، همچنان که -باز اینجا از مسائل نظامی مثال بزنم- در مسائل نظامی خوشبختانه وضعیّت ما این جوری است. یک روزی بود که ما می‌نشستیم و هواپیمای دشمن می‌آمد در ارتفاع بالا و شهرهای ما را بمباران می کرد، ما هم وسیله‌ی دفاعی در این حد نداشتیم، یا [وقتی] موشک می فرستاد وسیله‌ای نداشتیم برای مقابله؛ بعد که امکانات پیدا کردیم، امروز دشمنان ما -حدّاقل در منطقه؛ آنهایی که در منطقه هستند یا در منطقه نیرو دارند- می دانند که جمهوری اسلامی با موشک های نقطه‌زن و فعّال و دقیق خود در این منطقه با هر دشمنی می تواند مقابله کند و مواجهه کند و او را بکوبد؛ این را فهمیدند. این بازدارندگی است؛ این معنایش این است که دشمنانی که گاهی هوس تهاجم نظامی به سرشان می زند، ملاحظه کنند؛ بفهمند که نه، این جوری نیست، جمهوری اسلامی، مشت محکم و دست قوی‌ای دارد درمقابل؛ این می شود بازدارنده؛ ما در مسائل اقتصادی باید به اینجا برسیم. این بنابراین فرصتی است که در سایه‌ی تحریم دشمنان در اختیار ما است؛ امروز می توانیم روی این زمینه کار کنیم
تبدیل نقدینگی به سرمایه‌گذاری ، کشور را شکوفا خواهد کرد
بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی 1398/01/01
بنده اقتصاددان نیستم امّا حرف های کارشناس‌ها را می خوانم، مطالعه می کنم، از اینها نظر می خواهم، نظرهای آنها را کاملاً بادقّت می بینم. کارشناس های ما معتقدند که ظرفیّت های کشور برای شکوفایی اقتصاد، ظرفیّت های بسیار آماده و مستعد و کاملی است. ما کمبود نداریم. ظرفیّت نیروی انسانی ما بسیار خوب است، ظرفیّت های طبیعی ما بسیار خوب است، ظرفیّت جغرافیایی ما بسیار خوب است که من در بیا نیّه ی گام دوّم مقداری از این ظرفیّت ها را تشریح کردم که این ظرفیّت ها وجود دارد؛ بنابراین ظرفیّت ها هست، پول هم وجود دارد در کشور. این نقدینگی ای که مرتّب گله می کنند و شِکوه می کنند که نقدینگی زیاد شده -و درست هم هست و البتّه نقدینگی اگر مورد توجّه قرار نگیرد ضربه خواهد زد- اگر یک مدیریّت خوبی انجام بگیرد و همین نقدینگی تبدیل بشود به سرمایه‌گذاری، کشور را شکوفا خواهد کرد، اقتصاد را بالا خواهد برد. بنابراین ظرفیّت کاملاً در کشور وجود دارد.
تذکر به برخی از دستگاه‌های دولتی که با تعلّل و تأخیر کار می کنند
بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی 1398/01/01
البتّه برخی از دستگاه‌های دولتی خوب عمل کرده‌اند. اینکه بعضی خیال می کنند که هیچ حرکتی انجام نگرفته، نه، این جور نیست؛ بعضی از دستگاه‌های دولتی عمل کرده‌اند، خوب عمل کرده‌اند؛ در بخش های مختلف -بخش کشاورزی، بخشهای آب، بخش های خاک، بخش های رسیدگی به برخی از مناطق، کارهای زیربنایی- کارهای خوبی انجام گرفته. البتّه در بعضی از بخش ها هم نه، رخوت و کوتاهی وجود دارد. گاهی در بعضی از موارد کار با تعلّل و تأخیر انجام می گیرد. در یک نامه‌ای به نظرم در سال ۹۳ یا ۹۴ یکی از مسئولین عالی‌رتبه به بنده نوشته بود که ما برای اصلاح امور بانکی کشور، مسئله‌ی بانک، اصلاح موارد بانکی -که یکی از مشکلات اقتصادی ما مشکلات بانکی است- لایحه ای داریم تنظیم می کنیم که تا چند ماه دیگر این لایحه به مجلس خواهد رفت. به من گزارش دادند که الان چهار سال از آن وقت می گذرد، هنوز این لایحه به مجلس نرفته! اینها تأخیر است، اینها تعلّل است. آن بخش هایی که خوب کار کرده‌اند باید تشویق بشوند، [به] آن بخش هایی که تأخیر داشته‌اند بایستی تذکّر داده بشود، بنده هم تذکّر داده ام؛ این حرف ها را آن وقتی بنده در مجمع عمومی و در مقابل آحاد وسیع مردم می گویم که بارها به طور خصوصی به خود حضرات تذکّر داده‌ایم. اینها باید به بخش هایی از افکار عمومی و مطالبات عمومی تبدیل بشود.
مسئله‌ی اصلی و اساسی، رونق تولید است.
بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی 1398/01/01
به تولید باید کمک بشود. ما گفتیم «رونق تولید». امسال، باید سال رونق تولید باشد. سال گذشته که حمایت از کالای ایرانی را مطرح کردیم، حرکت خوبی انجام گرفت؛ مردم اجابت کردند، بعضی از تولیدکنندگان واقعاً اجابت کردند. ما اطّلاع داریم که خود مردم در مراجعاتشان به فروشگاه‌ها -بسیاری از مردم- مطالبه‌ی جنس ایرانی و کالای ایرانی کردند؛ مشابه خارجی‌اش را آوردند، قبول نکردند؛ یعنی کار پیشرفت کرد. امّا اگر بخواهیم بگوییم به طور کامل به آن عمل شد، نه، این را من نمی توانم بگویم، گزارش ها بر خلاف این است. بنابراین آن شعارِ حمایت از کالای ایرانی همچنان به قوّت خودش باقی است؛ امّا این مسئله‌ی اصلی و اساسی، رونق تولید است. اگر تولید شد، آن وقت در بخش های مختلفی تحوّل ایجاد خواهد شد؛ اگر رونق تولید وجود داشته باشد، هم تأثیر می گذارد در اشتغال، هم تأثیر می گذارد در کم کردن تورّم، هم حتّی تأثیر می گذارد در وضع توازن بودجه، هم تأثیر می گذارد در بالا رفتن ارزش پول ملّی. ببینید، اینها همه مشکلات مهمّ اقتصادی ما است. صاحب‌نظران و کسانی که مطّلع از مسائل اقتصادی هستند، تصدیق می کنند، تأیید می کنند که اگر تولید در کشور رونق پیدا بکند، مسلّماً یک چنین فواید و نتایجی خواهد داشت. این باید انجام بگیرد و در برنامه قرار بگیرد؛ هم در برنامه‌ی دولت، هم در برنامه‌ی مجلس، هم در برنامه‌ی آحاد مردمی که توانایی ورود در وادیِ تولید را دارند. ما کسانی را داشتیم و می‌شناختیم افرادی را که پول داشتند، امکانات داشتند، می توانستند این پول را بگذارند در بانک و از منافعش سال ها بی‌دردسر استفاده کنند، [امّا] این کار را نکردند، [بلکه] پول را بردند در مسئله‌ی تولید و گفتند می خواهیم کشور پیش برود. اینها پیش خدا اجر دارند؛ این کسانی که این جور عمل می کنند، پیش خدای متعال اجر دارند. بایستی به تولیدکننده کمک بشود، به سرمایه‌گذار کمک بشود، به فعّال اقتصادی باید کمک بشود -فعّال اقتصادی سالم- به کسی که برای کشور ثروت‌آفرینی می کند باید کمک بشود، در بهبود فضای کسب و کار بایستی حتماً تلاش بشود؛ با قوانین لازم، با روش ها و رویّه‌های لازم.
