سراج اندیشه

تدبير ش 01
20/7- در برخورد با متخلفين مسامحه نكنيد
اگر ثابت شد كه كسي خيانت كرده ، نه اين كه تا گزارشي رسيد، فوراً به آن ترتيب اثر بدهيد؛ نه، همه متفق باشند؛ يعني معلوم باشد و گزارش هاي متواتر و مسلّمي برسد كه اين شخص خيانت كرده ، آن وقت ... ديگر بايد مجازات شود. 17/7/84
تدبير ش 11
1/1- سخنان رهبري لازم الاطاعه ولازم إلاجراء است
سخناني كه ما به شما عرض كرديم، موعظه نيست واين طور نيست كه يك منبر رفتيم وحالا يك تذكراتي داديم، نه،اينها اجرائياتي است كه لازم الاطاعه و لازم الاجراء است. بايد اين كارها را بكنيد. اگر نكرديد، در قانون مجازات معيني ندارد كه بگويند چنانچه اين كار انجام نگرفت... فلان مسول،بايد مجازات بشود، امّا مجازات سخت تري دارد ... چنانچه كوتاهي كنيم... .مجازات ما از مجازاتي كه حالا در قانون براي يك جرم مشخص تعريف كرده باشند، سخت تر است. 23/5/85
2/1- با تخلف از برنامه ، مرتكب خلاف قانون نشويد
برنامه ي پنج ساله، برنامه و قانون است، بايد تحقق پيدا بكند؛ تخلف از برنامه، تخلف از قانون است. 23/5/85
3/1- شرط به دوش كشيدن مسئو ليت هاي بزرگ ، احراز صلاحيت هاي مكتبي واخلاقي است
تا كسي خود داراي برترين مكارم اخلاق نباشد، خداوند متعال اين مأموريت عظيم و خطير را به او نخواهد داد؛.... ساخته و پرداخته شدن پيغمبر، تا ظرفي بشود كه خداي متعال آن ظرف را مناسب وحي خود بداند، مربوط به قبل از بعثت است؛ لذا وارد شده است كه پيغمبر اكرم كه در جواني به تجارت اشتغال داشتند و درآمدهاي هنگفتي از طريق تجارت به دست آورده بودند، همه را در راه خدا صدقه دادند؛ بين مستمندان تقسيم كردند. ....دوراني كه هنوز ايشان پيغمبر هم نشده بود .... از كوه حرا بالا مي رفت و به آيات الهي نگاه مي كرد؛ به آسمان، به ستارگان، به زمين، به اين خلايقي كه در روي زمين با احساسات مختلف و با روشهاي گوناگون زندگي مي كنند. او در همه ي اينها آيات الهي را مي ديد و روزبه روز خضوع او در مقابل حق، خشوع دل او در مقابل امر و نهي الهي و اراده ي الهي بيشتر مي شد و جوانه هاي اخلاق نيك در او روزبه روز بيشتر رشد مي كرد. .. تا به چهل سالگي رسيد. «فلمّا استكمل اربعين سنه و نظراللَّه عزّوجلّ الي قلبه فوجده افضل القلوب و اجلها و اطوعها و اخشعها واخضعها»؛ دل او در چهل سالگي نوراني ترين دلها، خاشعترين دلها، پُرظرفيت ترين دلها براي دريافت پيام الهي بود. « اذن لابواب السّماء ففتحت و محمّد ينظر اليها». وقتي به اين مرحله از معنويت و روحانيت و نورانيت و اوج كمال رسيد، آن وقت خداي متعال درهاي آسمان و درهاي عوالم غيبي را به روي او باز كرد؛ چشم او را به عوالم معنوي و عوالم غيبي گشود. «و اذن للملائكه فنزلوا و محمّد ينظر اليهم»؛ او فرشتگان را مي ديد، با او سخن مي گفتند؛ كلام آنها را مي شنيد، تا اينكه جبرئيل امين بر او نازل شد و گفت: «اقرأ»؛ سرآغاز بعثت. 31/5/85
تدبير ش 12
1/1- سپاه و بسيج بايد از هر گونه اقدامي كه موجب تخريب و اتلاف منابع طبيعي مي شود،جلوگيري نمايند
حفظ سرمايه هاي ملي (مهم است)... منابع طبيعي را با سفارش و رفاقت و با ملاحظه و براي جلب حمايت اين و آن، همين طـور بي دريغ در اختيار اشخاص و گروهها و مسئولان و عمامه اي و غيرعمامه اي و نهادهاي انقلابي و ... قرار داده اند. يعني يك ملاحظه و مصلحت كوتاه مدت را در نظرگرفته اند و ديگر نگاه نكرده اند... هم وزارت مسكن، هم وزارت كشاورزي - كه منابع طبيعي را در اختيار دارد - هم بقيه ي دستگاهها ... از جمله وزارت كشور و شهرداريها (مسؤولند). نبايـد بگذاريد اين اتفاق بيفتد؛ دارد همه جا اتفاق مي افتد. انسان در شهرهاي مختلف مي بيند؛ تهران كه جلوي چشم ماست و من به طور متوالي مي بينم؛ بعضي جاهاي ديگر هم كه رفته ايم، همين طور است.نگذاريد اين سرمايه هاي ملي را اين طوري ضايع كنند. 6/6/85
2/1- آنچه رهبري در ديـدارها توصيه و تأكيد مي‌كند، بايد عملياتي و اجرايي شود
نبايد هم تصور شود كه اين سند يا سياستهاي كلي را كساني نشسته اند و دارند تنظيم مي‌كنند؛ نه... آن كسي كه در اين زمينه كار و فكر مي كند و تصميم مي گيرد، خودِ رهبري است،... اينها بايد در برنامه ها رعايت شود و نبايد تخلف شود... در آن جلسه... با رؤساي دانشگاهها... گزارشي داشتم كه بودجه ي تحقيقاتي از آنچه كه در برنامه در نظر گرفته شده و ما تصور مي‌كرديم كه درصدي پيش رفته، تنزل كرده است! حالا در گزارشها من شنيدم: « براي كار تحقيقات داريم تلاش مي كنيم»؛ نه، طبق آن گزارش من گفتم به شش دهم درصد رسيده، بنابراين بودجه ي تحقيقاتي مان كمتر شده است؛ ما بايد به يك ونيم درصد مي‌رسيديم و تا آخر برنامه اين بودجه بايد به سه درصد برسد؛ نه فقط به يك و نيم درصد نرسيديم، بلكه از يك درصد هم پايين تر رفته است! يا مثلاً بنياد نخبگان كه من آن روز هم گفتم و اعتراض كردم؛ اين اعتراض به نظر من مهم است، بايد به اين برسيد. يا صندوق حمايت از پژوهشگران؛ اين صندوق حمايت از پژوهشگران و اين سبك كارها، با اصرار و تأكيد متوالي چند ساله ي ما در دولتهاي قبلي به وجود آمده است؛ اينها را نبايد متوقف كرد؛ اينها كارهاي بسيار لازم و مهمي است. يا دفتر ارتباط علم و صنعت كه من در دوره ي اين پانزده، شانزده سالِ اخير، با دو نفر از رؤساي محترم جمهور اين را در ميان گذاشتم و تأكيد و اصرار كردم؛ اما نشد. بايد اين دفتر را راه بيندازيد. اين كارهاي اساسي مهم، بين بخشي است. 6/6/85
3/1- مسئولين بايد مطالبي كه در جلســه با رهبري مورد تأكيد قرار مي گيرد، پيگيري و دنبال نمايند
آن چيزهايي هم كه گفتيد، همه ثبت شد؛ بعضي از اينها نكاتي است كه قابل توجه مسئولان محترمي است كه اينجا تشريف دارند... ديدم يادداشت هم مي كنند - و بايد مورد توجه قرار بدهند و دنبال كنند؛ بعضي شدني است؛ بعضي هم ممكن است اشكالاتي بر آنها وارد باشد؛ به هر حال، بايد بررسي و توجه بشود. بعضي از حرفها چيزهايي است كه درست است و همين حالا مورد توجه است،... حتماً اين را جنابعالي... بايد دنبال كنيد؛ چون...(فلان) مسئول محترم...اينجا نيست... ان شاءاللَّه اين را حتماً جنابعالي دنبال كنيد. 25/6/85
تدبير ش 13
پرهيز از تضعيف دستگاههاي اجرائي بخصوص قوه مجريه و تكريم از رئيس جمهور يك اصل است
همه بايد دستگاههاي اجرايي را تقويت كنند؛ يعني دستگاههايي كه وسط مي دانند: قواي سه گانه و در درجه ي اول قوه ي مجريه و دولت - كه بيشترين بار اجرائيات كشور بر دوش اوست و مسئوليتش از همه سنگينتر است - همه بايد مراقبت كنند.كمك به دولت، كمك به كشور است؛ از هر جناحي مي خواهد باشد. همه تان يادتان هست، ديديد كه دولتهاي مختلف از زماني كه بنده اين مسئوليت را داشتم، مورد حمايت من بودند. اين معنايش اين نبوده كه من با سياستهاي آن دولتها در همه جا موافق هستم، نه؛ تصريح هم مي كردم و مي گفتم كه با بعضي از سياستهايشان در زمينه هاي مختلف موافق نيستم؛ اما كليت دولتها را من هميشه حمايــتكرده ام. مواظب باشيد دولت به خاطر اختلاف نظر، اختلاف سليقه، اختلاف مذاق و اختلاف جناح مورد تضعيف قرار نگيرد. دولت را بايد نگه داشت. همه بايد رئيس جمهور را مورد تكريم قرار بدهند و اين را همه يك اصل بدانند.اينكه افرادي بيايند و سعيشان اين باشد كه دولت را ناكارآمد جلوه بدهند، اين خدمت به كشور نيست. اگر عقيده شان هم اين است، اين عقيده را بايست به يك نحوي به گوش خود مسئولان دولتي يا مسئولاني كه مي توانند اثرگذار باشند، برسانند؛ اما تبليغِ ناكارآمدي دولت را در بين مردم كردن، آن هم غيرمنصفانه، صحيح نيست. اگر واقعيت هم مي داشت، نبايد به شكل تبليغاتي و داد زدنِ بر سر كوچه و بازار ظاهر مي شد؛ چه برسد به آنجايي كه واقعيت هم ندارد و غيرمنصفانه است... انتقاد كردنِ صحيح و عاقلانه، غير از حرف زدن به شكلي است كه يك دستگاه را ناكارآمد نشان بدهند و ناموفق جلوه بدهند؛ چه حق باشد، چه ناحق، غلط است. در درجه ي اول، همه بايد به دولت و به دستگاههاي ديگر كمك كنند. از همديگر گله گزاريهاي افراطي نكنند. 18/7/85
