سراج اندیشه

تدبير ش 01
6/1- چشم انداز بيست ساله محور همه تلاش ها و برنامه ها
شروع سند چشم انداز بيست ساله يى ... كه نظام براى آينده ى خود پيش بينى كرده است ... برنامه هاى پنج ساله... و بودجه... بر اساس چشم انداز بيست ساله تنظيم خواهد شد ... تلاش مسؤولان در اين رويكرد قرار خواهد گرفت. 1/1/84
13/1- تلاش معطوف به نياز ها و آرمانها
بايد مسابقه ى در خدمت و مسابقه ى دركار و تلاش، به جاى مسابقه ى در تخريب، سوءظن، هتاكى و يأس آفرينى وجود داشته باشد. عده يى براى تلاش و وظيفه ى خود ... توجه به نيازها و آرمانها را ملاك عمل قرار نمى دهند. 1/1/84
تدبير ش 04
4/4- نياز سنجي درست و تلاش در تامين آن
مردم تشنه ى عدالتند، تشنه ى حقيقتند، دشمن فسادند... ما وظيفه داريم در اين زمينه ها كار كنيم. مسئولان ... بايد آنچه را كه مورد نياز اين ملت هست، بفهمند و درك كنند و آن را انجام بدهند. 7/4/84
تدبير ش 05
16/5- چگونگي دستيابي به هدف
با برنامه ريزى ... با تلاش، با توكل به خدا، با تكيه ى به مردم، با استفاده از نيروهاى بانشاطى كه در جامعه ى جوان ما بحمداللَّه فراوانند، مى توان به اين هدفها دست يافت. 12/5/84
20/5- تسريع در انجام وظايف بدوراز شتابزدگي و سرهم بندي
ما از تأخير انداختن كارها - كه مثلاً يك كار پنج ساله را ظرف دوازده سال انجام دهند - هميشه گله كرده ايم. اگر بتوانند كار پنج ساله را در پنج سال انجام دهند، ما ممنونيم. كار پنج ساله را اگر توانستند در چهار سال انجام دهند، بيشتر ممنونيم. اما اگر بخواهيم كار پنج ساله يا چهار ساله را با سرهم بندى و عجله و شتابزدگى در مدت كوتاهى انجام دهيم، نه؛ اين طور كارى را مردم نمى پسندند؛ بنده هم دنبال چنين چيزى نيستم. البته مسؤولان محترممان هم قطعاً نمى خواهند اين طور عمل كنند. بنابراين امروز بحمداللَّه افق روشنى جلوى چشم مردم وجود دارد. 28/5/84
تدبير ش 06
3/6- در فكرآرمانخواه در كار عملگرا
شما بايد در برنامه ريزيها و در فكر آرمانخواه باشيد ودر ميدان ، عملگرا باشيد. عملگرائي و آرمانگرائي نبايد نقطه مقابل هم تلقي بشود. از آرمانها كوتاه نياييد .آرمانها آن نگاه بلند شما به آفاق دور دست است ، امّا اين نگاه هم نبايد موجب شود از پيش پاي خودتان غافل شويد. 2/6/84
35/6- اديبات و هنر واقعي ، سازو كار خود را مي خواهد
بنيانگذار بناى حفظ حوادث با ادبيات و هنر، زينب كبرى (سلام اللَّه عليها) است. سنت الهى اين است كه اين گونه حوادث در تاريخ ماندگار شود؛ اما همه ى سنتهاى الهى عملكردش از طريق ساز و كارهاى معينى است. ساز و كار بقاى اين حقايق در تاريخ اين است كه اصحاب سِرّ، اصحاب درد، رازدانان و كسانى كه از اين دقايق مطلع شدند، اين را در اختيار ديگران بگذارند. بنابراين خاطره گويى و تدوين و پخش خاطرات را بايد در جايگاه حقيقى خودش نشاند، كه جايگاه بسيار بالا و والايى است و بسيار مهم است. بيان هنرى هم شرط اصلى است، مثل تير بُرنده و تيغ تيزى، خواهى نخواهى اين بيان كار خودش را مى كند. تأثير هنر به خواست كسى كه مخاطب هنر است، وابستگى ندارد. او بخواهد يا نخواهد، اين اثر را خواهد گذاشت. ادبيات و هنر مقاومت و آنچه مربوط به دوره ى خاص دفاع كشور و ملت ماست، حقيقتاً از برجسته ترين و مهمترين كارهاست. 31/6/84
تدبير ش 1
29/7- در تنظيم گزارش كار و ارائه آمار، مبالغه نكنيد
كارهايى را كه انجام داده ايد ، بزرگنمايى نكنيد. گاهى انسان كارى را انجام مى دهد، بعد در ستايش آن كار خيلى مبالغه مى كند؛ چندين برابرِ آنچه حقيقت كار است (نشان مي دهد )... بزرگنمائي نور حق را از بين مي برد. 17/7/84
38/7- در تحليل و آسيب شناسي ، بيش ازمديران از كارشناسان و صاحب نظران استفاده شود
بهتر است ... بيش از آنچه مسؤولان بخشهاى دانشگاهى صحبت مى كنند، اساتيد صحبت كنند؛ چون وقتى مسؤولان صحبت مى كنند يا مطالبى را به صورت مطالبه بيان مى كنند، در حقيقت خود آنها بايد پاسخگوى آن مطالب باشند و بايد از آنها مطالبه شود ... ليكن استاد دانشگاه وقتى مى آيد بحثى را مطرح مى كند، بحث مديريتى نيست؛ بحثى است كه هم براى پيشرفت علم، هم براى مديرى كه اداره ى دانشگاه به عهده ى اوست، هم براى مسؤولان دولتى ... مفيد خواهد بود. بنابراين بهتر اين است كه بيشتر، اساتيد صحبت كنند تا مديران. 21/7/84
39/7- مهمترين زير ساخت ، زيرساخت انساني است
اعتقاد راسخ بر اين است كه پيشرفت علمى و رشد علمى در رأس همه ى كارهاى اساسى براى پيشرفت كشور باشد. يعنى مهمترين زيرساخت كشور، زيرساخت انسانى است به وسيله ى علم. ما بايد خود را از فقر علمى نجات دهيم؛ اين مسأله ى اول و اساسى ماست. تجربه ى بيست و چند سال گذشته بارها و بارها اين را به ما نشان داده و براى ما اثبات كرده است. 21/7/84
تدبير ش 2
12/8- مديران با واقعگرائي، همه موجبات و ظرفيت هاي اقتدار ملي را بكار بگيرند
از توانايى ها و ظرفيت هاى موجود هم نبايد غفلت كنيم. يكى از پايه هاى اقتدار ملى اين است كه مسؤولان .... اعتقاد داشته باشند مى توانند اين راهها را طى كنند و اين كارها را انجام دهند؛ خود را عاجز، بى دست و پا و در محيط بن بست احساس نكنند ... اين از جمله ى وظايف ماست ... موجبات اقتدار ملي جزو كارهائي است كه مربوط به حكومت است و دستگاه هاي حكومتي بايد انجام دهند. البته توهم قدرت هم نداشته باشيم. آنچه را كه نمى توانيم، با تخيل و توهم و خيال پردازى براى خودمان فرض نكنيم؛ غفلت از قدرت واقعى و حقيقى خودمان نداشته باشيم. 8 /8/84
21/8- براي ترويج ارزش ها و فضائل به قهرمانان و نخبگان آن عرصه ارج بنهيد