در مسئله ی تولید باید مراقب سوء استفاده چی ها بود
بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی 1398/01/01
یک شرط دیگر هم این است که از سوء استفاده ها غفلت نشود. بعضی‌ها سوءاستفاده کردند؛ سوءاستفاده می کنند؛ سوء استفاده چی وجود دارد؛ انواع و اقسامی هم [دارد]؛ این ابتکار ایرانی، این ذهن مبتکر ایرانی همین جور که در کارهای خوب به درد می خورد، در شیطنت هم گاهی اوقات همین ابتکار ها به وجود میآید؛ یک روش های عجیب و غریبی را برای سوءاستفاده انسان می بیند و در گزارش ها مشاهده می کند. خب، مسئولین بایست مراقبت کنند؛ هم قوّهی مجریّه، هم قوّهی قضائیّه؛ دستگاه‌های ناظر بایست مراقبت کنند؛ من این را به رئیس‌جمهور محترم گفتم. ایشان در اظهار عمومی گفتند که ما می خواهیم کارخانه های فلان جا را بفروشیم؛ من گفتم مراقب باشید؛ [چون] طرف میآید کارخانه را از شما می خرد؛ نه به قصد اینکه کار را ادامه بدهد و تولید را ادامه بدهد؛ کارخانه را می خرد، ماشین آلات را می فروشد، زمین را هم برج درست می کند، کارگرها را هم بیرون می کند. مراقب یک چنین افرادی باید بود، مراقب این سوء استفاده کن‌ها باید بود. طرف میآید بانک ایجاد می کند با استفاده از اجازه ی توسعه‌ی بانک ها -که یکی از کارهای غلطی که در کشور شد این است که اجازه می دهند همین طور پشت سر هم بانک به وجود بیاید- پول های مردم را جمع می کنند، بعد شرکت های صوری درست می کنند، پول های مردم را به عنوان قرض، وام و تسهیلات بانکی به شرکت های خودشان می دهند، جیب خودشان را پُر می کنند، از این کارها دارند می کنند، اینها را بایستی مراقبت کرد، از اینها غفلت نباید کرد. اگر جلوی اینها گرفته بشود و در مقابل به کارآفرین سالم کمک بشود و تولید رونق پیدا بکند، کارشناسان می گویند که آن وقت مشکل بیکاری حل می شود، مشکل تورّم حل می شود، مشکل فقر در طبقات ضعیف حل می شود، معضل نظام بانکی حل می شود، مسئله‌ی ارزش پول ملّی حل می شود، حتّی مسئله‌ی کسری بودجه‌ی دولت با رونق تولید حل می شود؛ اینها را می تواند از این طریق حل کند. بنابراین مسئله، مسئله‌ی مهمّی است.
باید به تمام تولیدات توجه داشت؛ از جمله صنایع دانش بنیان
بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی 1398/01/01
تولید هم که ما می گوییم، فقط تولید صنعتی را نمی گوییم؛ تولید صنعتی، تولید کشاورزی، دامداری، صنایع بزرگ، صنایع متوسّط، صنایع کوچک، حتّی صنایع دستی، حتّی صنایع خانگی، حتّی تربیت دام -چند دام در خانه‌های روستایی- که خود این به مراتب کمک خواهد کرد به گسترش رفاه عمومی در جوامع. اینها را باید بنشینند برنامه‌ریزی کنند؛ البتّه سهم صنایع دانش‌بنیان خیلی زیاد است، باید توجّه بشود.
معنای واقعی اقتصاد مقاومتی جلوگیری از واردات بی رویه
بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی 1398/01/01
از واردات بی‌رویّه باید جلوگیری بشود. یکی از بخش های مهم و بندهای مهمّ اقتصاد مقاومتی که ما مطرح کردیم و دائم دیگران -دوستان؛ مسئولین و غیر مسئولین- مرتّباً از اقتصاد مقاومتی دَم می زنند و شعار می دهند و توضیح می دهند، همین مسئله‌ی تولید داخلی است؛ و شرط رونق تولید داخلی، کنترل واردات بی رویّه است. حالا به من گزارش داده می شود که ما داریم برای اقتصاد مقاومتی این کارها را [می کنیم]، این برنامه ها را چیده ایم و داریم انجام می دهیم؛ بسیار خوب، مطمئنّاً این گزارش ها مطابق با واقع است، یعنی کار را کرده اند؛ امّا تحقّق عملی پیدا نکرده، دلیلش این است که واردات میآید، انسان می بیند بازار پُر از واردات است؛ تولید داخلی را به شکست می کشانند. چیزی که در داخل تولید می شود، از خارج وارد می کنند؛ این موجب می شود که تولید داخلی شکست بخورد. مسئولین جلوی اینها را باید بگیرند و [اینها] مسائل مهمّی است. آن وقت اقتصاد مقاومتی به معنای واقعی کلمه انجام خواهد گرفت.
من در یک جمله عرض میکنم که دستگاه‌های دولتی متمرکز بشوند امسال در رونق بخشیدن به تولید و اگر مقرّراتی لازم دارد، از مجلس بخواهند که مجلس اقدام کند، اگر در بخش هایی به حضور قوّهی قضائیّه و دستگاه‌های نظارتی دیگر نیاز هست، از آنها بخواهند -در همین جلسه‌‌ایی که ما گفتیم، آقایان دور هم جمع می شوند؛ [جلسه‌ی] مسئولین قوا- بخواهند و اقدام کنند و همکاری کنند؛ بالاخره تولید باید در داخل رونق پیدا کند؛ این هم مطلب سوّم.