تخريب شخصيتها وكانديداها كه موجب خدشه دار شدن سلامت فضاي انتخابات مي شود، حرام است
انتخابات خيلي مهم است.... همه بايستي نسبت به اين انتخابات احساس تكليف كنيم؛ هم مسئولان، هم آحاد مردم و هم مجموعه هاي گوناگون سياسي و اجتماعي، و فعالاني كه در كشور هستند. اولاً سلامت اين انتخاباتها مهم است... بايستي سلامت فضا را حفظ كنيد. بعضي فضاي انتخابات را خراب مي كنند؛ تخريب كردن، اهانت كردن و خُرد كردن شخصيتهاي گوناگون، همه بر خلاف اقتضاي سلامت انتخابات است. هم مطبوعات، هم راديو و تلويزيون، هم كساني كه به ابزارهاي گوناگون ارتباط جمعي ديگري مجهز هستند رايانه ها و شيوه هاي رايانه اي - هم كساني كه يك منبري براي سخن گفتن دارند؛ مثل خطباي جمعه و نمايندگان مجلس شوراي اسلامي؛ همه توجه داشته باشند كه «تخريب، فضـاي انتخابات راخراب مي كند». شما از آن كسي كه به او علاقه منديد، دفاع كنيد؛ هيچ مانعي ندارد؛ اما به آن كسي كه رقيب اوست، مطلقا حمله نكنيد؛ تخريب نكنيد. اين تخريب و اين حرف زدنها و اهانت كردنها، نه حجيت دارد براي مستمعان، و نه جايز است؛ به خاطر اينكه فضا را خراب مي كند. بنابراين مسئله ي حفظ سلامت خودِ انتخابات و حفظ سلامت فضاي انتخابات، خيلي مهم است.همه سعي كنند مشاركت عمومي را تضمين و به تحقق يافتن آن كمك كنند. آحاد مردم هم مخاطبند. 18/7/85
هر گونه دخالت نيروهاي نظامي و دولتي در امر انتخابات مطلقا ممنوع مي باشد
مسئله ي دخالت نيروهاي نظامي در انتخابات، بر زبانهايي از سياستمدارها جاري شده، كه اين واقعيت ندارد و ظلم به نيروهاي نظامي هم هست، كه اينها را متهم كنند... منتها در عين حال، ما تأكيد مي كنيم مخصوص نيروهاي نظامي هم نيست، نيروهاي دولتي كلاً - كه در مسائل انتخابات، نبايد دخالت بكنند؛ بگذارند مردم و گروهها در تهيه ي فهرستهاي نامزدهاي انتخاباتي آزاد باشند. مسئولان دولتي و كساني كه دستشان به كارهاي اجرايي بند هست، اينها هيچ دخالتي نكنند. و بگذارند مردم خودشان اين كارها را انجام بدهند؛ يعني شخصيتهاي اشخاصِ مسئول دولتي در نتايج انتخابات اثر نگذارد. بگذاريد تبليغ بكنند و مردم با رقابت آماده، عمل بكنند.18/7/85
تدبير ش18
بايد مستندات بررسي هاي كارشناسي حاصل از نتايج و سياست هاي تصويبي به عنوان يك مرجع حقوقي تدوين گردد
يکي از نکات مهمي که بايد مورد توجه مجمع تشخيص مصلحت نظام قـرار گيرد، تدويـن مستنــدات نتيجه گيريها و سياستهاي تصويبي است تا در آينده به عنوان مرجع حقوقي از آنها استفاده شود. (گزارش خبري) 21/12/85
تدبير ش20
به دور از مسائل جناحي و شخصي، بايد اساسي ترين و فوري ترين مسائل كشور در دستور كار مجلس قرار گيرد
اين يك سال آخر هم باز با چشم بر هم زدني خواهد گذشت. براي ما چه مي ماند؟ كاري كه در اين يك سال انجام بدهيم و آن مضموني كه در اين جدول و خانه هاي يكساله بگنجانيم؛ مثل اين حروف مقطعه اي كه در جدول مي گنجانيم تا يك جمله ي تمام و يك سخن درست از او در بيايد. نگاه كنيم، ببينيم ذره ذره ي كاري كه در اين مدت انجام خواهيم داد، چگونه است؟ چيست؟ با چه نيتي است؟ در كدام جهتي يا چه نيتي است؟ در كــدام جهتي است؟ از پيش بدانيم چه مي خواهيم و براي آنچه كه مي خواهيم، تدبير لازم را انجام بدهيم. البته يك سال، زمان كمي هم نيست و زمان زيادي است. در اين يك سال خيلي كارهاي بزرگي مي شود انجام داد ... آنچه كه به نظر من مي رسد كه در اين يك سال انجام بگيرد ... اين است كه نگاه كنيد و ببينيد اولويتها و اهم ها چيست و با جديت دنبال آن برويد. البته يك فهرستي هم رئيس محترم مجلس چندي پيش به من ارائه كردند كه پانزده، شانزده مورد در آن نوشته شده بود؛ خوب بود؛ البته بنده نه تعيين مي كنم و نه ترجيح مي دهم، شما خودتان مي دانيد. تعدادي از چيزهايي را كه واقعاً براي كشور مهم و اساسي و ماندگار است، يا فوري و فوتي است - و لو خيلي اساسي نيست، اما براي وضع كنوني از يك فوريتي برخوردار است - انتخاب كنيد و بدون نگاه به مسائل خاصي كه ممكن است براي هر كسي پيش بيايد - مسائل جناحي و شخصي و غير ذلك - آنها را دنبال كنيد. 8/3/86
مجلس هفتم ،با تلاش مضاعف ، به تدوين قوانين محكم و قوي در زمينه ي اجراي سياستهاي اصل 44 همت گمارد
در زمينه ي سياستهاي اصل چهل و چهار - كه مي تواند يك حركت عظيم اقتصادي در كشور بوجود بياورد - مجلس پاسخ خوبي داد. همين كميسيون ويژه اي كه اشاره كردند، تشكيل شده و دارد خوب كار مي كند. منتها بايد مجلس و همه ي نمايندگان از آن حمايت كنند و اينكه فقط چند نفر - كه عضو آن كميسيون هستند - دنبال كنند، كافي نيست. پيش برويد و يك قانون محكم و قوي بوجود بياوريد تا يادگاري شما براي كشور بماند. 8/3/86
نمايندگان مجلس به جاي گرفتن تسهيلات براي منطقه خود، تمام همّ خود را صرف تدوين قانون محكم و خوب نمايند
در مجلس، نبايد نماينده ي فلان منطقه تصور كند كه هنر نمايندگي او در اين است كه براي آن منطقه دائماً پشتيباني جلب كند. اصلاً مسأله ي نماينده ي مجلس اين نيست؛ نبايد فكر كنيم كه چون ما نماينده ي فلان شهر يا فلان استانيم، مرتب بايستي براي آن شهر يا استان امتياز بگيريم. اين يك ميدانِ رقابتِ غلط و بي برنامه و نادرستي است كه تبعات بدي هم دارد. شما درست است كه از فلان نقطه ي كشور انتخاب شده ايد، اما فقط نماينده ي آن جا نيستيد؛ شما نماينده ي همه ي ملت ايرانيد. شأن مجلس هم قانونگذاري است، نه گرفتن تسهيلات و كمكهاي عمراني و غيره براي آن منطقه ي خود؛ به قانون اساسي هم نگاه كنيد. شأن شما اين است كه قانون بگذاريد؛ منتها قانوني بگذاريد كه آنقدر محكم و خوب و شامل باشد كه منطقه ي شما را هم سيراب كند. 8/3/86
با وضع مصوبات موافق با قانون اساسي و پرهيز از بعضي جزئيات مسائل اجرايي، از تضييع وقت مجلس جلوگيري شود
اگر مي گوييم به كارهاي اساسي بپردازيد، با همين ملاحظات اساسي ديگري است كه در اين كار وجود دارد. مثلاً يك وقتي امام به نمايندگان مجلس شوراي اسلامي فرمودند كه درست است كه هر چه شما تصويب كنيد به شوراي نگهبان مي رود و اگر مخالف قانون اساسي بود رد مي شود؛ اما اين معنايش اين نيست كه شما از اول، چيزي را كه مي دانيد مخالف قانون اساسي است تصويب كنيد و به آن جا بفرستيد؛ آنها هم رد مي ‌كنند؛ بعد هم بالاخره يك مجمع تشخيصي وجود دارد كه برود آن جا! نه، اين تضييع وقت مجلس است: آوردن قانوني كه صريحاً بر خلاف قانون اساسي است به مجلس، يا وارد شدن به بعضي از جزئياتِ مسائل اجرايي.