عروج و صعود به قله هاى بزرگ از سوى نخبگان، افراد متوسط را به دامنه ها مى كشاند. من بارها اين را گفته ام ، و لذا احترام به قهرمان، شخص پرستى نيست، تشويق انسان هاست براى حركت به اين سمت ، كه فوايدى براى كشور دارد. در زمينه هاى معنوى هم همين طور است؛ يعني وقتى ما اراده و عزم يك جوان مسلمان يا يك بانوى مسلمان را تجسم مى دهيم و نشان مى دهيم كه چه عزم راسخى او را به اين عرصه كشانده، اين، تقويت اراده را در سطوح متوسط جامعه زمينه سازى مى كند. 30/8/84
تدبير ش 4
11/10- در تصميم سازي هاي فرهنگي با نخبگان حوزوي و دانشگاهي تعامل داشته باشيد
اطلاع رسانى به هنگام و مستمر باشد؛ به ويژه براى نخبگان دانشگاهى و حوزوى ... بايد اين خبررسانى را كامل كنيد؛ يعنى وقتى براى نخبگان كشور - چه دانشگاهى، چه حوزه يى - معلوم شد كه شورا به چه مسايلى اهتمام دارد، در زمينه ى آن مسايل به فكر مى افتند و احياناً كار مى كنند؛ با شورا همكارى مى كنند و احياناً چيزهايى به ذهن آنها مى آيد كه مى بينند شورا از اينها غافل است. اين نخبگان، آن مسايل را به شما تذكر مى دهند. بنابراين، خبررسانى و اطلاع رسانى، موجب جلب همكارى نخبگان مى شود. علاوه بر اين، نخبگان كشور احساس نكنند كه شما پشت يك ديوارى نشسته ايد و با اينها هيچ ارتباطى نداريد؛ بگذاريد احساس كنند كه آنها هم عضو شورا هستند ... دخيلند. 13/10/84
35/10- براي تدوين مهندسي فرهنگي سرمايه گذاري كنيد
آقايانى كه مؤثرين در فرهنگ هستند ... شماها جايگاه مهندسى فرهنگى را ... كه دو تا شاخه ى اصلى وجود دارد، علوم انسانى و علوم پايه؛ هر كدام به جاى خود. بايد روى اين دو شاخه،-دو شاخه ى اصلى؛ يعنى علوم انسانى و علوم پايه - در كشور، سرمايه گذارى فكرى، علمى، پولى و تبليغى بشود تا اين كه پيش بروند. ... ما، هم براى سرجمع كردن، مدوّن كردن، منظم كردن و نظام مند كردن آنچه كه خودمان داريم، به يك تفكر و تجربه ى علمى احتياج داريم.... ما تلفيق بين علوم انسانى غربى و علوم انسانى اسلامى، اگر به معناى مجذوب شدن، دلباخته شدن، مغلوب شدن و جوّ زده شدن در مقابل آن علوم نباشد، قبول داريم و اشكال ندارد. ببينيد در علوم انسانى، تفكر ايمانى و ميراث عظيم و عميق شما، به شما چه مى گويد. امروز غربى ها يك منطقه ى ممنوعه اى در زمينه ى علوم انسانى به وجود آورده اند؛ در همه ى بخش هاى مختلف؛ از اقتصاد و سياست و جامعه شناسى و روانشناسى بگيريد تا تاريخ و ادبيات و هنر و حتى فلسفه و حتى فلسفه ى دين. يك عده آدم ضعيف النفس هم ... هر چه آنها گفته اند، برايشان مى شود وحى مُنزل؛ اين است كه بد و غلط است. مثلاً چند تا فكر داراى اقتدار علمى، در يك نقطه ى دنيا به يك نتيجه اى رسيده اند، اين معنايش اين نيست كه هر آنچه كه آنها فهميده اند، درست است! شما به مبانى خودتان نگاه كنيد؛ ما تاريخ، فلسفه، فلسفه ى دين، هنر و ادبيات، و بسيارى از علوم انسانى ديگرى كه ديگران حتى آنها را ساخته اند و به صورت يك علم در آورده اند - يعنى يك بناى علمى به آن داده اند - مواد آن در فرهنگ و ميراث علمى، فرهنگى و دينى خود ما وجود دارد. بايد يك بناى اين چنينى و مستقل بسازيم . 29/10/84
32/10- نيازهاي اصولي بشر هيچگاه تغيير نمي كنند
امروز بشر عيناً همان نيازهايى را دارد كه پنج هزار سال پيش، اين نيازها را داشت؛ نيازهاى اصولى بشر، هيچ تفاوتى نكرده است. آن روز هم بشر از نفوذ قدرت هاى ستمگر رنج مى برد؛ امروز هم شما ... اگر دنيا را از نفوذ قدرت هاى ستمگر و ويرانگر نگاه كنيد، خواهيد ديد كه بشر دارد رنج مى برد. آن روز هم نياز بزرگ بشر عدالت بود و برترين رنج او بى عدالتى؛ امروز هم شما نگاه كنيد، دردنيا بزرگترين مشكل بشر، بي عدالتى است...همين محدوديت هايىكه امروز به شكل پنهان اراده ى انسان ها را به زنجير مى كشند، اينها يك روز به صورت آشكار بوده است ... پس نيازهاى بشر تفاوتى نكرده است ... در دنيا گرسنگى هست، تبعيض هست - كم هم نيست؛ بلكه گسترده است، به يك جا هم تعلق ندارد؛ بلكه همه جا هست - زورگويى هست، ولايت نابحق انسان ها بر انسان ها هست؛ همان چيزهايى كه چهار هزار سال پيش، دو هزار سال پيش به شكل هاى ديگرى وجود داشته است. امروز هم بشر گرفتار همين چيزهاست و فقط رنگ ها عوض شده است. 29/10/84
تدبير ش 7
1/3- درس هاي پيامبر(ص) را به برنامه هاي جاري سازمان تبديل كنيد
امروز امت اسلام و ملت ما بيش از هميشه به پيغمبر اعظم خود نيازمند است؛ ... امروز درس پيغمبر اسلام براى امتش و براى همه ى بشريت، درسِ عالم شدن، قوى شدن، درس اخلاق و كرامت، درس رحمت، درس جهاد و عزت، و درس مقاومت است.... در سايه ى اين نام و اين ياد، ملت ما درس هاى پيغمبر را بايد مرور كند و آنها را به درس هاى زندگى و برنامه هاى جارى خود تبديل كند ملت ما به شاگردي مكتب نبوي و درس محمدي (صلي الله عليه و آله) افتخار كند ... ما درس اخلاق پيغمبر، درس عزت پيامبر اعظم، درس علم آموزى و درس رحمت و كرامت و درس وحدتى را كه ايشان به ما داد و درس هاى زندگى ماست، بايد در برنامه ى زندگى خودمان قرار بدهيم. 1/1/85
2/3- اولويت هاو حساسيت كاري را با محك توطئه ها ي دشمن برگزينيد
امريكا مصلحت خودش را در ايران، با سر پا بودن نظام جمهورى اسلامى، در چه وضعيتى مى بيند؟ او، مصلحت خودش را در
- ايجاد اختلاف و از بين بردن اين يكپارچگى اى كه امروز شما در مردم مشاهده مى كنيد
- در متوقف كردن حركت علمى كشور، مى بيند
- مصلحت آنها در متوقف كردن موج خدمت رسانى است ... كه الان به يك گفتمان تبديل شده .... اينها مي خواهند خط خدمت رساني متوقف شود.