مسئله‌ی امنیّت شغلی، مسئله‌ی احترام کارگر و مسئله‌ی مزد کارگر
بیانات در دیدار کارگران 1398/02/04
مطالبی که آقای وزیر بیان کردند مطالب کاملاً درستی است؛ مخاطب این مطالب، خود مسئولین کشورند، نه فقط وزارت کار، [بلکه] بخش های مختلف و دستگاه‌های مختلف و گوناگون دولت. مسئله‌ی امنیّت شغلی، مسئله‌ی احترام کارگر، مسئله‌ی مزد کارگر، اینها مسائل اساسی است؛ باید به اینها بدرستی برسند. کسانی هستند که دنبال سوء‌استفاده‌ی خودشان هستند. من اوّلِ سال گفتم، کارخانه‌ی سرِپا را از دولت می خرد -حالا به چه قیمتی، بحث دیگری است- و کارخانه را از بین می برد، ماشین‌آلات را به فروش می رساند، کارگر را بیکار می کند، زمین را برج می سازد؛ باید جلوی اینها گرفته بشود، اینها جزو وظایف اساسی دولت اسلامی است؛ دولت، نه فقط قوّهی مجریّه [بلکه] قوّهی مجریّه، قوّهی قضائیّه، قوّهی مقنّنه، همه؛ حمایت از کار یعنی این، حمایت از کارگر یعنی این. همین مسئله‌ی واردات که اشاره کردند، مسئله‌ی بسیار مهمّی است، این همه هم تأکید شده، مقرّرات دولتیِ سفت و سختی هم برای آن گذاشته شده، بایستی در مقام اجرا با قاطعیّت اجرا بشود. خوشبختانه امروز -یعنی این روزها؛ از سال گذشته هم به ما این خبرها می رسید- کسانی هستند که دنبال جنس داخلی می گردند، [امّا] فروشنده به جای جنس داخلی، جنس خارجی را می دهد، می گوید این داخلی است! خلاف می گوید، دروغ می گوید؛ گاهی از این اتّفاق ها می‌افتد. خب چیزی که در داخل تولید می شود، از لحاظ کیفیّت، بهتر از مشابه خارجی است، از لحاظ قیمت، کمتر از مشابه خارجی است. نباید بگذاریم با واردات بی‌رویّه، با برخی از سیاست های غلط، این تولیدکننده‌ی داخلی دچار مشکل بشود؛ او که دچار مشکل شد، تولید می خوابد، کارگر بیکار می شود، کشور، نیازمند باقی می ماند.
تحریم موجب می شود که ابتکارات خودمان را شناسایی کنیم
بیانات در دیدار کارگران 1398/02/04
بارها افراد خیرخواه و دلسوز گفته‌اند و بنده هم تأیید می کنم که تحریم در موارد بسیاری به سود کشور است، به سود ملّت ایران است، این را افراد دلسوز و علاقه‌مند و مطّلع بیان می کنند. بله، تحریم یک مشکلاتی را ایجاد می کند؛ تحریم مبادلات بانکی، تحریم نفتی و غیره ممکن است یک مشکلاتی را به وجود بیاورد امّا در نهایت به نفع کشور است. یکی از مسئولین کشور می گفت که در یک جلسه‌ی خارجی، یک نفر از سیاستمداران خارجی به ما می گفت آقا! شما در دوران تحریم توانستید این همه سلاح های مدرن تولید کنید؛ خیلی تواناییِ شما بالا است؛ با اینکه تحریم بودید توانستید یک چنین کارهای بزرگی انجام بدهید؛ اگر تحریم نبودید، چه کار می کردید. این آقا می گفت: به او گفتم اگر تحریم نبودیم، این کارها هیچ کدام انجام نمی گرفت؛ درست هم گفته. تحریم موجب می شود که ما به خودمان مراجعه کنیم، دنبال تولید [برای تأمین] نیازها از درون خودمان باشیم، ابتکارات خودمان را شناسایی کنیم، بشناسیم. من به شما عرض می کنم -شما کارگر هستید، کارگرهای سطوح بالا هستید، بسیاری از شما تحصیلات عالیه دارید- قدر بدانید این امکان تولید را، این امکان ابتکار را؛ مسئولین هم بایستی این را قدر بدانند.
امروز، مشکل عمده و نقد کشور فعلاً مشکل اقتصادی است
بیانات در دیدار مسئولان نظام 1398/02/24
خب امروز، مشکل عمده و نقد کشور فعلاً مشکل اقتصادی است. علّتش هم فشار بر مردم است دیگر، فشار بر معیشت مردم بخصوص طبقات ضعیف است، حتّی طبقات متوسّط هم تا حدودی زیر فشار هستند لکن بیشتر، طبقات ضعیف [تحت فشارند] که طبعاً وقتی که اقتصاد کشور دچار مشکل شد، مردم و ضعفا در جامعه زیر فشار قرار می گیرند، دشمن [هم] طمع می کند؛ یکی از اشکالات کار این است که دشمن طمع می کند و امید می بندد؛ اعتبار کشور هم کاهش پیدا می کند، یعنی واقعاً [اگر] مشکل اقتصادی و نداشتن برنامه‌ی خوب اقتصادی و پیشرفت اقتصادی در هر کشوری وجود داشته باشد، اعتبار آن کشور را لطمه می زند؛ لذا واقعاً باید به مسئله‌ی اقتصاد به طور جدّی پرداخت. و عرض می کنیم هیچ بنبستی هم به معنای واقعی کلمه در اینجا وجود ندارد، یعنی واقعاً هیچ بنبستی نیست؛ بله، مشکلات هست، موانع هست [ولی] بن‌بست وجود ندارد.
حل چند بیماری مزمن اقتصادی جهش را بدنبال دارد
بیانات در دیدار مسئولان نظام 1398/02/24
مسئله‌ی اقتصاد کشور مسئله‌ی مهمّ روز ما است؛ باید به این بپردازیم. اقتصاد ما یکی از اقتصادهای بزرگ دنیا است، زیرساخت‌های اقتصادی ما زیرساخت‌های خوبی است؛ بایستی همین طور که اشاره کردند، مدیریّت ها را به شکلی تنظیم کنیم و ترتیب بدهیم که بتوانند از این موجودی به بهترین وجهی استفاده کنند، ظرفیّت های فراموش‌شده و مغفول‌واقع‌شده را واقعاً به کار بگیرند. اقتصاد ما چند بیماری مزمن دارد که اینها را اگر بتوانیم در این برهه حل کنیم -این برهه‌ای که با مسئله‌ی نفت گلاویز هستیم و تحریم و این چیزها مطرح است- به نظر من اقتصاد ما جهش پیدا خواهد کرد.