8/3/86
تدبير ش21
محدوديت براي زن ومرد اگر بر طبق فطرت ايجاد شود، سبب رشد مي گردد
در نظام اسلامي محدوديتي كه به وجود مي آيد، كه اين محدوديت بر طبق فطرت انساني زنانه است؛ هم براي مردها محدوديت است، به يك كيفيتي؛ هم براي زنها به كيفيت ديگري محدوديت است، كمك كننده ي به اين است كه نيروهاي آنها هرز نرود و حتي المقدور در جهت درستي به كار بيفتد؛ كه آن وقت نتيجه اش مي شود رشد فكري و علمي و عملي در جامعه ي زنان، كه امروز شاهدش هستيم ... اينكه گفته مي شد- و البته هنوز هم بعضي‌ها با غفلتِ تمام مي گويند - مگر مي شود با حجاب و با رعايت حدود شرعي و اسلامي، جامعه ي زنان رشد كند، تكليف مسأله ي زن در نظام اسلامي چه مي شود، اين جواب عملي اش، جواب عيني اش، همين وجود مجموعه ي عظيم نخبگان زن در جامعه ي ماست، كه هيچ وقت ما در كشور چنين وضعي را نداشتيم؛ در دوره ي طاغوت هم نبوده، قبل از آن هم كه وضع تعليم و تربيت از جهت ديگري اشكال داشته. امروز در نظام اسلامي بحمداللَّه اين فراهم است. حالا تعداد بيشتر برگزيدگان دختر در دانشگاه ها و امثال آن، اينها مسائل درجه ي دو است؛ مسأله ي درجه ي يك اين است كه همين مجموعه ي زنان نخبه توانسته اند در نظام جمهوري اسلامي در بخشهاي مختلف بدرخشند. 13/4/86
بايد با تهذيب مردان و وضع قانون مناسب، از بي عدالتي وزور گويي به زن در خانواده جلوگيري شود
اين را من بارها گفته ام، الان هم مي گويم؛ در جوامع ما هم - يعني جوامع اسلامي و جامعه ي ايراني خود ما - متأسفانه مثل جوامع غربي يك بي عدالتي در ارتباطات خانوادگي زن و مرد وجود داشته؛ عمده هم مربوط به داخل خانواده است؛ اين بايد جلويش گرفته شود. يك مقداري با نصيحت امكان پذير است؛ يك مقداري اش هم با نصيحت ممكن نيست، با ضرب و زور قانون بايد جلويش گرفته شود. زنان، مظلوم واقع مي شوند. مرد چون از لحاظ جسماني و برخي از خصوصيات ديگر توانايي هاي بيشتري دارد، در مواردي از اين توانائي ها سوء استفاده مي كند و زورگويي مي كند؛ اين بايد جلويش گرفته شود. اين كار با قانون امكان پذير است؛ البته همانطور كه عرض كرديم، با تهذيب و اخلاق مردان هم امكان پذير است.تصوير كيفيت برخورد زن و مرد در اخلاق اسلامي و قانون اسلامي هم به نظر ما بايستي بيشتر رويش كار شود. بعضي متدين هم هستند، اما چون با مفاهيم اسلامي درست آشنا نيستند و اخلاقيات مرتبط با روابط زن و مرد را در اسلام درست نمي دانند، تدينشان موجب نمي شود كه از غلظتشان كم شود، از تحكم و زورگويي شان بكاهد؛ نه، هم متدينند، هم آن تحكمها و زورگويي ها را دارند؛ اين هم بايد اصلاح شود. اخلاق اسلامي در روابط زن و مرد - بخصوص در داخل خانواده - بايد مورد توجه قرار بگيرد. 13/4/86
شوراي نگهبان، تضمين كننده ادامه‌ي حيات اسلامي نظام و سلامت خط حكومت است
مسئله ي شوراي نگهبان در قانون اساسي كشور ما، يك مسئله ي بسيار مهم و بزرگ و منحصر به فرد است ... وظيفه ي تشخيص موافقت قوانين مجلس با شرع مقدس و با قانون اساسي، بسيار وظيفه ي بزرگي است؛ كه اگر اين وظيفه نباشد، ادامه ي اسلامي بودن و شرعي بودن حكومت به هيچ وجه تضمين ندارد - اين، آن نقطه ي حساسي است كه تضمين كننده ي ادامه ي حيات اسلامي اين نظام است - هم وظيفه ي تفسير قانون اساسي، بسيار وظيفه ي سنگين و بااهميتي است؛ كه آنجايي كه اصلي از اصول قانون اساسي به دليلي مورد ابهام قرار مي گيرد، نظر شوراي نگهبان فصل الخطاب است؛ و اعتبار نظر شوراي نگهبان، هموزن اعتبار اصل قانون اساسي است. اين، خيلي مطلب مهمي است ... از اول انقلاب تا حالا بعضي ها را كه به مناسبتهاي مختلف بر اصل وجود شوراي نگهبان ايراد وارد كردند. به نظر ما اين ايراد، هم غير منصفانه بود، هم حاكي از عدم آگاهي به مسائل دنيا بود؛ عدم آگاهي از واقعيتهاي جهان بود. بدون شوراي نگهبان، بدون دستگاهي كه تضمين كند سلامت اين خطي را كه حكومت دارد دنبال مي كند، معقول نيست كه يك نظامِ داراي اصول، داراي ارزشها و داراي اهداف، بتواند كار خودش را دنبال بكند.بنابراين اصل ايجاد شوراي نگهبان در قانون اساسي، يك كار ضروري و لازم و كاملاً متين و حكيمانه بود. امروز هم هرچه بيشتر پيش مي رويم، به اهميت حضور شوراي نگهبان بيشتر پي مي بريم. شواهد متعددي از همه طرف براي انسان روشن مي كند كه چه فكر درستي بود گذاشتن اين شورا در قانون اساسي، و چه لطف بزرگي كرد خداي متعال براي اين كار، و امام بزرگوار ما كه اينطور محكم در مقابل شبهات ايستادند و از شوراي نگهبان دفاع كردند؛ ايشان چه كار بزرگي را انجام مي دادند ودر نظر داشتند. 20/4/86
شوراي نگهبان بايد همواره كار خود را منسجم ، با استدلال وبهنگام انجام دهد
ما واقعاً بايد تشكر كنيم از آقايان محترم در شوراي نگهبان - چه فقهاي عظام، چه حقوقدانان محترم - كه با اينكه يك تشكيلات بظاهر كوچكي است، ليكن اين كار بزرگ را توانستند انجام دهند، با حفظ رعايتهاي لازمي كه مردم از آنها توقع دارند. مردم توقع دارند شورا آنچه را كه انجام مي دهد، همراه با استدلال متين از لحاظ تكيه گاهِ قانوني باشد؛ در خود شورا و در عملكرد شورا اتحاد و انسجام وجود داشته باشد؛ شورا در كار خود تأخير نداشته باشد؛ بوقت و بموقع كارها را انجام دهد. اينها همه بحمداللَّه در اين مدت طولاني از مسئوليت شورا تحقق پيدا كرده است. 20/4/86
شوراي نگهبان بايد رد يا تائيد صلاحيت ها را با دقت و بدون اعتنا به جوسازي ها به انجام برساند
كساني كه بناست براي كشور و ملت تصميم بگيرند - چه در قالب مجلس خبرگان، چه در قالب مجلس شوراي اسلامي، چه در قالب رئيس جمهوري - و سرنوشت كشور به دست اينها داده مي شود، از صلاحيت لازم برخوردار باشند. نمي شود هر كسي را مسلط بر سرنوشت مردم كرد. نمي شود به هر كسي با هر كيفيتي در رفتار و اخلاق و عقايد و سلائق و ممشا و معلومات و معرفت و اينها، اجازه داد كه براي اداره ي يك كشورِ هفتاد ميليوني، با اين عظمت، با اين تاريخ، بيايد قانون بنويسد؛ ... صلاحيتهايي لازم است. اين صلاحيتها را كي بايد تشخيص بدهد؟ آيا جايي لازم نيست كه تشخيص بدهد اين صلاحيتها در اين شخص يا در اين اشخاص هست يا نيست؟ بديهي است و واضح است كه دستگاهي لازم است؛ اين دستگاه، همين دستگاه شوراي نگهبان و واسطه هاي نظارتي اي است كه اين دستگاه دارد. ببينيد كه اين كار چقدر مهم است....اثبات صلاحيت، امضاي صلاحيت يا رد صلاحيت، يك وظيفه است. اگر اين را از مجموعه ي فعاليتهاي نظام برداريم، چيزي براي نظام باقي نمي ماند. چطور اجازه بدهند يك آدمي كه از لحاظ عقيده، اعتقاد محكمي به مباني نظام ندارد؛ از لحاظ ممشاي عملي، يك انسان سالم و مستقل و داراي روش و اخلاق مستقيمي نيست؛ از لحاظ سياسي، دلبستگي او به مسائل كشورش و مردم كشورش كمتر از دلبستگي او به مصالح بيگانگان است، فرضاً بيايد در رأس دستگاه اجرايي يا در مسند قانونگذاري قرار بگيرد؟ اين كار جايز است؟ نظارت شوراي نگهبان در مسائل انتخابات، يكي از مهمترين كارهائي است كه انجام مي دهد؛ كار بسيار مهمي است، كار بسيار لازمي است. به جوسازي هايي كه عليه اين كار مي شود، ابداً نبايد اعتناء كرد. البته كار را بايد درست انجام داد. 20/4/86
كار شوراي نگهبان بايد بدون مصلحت انديشي ، سلايق وگرايشهاي جناحي وفقط بامعيارقانون انجام پذيرد
به همان اندازه كه كار (نظارت وتأييد شوراي نگهبان)مهم است، به همان اندازه سلامت كار مهم است. يعني بايد معيارها را درست فهميد،و فقط بر اساس اين معيارها قبول كرد يا رد كرد. از اين معيارها نبايد تخطي شود، كوتاهي هم نبايد بشود، غفلت هم نبايد بشود.
معيار عبارت است از مقررات و قانون..سلايق نبايد دخالت كند. گرايش سياسي، گرايش گروهي، گرايش جناحي نبايد دخالت كند. سفارش و توصيه نبايد دخالت كند. معيار بايستي بين خود و خدا، همان معيار قانوني باشد؛ هم در مسئله ي نظارتها، هم در مسئله ي قبول يا رد قوانين مجلس. فقط بايد معيار را معيار قانون قرار داد. مرّ قانون بايد رعايت شود. گاهي ممكن است انسان به نظرش برسد كه اگر اينجا بر طبق قانون عمل كنيم، مصلحت نباشد. در همان جا رعايت قانون از رعايت آن مصلحت بالاتر و لازم تر است؛ چون اگر چنانچه بنا شد كه با نظر اشخاص و افراد و مصلحت انديشي اين و آن، معيارها و ضابطه ها به هم بخورد، ديگر ضابطه اي باقي نخواهد ماند؛ يك روز يك كسي يك جور مصلحت مي داند، يك روزِ ديگر كس ديگري جور ديگري ممكن است مصلحت بداند، يا در يك روز دو نفر دو جور مصلحت بدانند؛ لذا ديگر قانوني باقي نمي ماند، ضابطه اي باقي نمي ماند. ضابطه مقدم است بر هر مصلحت انديشي، بر هر نگاه و ديد و بينش. 20/4/86
در استنباط فقهي و حقوقي شوراي نگهبان، تبدّل رأي بايد منطبق بر ضوابط و قوانين باشد
در نگاه فقهي يا استنباط حقوقي در شوراي نگهبان ممكن است تغييراتي پيش بيايد؛ اين ايرادي ندارد؛ براي هر مجتهدي تبدّل رأي پيش مي آيد. امروز از دليل، يك چيز مي فهمد؛ يك روز ديگر ممكن است به همان دليل نگاه كند، چيز ديگري بفهمد؛ اين اشكالي ندارد. تبدّل رأي شوراي نگهبان در موارد گوناگون، عيب نيست؛ منتها همين تبدّل رأي هم بايستي منطبق باشد بر ضوابط و قوانين، و منضبط باشد. 20/4/86
تدبير ش 26
مردم بايد توجه كنند كه تبليغات رنگين و وعده‌هاي غير عملي و بزرگ دادن، ملاك انتخاب نماينده نيست
مردم توجه بايد داشته باشند كه تبليغات رنگين و متنوع ملاك نيست؛ وعده هاي غير عملي ملاك نيست... وظيفه ي نماينده اين نيست كه وعده ي عمراني و فلان پروژه، فلان كار را در منطقه ي انتخابي خود به مردم بدهد؛ اينها كار اجرايي است، كار دولت است. وظيفــه ي نماينــده ايـن است كه بتوانــد قانــون مـورد نياز كشور را پيدا كند، آن قانون را جعل كند. وقتي قانون شد - يعني قاعده اي گذاشته مي‌شود – دستگاههاي اجرايي و قضايي مجبورند برطبق قانون عمل بكنند و عمل مي‌كنند. وعده هاي غير عملي دادن، وعده هاي بزرگ دادن، اينها مـلاك نيست؛ بايد مردم توجه كنند،گاهي علامت منفي هم هست . 12/10/86