- مصلحت آنها در ايجاد ناامنى است و انگيزه هاى ايجاد ناامنى، فراوان است ...
- مصلحت آنها در سرگرم كردن دولت به كشمكش ها و لفاظى هاى سياسى و خط و جناحى است
- مصلحت آنها در نوميد كردن مردم است؛ در گرفتن ايمان مردم به صحت شعارها و صحت اين راه است؛ در بى نشاط كردن مردم است. اينها كارهايى است كه به طور طبيعى روشن است. ما حتّى اگر يك گزارش هم نداشته باشيم، مى دانيم كه مصلحت امريكا و قدرت هاى صهيونيستى و آنهايى كه آن جبهه را در مقابل ما تشكيل مى دهند، در ايجاد اين كارهاست. علاوه بر اين كه گزارش هايى هم داريم كه همين ها را تأييد مى كند و نشان مى دهد كه واقعاً دنبال اين مسائلند.شما ... در مقابل اين مسائل مى خواهيد چه كار كنيد؟ اين، ملاك كار است. اولويت ها و روشتان را با توجه به اين چيزها انتخاب كنيد. 8/12/84
3/3- سياست ها و برنامه ها را در ميدان چالش و مواجهه با استكبار بسنجيد
برادران عزيز! از اولى كه اين انقلاب پيروز شد و اين نظام سر كار آمد، ما در كشورمان با يك چالش پيش بينى شده و متوقعى روبه رو بوده ايم و هستيم و تا مدت ها خواهيم بود. اگر كسى خيال كند كه ما مى توانيم نظام جمهورى اسلامىِ با اين معيارها و با اين مرزهاى تعريف شده را داشته باشيم و در عين حال، قدرت هاى مسلط بر جهان - كه نقطه ى مقابل اين معيارهاى ما هستند - سر جاى خودشان بنشينند و نه به ما تعرضى بكنند، بلكه حتى به ما كمك بكنند، اين انتظار، انتظار كاملاً ناسنجيده اى است؛ اصلاً انتظارش را نبايد داشت ... بديهى است كه وقتى شما بنايتان مواجهه ى با زورگويى است، زورگوهاى عالم با شما سرِ سازش نخواهند داشت؛ و اين، چالش ايجاد مى كند. اين چالش از اول انقلاب بوده، تا الان هم هست، بعد از اين هم تا وقتى كه مأيوس نشده اند، وجود دارد. بايد خودتان و اين كشور را به جايى برسانيد كه مأيوس بشوند. آن وقت هم چالش ها باقى خواهد بود؛ منتها با تأثيرات كمترى. بنابراين، هميشه خودتان را در ميدان چالش و مواجهه ى با افزون طلبان بدانيد و با اين نگاه مسائل خودتان را دنبال كنيد. 8/12/84
تدبير ش22
در همه كارهاي بنياني، انجام كار كارشناسي عميق، دقيق ومتبحرانه را مورد توجه قرار دهيد
در مسئله ي تقويت كارشناسي ... مي خواهم تأكيد كنم بر اينكه كار كارشناسي را حقيقتاً جدي بگيريد؛ بخصوص در كارهاي مبنايي و بنياني، مثــل مسئــله ي ‌برنامه ريزي و بودجه نويسي، يا مسئله ي ... و امثال اينها؛ اينها كارهاي بنياني و ماندگار است؛ يعني بايد بماند. اگر كارِ كارشناسي عميقِ دقيقِ همه جانبه ي متبحرانه اي انجام گرفت، اين كار ماندگار خواهد شد؛ والّا اگر چنانچه گوشه ي كارشناسي اش ساييده بود، زحمات شما به هدر خواهد رفت. اولاً خود شماها ممكن است در آينده به اشتباهاتي كه اتفاق مي افتد، واقف بشويد و بعضي اشتباهات ديگر قابل جبران نيست؛ ديگر اينكه كساني كه بعد از شما مي آيند و آيندگان ... آنها را جدي نخواهند گرفت؛ بر خلافِ آن وقتي كه كار كارشناسي دقيق شده باشد. بالاخره در پايه ها، كوچكترين اشتباه در محاسبه، خطرات بزرگ درست مي كند. 4/6/86
تدبير ش23
دانشجو بايد از افراط و تفريط پرهيز كند، و با روش منطقي و صحيح مسائل را دنبال نمايد
من از اول انقلاب تا حالا، حتي در آن روزهايي هم كه روزهاي بعضي از تحـركات نامتـناسـب بـــود و مـن به دانشگاه تهــران مي آمدم و با جوانــها صحبت مي‌كردم، عقيده و سليقه ام همين بود كه دانشجو بايد از افراط و تفريط پرهيز كــند؛ مــن با افـراط‌ كاري و زياده ‌روي ‌هاي گوناگون در هر جهتي، موافق نيستم. با اعتدال، با روش منطقي و صحيح مسائل را دنبال كنيد و بدانيد كه خواست و پيگيري شما اثر دارد. اين تصور غلط نبادا به ذهن بيايد كه چه فايده دارد؛ نخير، كاملاً فايده دارد. اگر مثلاً شعار عدالت‌خواهي كه حالا يك مسؤولي اين را بر زبان آورده، گفته مي‌شد، بعد هم تمام مي‌شد، كسي در جامعه پرچم عدالت‌خواهي را به دست نمي‌گرفت. مطمئن باشيد يك دولـت عدالـــت‌خـــواه و يــك گـــفتــمان عدالـــت‌خواهي مثل امــروز به وجود نمي آمد. شماها كرديد؛ كار شما جوانها بود؛ به عنوان جنبش عدالت خواهي، به عنوان طرح مسئله ي عدالت خواهي... من مي بينم بعضي از دوستان دانشجو... مي‌شود كه خوب حالا چي كه دائم گفتيم. بله، گفتيد و شد؛ منتها اين انتظار- نسبت به برخي از مسائل مربوط به عدالت و رفع تبعيض و مبارزه ي با فساد، در ذهنشــان سؤالاتــي مطـرح كه همه ي آنچه را كه ما خواستيم، در كوتاه مدت تحقق پيدا كند، عملي نيست؛ در هيچ شرايطي در كوتاه مدت، آرمانهاي بزرگ تحقق پيدا نمي‌كند.آرمانهاي بزرگ احتياج به استمرار عمل دارد. كار را بايستي به صورت پيگير دنبال كرد و از آن مأيوس نشد تا به نتيجه برسد. 17/7/86