یکی مسئله‌ی وابستگی به نفت است. عیب بزرگ اقتصاد ما وابستگی به نفت است. ما این مایع را از زیرِ زمین درآورده‌ایم، بدون هیچ گونه ارزش افزوده‌ای این پول نقد را -مثل پول نقد است- داده‌ایم دلار گرفته‌ایم، خرج امور جاری و امور زندگی کرده‌ایم؛ [این] غلط است. این صندوق توسعه‌ای که ما تشکیل دادیم، به خاطر همین بود که ما بتوانیم بتدریج خودمان را از نفت جدا کنیم. الان هم فرصت خوبی است؛ یکی از کارهایی که واقعاً باید در برنامه‌ریزی‌های کلان مسئولین اقتصادی ما قرار بگیرد همین است: باید کاری کنیم که وابستگی به نفت روزبهروز کمتر بشود.
یکی مسئله‌ی مداخلات غیر لازم دستگاه‌های حکومتی در امر اقتصاد است؛ این هم یکی از مشکلات ما است. اصلاً سیاست های اصل ۴۴ برای این بود که این باب بسته بشود؛ کارهایی هم شده لکن نه، آن کاری که باید انجام بگیرد در این زمینه، انجام نگرفته. دولت نقش نظارت و مراقبت و هدایت باید داشته باشد در فعّالیّت هایی که لزوم [ندارد وارد بشود]؛ حالا در بعضی از فعّالیّت ها ناگزیر دولت باید وارد بشود و کسی غیر دولت نمی تواند، امّا در بسیاری از اینها هم [لازم نیست]؛ یکی این است.
یکی، مسئله‌ی تخریب فضای کسب و کار است؛ این پیچ و خم‌ها و دالان های عجیب و غریب دستگاه‌های دولتی هم که موجب می شود که فضای کسب و کار در جامعه تخریب بشود، یکی از مشکلات ما است. من شنیدم که در بعضی از کشورهای دنیا برای راه انداختن یک کار تولیدی، یک نصفه‌روز مثلاً وقت لازم است؛ در اینجا خیلی مشکلات وجود دارد؛ حالا این دست دولت و دست مجلس و دست مسئولین است، بایستی فضای کسب و کار را [تسهیل کنند]. حالا من بعد راجع به تولید عرض خواهم کرد که چقدر این مسئله اهمّیّت دارد.
یکی هم مسئله‌ی اصلاحات ساختاری بودجه است که اشاره کردند، بنده هم تأکید می کنم؛ بنا بر این شد، قرار بر این شد که در چهار ماه اوّل سال ۹۸، مجلس و دولت با همکاری [همدیگر،] این مشکل ساختاری بودجه را برطرف کنند، حل کنند؛ دو ماهش گذشته، الان دو ماه بیشتر باقی نیست؛ این یکی از کارهای اساسی و مهمّی است که بایستی انجام بگیرد. در زمینه‌ی اصلاح ساختار نظام بانکی هم حرف های زیادی هست و جایش هم در این مجلس نیست و ما با مسئولین مکرّر در این زمینه‌ها صحبت کردیم.
شجاعت مسئولین قضیّه اصلاح ساختارها
بیانات در دیدار مسئولان نظام 1398/02/24
به نظر می رسد که می توانیم در زمینه‌ی اصلاح ساختارها در این برهه کار کنیم. یک مقداری احتیاج دارد به مدیریّت شجاعانه؛ یک مقدار مسئولین دولتی با شجاعت در این قضیّه وارد بشوند؛ ملاحظه‌ی غیر وظیفه و غیر قانون و غیر مصلحت کشور را نکنند. من اینجا یادداشت کرده‌ام «مدیریّت شجاعانه، امیدوارانه، جهادی، با اِشراف میدانی بر مشکلات -خیلی از مشکلات را در اتاق اداره و مدیریّت و پشت میز نمی شود فهمید، باید رفت در صحنه، در عرصه، تا مشکلات را بتوان لمس کرد- عدم انفعال در برابر دشمن، شرطی نکردن اقتصاد کشور به تصمیم این و آن»؛ یکی از مسائل مهم این است. اقتصاد را به این وابسته نکنیم که ببینیم آیا آمریکا آن معافیّت ها را تمدید خواهد کرد یا نخواهد کرد؛ اصلاً هیچ؛ از اوّل یکی از مشکلات کار ما همین است؛ در این چندساله مکرّر این اتّفاق افتاد. خود ما که مسئولین حکومتی هستیم، خیلی از فعّالیّت های خودمان را به این موکول کرده‌ایم که ببینیم آن طرف که در اختیار ما نیست چه تصمیمی خواهد گرفت؛ خب وقتی ما این کار را می کنیم، فلان تاجر، فلان سرمایه‌گذار، فلان کارآفرین هم همین جور ملاحظه خواهد کرد؛ خیلی از کارهای مهم و اقدامات لازم عمرانی همین طور معطّل مانده که ببینیم دیگران چه تصمیمی می گیرند؛ نه، اقتصاد را نباید شرطی کرد نسبت به کارهای دیگران.
برخورددولت با عوامل مخرّبِ بخش های گوناگون اقتصاد
بیانات در دیدار مسئولان نظام 1398/02/24
یکی از چیزهایی که خیلی لازم است، این است که دولت با عوامل مخرّبِ بخش های گوناگون اقتصاد باید برخورد کند و همه باید در این برخورد پشتیبان دولت باشند. خب امروز قاچاق هست، احتکار هست، دلّالی‌های بسیار مضر هست –گزارش هایی در مورد خریدهای خیانت‌کارانه نسبت به گندم، نسبت به گوشت، ارزاق عمومی و امثال اینها می رسد که اینها با مسئولین هم مطرح شده- اینها خیانت است و با اینها باید برخورد بشود. فلان جنس را وارد کرده‌اند، در انبار نگه داشته‌اند؛ این احتکار است و بایستی با این برخورد بشود. خب بله، وقتی که شما برخورد کردید، سر و صدا درست می شود؛ یک عدّه‌ای جنجال می کنند، هیاهو می کنند؛ همه باید پشت سر دولت قرار بگیرند، کمک کنند تا تعزیرات دولتی بتواند به معنای واقعی کلمه کار کند.