همه مسؤولين وظيفه دارند در زمينه مشكـلات كار كنند
مسئله ي مهم ...، مسئله ي آب است. البته در نظرسنجيهاي مردم، مسئله ي اشتغال، مسئله ي گراني، جزء مسائلي است كه مورد اهتمام شماست. همه ي مسؤولين؛ چه آنهايي كه بايد قانون بگذارند، چه آنهائي كه بايد اجرا كنند، چه آنهايي كه بايد متخلف را تعقيب كنند - يعني قواي سه گانه - وظيفه دارند در اين زمينه ها كار كنند. ما هــم سفارش كرديــم، تأكيـد كرديــم، باز هــم تأكيد مي‌كنيم؛ اما پيشبردن كارها، مواجه شدن با مشكلات، دست و پنجه نرم كردن با موانع راه - كه مسؤولين در سطوح مختلف با آن مواجه هستند - كار آساني نيست؛ دارند تلاش مي‌كنند. باارزش است اين تلاشي كه دارند انجام مي‌دهند. 12/10/86
تدبير ش 27
حد و مرز، قانون است. همه بايد الزامات قانوني را بپذيرند
من به مجــريان انتخــابات توصيـــه كرده ام، الان هـم توصيـه مي‌كـــنم: بايد بشدت قانون را رعايت كنند. حد و مرز، قانون است. همه بايد الزامات قانوني را بپذيرند و تسليم الزامات قانوني بشوند. قانون حد فاصل حق و باطل است در حركت و مشي ملت و مسؤولين. قانون را نبايد دور زد. اين بايد رعايت بشود؛ بحمداللَّه رعايت هم مي‌شود. ما هم توصيه داريـم مي‌كنيم كـه با مراقـبت و دقت بيشتر قانون را رعايت كنند؛ به كسي ظلم نشــود، حق كسي تضييع نشود؛ حق مـردم در طرف مقابل، تضييع نشود، كه آدمهاي ناباب و ناصالح، صالح معرفي نشوند؛ آدمهاي صالح هم از حق خودشان محروم نمانند، ناصالح معرفي نشــوند. اين رعايتهايي است كه بايد همه بكنند. اما آنچه كه اصل است، حضور در انتخابات است؛ بايد همه در انتخابات شركت كنند؛ اين يك وظيفه ي عمومي است. 19/11/86
تدبير ش31- 32
قانون بايد يكسره معطوف به نيازهاي مردم و منافع عمومي باشد
هنر قانون‌نويسي و قانون‌گذاري، از برترينهاي نمايندگي است. قانون بايد کارآمد، روان، شفاف، روزآمد و با اين حال با نگاه بلندمدت،‌داراي گستره‌ئي هرچه پهناورتر و قابل ماندگاري،‌ و يکسره معطوف به نيازهاي مردم و منافع عمومي باشد. نگرش جزئي، بخشي،‌ شخصي و يا خداي نخواسته با نگاه لجاجت‌آميز در قانون‌گذاري، بي‌سود و احياناً زيانبار است. اولويتها بايد ترجيح يابد، تناقض و تکرار در قوانين بايد ريشه‌کن شود،‌ و از خرد جمعي و کارشناسي در تدوين قوانين بيشترين بهره گرفته شود. 7/3/87
قوانيني كه تصـويب مـي‌شود، براي همه لازم الاجراست
در نگاه اسلامي، ولايت مختص پروردگار است و اين ولايت تنها از مجاري الهي که در اسلام تعيين و‌ براساس کتاب و سنت در قانون اساسي بر آن تأکيد شده، قابل اعمال و مورد قبول است که با اين نگاه و بينش، نمايندگي ملت به ولايتي که برخاسته از ولايت الهي است تبديل مي‌شود و به همين علت، قوانيني که تصويب مي‌شود براي همه لازم‌الاجراست. (گزارش خبري) 21/3/87
قانون بايد ماندگار باشد و بتواند در شرايط و موقعيتهاي مختلف اجرا شود
قانون بايد جامع، کامل، ماندگار، صريح، تأويل ناپذير، کارشناسي شده، گره‌گشا و ناظر بر مشکلات زندگي مردم باشد و جز مواردي که براي باز کردن گره‌ها در کوتاه مدت لازم است،بتواند در شرايط و موقعيت‌هاي مختلف اجرا شود و مردم را در باره تصميماتشان براي آينده، خاطرجمع کند. (گزارش خبري) 21/3/87
نمايندگان مجلس بايد استقلال در تصميم گيري را كاملاحفظ كنند
نمايندگان مردم از تأثيرپذيري از افراد متنفذ پرهيز نمايند ... و بايد استقلال در تصمـيم‌گيري را کـه قانون اساسي بـه آنها داده است، کـاملاً حفظ کنند. (گزارش خبري) 21/3/87
تدبير ش 33
اگر قانون نقص دارد، تا مادامي كه قانون، قانون است حتماً بايستي به آن عمل بشود
قانون را اهميت بدهيد. قانون - وقتي كه با ساز و كار قانون اساسي پيش رفت - حتميت و جزميت پيدا مي‌كند. ممكن است همان مجلس يا دولت يا ديگران مقدماتي فراهم كنند كه آن قانون عوض بشود - با طرحهايي كه در مجلس مي آيد، با لوايحي كه دولت مي‌دهد، با تصميم سازيهايي كه در بخشهاي مختلف انجام مي‌گيريد - عيبي ندارد؛ اگر قانون نقص دارد، ضعف دارد و غلط است، عوض بشود؛ اما تا مادامي كه قانون، قانون است، حتماً بايستي به آن عمل بشود و به آن اهميت داده بشود. من اين را تأكيد مي كنم. در بخشهاي مختلف همين جور است. ممكن است يك چيزي را شما معتقد باشيد كه روال قانوني اش درست طي نشده، يا متصدي اين كار قوه ي مجريه نيست؛ وقتي كه قانون مجلس - با همان ساز و كار قانون اساسي - به دولت ابلاغ شد، قوه ي مجريه بايد آن را قانون بداند. حالا اگر چنانچه ضعف يا چيز ديگري وجود دارد، عواملِ ديگري وجود دارد كه اگر قانون مشكلاتي دارد، بايستي آن را از بين ببرند؛ چه در خود مجلس، چه در شوراي نگهبان و از اين قبيل. به قانون اهميت بدهيد.
ديدار با اعضاي هيئت دولت 2/6/87
نبايد اجتهاد رابا انفعال دربرابردشمن‌اشتباه‌گرفت
مسئله اجتهاد و استفاده از آن در چارچوب تعريف صحيح، مهم است. اجتهاد به معناي به كارگيري فكر و انديشه در چارچوب اصول، براي انعطاف در شرايط گوناگون است و نبايد آن را با انفعال دربرابر دشمن اشتباه گرفت.سياستهاي اصل 44 يك اجتهاد صحيح شرعي بود كه قانون هم اجازه آن را داده است و انشاء الله به بهترين وجه و بدون افراط و تفريط اجرا شود. (گزارش خبري) نمايندگان مجلس خبرگان 7/6/87
ضرورت تقويت محتوا و اصول اساسي نظام اسلامي
شرطِ كافي حفظِ نظام اسلامي، حفظ و تقويت محتوا و اصول اساسي نظام اسلامي است. اگر به محتوا و اصول توجه نشود ممكن است در زير پوستِ شكلِ رسمي نظام، تغييرات تدريجي و بي سر و صدايي اتفاق بيفتد و نظام اسلامي را به سمتِ انحراف بكشاند كه در برخي مواقع، خواص هم متوجه اين انحراف تدريجي نمي شوند... شكلِ رسمي نظام اسلامي بخش سخت افزاري نظام است بخشهاي نرم افزاري نظام اسلامي كه در واقع همان‌جهتگيري هاي فكري، شاخصهاي اصلي و شعارهاي بنيادين انقلاب است، مهمترين مسئله براي حفظ نظام است. (گزارش خبري) نمايندگان مجلس خبرگان 7/6/87
تدبير ش42
مسائل و شكايات انتخاباتي بايد از طريق قانوني دنبال شود
در دوره هاي قبلي انتخابات نيز برخي افراد و نامزدها، مسائلي داشتند که از طريق شوراي نگهبان به عنوان مرجع قانوني رسيدگي به شکايات انتخاباتي، پيگيري کردند و طبعاً در اين دوره نيز مسائل بايد از طريق قانوني دنبال شود.... به ياري پروردگار انتخابات با اتقان، صحت و آرامش خوبي برگزار شد و شما هم مسائل مورد نظر را از طريق قانوني پيگيري کنيد. جنس شما با اين گونه افراد متفاوت است و لازم است کارها را با متانت و آرامش پيگيري کنيد7. 7. 25/03/88 (گزارش خبري) ديدار آقاي ميرحسين موسوي با رهبر معظم انقلاب اسلامي
اشكالات و اعتراضات در انتخابات از راه هاي قانوني رسيدگي شود
ممكن است كساني ... اشكالات و اعتراضاتي را بر مجاري گوناگون امور در انتخابات ثبت كرده باشند و اعتراض داشته باشند، كه البته، راه هاي قانوني وجود دارد. رسيدگي به اينها حتماً بايدانجام بگيرد8.
8. 26/03/88 نشست دوستانه نمايندگان مسئولان اجرايي، نظارتي و کميسيون تبليغات انتخابات
تدبير ش43
بايد تصويب قوانين همواره در جهت مباني انقلاب اسلامي باشد
مباني انقلاب اسلامي بايد به طور دائم مدّنظر باشند. ... امام خميني (ره) انسان بزرگ و آگاهي بودند و مجموع فرمايشات و وصيت‌نامه ايشان، مباني و اصول انقلاب است که بايد تصويب قوانين و موضع‌گيري‌ها همواره در اين جهت باشند1. 1 . 03/04/88 (گزارش خبري) درديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
لزوم رعايت نسبتِ قوانين با ارزش‌ها و اصول انقلاب اسلامي و توجّه به نيازهاي فوري و بلند مدّت جامعه
مجلس شوراي اسلامي قوّه مُفکّره کشوراست. اين قوّه به صورت لباس قانون تجلّي مي‌يابد و سپس اين قانون نيز در سراسر کشور جاري مي‌شود. بنابراين، مهمّ‌ترين مسئله، رعايت نسبت اين قوانين با ارزش‌ها و اصول انقلاب اسلامي از يک طرف و همچنين نيازهاي فوري و بلند مدّت جامعه از طرف ديگر است. اگر در قوانين کشور اين دو ويژگي رعايت شود، قوانين علاوه براينکه صحيح و درست خواهند بود، کارآمدي نيز خواهند داشت. ... اگر قوانين با اصول و مباني انقلاب اسلامي سازگاري نداشته باشند، اصالت خود را از دست خواهند داد و اگر با نيازهاي مردم همخواني نداشته باشند، قوانين، اصيل و مشروع خواهند بود ولي مقبوليت نخواهند داشت.1 1 . 03/04/88 (گزارش خبري) درديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
ملاحظات اساسي در تصويب قوانين
به هنگام تصويب قوانين بايد مراقب بود تا قوانين با قانونگرايي، اخلاق، ارزش‌هاي ديني و مسائل تربيتي سازگاري داشته باشند. ... نمايندگان محترم بايد مصلحت منطقه خود را در داخل مصلحت کشور در نظر بگيرند1. 1 . 03/04/88 (گزارش خبري) درديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
اظهار نظرها بايد به دور از روحيه لجاجت و زورآزمايي شخصي و جناحي باشد
نمايندگان مجلس شوراي اسلامي بايد روحيه تحمّل حرف مخالف را بالا ببرند ... اظهار نظرها در مجلس بايد علمي، استدلالي، سالم، و اخلاقي و به دور از روحيه لجاجت و زورآزمايي شخصي و جناحي باشد1. 1 . 03/04/88 (گزارش خبري) درديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
قانون بايد در تمام امور كشور فصل الخطاب باشد
من در مسائل اخير مربوط به انتخابات رياست جمهوري، مُصرّ به اجراي قانون بوده و خواهم بود و نظام اسلامي و مردم نيز به هيچ قيمتي زير بار زور نخواهند رفت. ... نقطه مقابل قانونگرايي و انقياد در مقابل قانون، ديکتاتوري است؛ اگر انقياد به قانون نباشد، روح ديکتاتوري بروز خواهد کرد. ... قانون بايد در تمام امور کشور فصل الخطاب باشد تا زندگي مردم و امور جامعه روان شود .