لزوم تقويت پايه‌هاي فكري براي پرورش نخبگان سياسي
من حالا نخبه پروري سياسي را توصيه مي‌كنم. من تأييد مي‌كنم كه در بخش‌هاي تبليغات و صدا و سيما، نخبه هاي سياسي و نخبه هاي اجتماعي بايد مطرح بشوند... و اين كار انشاالله بايد بشود ؛ ليكن بخشي از نخبه پروري هم مربوط به شماست؛ يعني در محيط تشكلهاي دانشجويي، نخبه هاي سياسي پرورش پيدا كنند؛ فضا را آماده كنيد. اين ديگر دست دولت و دست محيط خارج از دانشگاه نيست؛ دست خود شماست. از فكر، از ذهن استفاده كنيد، ببينيد چگونه مي‌توانيد محيط بحث و استدلال و ورزيابي فكري و تقويت روحيه و تقويت اميد و محكم كردن پايه هاي فكر سياسي را در اين طبقه ي جديدي كه بعد از شما مي آيند، برنامه ريزي كنيد كه خاطر جمع باشيم كه مجموعه ي دانشجويي در دوره ي بعــد و همچنان در جهت هميــن هدفهاي بلند و آرمانهاي خوب پيش خواهد رفت. البته مراقب زاويه ها بايد بود؛ كج رويها را بايستي ديد و شناخت. 17/7/86
تدبير ش28-29-30
اهميت وجدان كار و اتقان كار بايستي مورد تأكيد قرار بگيرد
مشكلات‌جامعه‌ي‌كارگري-مسئله ي بيمه شان،... مسكنشان،... ارتباطاتشان با كارفرما، وظايف كارفرما در مقابل آنها، وظايف آنها در مقابل محيط كار - بايستي به طور دايم دنبال شود و اهميت وجدان كار و اتقان كار بايستي مورد تأكيد قرار بگيرد. ايـن راه، راه روشــني اســت؛ اين هدف، هدف مشخصي است. 4/2/87
تدبير ش 33
مطلقاً نگذاريد در قضيه هدفمند كردن يارانه‌ها شتابزدگي بوجود آيد
مسئله ي طرح تحول هم كه اخيراً دولت مطرح كرده، اين هم از همان كارهاي بزرگ و از همان كارهايي است كه جرأتِ اقدام به آن كار، خودش باارزش است. خب، همه اين سرفصلها را قبول كرده اند و قبول دارند. همين مسئله ي هدفمند كردن يارانه ها، واقعاً چيز خيلي مهمي است... حتماً هم بايد انجام بگيرد. من توصيه مي‌كنم در اين كار حزم به خرج بدهيد؛ يعني مطلقاً نگذاريد در اين قضيه ي بزرگ، شتابزدگي به وجود بيايد. اين كار، كار مهم و كار بزرگي است؛ اگر ان شاءاللَّه بتوانيد اين را خوب انجام بدهيد، يك قدم بلند براي پيشرفت كشور برداشته ايد؛ البته اگر خوب انجام نگيرد، آن وقت خطرها و ضررهايي هم دارد. يعني مراقبت بكنيد كه هيچ عجله و شتابزدگي نباشد. توقف و ترسيدن از ورود در اين ميدان را به هيچ وجه توصيه نمي‌كنم؛ اما نگاه كردنِ جلوي پا، نگاه كردن به چشم اندازهاي دوردست و تبعاتي كه ممكن است به وجود بيايد و راه جلوگيري از آن تبعات را توصيه مي‌كنم. ديدار با اعضاي هيئت دولت 2/6/87
معنويت و عقلانيت در تحقق عدالت شرط است
بديهي است كه بدون معنويت و بدون عقلانيت، عدالت تحقق پيدا نمي‌كند؛ ... اگر معنويت نشد، عدالت تبديل مي‌شود به ظاهرسازي و رياكاري؛ اگر عقلانيت نشد، عدالت اصلاً تحقق پيدا نمي‌كند و آن چيزي كه انسان تصور مي‌كند عدالت است، مي آيد و جاي عدالت واقعي را مي‌گيريد. بنابراين معنويت و عقلانيت در تحقق عدالت شرط است. اما بدون عدالت، پيشرفت مفهومي ندارد و بدون پيشرفت هم عدالت مفهوم درستي پيدا نمي‌كند؛ بايد هم پيشرفت باشد و هم عدالت. اگر بخواهيد الگو بشويد و اين كشور براي كشورهاي اسلامي الگو بشود، بايستي گفتمان حقيقي و هدف والايي كه همه براي او كار مي‌كنند، اين باشد. ديدار با اعضاي هيئت دولت 2/6/87
قوي و كاملاً جدي سياستهاي اصل 44 را دنبال كنيد
همه اعتراف دارند كه سياستهاي اصل 44 اگر اجرايي بشود، يك تحول در‌پيشرفت كشور‌- در زمينه هاي اقتصادي و به‌تبع او در زمينه هاي ديگر - بوجود مي آيد.... ليكن حالا خوشبختانه قانون هم تصويب شده و در اختيار شماست؛ قوي و كاملاً جدي اين سياستها را دنبال كنيد.