چند کار اساسی را من یادداشت کرده‌ام که اینها باید مورد توجّه باشد. همه‌ی مسئولین [هم] بحمدالله اینجا تشریف دارید؛ هم نمایندگان مجلس هستید، هم مسئولین رتبه‌ی بالای دولت حضور دارید، [هم] مسئولین قوّهی قضائیّه هستید؛ این کارها مربوط به شماها است. این چند کار اساسی است که اگر همه‌ی ما اینها را به عنوان یک تفکّر عام قبول بکنیم، آن وقت به همدیگر کمک می کنیم، هم‌افزایی می کنیم.
«رونق تولید» کلید حلّ بسیاری از مشکلات اقتصادی
بیانات در دیدار مسئولان نظام 1398/02/24
یک کار اساسی، مسئله‌ی برداشتن موانع تولید است. این «رونق تولید» که ما امسال به عنوان شعار مطرح کردیم، کلید حلّ بسیاری از مشکلات اقتصادی ما است؛ تولید این جوری است. اگر واقعاً ما بتوانیم تولید را رونق بدهیم، اگر بتوانیم موانع تولید را که خیلی هم زیاد است در کشور، از سر راه تولید برداریم -که این کار با عزم جهادی ممکن است، با به‌کارگیری جوان های متخصّص ممکن است- بسیاری از مشکلات [مانند] مسئله‌ی اشتغال حل می شود، مسئله‌ی تورّم حل می شود، مسئله‌ی رفاه مردمی حل می شود، [مسئله‌ی] درآمدهای مردم حل می شود، صادرات رونق می گیرد. تولید، مادرِ عمده‌ترین مسائل اقتصادی کشور است؛ و به نظر ما می شود. هر جایی که ما به جوان هایمان اتّکاء کردیم، اعتماد کردیم، به آنها امکانات دادیم، حدّاقل امکانات را هم [دادیم] -غالباً جوان ها این جوری هستند [که با] حدّاقل امکانات [کار می کنند]- پیش رفتیم. نمونه‌هایش را همین چندساله ملاحظه کردید. یک نمونه در این تولیدات نظامی ما است. خب، واقعاً این مسئله‌ی تولیدات نظامی که دشمن هم روی آن خیلی حسّاس است، خیلی چیز مهمّی است. این موشک های دقیق نقطه‌زن -چه موشک های بالستیک، چه موشک های کُروز- که از فاصله‌ی مثلاً ۱۵۰۰ کیلومتر، ۲۰۰۰ کیلومتر پرتاب می شوند، و با پنج متر، شش متر این ور آن ور هدف را می زند، خیلی چیز مهمّی است. این هم که می‌بینید جنجال می کنند روی [مسئله‌ی] موشک و مانند اینها، به خاطر همین پیشرفت ها است. اینها را چه کسی کرده؟ همین جوان ها کرده‌اند. جوان های مؤمن و پُرانگیزه کار می کنند، خسته نمی شوند از کار کردن.
اصل خصوصی‌سازی، نیاز مبرم اقتصاد کشور
بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان 1398/03/01
یک مطلبِ دیگر اینکه یکی از دوستان گفتند «جلوی خصوصی‌سازی گرفته بشود». البتّه خطاهای بزرگی در زمینه‌ی خصوصی‌سازی انجام گرفته که این برادرمان هم به این خطاها اشاره کردند و بنده هم مکرّر تذکّراتی داده‌ام که بعضی جاها اصلاح شده، بعضی جاها جلوی یک کاری گرفته شده. اشکالاتی در کار خصوصی‌سازی هست منتها اصل خصوصی‌سازی، نیاز مبرم اقتصاد کشور ما است؛ این جزو همان مواردی است که ساختار را -که اوّل وجود نداشت- تکمیل می کند. ما از اصل مربوطه در قانون اساسی استفاده‌ای کردیم، آن استفاده را اعلام کردیم، همه‌ی صاحب‌نظرها از همه جهت تأیید کردند، گفتند چیز خوبی است و واقعاً هم چیز خوبی است، جلویش را نباید گرفت، منتها در عمل، مثل خیلی از کارهای دیگر اشکالاتی وجود دارد و خطاهایی انجام گرفته، بی‌توجّهی‌هایی شده؛ شاید در این زمینه لغزش هایی صورت گرفته، باید جلوی لغزشها را گرفت. آنچه وظیفه‌ی ما است، این است که جلوی لغزشها را بگیریم.
علاج بخش اقتصادی در نگاه به توانایی‌های داخلی
بیانات در دیدار مجمع عالی فرماندهان سپاه 1398/7/10
ما در زمینه‌ی دشمنی‌هایی که در بخش اقتصاد با کشور می شود، علاج را در نگاه به توانایی‌های داخلی جستجو کرده‌ایم و یافته‌ایم؛ علاج این است. امکانات داخلی ما خیلی خوب است. همین حالا هم شما ملاحظه می کنید، قبلاً بعضی‌ها پیش‌بینی می کردند که سال ۹۸ چنین و چنان خواهد شد؛ حالا خود مسئولین کشور در مورد سال ۹۸ اشاره می کنند که مثلاً یک مقداری رشد اقتصادی به صورت نسبی افزایش پیدا کرده. البتّه وضع مردم سخت است، معیشت‌ها دشوار است، امّا اگر چنانچه حرکت را، حرکت قوی و منطقی و پیگیر و مجاهدانه انجام بدهند، قطعاً در وضع زندگی مردم و معیشت مردم بمرور و بتدریج اثر خواهد گذاشت.
رشد اقتصادی انقطاع بودجه ی کشور از نفت
بیانات در دیدار مجمع عالی فرماندهان سپاه 1398/7/10
یک نکته‌ی مهم این است که [این] تحریم -که عمدتاً تحریم فروش نفت [است] و این فشار حدّاکثری هم بیشتر معطوف به مسئله‌ی نفت است- بلاشک یک مشکلی است برای کشور، منتها مشکل کوتاهمدّت است؛ از این مشکل کوتاهمدّت یک سود بلندمدّت به دست میآید و آن، انقطاع از نفت است. چند روز قبل مسئولین دولتی اعلام کردند و گفتند که ما از فلان تاریخ -ظاهراً یک تاریخی را هم ذکر کردند- بودجه را از نفت منقطع می کنیم؛ این بسیار خبر خوبی است، این خیلی دستاورد بزرگی است. خب ما اگر نفتمان را همین طور مدام بفروشیم و در مقابلش دلار بگیریم و بیاوریم، هیچ وقت به فکر نمی‌افتیم که بودجه‌ی کشور را، مخارج کشور را، هزینه‌های جاری کشور را از نفت جدا کنیم؛ هیچ وقت به فکر این نمی‌افتیم. وقتی جلوی فروش نفت گرفته می شود، وقتی این درآمد مفت از دولت گرفته می شود، آن وقت به فکر می‌افتیم که یک کار اساسی بکنیم. خیلی از کشورها الان رشد اقتصادی‌شان بهتر از ما است، وضع اقتصادی‌شان بهتر از ما است، یک قطره نفت هم، نه دارند و نه می فروشند؛ [پس] می شود. امکانات کشور ما از بعضی از آن کشورهایی که اشاره کردم بهتر است، از بعضی‌ها خیلی بهتر است؛ بنابراین می توانیم. بنابراین این فشاری که از لحاظ تاکتیکی بر ما وارد می شود، از لحاظ راهبردی به نفع ما است، به ما کمک می کند.