بي قانوني موجب پايمال شدن مصالح مردم مي‌شود. اصرار بر رعايت نکردن قانون موجب گره‌خوردن کارها خواهد شد. بنابراين، همه بايد قانون را محترم بشمارند. فرهنگ قانونگرايي همانند مسائل ديگر بايد از نخبگان به بدنه جامعه سرريز شود؛ زيرا اگر نخبگان جامعه قانون را رعايت نکنند نمي‌توان از مردم انتظار عمل به قانون داشت1.
1 . 03/04/88 (گزارش خبري) درديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
معيار و شاخص عدل، عمل به قانون است
در مورد قوّه قضائيه آنچه كه مهمّ است، اين است كه ما ببينيم قوّه قضائيه براي چيست؛ آن را تأمين كنيم. همهكارها در اين جهت بايد باشد. قوّه قضائيه براي عدل است؛ براي عدالت است. معيار و شاخص عدل هم عمل به قانون است. اگر عمل فرد، جمع، منطبق به قانون شد، اين عدالت است؛ اگر از قانون انحراف پيدا كرد، اين بي عدالتي است. و قانون هم در نظام اسلامي، قانون اسلامي است. البته در مجموعه قوانين ما ممكن است قوانيني باشند كه صددرصد با احكام اسلامي منطبق نباشند، يا قوانيني كه از قبل مانده اند يا برخي قوانين ديگر، كه اينها بايست اصلاح بشود. معيار، اين است كه بر طبق قانون عمل بشود. عدل، اينجا تحقق پيدا ‌مي‌كند2.
2. 07/04/88 بيانات در ديدار رئيس و مسئولان قوه قضائيه
ضرورت ايستادگي در مقابل اقويا براي اجراي عدالت
سخت ترين قسمت عدل هم عبارت است از آنجايي كه طرف مقابلِ عدل، اقويا هستند؛ زير بار نمي‌روند، زور مي‌گويند، متوقّعند. اينجا بايستي ايستادگي كرد؛ هنر قاضي اين است؛ استقلال قاضي اين است كه در يك چنين مواقعي، فقط و فقط خدا را و مرّ قانون را در نظر بگيرد. در همه قضايا - قضاياي فردي، قضاياي اجتماعي - اگر قانون ملاك عمل باشد، عدالت تأمين مي‌شود2.
2. 07/04/ 88 بيانات در ديدار رئيس و مسئولان قوه قضائيه
لزوم توجّه به قانون براي حلّ و فصل قضايا
براي حلّ و فصل قضايا، معيار قانوني وجود دارد. اگر قانون حاكم نشد، آن چيزي كه از بي قانوني بر سرِ همه خواهد آمد، بسيار تلخ تر است از آنچه كه اجراي قانون ممكن است در كام بعضي تلخي به وجود بياورد؛ «وَ مَنْ ضَاقَ عَلَيْهِ الْعَدْلُ فَالْجُوْرُ عَلَيْهِ أَضْيَقُ»(مستدرك، ج 13، ص66). عدل، همان رعايت قانون است. اگر ما از رعايت قانون احساس ضيق كرديم، نخواستيم به قانون تن بدهيم، آنچه كه بر سر ما از بي قانوني خواهد آمد، به مراتب از اين تلخي تحمّل قانون، سخت تر است. اين را بايد همه توجّه كنند2. 2. 07/04/88 بيانات در ديدار رئيس و مسئولان قوه قضائيه
تدبير ش45
بناي بر مجامله نداريم؛ در موضع حقّ بايد بايستيم
همه كساني كه در اين قضايا ‍‍[پس از انتخابات] يك آسيبي بر آنها وارد شده- به هر نوعي، از سوي هر كسي- بدانند كه بناي نظام و تصميم نظام بر مجامله كردن نيست. همان‌طور كه ما با كساني كه با نظام صريحاً معارضه مي‌كنند، بناي بر مجامله نداريم، معتقد به ايستادن در موضع قانون و موضع حقّ هستيم. عيناً همان طور، اگر چنانچه در مجموعه منتسب به نظام، تخلّفي انجام بگيرد، كار بدي انجام بگيرد، خداي نكرده جنايتي انجام بگيرد، باز هم اعتقاد من همين است. ما در موضع قانون، در موضع حقّ بايد بايستيم. خداي متعال كمك كند بتوانيم اين چيزي را كه مي‌خواهيم، انجام بدهيم. مسئولين دارند تلاش مي‌كنند در اين زمينه؛ ان‌شاءالله كه همين خواهد شد.3 3. ۸۸/۰۶/۰۸ پاسخ رهبر معظم انقلاب به دغدغه هاي دكتر روح الاميني
قانون را دقيق رعايت كنيد
دولت به قانون اهمّيت بدهد. بله! ايني كه آقاي رئيس جمهور گفتند كه: همه بايد قانون را رعايت كنند. بله! مسلّم است؛ مجلس، قوّه قضائيه، دستگاه هاي گوناگون، بايد قانون را رعايت كنند؛ به آنها هم ما توصيه اين را مي‌كنيم ، به شما هم توصيه مي‌كنيم . قانون را دقيق رعايت كنيد. خوب، حالا بعضي از منتقدين دولت گفتند كه: دولت قانون را رعايت نمي‌كند. آقاي رئيس جمهور هم در جواب گفتند كه: نه! اين دولت قانون گراترين دولت‌هاست. اين، دو تا ادعّا شد؛ دو طرف قضيّه. باز من اينجا كار ندارم كه كدام طرف ترجيح دارد، كدام طرف ترجيح ندارد. من مي‌خواهم به شما به‌عنوان مسئولين مجريه كشور سفارش اكيد بكنم كه به قانون اهمّيت بدهيد. اگر چنانچه ما اينجا قانون را در مسئله اي خاصّ شكستيم و عمل نكرديم، صرفاً اين نيست كه يك قانون نقض شده باشد؛ بلكه معنايش اين است كه يك راهي، يك خطي باز شد كه اين خط، دنباله خواهد داشت. كارِ قانون شكني اين‌جوري است. اينجا كه قانون نقض شد، نقض قانون يك فرصت تازه اي پيدا كرد كه به وسيله ديگران انجام بگيرد. لذاست كه به مسئله قانون، خيلي اهمّيت بدهيد.6 6 . ۸۸/۰۶/۱۶ بيانات در ديدار اعضاي هيئت دولت
تدبير ش 48 ( استثناء3/4/88)
لزوم تعيين نسبت قوانين مجلس با ارزش‌هاي اسلامي، مشكلات كشور و نيازهاي مردم
مجلس قوه مفكره كشور است. فكر در لباس قانون تجلي مي‌كند، بعد در سراسر وجود كشور سريان و جريان پيدا مي‌كند. چيزي كه دائم بايد در نظر باشد، اين است كه ببينيم فكر اين قوه مفكّره اولاً نسبتش با ارزش‌هاي اساسي انقلاب چيست - چون اين شاخه‌اي روييده بر بدنه عظيم و قد كشيده و مستحكم انقلاب است ديگر - ثانياً نسبتش با جامعه، با مشكلات كشور و با نيازهاي مردم چيست. يك نگاه به مبدأ، يك نگاه به منتها؛ يك نگاه به خاستگاه، يك نگاه به هدف؛ اين بايد روشن باشد. اگر اين شد، آن وقت قوانين، هم اصيل خواهد بود، درست خواهد بود، صحيح خواهد بود، هم كارآمد خواهد بود. اگر اوّلي نباشد، قانون مثل شاخه‌اي از درخت بريده است؛ اصالت خود را از دست خواهد داد و ديگر قانون اصيلي نيست. اگر دومي نباشد، قانون اصيل است، مشروعيت دارد، اما مقبوليت ندارد. اگر منطبق برخواست‌هاي جامعه و نيازهاي فوري و به‌روز و نيز نيازهاي بلندمدت جامعه نباشد، آن وقت ديگر مقبوليت نخواهد داشت به حسب هر مقداري كه در آن جهت كمبود دارد.9 9 . 03/04/88 بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
ضرورت توجه به سياست‌هاي اصل 44، ارزش‌ها و مباني انقلاب
سياست‌هاي ذيل اصل 44 قانون اساسي ...خودش يك شاخص است. اگر سياست‌هاي اصل 44 را قبول داريم، فرض كنيد قانوني بگذرانيم كه با اين سياست‌ها نخواند، چطور اين مردود است از نظر شما؟ عين همين مسئله در شكل كلان مربوط به اصل ارزش‌هاي انقلاب است، اصل مباني انقلاب است. مباني انقلاب را بايد مرور كرد؛ فراموش نكنيد. ايني كه گفته بشود ما در نظرات امام ...ترديد كنيم، اين درست نيست. وصيت‌نامه امام، جمع‌بندي شده فرمايشات امام(ره) مباني انقلاب ماست، اصول انقلاب ماست. امام مرد بزرگي بود، آگاه بود. اينها را دائماً در نظر داشته باشيد. قانون، موضع‌گيري و حركت بر اين اساس باشد. ممكن است يك نفر يك جور بفهمد، يك نفر يك جور ديگر بفهمد - اين اشكالي ندارد - اما بايد هدف اين باشد، محور اين باشد.9
9 . 03/04/88 بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
لزوم توجه به آثار تربيتي و اخلاقي قوانين
قانون جنبه الزام‌آور و حاكميتي و ولايتي دارد. شما با قانون داريد اعمال ولايت مي‌كنيد بر جامعه؛ اعمال اقتدار مي‌كنيد بر جامعه؛ لذا قانون الزام‌آور است. ... قانون بر آنها اعمال ولايت مي‌كند؛ اين جنبه واضح قانون است. يك جنبه ديگري وجود دارد و آن، تأثير فرهنگي و تربيتي قانون در جامعه است. ... رفتارها و خلقيات و تربيت‌ها اثر متقابل دارند؛ هم اخلاق در رفتار تأثير مي‌گذارد، هم رفتار بر اخلاق تأثير مي‌گذارد. شما ببينيد: «ثمّ كانَ عَاقبَه الّذِينَ اَسَائُوا السُّوئ». كار بد كه مي‌كنيم، روي دل ما اثر مي‌گذارد، روي اخلاق ما اثر مي‌گذارد، گاهي روي برداشت‌ها و تلقي‌هاي ما اثر مي‌گذارد؛ دلبستگي كه پيدا مي‌كنيم، اين دلبستگي روي ذهنيات ما اثر مي‌گذارد. اعمال و رفتار از يك طرف، و اخلاق و تربيت از يك طرف؛ اينها تأثير متقابل دارند. قانون هم همين جور است ديگر. ... اگر ما قانوني مي‌گذاريم كه روح قانون‌پذيري را در مردم تقويت مي‌كند، اين خوب است؛ اگر بعكس، قانوني مي‌گذاريم كه روح قانون‌شكني و بي‌اعتنايي به قانون را در مردم به وجود مي‌آورد - ولو به طور غير مستقيم - اين مرجوح است. اگر قانوني مي‌گذاريم كه روح قناعت را در مردم تقويت مي‌كند، اين خوب است؛ اگر بعكس، روح اسراف را در مردم تقويت مي‌كند، اين بد است. اگر روح دينداري را در مردم تقويت مي‌كند، اين خوب است؛ اگر روح لااباليگري را در مردم تقويت مي‌كند، اين بد است. به اين جنبه توجه كنيد: تأثير متقابل حقوق و اخلاق؛ ملازمات مسائل حقوقي و مسائل اخلاقي. اينها مسائل بسيار مهمي است.9 9 . 03/04/88 بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