ديدار با اعضاي هيئت دولت 2/6/87
در تصميم‌هاي‌كلان ‌دچارافراط وتفريط نبايد شد
در تصميمهاي كلان (مثلاً طرح تحول اقتصادي)‌... بايــد از افراط و تفريط صرف نظر كرد؛ دچار افراط و تفريط نبايد شد. نبايد از آن طرف انسان اقدام نكند، از ترس اينكه نشود، يا بد بشود؛ اين درست نيست. نبايد هم در اقدام بي محابا عمل كند، به صرف اينكه اين اقدام، اقدام درستي است. هر دو طرف را بايستي مورد ملاحظه قرار داد... با تأني، با تروّي، با ملاحظه جوانب انجام بگيرد... سه قوه در... هم در عمل با هم همكاري كنند، هم در زبان با هم همكاري كنند؛ بويژه در مسائل مهم.‌‌‌‌ ديدار با روساي سه قوه و مسئولان نظام 19/6/87
تدبير ش 34
به نام انديشه پردازي، از اصول انحراف پيدا نشود
يكي از كارها، مشخص كردن اصول است. ما اصولي داريم كه بايد از اين اصول تخطي نشود. يعني به نام فكرپردازي و انديشه پردازي، از اصول انحراف پيدا نشود. اصول، شاخصهاي راه صحيح و صراط مستقيم است. خطاست اگر اصول را به ديواره هايي تشبيه بكنيم كه انسان از وسط اين ديواره ها بايد حركت كند. نه! اصول شاخصند. يك راه مستقيمي وجود دارد، يك صراط مستقيمي هست كه اين، انسان را به هدف مي‌رساند. اين صراط مستقيم را بايد شناخت. بايد كشف كرد. هيچ‌كس در محدوده ي صراط مستقيم زنداني نشده. اجبار به پيمودن صراط مستقيم در هيچ‌كس نيست. اين اصول كسي را اجبار نمي‌كند. الزام‌ نمي‌كند. محدود نمي‌كند. بلكه اين اصول انسان را هدايت مي‌كند و به او مي گويد كه: اگر چنانچه بر طبق اين اصول حركت كردي، به آن نتيجه ي مطلوب خواهي رسيد؛ اگر از اين اصول تخطي كردي، به هدف نخواهي رسيد. ديدار نخبگان ودانشجويان دانشگاه 7/7/87
تدبير ش 35
نگاه به بخشها و اجزاء و ابعاض موجب نشود كه ما غافل بشويم از نگاه به كل
گاهي جزئي نگري و نگاه نكردن مسير مستمرِ از ابتدا تا انتها، انسان را گمراه مي‌كند. حتّي گاهي آدم راه را گم مي‌كند؛ هدف را گم مي‌كند. نمي‌خواهيم بگوييم: جزئي نگر نباشيم. چرا! نگرش به جزئيات، يعني همان برنامه ريزي؛ اين را ما منكر نيستيم. برنامه ريزي، نگاه به فصول مختلف و بخشهاي مختلف، يعني جزئي نگري. مي‌خواهيم بگوييم: اين نگاهِ به بخشها و اجزاء و ابعاض، موجب نشود كه ما غافل بشويم از نگاه به كلّ! چون نگاه به كلّ، براي ما درس آموز است. ديدار اساتيد و دانشجويان دانشگاههاي شيراز 14/2/87
ما بايستي مسيرِ مشخصِ ايراني‌- اسلامي خودمان را در پيش بگيريم وبا سرعت مناسب حركت كنيم
نقشه ي پيشرفت اسلامي ايراني چيست؟ اين بايد تدوين شود؛ بايد روشن شود؛ بايد ابعاد و زوايايش مشخص شود. اين كار به طور كامل انجام نگرفته است و بايد بشود. اما هميني كه ما فهميده ايم كه بايد برگرديم به نقشه ي اسلامي ايراني، اين خودش موفقيت بزرگي است. اين موفقيت را امروز داريم.
خوب! اين مسير پيشرفت است. مسيرِ پيشرفت، مسير غربي نيست. مسير منسوخ و برافتاده ي اردوگاه شرقِ قديم هم نيست. بحران‌هايي كه در غرب اتفاق افتاده است، همه پيش روي ماست. مي‌دانيم كه اين بحران‌ها گريبانگير هر كشوري خواهد شد كه از آن مسير حركت كند. پس ما بايستي‌مسيرِ مشخصِ ايراني ‌اسلامي‌خودمان را در‌ پيش‌بگيريم ‌و اين را با سرعت حركت كنيم؛ با سرعت مناسب. ديدار اساتيد و دانشجويان دانشگاههاي شيراز 14/2/87
بايد بگذاريم كار با طبيعت خود انجام بگيرد
گفته شد در مورد حمايت از نخبگان، كم كاري صورت مي‌گيريد. بايد توجه داشته باشيد كه در همه كار، از جمله در اين كار، ساز و كار تشكيلاتي و اداري نقش مهمي دارد. اين نه به معناي گم شدن در هفت‌توي بوروكراسي و ديوان سالاري است، بلكه به معناي بودن تشكيلات، بودن مسؤول و وجود يك مركز فكر است؛ و اين به نظر ما در يكي دو سال اخير به بهترين وجهي انجام گرفته است... منتها من در خلال حرفهاي شما جوانها - مثل دوره ي جواني خودمان – مي‌شنوم كه اين كار را سريعاً انجام دهيد. اين «سريعاً»، همه جا قيد درستي نيست. بعضي از كارها طبيعتش طبيعت سرعت نيست. اگر دچار سرعت شد، دچار اشكال خواهد شد. بايد بگذاريم كار با طبيعت خود انجام بگيرد. ديدار اساتيد و دانشجويان دانشگاههاي شيراز 14/2/87
تدبير ش40 - 41
برنامه‌ريزي و تحقق طرح‌ها در مدت زمان معقول اجرا شود
پيگيري جدي و اجراي کامل طرح‌هاي مصوب براي بهبود و شتاب بخشيدن به توسعه بسيار مهم و ضروري است. ... براي تحقق کامل طرح‌هاي مصوب بگونه اي برنامه‌ريزي کنيد که همه اين طرح‌ها بدون استثنا، با سرعت لازم و صددرصد اجرا شود و مردم ... در مدت زمان معقول، آثار عملي آنها را مشاهده کنند15. 15. 25/02/88 ( گزارش خبري) ديدار اعضاي هيات دولت‌ومسئولان‌ استاني
لزوم جديّت در پيگيري مصوبات
فعاليت جدي شوراي توسعه غرب کشور ضروري است. ...و لازم است اين شورا با همه جانبه نگري، توجه کامل به واقعيات و استفاده از نمايندگان مردم منطقه در مجلس شوراي اسلامي، بطور مستمر درباره حل مشکلات و تسريع در پيشرفت استان، تصميم گيري و تصميمات را با جديت پيگيري کند15. 15. 25/02/88 ( گزارش خبري) ديدار اعضاي هيات دولت‌ومسئولان‌ استاني
تدبير ش44