استفاده از ظرفیت های کشور
بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان 1398/8/12
به انتظار دیگران و خارجی‌ها نمی شود ماند برای رفع مشکلات کشور، بلکه این انتظار ضربه می زند به پیشرفت اقتصادی کشور. یک مدّتی منتظر بمانیم به خاطر برجام؛ یک مدّتی منتظر بمانیم به خاطر اینکه ببینیم آیا رئیس جمهور آمریکا آن مهلت سه ماه سه ماه را که در قراردادِ برجام متأسفانه گذاشتند -وِیوِر- تمدید می کند یا نه؛ [یعنی] وِیورِ رئیس جمهور آمریکا تمدید می شود یا نمی شود؛ یک مدّتی معطّل بمانیم برای اینکه ببینیم برنامه‌ی فرانسوی‌ها و رئیس جمهور فرانسه [چه می شود]، خب همه‌اش شد انتظار؛ در حال وجود انتظار، سرمایه‌گذار اقتصادی سرمایه‌گذاری نمی کند، تکلیفش معلوم نیست، فعّال اقتصادی تکلیفش معلوم نیست، خود این انتظار کشور را به رکود و عقب‌ماندگی می کشانَد. چقدر انتظار بکشیم؟ رها کنید؛ حالا من نمی گویم رابطه‌ها را قطع کنید، نه؛ رابطه‌ها هم باشد، [اگر] کسی می تواند کاری بکند، بکند، منتها دل نبندید به آنها، دل ببندید به داخل، در داخل، ظرفیّت ها خیلی زیاد است. آقا! استاندار یک استان همین چندی پیش به بنده گفت که من در طول چند ماه توانستم در این استان ۹۰ هزار میلیارد تومان قرارداد ببندم. می دانید ۹۰ هزار میلیارد تومان یعنی چه؟ یعنی یک‌چهارم بودجه‌ی کلّ کشور؛ یک استاندار این را می گوید؛ خب ظرفیّت های ما اینها است. حالا اگر از این ۹۰ هزار میلیارد، فرض بفرمایید نصفش هم تحقّق پیدا نکند، دو سومش هم تحقّق پیدا نکند، ۳۰ هزار میلیارد تومان مگر کم است؟ این مال یک استان است. خب دنبال کنید، تحقیق کنید، پیگیری کنید، ظرفیّت های کشور اینها است، از این ظرفیّت ها باید استفاده کرد.
راه رونق تولید جلوگیری از واردات کالاهای تولید
بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان 1398/8/12
خب رونق تولید؛ یکی از راه‌های رونق تولید جلوگیری از واردات کالاهای تولید داخل است. چرا جلوگیری نمی کنند؟ من سؤال جدّی دارم از مسئولین محترم؛ نگذارید. کسانی هستند که با واردات تنفّس می کنند، حیاتشان، ثروت بادآورده‌شان، امکاناتشان بستگی دارد به واردات؛ [لذا] نمی گذارند جلوی واردات زائد و بی‌رویه گرفته بشود؛ اینها مقّدمه اند یا آن جوان بیکار مقدّم است؟ جوان بیکار کشور با واردات بی‌رویّه که تولید داخلی را به شکست می کشانَد، بیکار می مانَد. علاج قطعی همین است که ما بتوانیم این برنامه‌های درست و این سیاست هایی را که ابلاغ شده است، به مسئولین محترم -چه به دولت، چه به مجلس- برنامه‌ریزی کنیم و عملیّاتی کنیم
و تحقّق ببخشیم؛ این راه برون‌رفت کشور از مشکلات است.
من به شما عرض بکنم در آخر صحبت، ظرفیّت های ما زیاد است، ظرفیّت های کشور خیلی زیاد است، ما به حول و قوّهی الهی، به کوری چشم آنهایی که نمی توانند ببینند، از همه‌ی مشکلات بیرون خواهیم رفت. خدا شماها را برای کشور نگه دارد، خدا انشاءالله شماها را حفظ کند، خدا انشاءالله به همه‌ِی مسئولین دلسوز کشور توفیق بدهد تا بتوانند وظایفشان را به بهترین وجهی انجام بدهند.
کار اساسی؛ مصون‌سازی اقتصاد کشور از آسیب دیدن از تحریم ها
بیانات در دیدار جمعی از تولیدکنندگان، کارآفرینان و فعالان اقتصادی 1398/8/28
جنگ اقتصادی در دنیا به شکل های مختلفی وجود دارد. آن کسانی که دستشان در کار مسائل اقتصاد بین‌المللی است، به روشنی می‌بینند که کشورها و قدرت ها، و همه‌ی دنیا با هم سرِ مسئله‌ی اقتصادی جنگ دارند؛ حالا مثلاً در این دوره‌ی ریاست جمهوریِ آمریکا این جنگ و دعوا ظهور و بُروز پیدا کرده؛ با چین یک جور، با کره‌ی جنوبی یک جور، با اروپا یک جور، با دیگران یک جور، امّا این جور نبوده که در زمان غیر او این نباشد؛ چرا، به انواع مختلف؛ منتها این جنگ یک جاهایی جنبه‌ی وحشیانه و کینه‌ورزانه می گیرد؛ مثل جنگی که با ما در زمینه‌ی اقتصاد دارد می شود، که این تحریم ها دیگر جنبه‌ی کینه‌ورزانه و جنایت‌آلود به خودش گرفته؛ البتّه تحریم از اوّل انقلاب بود، [مّا] در این ده سال اخیر طبعاً شدّت بیشتری پیدا کرده؛ و این تحریم فعلاً خواهد بود؛ اینکه کسی امید ببندد به اینکه حالا یک سال دیگر، دو سال دیگر این تحریم تمام می شود، خیال باطل است، این را من به شما عرض بکنم. با آشنایی‌ای که با مسائل این جبهه ما داریم، آنچه بنده می فهمم، این تحریم حالاحالاها هست، باید باشد و خواهد بود. ما برای نجات اقتصاد کشور، چشممان را، امیدمان را نبندیم به اینکه حالا کِی بشود این تحریم برداشته بشود یا این شخص نباشد یا آن جمع نباشد یا این کشور چنین بکند، نه؛ اینها تأثیری ندارد، این تحریم هست. حالا البتّه یک زرنگی‌هایی بعضی می کنند، تحریم را دُور می زنند، خیلی هم خوب است، عیبی ندارد، دستشان درد نکند امّا کار اساسی مصون‌سازی اقتصاد کشور از آسیب دیدن از تحریم است؛ کار اساسی این است. دُور زدن تحریم یک تاکتیک است، مصون‌سازی کشور در مقابل تحریم، یک راهبرد است، باید این کار را کرد، باید کاری کرد که ما در مقابل تحریم آسیب‌پذیر نباشیم. الان این جور نیست، الان اقتصاد ما متّکی به نفت است؛ حالا خوشبختانه با تحریم نفت، یک خرده کمتر شده، ترکیب تراز بازرگانی فرق کرده امّا علی‌الاصول اقتصاد ما متّکی به نفت است. خب نفت یک چیز آسیب‌پذیر است؛ وقتی که ما برای بودجه‌ی دولت -نه فقط بودجه‌های عمرانی و سازندگی کشور، حتّی برای بودجه‌ی جاری‌مان- می خواهیم از پول نفت استفاده کنیم، همین وضع پیش میآید، ما آسیب‌پذیر می شویم، ما این را باید علاج کنیم.