روحيه تحمل حرف مخالف را بالا ببريد
مجلس جاي گفتگوست. سطح گفتگوها هم علي‌القاعده بالاست؛ چون سطح فكر و علم و معرفت دوستان بحمداللَّه بالاست. اظهارنظر مي‌شود، مشورت مي‌شود، جاي مشاوره است. آني كه من مي‌خواهم تأكيد كنم و به همه شما برادران و خواهران عرض كنم، اين است كه روحيه تحمل حرف مخالف را در مجلس بالا ببريد. يك چيزي برخلاف نظر شماست؛ خوب، بگويد؛ آسمان كه به زمين نمي‌آيد. گوش كنيد، بعد هم با استدلال آن را رد كنيد. اگر وقت رد كردن و جواب گفتن نداريد، برطبق آن رأي ندهيد، عمل نكنيد. اگر رفيقي، دوست و آشنايي داريد كه مي‌خواهيد ذهن او را روشن كنيد، خيلي خوب، آهسته به او بگوييد. نگذاريد گفتن‌ها و اظهار نظر كردن‌ها ابتر و ناقص بماند. متأسفانه در مجالس ما از اوايل هم اين حالت بود كه يك عده‌اي وسط صحبتي، وسط حرفي، پرخاشگرانه صدا را بلند كنند و حرف بزنند.9 9 . 03/04/88 بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
فرهنگ احترام به قانون بايستي از نخبگان سرريز بشود به بدنة‌جامعه
يك مسئله ... مسئله فرهنگ قانونمداري در كشور است. ما واقعاً احتياج داريم به اينكه قانون در تمام امور كشور، يك شاخص، يك محور، يك فصل‌الخطاب محسوب شود. اگر ما قانونمدار باشيم، واقعاً اين، زندگي مردم را روان خواهد كرد؛ درست مثل چراغ‌هاي سبز و قرمز سر تقاطع‌ها. ... اگر رعايت قانون شد، كارها روان مي‌شود؛ اگر بي‌قانوني آمد وسط ميدان ... كارها مختل مي‌شود.
اگر بي‌قانوني رايج شد، كارها گره خواهد خورد؛ ترافيك سنگين خواهد شد، گره‌هاي ترافيكي به وجود مي‌آيد، كار مردم از بين مي‌رود، مصالح مردم پامال مي‌شود. همه بايستي به قانون احترام بگذارند. و من به شما عرض بكنم؛ اين مورد هم مثل موارد ديگر از چيزهايي است كه فرهنگ آن بايستي از نخبگان سرريز بشود به بدنه جامعه. اگر شما كه جزو نخبگان هستيد، قانون را رعايت نكرديد، انتظار نداشته باشيد كه بدنه جامعه قانون را رعايت كند.9 9 . 03/04/88 بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
ميل به ديكتاتوري را بايد سركوب كنيد
در همين قضاياي جاري هم بنده مُصر بودم و هستم و خواهم بود بر اجراي قانون؛ يعني يك قدم از قانون فراتر نخواهيم رفت؛ قانون كشورمان، قانون جمهوري اسلامي. مطمئناً نه نظام، نه اين مردم به هيچ قيمتي زير بار زور نخواهند رفت. نقطه مقابل قانونگرايي و انقياد در مقابل قانون، ديكتاتوري است. اين هم دوستان حتماً مي‌دانند و بدانند ... كه در زمينه روحي همه ما يك ميل به ديكتاتوري وجود دارد؛ اين را بايد سركوب كنيد. همين طور كه عرض كرديم، اين فيلِ مستِ درون را با چكش قانون و دين و تعبد دائماً سر به راه نگه داريم. اگر خود ما علاج نكنيم، علاجش مشكل خواهد شد. اگر انقياد به قانون نبود، روح ديكتاتوري يواش يواش بروز خواهد كرد. در جوامع، ديكتاتوري همين‌جور به وجود مي‌آيد.9 9 . 03/04/88 بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
ضرورت نگاه عام به كشور در باب قانونگذاري
نمايندگان محترم در قانونگذاري‌ها نگاهشان به كل كشور باشد. البته مصلحت منطقه خودشان را حتماً بايد در نظر بگيرند - شكي نيست - ليكن آن مصلحت بايستي داخل بشود در مجموعه نگاه به كل كشور؛ والاّ اگر قرار باشد كه نماينده شرق براي شرق كار كند، ولو برعليه غرب؛ نماينده غرب به نفع غرب كار كند، ولو برعليه شرق، اينكه نمي‌شود. نماينده شرق بودن يا نماينده شمال بودن يا نماينده جنوب بودن خاصيتش اين است كه در وضع قانون، نياز آن منطقه را شما مي‌دانيد و در قانون دخالت مي‌دهيد، نه اينكه قانون را فقط براي آن منطقه مي‌نويسيد؛ قانون براي همه است. اين، نگاه عام به كشور در باب قانونگذاري.9 9 . 03/04/88 بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
تدبير ش 48
پايبندي به قانون اقتضاء مي‌كند كه انسان در مقابل قانون خضوع كند
بعضي از اينها، يك وقتي به خاطر طرفداري از امام مورد اهانت هم قرار مي‌گرفتند. حالا ببينند كه كساني كه به نام اينها شعار مي‌دهند، عكس اينها را روي دستشان مي‌گيرند، اسم اينها را با تجليل مي‌آورند، درست نقطه مقابل، عليه امام و عليه انقلاب و عليه اسلام شعار مي‌دهند! و روزه‌خوري علني در روز قدس، در ماه رمضان مي‌كنند! اينها را مي‌بينيد، خُب ، بكشيد كنار. انتخابات تمام شد. انتخاباتي بود، عمومي هم بود، درست هم بود، اشكالي هم نتوانستند بر انتخابات بگيرند و ثابت كنند؛ حالا هي ادعا كردند، فرصت هم داده شد؛ گفتيم بياييد، نشان بدهيد، ثابت كنيد؛ نتوانستند، نيامدند؛ تمام شد. پايبندي به قانون اقتضاء مي‌كند كه انسان ولو اين رئيس جمهوري را كه انتخاب شده است قبول هم نداشته باشد، وقتي براي قانون احترام قائل بود، بايستي در مقابل قانون، خضوع كند. ... معلوم است هيچ كسي نمي‌تواند بگويد اين كسي كه انتخاب شده، صددرصد حُسن محض است، آن طرفي كه انتخاب نشده است، صددرصد قبح محض است؛ نه، همه حُسني دارند، قبحي دارند؛ اين طرف هم حُسني دارد، قبحي دارد؛ آن طرف هم حُسني دارد، قبحي دارد. قانون، ملاك است، معيار است. چرا اين‌جوري مي‌شود؟ چرا؟ اين، هواي نفس است.6
6. 22/09/88 بيانات در ديدار با جمعي از طلاب و روحانيون
تدبير ش 51
بايستي در مقابل قانون و داوري كه قانون او را معين مي‌كند، تسليم شد
در اين فتنه‌هاي بعد از انتخابات، آن چيزي كه اساس قضيه است، اين است كه رأي مردم و حضور مردم از نظر يك عده‌اي نفي شد، مورد خدشه قرار گرفت؛ نظام تكذيب شد، مورد تهمت قرار گرفت. گناه بزرگي كه انجام دادند، اين بود. اينها بايست تسليم مي‌شدند. بالاخره وقتي انتخابات با همين معيارهايي كه در اسلام وجود دارد ... اتفاق افتاد، بايستي در مقابل قانون، در مقابل داوري قانون تسليم شد؛ همچنان كه بايد در مقابل آن داوري كه قانون او را معين مي‌كند، تسليم شد. اگر قانون در مسئله مهمي مثل مسئله انتخابات يك داوري را مشخص كرده است، يا يك شيوه داوري را مشخص كرده است، بايد تسليم اين بشوند، ولو بـرخـلاف ميـلمان باشد؛ اين مي‌شود انتخابات سالم.1 1. 06/12/88 بيانات در ديدار رئيس و اعضاي مجلس خبرگان
تدبير ش 54
مجلس بايد كاري كند كه دولت بتواند به قانون عمل كند
در مسئله قانون - كه حالا محل كلام هم هست - دو طرف با همديگر گفتگوهايي مي‌كنند. از يك طرف، اين حرف درست است كه دولت بايد به قانون عمل كند. يعني آنچه كه شكل قانوني گرفت، وظيفه است كه دولت عمل كند. از آن طرف ديگر، قانونگذار بايد نقش مدير اجرايي را در نظر بگيرد. اجراء، كار سختي است. كساني از شماها خودشان مجري بودند، وزير بودند، يا در بخش‌هاي مختلف اجرايي حضور داشتند؛ اجرا خيلي فاصله دارد با طراحي اجراء، با آن طرحي كه بايد انسان تهيه كند تا اجراء شود. بنابراين، بايد به واقعيت‌ها توجه داشت. دولت، آن عنصر وسط گود است كه مي‌خواهد كارها را انجام دهد. بايد ما كار دولت را تسهيل كنيم. بايد ما كار دولت را رعايت كنيم. درست است كه دولت بايد به قانون عمل كند، اين هم درست است كه مجلس بايد كاري كند كه دولت بتواند به قانون عمل كند؛ والاّ اگر فرض كنيم يك تكليفي بر دوش دولت گذاشتيم، اعتبارش را تصويب نكرديم؛ خوب! اين نمي‌شود؛ اينها مشكلات دارد. يا فرض بفرماييد: دولت لايحه‌اي را به مجلس مي‌آورد - كه دولت طبعاً با توجه به امكاناتش، با توجه به قدرت خودش، با توجه به موجودي كشور و زمينه‌هاي مساعد، اين لايحه را تنظيم كرده - بعد در مجلس تصرفاتي در اين لايحه مي‌شود كه بكلي يك چيز ديگري از آب در مي‌آيد. غالباً دولتي‌ها از اين جهت به ما گلايه مي‌كنند. بنده هم دستم در كار است. من، هم در دولت، هم در مجلس بوده‌ام؛ مي‌دانم چه‌جوري مي‌شود عمل كرد و چه‌جوري مي‌شود درستش كرد و چگونه مي‌شود يك‌جور ديگر عمل كرد! بايد به اين نكات توجه شود.6 6. 18/03/89 بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