برنامه ريزي در جهت اعتمادسازي ‌وپيشرفت
برنامه ريزي كمك خواهد كرد كه مردم بتوانند به آنچه كه در پيش روي آنهاست، اعتماد كنند؛ بتوانند در مورد پيشرفت كشور قضاوت كنند4. 4. 12/05/88 بيانات در مراسم تنفيذ حكم دهمين دوره رياست جمهوري
تدبير ش 45
تأكيد بر ادامة رويكردهاي اساسي دولت نهم
]توصية[ دوم، ادامة رويكردهاي اساسي قبلي اين دولت است؛ چون اين دولت ادامة دولت قبل است. شما رويكرد عدالت داشتيد. از مسئلة عدالت دست برنداريد؛ اين قضية عدالت را دنبال كنيد. و مسئلة فسادستيزي، حمايت از طبقات ضعيف، ساده زيستي، نگاه به مناطق دوردست و محروم، توّجه به مشكلات گوناگون مردم. اينها اصولي است كه اگر رعايت بشود و بر اينها پاي فشرده بشود، هم خدا را راضي مي‌كند، هم مردم را از هر مسئول و از هر نظامي خشنود و دلشاد مي‌كند. اينها را ادامه بدهيد.6 6 . ۸۸/۰۶/۱۶ بيانات در ديدار اعضاي هيئت دولت
تدبير ش 49-50
لازم است در ثبت مشخصات و صدور شناسنامه‌ها، دقت کافي صورت گيرد
صدور شناسنامه‌هاي جديد که از امنيت بالايي برخوردار است، مقطع جديدي را در ثبت اسناد سجلي به وجود آورد که اميد است با تلاش و همت دست اندرکاران، فراگير شود.... صحت و اتقان اين اسناد در مسائل گوناگون کشور[مؤثر است]... همان‌طور که شما عملکرد گذشته ثبت احوال را ارزيابي مي کنيد، اين اقدام ارزشمند شما هم مورد ارزيابي آيندگان قرار خواهد گرفت. بنابراين، لازم است در ثبت مشخصات و صدور شناسنامه‌ها، دقت کافي صورت گيرد.8 8. 11/11/88 (گزارش خبري) بيانات در ديدار وزير کشور، رئيس سازمان ثبت احوال و جمعي از مسئولان آن سازمان
تدبير ش56
عدم شموليت مسائل فرهنگي و بهداشتي، در خصوصي‌سازي
يكي از آقايان راجع به مسئلة خصوصي‌سازي فرهنگ و بهداشت نكته‌اي گفتند كه به نظر من آن نكته هم درست است. خصوصي‌سازي مربوط به شركت‌هاي ذيل اصل 44 است، كه خوب، يك تعريف مشخصي دارد. به نظر ما مسائل فرهنگي و بهداشتي و اينها، به آن شكل، مشمول اين اصل خصوصي‌سازي نمي‌شود. از طرف مسئولين ذي‌ربط هم مواردي را به من گفته‌اند. به نظر ما اين اشكال، اشكال واردي است؛ بايستي مورد توجه قرار بگيرد.66. ۸۹/۰۵/۳۱ بيانات در ديدار دانشجويان در يازدهمين روزماه رمضان
تدبير ش57
برنامه‌هاي توسعه آموزش عالي بايستي از نقشة جامع علمي تبعيت كند
برنامه‌هاي پنج سالة توسعه در زمينة آنچه كه مربوط به دانش و آموزش عالي است، بايد دقيقاً بر طبق نقشة جامع علمي طراحي و برنامه‌ريزي شود. برنامه‌هاي توسعه بايستي از نقشة جامع علمي در اين بخش خاص تبعيت كند. همچنين سازوكار قوي هم براي نظارت وجود داشته باشد.4 4. 14/06/89 بيانات در ديدار اساتيد دانشگاه‌ها
تدبير ش58
ضرورت توجه به شرايط واقعيات در ارائة طرح‌ها
در طرح‌ها، حتماً به شرايط و واقعيات توجه کافي شود تا امکان تحقق آنها افزايش يابد و سخنان خوب، در حد آرزو باقي نماند. ... تدوين سند چشم انداز حوزه و يا بيانية مأموريت حوزه و روحانيت ... اين کار دشوار و پيچيده اگر با مقدمات صحيح انجام شود، برنامه‌ريزي درازمدت را نيز ممکن مي‌کند؛ اما تا آن موقع، لازم است طـرح‌هـاي قـابـل عمـل را مطـرح و بـا جـديـت پيگيري کرد.6 6. ۸۹/۰۸/۰۳ (گزارش خبري)ديدار جمعي از اساتيد، فضلا و طلاب نخبة حوزه علميه قم
تدبير ش59
لزوم تحقق خارجي تصميمات و ملاحظه نمودن خروجي كارهاي انجام شده
مهم اين است كه هر شخصي، هر مسئولي، هر فرد حج‌گزاري، خود را در مقابل اين حركت عظيمِ دسته‌جمعي دنياي اسلام و امت اسلامي مسئول بشناسد. اگر اين حركت عظيمِ يكپارچة امت اسلامي، سالم، كامل و بي‌عيب تحقق پيدا كند، آثار و بركات آن در هر سالي، همة دنياي اسلام را - بلكه به يك معنا، همة بشريت را - منتفع و متنعم خواهد كرد؛ «لِيَشْهَدُوا مَنَافِعَ لَهُمْ ».(حج 28) ... مديران و مسئولان در سطوح مختلف بايد توجه كنند كه آنچه را كه تدبير كرده‌اند، آنچه را كه لازم دانسته‌اند، آنچه را كه خواسته‌اند انجام بگيرد، واقعاً در عمل انجام بگيرد و تحقق پيدا كند. طراحي و برنامه‌ريزي، نيمي از قضيه است؛ نيمِ مهم‌تر آن است كه توجه بشود اين كارهايي كه تصميم گرفته شده است كه بشود، در خارج تحقق پيدا كند؛ بعد خروجي آنچه كه انجام گرفته است، مورد ملاحظه قرار بگيرد؛ اگر در كيفيت طراحي و برنامه‌ريزي يا در كيفيت اجراء نقصي و عيبي وجود دارد، بدقت و با چشم‌هاي تيزبين مشاهده و ديده شود و براي بـرطـرف كـردن آنـها هـمت گـماشتـه شـود.اينها لازم است.5 5. ۸۹/۰۷/۱۷ بيانات در ديدار كارگزاران حج‌
تدبير ش 67
اصل را بايد بر اين گذاشت كه گزارش‌ها واقعي است
در مورد اجراي سياست‌هاي اصل 44 از من پرسيده‌اند كه: نظر شما چيست؟ آيا اجرا شده يا نه؟ خب! اگر بخواهيم تفصيلاً حرف بزنيم، اين كه نمي‌شود. هر كدام از اين فصول و بخش‌ها يك شرحي دارد؛ اما اگر بخواهيم اجمالاً بگوييم، بايد عرض كنيم كه: كارهاي خوبي انجام گرفته. البته نه اينكه به تمام معنا كامل باشد؛ راضي كننده باشد؛ نه! نواقصي هم هست؛ ليكن حركتي هم انجام گرفته. خب! مسئولين رسمي كشور گزارش‌هايي هم دارند مي‌دهند؛ به اين گزارش‌ها با چشم حسن‌ظن بايد نگاه كرد؛ يعني نبايد بنا را بر اين گذاشت كه هرچه مسئولين مي‌آيند مي‌گويند، دروغ و درم و خلاف واقع است؛ نه! دارند گزارش مي‌دهند. اصل را بايد بر اين گذاشت كه گزارش‌ها گزارش‌هاي واقعي است؛ ولو حالا ممكن است در آن يك مقداري مبالغه و اغراق يا نديدن جوانب منفي وجود داشته باشد؛ ليكن غالباً گزارش‌ها درست است. به هر حال نواقصي هست، اقداماتي هم شده.8 8. 19/05/۹۰ بيانات در ديدار جمعي از دانشجويان