خارج کردن اقتصاد کشور از شرطی شدن
بیانات در دیدار جمعی از تولیدکنندگان، کارآفرینان و فعالان اقتصادی 1398/8/28
یکی از برکاتی که بر این معنا مترتّب می شود، یعنی اینکه ما به سمت تحرّک داخلی برویم، این است که اقتصاد کشور از شرطی‌شدن خارج می شود؛ یکی از بدترین مشکلات در کشور همین است که ما اقتصاد را شرطی کنیم. متأسّفانه اقتصاد ما در این چند سال اخیر شرطی است؛ «ببینیم چه می شود؛ شش ماه دیگر چه می شود؛ برجام چه می شود» و مانند اینها. حالا هم بعضی سعی می کنند باز دوباره اقتصاد را شرطی کنند؛ «ببینیم ابتکار رئیس‌جمهور فرانسه چه می شود؛ فلان ابتکار چه می شود»؛ اینها را باید بگذارند کنار. کاری می خواهند بکنند، بکنند؛ کاری را که ممنوع نیست و عبور از خطوط قرمز نیست، انجام بدهند، امّا اقتصاد را متوقّف به آن نکنند، افکار عمومی را به او متوجّه نکنند. افکار عمومی بداند: «کهن جامه‌ی خویش پیراستن به از جامه‌ی عاریت خواستن» خودمان بایستی به کار خودمان برسیم.
بی اثر کردن تحریم ها با استفاده از ظرفیّت و توان داخلی
بیانات در دیدار جمعی از تولیدکنندگان، کارآفرینان و فعالان اقتصادی 1398/8/28
در داخل، ظرفیّت ها خیلی بالا است، خیلی بالا است. شما بهتر از من می دانید، من هم البتّه بی‌اطّلاع نیستم امّا شماها خودتان که در بخش های مختلف تولیدی دارید کار می کنید، خوب می دانید که ظرفیّت های کشور چقدر بالا است. همین آقایان و این خانمی که اینجا صحبت کردند، در واقع تبیین کردند بخشی از ظرفیّت های کشور را در آن رشته‌ای که خودشان در آن رشته دارند کار می کنند. گله‌ها و دغدغه‌ها که گفته شد، معنایش این است که در این بخش، ظرفیّت های استفاده‌نشده‌ای وجود دارد که با این موانع نمی توانیم از آنها استفاده کنیم، موانع را برداریم تا بشود استفاده کرد. پس ببینید، همه‌ی حرف در این جلسه‌ی امشبِ ما این است که ظرفیّت های کشور بی‌نهایت است، فراوان است، از بخشی از آنها استفاده شده و بحمدالله اثربخشی داشته، از بسیاری هم استفاده نشده؛ اگر بتوانیم از آن ظرفیّت ها استفاده کنیم [اقتصاد مصون می شود]؛ که انشاءالله به برکت این تحریم، استفاده خواهیم کرد؛ این تحریم از این جهت می تواند -یکی از دوستان هم اینجا گفتند؛ حرف درستی است- به جای تهدید برای ما، تبدیل بشود به فرصت.
ضمناً به این هم توجّه کنیم، ما ملّت ایران، ما فعّالان اقتصادی، ما اندیشمندان مجموعه‌ی کارهای کشور، اگر توانستیم با تکیه‌ی بر توان داخلی، تحریم را بی‌اثر بکنیم، آن عامل تحریم‌کننده هم از تحریم دست برمی دارد؛ یعنی او هم وقتی فهمید تحریم فایده‌ای ندارد، از تحریم دست برمی دارد، چون آنها هم دارند متضرّر می شوند. الان اروپایی‌ها و دیگران، از تحریم ما متضرّرند ولی خب روابط پیچیده و در هم تنیده‌ی اقتصادیِ بین‌المللی به آنها اجازه نمی دهد کارهایی را بکنند؛ وقتی او دید تحریم بی‌اثر است، او هم از تحریم دست برمی دارد. البتّه وقتی او از تحریم دست برداشت، ما نباید سیاست تکیه به داخل را باز عوض کنیم. بعضی منتظرند که راه، آن طرف باز بشود، باز سرِ ماشین را کج کنند به آن سمت؛ این غلط است. ما باید اطرافِ سیاست های تکیه به داخل را آن چنان محکم
و استوار نگه داریم که ولو حالا به فرض که تحریم ها هم برداشته شد -خیلی خب، امکانات بیشتری در اختیار ما قرار خواهد گرفت؛ از مسئله‌ی صادرات و امکانات گوناگون و مانند اینها استفاده کنیم- امّا به آن حرکتِ تکیه‌ی به داخل، ضربه زده نشود.