تدبير ش55
قوانين و مقررات قوه قضائيه بايستي مورد توجه و تجديدنظر قرار بگيرد
قوانين و مقررات در داخل قوه قضائيه بايستي مورد توجه قرار بگيرد، مورد تجديدنظر قرار بگيرد، قوانين لازم به ميدان بيايد. البته ما اطلاع داريم كه آيين دادرسي و قوانين جزا، با تفصيل فراوان، در چرخه تصويب قرار دارد؛ اين بايستي به كل قوانين تعميم پيدا كند. گاهي يك قانون غلطِ باقيمانده از دوران طاغوت - دوراني كه اساس قوه قضائيه بر مبناي غلطي بود - مشكلاتي را ايجاد مي‌كند. تعارض در قوانين، مشكلات گوناگوني را براي دادگاه‌ها به وجود مي‌آورد. سال گذشته عرض كرديم؛ عدم انطباق احكام دادگاه‌هاي بدوي با دادگاه‌هاي بعدي، بسياري‌اش ناشي از همين مشكلات است؛ اينها بايستي اصلاح بشود.33. 07/04/89 بيانات در ديدار رئيس و مسئولان قوه قضائيه‌
تدبير ش64
ضرورت وضع قوانين مورد نياز بخش کشاورزي براي تأمين امنيت غذايي و ايجاد اشتغال
بخش کشاورزي به علت نقش آن در تأمين امنيت غذايي و ايجاد اشتغال، از مسائل درجه اول کشور [است]. ... رفع خلأهاي قانونگذاري در اين بخش با همفکري مجلس و دولت، و نگاه کلان و جامع‌نگر، زمينه‌ساز ارتقاي جايگاه کشاورزي و برطرف شدن مشکلات آن مي‌شود. ... در وضع قوانين مورد نياز بخش کشاورزي ... قانوني که تصويب مي‌شود براي اجرا شدن است؛ به همين دليل بايد از ابتدا امکان اجرايي شدن قانون، براساس شرايط گوناگون، اقتضائات کشور و نگاه کلي، اصولي و همه جانبه ملاحظه شود و مدنظر قرار گيرد.3 3. ۹۰/۰۲/۰۵ (گزارش خبري) بيانات در ديدار رئيس و اعضاي کميسيون کشاورزي، آب و منابع طبيعي
لزوم تعامل مجلس و دولت و مدنظر قرار دادن نيازهاي آن در بخش قانونگذاري
رسيدن به نگاه اصولي در بخش کشاورزي، مستلزم تعامل و همکاري صميمانه مجلس و دولت [است]. ... در بعضي از دوره‌ها، تصور غلطي وجود داشت که حتماً رويکرد دولت و مجلس، دو رويکرد جداگانه باشد و هرکدام از اين دو قوه، استقلال خود را در نفي ديگري بدانند در حالي‌که با رويکرد مشترک دولت و مجلس مسائل، حل مي‌شود. ... مصوبات مجلس به عنوان قانون، قطعاً مورد حمايت رهبري است و قانون هم بايد عمل شود اما مجلس هم در مصوبات بايد نيازهاي دولت را مدنظر قرار دهد.3
3. ۹۰/۰۲/۰۵ (گزارش خبري) بيانات در ديدار رئيس و اعضاي کميسيون کشاورزي، آب و منابع طبيعي
عدالت را يك معيار اساسي در قانونگذاري بدانيم
در عرصه عمل هم خيلي كارها بايد انجام بگيرد كه يكي از آنها اين است كه عدالت را يك معيار و يك سنجه اساسي در قانونگذاري بدانيم. اين نكته، قابل توجه نمايندگان محترم مجلس و شوراي نگهبان است كه در قانونگذاري بالخصوص به مسئله عدالت و همچنين رصد دائمي آن تـوجـه شـود.9 9. 27/02/90 بيانات در دومين نشست انديشه‌هاي راهبردي‌ با موضوع عدالت
تدبير ش 65
ضرورت تحقق تضمين قانوني و اجرايي براي رفع كمبودهاي محيط خانواده
نظر اسلام در باب خانواده و جايگاه زن در خانواده، نظر خيلي روشني است. «المره سيّده بيتها»؛ (نهج‌الفصاحه، ص 614) بزرگ خانه، زن خانه است؛ اين از پيغمبر اكرم است. جايگاه زن در خانواده، هماني است كـه در گفتارهـاي گـونـاگـون ائمه(ع) آمـده: «المره ريحانه و ليست بقهرمانه».( نهج‌البلاغه، نامة‌) در تعبيرات عربي، قهرمان يعني كارگزار، پادو، يك خدمتگزار محترم. مي‌فرمايد: در داخل خانه، زن قهرمانه نيست؛ ريحانه است، گلِ خانه است. خطاب به مردان مي‌فرمايد: بهترين شما كساني هستند كه بهترين رفتارها را با همسرانشان دارند. اينها نظرات اسلام است و از اين قبيل الي ماشاءاللَّه وجود دارد. ولي در عين حال تحقق خواسته اسلام در خانواده، يك امري است كه با اين بيانات تمام نمي‌شود، حل نمي‌شود؛ احتياج به پشتوانه قانوني، پشتوانه اجرايي و ضمانت اجرايي دارد؛ و اين كار بايد انجام بگيرد. اين كار در طول سال‌هاي متمادي گذشته انجام نگرفته است. خانواده‌هايي كه متدين بودند، مرداني كه از اخلاقِ خوب برخوردار بودند و پايبندي‌هاي شرعي داشتند، ملاحظاتي كردند؛ اما در مواردي كه اين خصوصيات نبوده، اين ملاحظات نشده؛ به زن در داخل خانواده ظلـم شـده.
البته اين‌جور نيست كه ما فكر كنيم غربي‌ها در اين زمينه از ما جلويند؛ ابداً. بنده آمارهاي زيادي دارم، ... وضع داخلي خانواده‌هاي غربي از لحاظ مظلوميت زن و از لحاظ عدم رعايت حقوق زن، از وضع خانواده‌هاي اسلامي و ايراني و شرقي يقيناً بدتر است؛ بهتر نيست، اگر بدتر نباشد؛ در مواردي حتماً بدتر است. ما به آنها كه نگاه نمي‌كنيم، آنها كه الگوي ما نيستند. ما در محيط خانواده كمبودهاي زيادي داريم؛ احتياج دارد به پشتوانه قانوني، به تضمين قانوني، به تضمين اجرايي؛ و اين بايد تحقق پيدا كند. اين مسئله از جمله عرصه‌ها و ميدان‌هايي است كه در داخل كشور در اين زمينه كم كار شده و بايد كار شود.1 1. 01/03/90 بيانات در ديدار جمعي از بانوان نخبه
تدبير ش 70
دست‌وپاگيري و مزاحمت مقررات از ميان برداشته شود
بعضي‌ها براي اينكه حركت‌هاي ابتكاري را، حركت‌هاي برخاسته از روحيه بسيجي را به حاشيه و انزوا برانند، به بعضي از مقررات دست‌وپاگير تمسك نكنند؛ اين هم اين طرف قضيه است. اگر يك وقتي واقعاً ديده شد مقرراتي وجود دارد كه جلوِ ابتكار را، جلوِ حركت را، جلوِ پيشرفت را مي‌گيرد، آن كساني كه بايد آن مقررات را تغيير بدهند، تغيير بدهند و مانع را بردارند. از آن طرف، بي‌قانوني و خروج از مقررات انجام نگيرد؛ از اين طرف، دست‌وپاگيري مقررات و مزاحمت مقررات از ميان برداشته شود. مديريت‌هاي كلان در بخش‌هاي مختلف بايد به اين چيز‌ها توجه كنند.5 5. 22/7/90 بيانات در ديدار بسيجيان استان كرمانشاه‌
تدبير ش 72
در برابر قانون همه‌ بايد تبعيت كنيم
بعضي‌ها به اين نظارت‌هاي شوراي نگهبان و عوامل نظارتي معترضند. ممكن است اعتراضشان بجا و واقعاً درست هم باشد؛ منتها توجه كنيم كه وقتي يك مقام مسئول قانوني مورد اعتماد تصميمي گرفت، ما تسليم باشيم. همه‌مان بايد تبعيت كنيم. مثلاً مجلس يك قانوني را مي‌گذراند؛ ممكن است من به آن قانون اعتراض داشته باشم، بگويم اين قانون معيوب است؛ اما قانون است، بايد بر طبقش عمل كنم. وقتي يك مقام مسئولي كه مورد اعتماد هم هست - مثل شوراي نگهبان - تصميمي گرفت، بايستي تسليم آن شد، بايد تبعيت كرد.5 14/11/90 خطبه‌هاي نماز جمعه تهران
تدبير ش 73
اهميت تنظيم قوانين
اهميت كشور به تنظيم قوانين اين كشور است. ما در همه مسائل احتياج داريم به قانون‌هاي راهگشا. نمايندگان مجلس حقيقت را نگاه كنند، نياز را بشناسند، بر طبق نياز، درست آن درمان لازم را براي هر درد و هر شكايتي جلوي پاي مسئولين بگذارند. قانون بايد راهگشا باشد. قانوني كه راه‌ها را ببندد، كارها را مشكل كند، يا قابل اجرا نباشد، يا مشكلات فراوان درست كند، يا دچار تناقض باشد، فايده ندارد. صرف اينكه ما بنشينيم يك قانوني تهيه و تنظيم كنيم، كافي نيست؛ بدانيم كه قانون بايستي راهگشا باشد، مدبرانه باشد.7 ۹۰/۱۲/۱۸ بيانات در ديدار اعضاي مجلس خبرگان
لزوم خردمندي و تدبير نمايندگان