لزوم مقايسة بين وعده‌ها و كارهاي انجام شده
آقاي رئيس جمهور اشاره كردند كه: به ما مي‌گويند شما سطح توقعات مردم را بالا برده‌ايد. اين بالا بردن سطح توقعات، ناشي از اين نيست كه شما نواقص خودتان را گفته‌ايد، مردم توقعاتشان بالا رفته؛ نه! توقعات با دادن وعده‌ها بالا مي‌رود. اگر ما بتوانيم به اين وعده‌ها عمل كنيم، توقعات مردم تبديل مي‌شود به ايمان و اعتقاد مردم؛ اين خوب است. كاري كنيم كه آنچه را كه گفته‌ايم انجام مي‌دهيم، انجام بدهيم و مردم ببينند كه انجام گرفته. [در] آمارهاي ... مقايسه‌اي ... كه خيلي هم خوب و بجاست، يكي از مقايسه‌ها اين باشد: مقايسة بين آنچه كه گفته‌ايم انجام مي‌دهيم و آنچه كه تا حالا توانسته‌ايم انجام بدهيم. يك درصد در بياوريد، ببينيم چه جوري است. اين خيلي چيز مهمي است. ... چقدر خوب است كه همة وعده‌هايي كه دولت به مردم داده، عمل بشود. اگر چنانچه وعـده‌اي بـه مـردم داده بشـود و عمل نشـود، ايـن مشكلات درست خـواهـد كـرد؛ نـه فقط نسبت به دولت، بلكه به نظام.2 2. 06/06/90 27رمضان المبارك 1432 بيانات در ديدار رئيس جمهوري و اعضاي هيئت دولت
تدبير ش 68
اهميت سرشماري
ما چه بكنيم كه آمار درست و دقيقي داشته باشيم؟ بهترين راه، يا شايد به يك معنا بشود گفت راه منحصر، عبارت است از سرشماري؛ رفتن پيش مردم، پرسيدن از مردم. بنابراين با اين صغري‌ كبرايي كه چيده شد، به اين نتيجه مي‌رسيم كه سرشماري يك ضرورت براي آيندة كشور است؛ براي برنامه‌ريزي درست و بهره‌مندي كشور از يك آيندة منطقي و معقول و مطلوب به شمار مي‌رود. بنابراين سرشماري يك چيز بسيار مهمي است.1 2/8/90 بيانات در ديدار ستاد سرشماري نفوس و مسكن
لزوم بيطرفي در پردازش و استنتاج
كار را دقيق، علمي و كاملاً واقعي و بيطرفانه دنبال كنيد. هيچ انگيزه‌اي - چه انگيزة سياسي، چه انگيزه‌هاي گوناگوني كه ممكن است وجود داشته باشد - نبايد در آمار، در پردازش آمار و استنتاج از آمار اثر بگذارد. البته بخشي از آمارها در هر كشوري ممكن است يك طبقه‌بندي اطلاعاتي داشته باشد - محرمانه باشد، بسيار محرمانه باشد - ليكن بسياري هم نه، جنبة محرمانه ندارد. در همة شكل‌هاي طبقه‌بندي اطلاعات، كار دستگاه آمار بايد دقيق و علمي و منطبق با واقعيت باشد. آمار خانوار‌ها را، آمار گرايش‌ها را، آمار دارايي‌‌ها را، آمار اشتغال و بيكاري را، آمار سواد و بيسوادي را - همة اين چيز‌هايي كه سؤال مي‌شود - بايستي به طور بيطرفانه دنبال كنيد تا دستگاه‌‌هاي مختلفِ برنامه‌ريز بتوانند اعتماد كنند. شما صحبت از اعتماد به اين دستگاه مي‌كنيد؛ اين اعتماد را خود دستگاه آمار مي‌تواند تأمين كند. شما عملاً نشان بدهيد كه در پردازش داده‌‌ها و استنتاج از داده‌‌ها كاملاً بيطرفيد؛ يعني درست تابع واقعيت هستيد؛ همين چيزي را كـه هست، نشان مي‌دهيد. ايـن اگـر شد، ان‌شاءاللَّه اعتماد كامل هم به وجود مي‌آيد.1 2/8/90 بيانات در ديدار ستاد سرشماري نفوس و مسكن
پاسخ‌ها بايد دقيق و درست باشد
آنچه كه مردم ان‌شاءاللَّه بايد به آن توجه كنند، اين است كه آمارها را درست و دقيق بدهند، پاسخ‌ها را پاسخ‌هاي درستي بدهند. در همة بخش‌هايي كه سؤال مي‌شود، پاسخ‌ها بايد دقيق و درست باشد. و من در همين جا از مردم عزيزمان درخواست مي‌كنم كه در اين زمينه همكاري كامل بكنند؛ يعني مأمور سرشماري را بپذيرند، به سؤالات او جواب بدهند، با او همكاري كنند، تا ان‌شاءاللَّه اين فرم به نحو صحيح پر بشود.1 2/8/90 بيانات در ديدار ستاد سرشماري نفوس و مسكن
پرهيز از عجله و ضرورت اعتماد
من قبلاً توصيه كردم، باز هم توصيه مي‌كنم كه: دستگاه‌‌هاي مختلف كشور در دادن آمار‌هاي مختلف، نسبت به موضوعات مختلف، عجله نكنند - آمار اعتياد، آمار بيكاري، آمار سواد و بيسوادي، آمار مبتلايان به فلان بيماري - اينها را بگذارند دستگاه مسئول بر اساس آنچه كه از واقعيت‌ها گرفته است، به آنها اطلاع بدهد؛ آن وقت آنها هم بر اساس آن آمار، اگر مي‌خواهند اعلام كنند، اعلام كنند؛ اگر مي‌خواهند بر اساس آن برنامه‌ريزي كنند، برنامه‌ريزي كنند. يعني به دستگاه مركزي آمار اعتماد بشود.1 2/8/90 بيانات در ديدار ستاد سرشماري نفوس و مسكن
تدبير ش 82 ارديبهشت و نيمه اول خرداد92 (حذفيات)
تخصص‌هاي متنوع در مجلس (در نشريه نيامد)
آنچه كه در مورد مجلس، در اين يك سالي كه از عمر آن گذشته است، مي‌توانيم عرض كنيم، اين است كه بحمداللّه حضور تخصص‌هاي متنوع - آن‌طوري كه به بنده گزارش شده است - در مجلس، توانسته است كمك كند به پخته شدن و به ثمر رسيدن طرح‌هاي گوناگون و برنامه‌هاي گوناگون و لوايح تقديمي از سوي دولت و به نتائج بهتري رسيدن. خاصيت تخصص هم همين است؛ وقتي دانش هست، توانايي هست و احساس وظيفة خدمت پشت سرش هست، طبعاً محصول كار، محصول بهتري خواهد بود. اين، جاي خرسندي و شكرگزاري است كه بحمداللّه مجلس از يك چنين تواني برخوردار است.11 11. ۹۲/۰۳/۰۸ بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