فعّالان اقتصادی مخاطب سیاست های اصل ۴۴
بیانات در دیدار جمعی از تولیدکنندگان، کارآفرینان و فعالان اقتصادی 1398/8/28
در مورد فعّالان اقتصادی که شماها باشید، یک کلمه فقط عرض می کنم که مخاطب سیاست های اصل ۴۴ شما هستید؛ اصلاً مخاطب این مسئله‌ی اصل ۴۴ و آن چهارچوب کذائی آن که ما این را آمدیم با نگاه قانونی، با نگاه حکمت‌آمیز باز کردیم و سیاست های اصل ۴۴ را بیان کردیم برای مردم، تبیین کردیم برای مردم، شما هستید. البتّه آن روزی که این سیاست ها ابلاغ شد، همه تأیید کردند؛ یعنی من آن روز یادم نمی‌آید که حتّی یک نفر از کسانی که جزو منتقدین اقتصادی‌اند، صاحب‌نظران اقتصادی‌اند، اعتراض کرده باشند؛ همه تأیید کردند، همه گفتند کار درستی است و همین هم هست، درست بود، مسئولین دولتی هم همین جور. البتّه درست عمل نشده؛ اینکه به بهانه‌ی اصل ۴۴، فلان کارخانه را بدهند به یک آدم سوءاستفاده‌چی که کارخانه را برچیند و برج بسازد، تقویت بخش خصوصی نیست؛ و همین هم چقدر فضا را خراب کرد. در بین فعّالان اقتصادی و آن کسانی که شرکت های دولتی به اینها داده شده، شاید یک درصد هم آن جور کاری نکردند، بقیّه سالم عمل کردند، امّا همان یک درصد وقتی گفته شد، تکرار شد، دنبال شد، موجب این شد که یک بدبینی‌ای به وجود بیاید که «چرا این جوری است». من به شما عرض بکنم مخاطب شما هستید؛ سیاست های اصل ۴۴ برای شما که فعّال اقتصادی هستید، هم حق ایجاد می کند، هم تکلیف ایجاد می کند؛ مسئولیّت دارید؛ بروید قضیّه را دنبال کنید.
البتّه این را هم بگویم: بنده اعتقاد زیادی به تعاونی‌ها دارم. اینکه رئیس محترم تعاونی بیان کردند، کاملاً مورد قبول و تصدیق من است. تعاونی‌ها بسیار پدیده‌ی مطلوبی هستند برای اقتصاد ما؛ سرمایه‌های خُرد را جمع می کنند، تک‌تکِ افراد را توانمند می کنند، اشتغالِ فراوان ایجاد می کنند؛ بعد اگر بشود این تعاونی‌ها را شبکه‌سازی کرد، در یک شبکه‌ای جمع کرد، یک مجموعه‌های عظیمی به وجود میآید. خیلی برکات دارد؛ این تعاونی‌ها را باید دنبال کنند. وزیر محترم هم اینجا است؛ حتماً با جدّیّت مسئله‌ی تعاونی‌ها را دنبال کنید و این مشکلاتی را که ذکر کردند در مورد تعاونی‌ها، برطرف کنید.
در مورد عموم مردم، توصیه‌ی من به مردم مکرّراً گفته شده. عرض من این است به مردم عزیزمان که از کالای ساخت داخل حتماً استفاده کنند و آن کسانی که می توانند، در سرمایه‌گذاری‌های مولّد حتماً شرکت کنند، از جمله در همین تعاونی‌ها یا یک جاهایی در بورس.
پرهیز نهادهای عمومی از رقابت با بخش خصوصی
بیانات در دیدار جمعی از تولیدکنندگان، کارآفرینان و فعالان اقتصادی 1398/8/28
توصیه‌ی مؤکّد بنده به نهادهای عمومی غیر دولتی این است که در کارهای اقتصادی مطلقاً رقیب بخشِ خصوصی نشوند. این، آن حرفی است که ما به همه‌ی نهادهای عمومی غیر دولتی گفتیم و می گوییم. در جاهایی که بخش خصوصی، یا توان لازم و امکانات را ندارد، یا رغبتی ندارد، وارد بشوند؛ اگر چنانچه بعد از مدّتی بخش خصوصی وارد آنجا شد، اینها از آنجا هم به یک نقطه‌ی دوردست‌تر
و سخت‌تری مهاجرت کنند و بروند آنجا کار کنند، سرمایه‌گذاری کنند؛ و جداً از رقابت با بخش خصوصی پرهیز کنند.
سیاست های اصل ۴۴ مسئله‌ی جایگزینیِ بخشِ خصوصی به جای بخش دولتی نیست
بیانات در دیدار جمعی از تولیدکنندگان، کارآفرینان و فعالان اقتصادی 1398/8/28
مسئله‌ی سیاست های اصل ۴۴ را هم که عرض کردیم، مجدّداً تأکید می کنیم که سیاست های اصل ۴۴ مسئله‌ی جایگزینیِ بخشِ خصوصی به جای بخش دولتی نبود؛ بخش خصوصی شأنی دارد، بخش دولتی هم شأنی دارد؛ اینها باید به هم کمک کنند، مزاحم هم نباید باشند. ما گفتیم «بخش دولتی مزاحم بخش خصوصی نباشد»؛ یعنی چه؟ یعنی آن کاری را که سرمایه‌ی بخش خصوصی می تواند انجام بدهد، بخش دولتی وارد آن نشود؛ اگر هم هست، بکشد کنار، بگذارد در اختیار بخش خصوصی؛ اینها بشوند مکمّل هم. امّا معنایش این نیست که بخش دولتی بکلّی از فعّالیّت های اقتصادی کنار می رود؛ نه، یک کارهایی هست که جز بخش دولتی یا بخش های عمومیِ غیر دولتی، کس دیگری نمی تواند انجام بدهد؛ باید وارد بشوند آنها را انجام بدهند، همان طور که عرض کردیم.
بخش خصوصی و تعاونی باید حتماً توسعه پیدا کند. در بخش نفت و گاز، بخش خصوصی و تعاونی می توانند حضور همه‌جانبه داشته باشند. یک قانونی اخیراً در این زمینه تصویب شده -در زمینه‌ی صنایعِ پایین‌دستیِ نفت و گاز- این قانون باید اجرائی بشود. بعضی از قوانین تصویب می شود در مجلس، اجرائی نمی شود؛ یعنی آئین‌نامه‌های لازم تهیّه نمی شود، همین طور می ماند. باید سریعاً این کار انجام بگیرد؛ باید دنبال بکنند که این کار انجام بگیرد و افزایش ظرفیّت تولید نفت و گاز، ایجاد ذخایر استراتژیک نفت و گاز، اینها چیزهایی است که لازم است و در سیاست های اقتصاد مقاومتی هم اینها را گفته‌ایم.
اینجا من یادداشت کرده‌ام: زنجیره‌های تخصّصی را با برنامه‌ی عملیّاتی و نقشه‌ی راه تشکیل بدهید، دنبال کنید؛ یعنی از تولید علم، فنّاوری، طرّاحی و مهندسی تا ساخت تجهیزات، تا ماشین‌آلات، تا تأمین موادّ اوّلیّه، تا تولید محصول، بازاریابی، توزیع، اینها همه کارهایی است که بر عهده‌ی شما است که باید انشاءالله انجام بدهید.
|