تدبير ش 83 نيمة دوم خرداد، تير و مرداد 92
خروجي‌ها و پيشرفت كارها را بايد مراقبت كرد (تکرار در د3 - ن1)
خروجي‌ها را بايد دائماً مراقبت كرد، پيشرفت كارها را بايد مراقبت كرد. ... نتيجه آن وقتي حاصل خواهد شد كه اين كارها با دقت دنبال شود، پيگيري شود، قدم به قدم رعايت و مراقبت شود، تا اينكه بتوانيم به آن نتيجة مطلوب برسيم. ... پيشرفت كار و رسيدن به هدف، با پيمودن برنامه‌ها ميسر است؛ با برنامه‌ريزي امكان پيدا مي‌كند. ... هيچ اغماضي در حركت در جهت برنامه نبايد صورت بگيرد.6 6. ۹۲/۰۴/۰۵ بيانات در ديدار مسئولان و كاركنان قوة قضائيه‌

تدبير ش94 – ارديبهشت و خرداد 94
همت و تلاش براي ارتقاء سطح امنيت و ايمني‌بخشي تکرار در م3
امنيت ... يک امر تبليغاتي و زباني نيست که انسان بگويد: آقا! ما امنيت ايجاد کرديم. شما اگر صدبار در اطّلاعيه‌ها، اعلاميه‌ها و گفتارها بگوييد که: بله! ما اين خيابان را امن کرديم، بعد شب که مردم در اين خيابان رفت‌وآمد مي‌کنند، با عوارض ناامني مواجه بشوند، خب! آن گفته‌ها اثري نمي‌کند: «دوصد گفته چون نيم کردار نيست»؛ مردم بايد احساس امنيت بکنند. احساس امنيت هم متوقّف است بر وجود واقعي امنيت؛ امنيت بايد واقعاً وجود داشته باشد. خب! البتّه کارهاي خوبي انجام گرفته؛ ... بنده هم در گزارش‌ها اين آمارها را ديده‌ام و اينها هم باارزش است، منتها به اين نبايد اکتفا بکنيد؛ بايد نيتتان، همّتتان اين باشد که هرچه ممکن است، اين سطح امنيت را و ايمني‌بخشي را بالا ببريد. اينکه ما مثلاً فرض کنيد از حوادث جادّه‌اي فلان مقدار درصد کم کنيم، کافي نيست؛ بايد همّتتان اين باشد که حوادث جادّه‌اي اتّفاق نيفتد؛ سرقت اتّفاق نيفتد؛ ايجاد ناامني در داخل شهرها و از اين قبيل حوادثي که هست اتّفاق نيفتد؛ همّت بايد اين باشد. وقتي همّتتان را بر اين گماشتيد، طبعاً کار، بي‌وقفه انجام مي‌گيرد، يعني کاري که انجام مي‌دهيد از دُور نمي‌افتد.1 1. ۹۴/۰۲/۰۶ بيانات در ديدار فرماندهان نيروي انتظامي جمهوري اسلامي
آموزش و پرورش، دستگاه سرمايه‌گذاري تکرار در ب4
بارها هم اين را گفته‌ايم،(در ديدار معلّمان و فرهنگيان ۱۳۹۰/۲/۱۴) باز هم تکرار مي‌کنيم که براي يک‌چنين دستگاهي[آموزش و پرورش] هرچه ما هزينه کنيم، هزينه نيست، سرمايه‌گذاري است؛ به اين چشم به اقتصاد آموزش و پرورش نگاه کنيم. اقتصاد آموزش و پرورش، مثل اقتصاد هيچ دستگاه ديگري نيست؛ اينجا شما هرچه خرج مي‌کنيد، در واقع داريد سرمايه‌گذاري مي‌کنيد؛ اين، آن جملة اساسي و اصلي‌اي است که بنده توقّع دارم مسئولان کشور، مسئولان دولتي و مردم ما به اين نکته توجّه کنند. خب! اين [دربارة اهمّيت] دستگاه آموزش و پرورش.5 5. ۹۴/۰۲/۱۶ بيانات در ديدار جمعي از معلمان و فرهنگيان سراسر کشور
 

تحصیل برنامه و تهیّه‌ی برنامه نیمی از کار است
بیانات در دیدار طلاب حوزه‌های علمیه 1398/02/18
یکی از آقایان به دوره‌ی جوانیِ من اشاره کردند؛ من عرض می کنم سطح اینهایی که شما گفتید و این حرف هایی که شما زدید، از سطح آنچه ما در جوانی فکر می کردیم، خیلی بالاتر است؛ یعنی واقعاً این ‌جوری است، این را بدون مبالغه عرض می کنم. خب ما هم در دوره‌ی جوانی چرا، یک فکرهایی به ذهنمان می رسید، حرف هایی می زدیم امّا الان سطح کار شما، سطح فکرتان، سطح فرهنگ بیانی‌تان خیلی بالاتر است از آنچه ما در دوره‌ی جوانی بودیم. معنای این چیست؟ معنایش پیشرفت است، معنایش حرکت است. و این حرکت، چیز بسیار مبارکی است. البتّه حرکت باید درون‌جوش، درون‌زا، متّکی به اصالت ها باشد. یک شعر خیلی قشنگی یکی از آقایان خواندند که من نشنفته بودم این بیت را و یادداشت کردم:
آب طلب‌نکرده همیشه مراد نیست گاهی بهانه‌ای است که قربانی‌ات کنند
این آب طلب‌نکرده، این [چیزی] که از بیرون می‌آورند به ما می دهند، آب هم نیست، آب گل‌آلود است؛ باید از درون بجوشیم؛ باید مثل چشمه بجوشیم و حرکت کنیم و آبیاری کنیم. بنابراین برای من جلسه، جلسه‌‌ی خیلی خوبی است.
یک اشاره‌ای بکنم به مطالبی که آقایان فرمودند. جناب آقای اعرافی اشاره کردند به برنامه‌ای که در دست تهیّه دارند یا تهیّه شده و بنا است اجرا کنند؛ برنامه‌ای با این اصولی که ایشان ذکر کردند، بسیار جالب است و بسیاری از این خواسته‌هایی را که گفته شد پوشش می دهد و چون آقای اعرافی این را بیان می کنند، بنده کاملاً امیدوار هستم که این تحقّق پیدا کند؛ چون خود ایشان بحمدالله ظرفیّت بسیار مغتنمی هستند و من امیدواری زیادی دارم که ان‌شاءالله این کارها انجام بگیرد؛ البتّه باید حرکت کرد، باید اقدام کرد، باید همکاری کرد، همّت کرد، سعی کنند که برنامه عمل بشود. تحصیل برنامه و تهیّه‌ی برنامه نیمی از کار است، نیم مهمّی هم هست لکن تحقّق برنامه خب یک مسئله‌ی بعدی است.