يك نكته ديگري كه بر اين انتخابات مترتب است، اين است كه حالا مجلسي كه برآمده از اين انتخابات است، مسئوليت سنگيني دارد. هميشه همين‌جور است؛ رؤساي ما هم كه منتخب مردمند، هر مسئولي در هر سطحي كه منتخب مردم است، به اندازه سنگيني بار انتخاب، بار مسئوليت او سنگين است. در اين شرايط، با اين هياهوي دشمن، آمدن مردم توي اين ميدان، اين مجلسي كه تشكيل خواهد شد، مجلس بسيار پرمسئوليتي است. ما از همين حالا به اين برادران و خواهراني كه ان‌شاءاللّه‌ در مجلس خواهند آمد - آنهايي كه انتخاب شده‌اند و آنهايي كه در مرحله دوم انتخاب خواهند شد - عرض مي‌كنيم بدانند چه بار سنگيني بر دوش آنهاست؛ بيايند با خردمندي و تدبير، وظايفشان را انجام بدهند.7 ۹۰/۱۲/۱۸ بيانات در ديدار اعضاي مجلس خبرگان
ضرورت مراعات قانون براي همه
عمده اين است كه خود ما مردم، خودمان را مقيد كنيم به اخلاق اسلامي؛ خودمان را مقيد كنيم به قانون. حالا اين حرف من بهانه‌اي نشود براي اينكه يك عده‌اي بروند جوان‌هاي انقلابي را به‌عنوان جوان‌هاي تند، مورد ملامت و شماتت قرار بدهند؛ نه! من همه جوان‌هاي غيور كشور را، جوان‌هاي مؤمنِ انقلابي كشور را فرزندان خودم مي‌دانم و پشت سر آنها قرار مي‌گيرم؛ من از جوانان انقلابي و مؤمن و غيور حمايت مي‌كنم؛ منتها همه را توصيه مي‌كنم به اينكه در رفتار خود، با اخلاق اسلامي رفتار كنند؛ قانون را مراعات كنند. همه بايد قانون را مراعات كنند. تجسم انقلاب در قانون جمهوري اسلامي است.9
۹۱/۰۱/۰۱ بيانات در حرم مطهر رضوي در آغاز سال ۹۱
تدبير ش 75 خرداد 91
اصلي‌ترين توصيه
اكنون در طليعه مجلس نهم، اصلي‌ترين توصيه اينجانب به نمايندگان محترم آن است كه در جايگاه خطيري كه با رأي مردم به دست آورده‌اند، تنها بـه مسئوليت الهي و اَداي وظيفه سنگين نمايندگي از ملّت بينديشند و انگيزه‌هـا و حُب و بُغض‌هـاي شخصي و گروهي و طايفي و محلي را در قانونگذاري كه مهم‌ترين وظيفه مجلس شوراي اسلامي است و نيز در نظارت بر اجراي قانون و البته در موضع‌گيري‌هايي كه فضاي كشور را تحت تأثير قرار مي‌دهد، دخالت ندهند. در صدر اين همه، قانون قرار دارد.2
2. ۹۱/۰۳/۰۷ پيام به مناسبت آغاز به كار نهمين دوره مجلس شوراي اسلامي
تدبير ش 81 اسفند 91 و فروردين 92
ضرورت تنظيم قوانين لازم براي جنگل‌ها
ما براي حفظ جنگل‌ها قوانيني لازم داريم - اين قوانين جايش خالي است - و يك اراده قوي و عزم راسخي لازم داريم براي جلوگيري از تصرف زمين‌هاي اطراف شهرهاي بزرگ، كه افرادي آنها را مي‌گيرند و تبديل مي‌كنند به ساختمان، به آپارتمان‌هاي بلندمرتبه. اين كار علاوه بر اينكه مشكلات گوناگون بشري و انساني ايجاد مي‌كند، اولين كـار غلطي كه انجام مي‌گيرد، اين است كه محيط سبز اطراف شهرها - هواي تنفس شهر - از بين مي‌رود. حالا شما در شهر برويد زحمت بكشيد و در خانه‌ها دانه‌دانه نهال بكاريد؛ اين كجا؟ و اينكه شهر محاط باشد به مجموعه سبز، كجا؟ اگرچه كارهاي خوبي هم انجام گرفته، در اطراف شهرها گاهي جنگل‌كاري‌هايي شده - اين را هم نبايد منكر شد - ليكن آن چيزي كه ثـروت اصلي كشور اسـت، كـه منـاطق سبز اطراف شهرهاست، باغات داخل شهرهاست، و به‌خصوص جنگل‌هاست، بايد محفوظ بماند. هم سازمـان محيط‌زيست، هم دستگاه‌هـاي ذي‌ربط ديگر دولتي، هم مسئولين و نمايندگان در مجلس، هم مسئولين در قوه قضائيه، و در مورد شهرها و حريم شهرها هم شهرداري‌ها، در سرتاسر كشور موظفند كه اين كار را دنبال كنند. ما هميشه اين مسئله را تكرار مي‌كنيم، اما باز مي‌بينيم كه كار درستي انجام نگرفت! خب! بايد ان‌شاءاللّه همه همت كنند تا اين كاري كه همه هم قبول دارند كه لازم است و درست است، تحقق پيدا كند.7 7. ۹۱/۱۲/۱۵ بيانات پس از مراسم درختكاري
ضرورت تسليم و تمكين در مقابل قانون
در مسئله انتخابات و غير انتخابات، همه بايد تسليم رأي قانون باشند؛ در مقابل قانون تمكين كنند. آن حوادثي كه در سال 88 پيش آمد - كه براي كشور ضرر داشت و ضايعه‌آفرين بود - همه از همين ناشي شد كه كساني نخواستند به قانون تمكين كنند؛ نخواستند به رأي مردم تمكين كنند. ممكن است رأي مردم برخلاف آن چيزي باشد كه منِ شخصي مايل به آن هستم؛ اما بايد تمكين كنم. آنچه كه اكثريت مردم، اغلبيت مردم آن را انتخاب كردند، بايد همه تمكين كنند؛ همه بايد زير بار بروند. خوشبختانه سازوكارهاي قانوني براي رفع اشكال، رفع اشتباه، رفع شبهه وجود دارد؛ از اين راهكارهاي قانوني استفاده كنند. اينكه وقتي آنچه كه اتفاق افتاده است، برخلاف ميل ما شد، مردم را به شورش خياباني دعوت كنيم - كه اين در سال 88 اتفاق افتاد - يكي از خطاهاي جبران‌ناپذير است. اين تجربه‌اي شد براي ملت ما، و ملت ما هميشه در مقابل يك چنين حوادثي خواهد ايستاد.15
15. ۹۲/۰۱/۰۱ بيانات در حرم مطهر رضوي
تدبير ش 82 ارديبهشت و نيمه اول خرداد92
لزوم رعايت مرّ قانون و نهايت امانتداري(تکرار در و4)
مسئولان محترم انتخابات ... قانون را معيار قرار دهيد. در آيه كريمه قرآن كه تلاوت كردند، به اداي امانت اشاره شد - «إِنَّ اللّهَ يَأْمُرُكُمْ أَن تُؤدُّواْ الأَمَانَاتِ إِلَي أَهْلِهَا»( نساء 58) - اداي امانت به همين است كه طبق مرّ قانون عمل شود؛ هم در مرحله تشخيص صلاحيت‌ها - چه در مورد رياست جمهوري، چه در مورد شوراها، و در موارد ديگري كه در پيش است - هم در مرحله قرائت آراء، هم در مرحله حفظ آراء و صندوق‌ها. بايد مرّ قانون رعايت شود و نهايت امانتداري انجام بگيرد؛ كه بحمداللّه تا حالا هم همين‌جور بوده است.
بديهي است در هر انتخاباتي، يك عده‌اي به نتيجه مطلوبِ خودشان نمي‌رسند - من نمي‌خواهم اسمش را بگذارم بازنده انتخابات؛ نبايد تعبير برنده و بازنده و اين واژه‌ها و اصطلاحات غربي مادي را به كار برد؛ اگر براي خدا و براي انجام تكليف وارد مي‌شويم، برد و باخت وجود ندارد – خب! اينها اعتراض دارند. انسان پيش قاضي هم كه مي‌رود، همين‌جور است. قضاوتي در يك دادگاهي وجود دارد؛ آن طرفي كه در اين قضاوت به مقصود خود رسيده، خوشحال است؛ آن طرف ديگر ناراحت است؛ آن طرف ديگر نبايد دادگاه را متهم كند كه برخلاف حق عمل كرده؛ نه! دادگاه است و بر طبق قانون عمل مي‌كند؛ منتها او ناراحت مي‌شود، ناراضي مي‌شود. بايد همه آنچه را كه پيش مي‌آيد - كه مبتني بر قانون است - تحمل كنيم؛ اين را بايد همه‌مان ياد بگيريم؛ اين، صبرِ انقلابي است، اين تحملِ انقلابي است.6 6. ۹۲/۰۲/۱۶ بيانات در ديدار دست اندركاران برگزاري انتخابات
لزوم تبعيت همگان از قانون
افراد[نامزدهاي انتخابات] متعددي آمده‌اند. ان‌شاءاللّه شوراي محترم نگهبان طبق وظائف قانوني خود، آن كساني را كه صلاحيت دارند، به مردم معرفي خواهد كرد. همه هم بايد تابع قانون باشند. آنجايي اشكال پيش مي‌آيد كه تخلف از قانون انجام مي‌گيرد. سال 88 اشكالاتي كه وارد شد، خسارتي كه به كشور وارد كردند و نگذاشتند كشور و ملت طعم آراي چهل ميليوني را درست بچشد، به خاطر تخلف از قانون بود. يك عده‌اي يا براي خاطر اغراض نفساني، يا هدف‌هاي خلاف سياسي، يا هرچه - حالا در آن زمينه نمي‌خواهيم قضاوتي بكنيم - از قانون تخلف كردند، خطا كردند، از راه غير قانوني وارد شدند؛ هم به خودشان صدمه زدند، هم به ملت صدمه زدند، هم به كشور صدمه زدند. راه درست، راه قانون است. همه تابع قانون باشند، همه تسليم قانون باشند. گاهي ممكن است يك قانون، صددرصد درست هم نباشد، اما از بي‌قانوني بهتر است. گاهي ممكن است در يك بخشي، يك خطايي هم از مجري قانون سر بزند كه من و شما بفهميم او در اجراي قانون اين خطا را كرده است؛ اما اگر نتوانيم آن را از طريق قانوني اصلاح كنيم، تحمل آن بهتر است از اينكه باز بي‌قانوني كنيم؛ از راه بي‌قانوني بخواهيم آنچه را كه به نظر ما خطا است، درست كنيم. قانون، معيار بسيار خوبي است؛ وسيله‌اي است براي آسايش كشور، آرامش كشور، حفظ وحدت ملي، ادامه راه عمومي.9
9. ۹۲/۰۲/۲۵ بيانات در ديدار اقشار مختلف مردم‌
تدبير ش 83 نيمه دوم خرداد، تير و مرداد 92
مراقبت از خروجي‌ها و پيشرفت كار قوه قضائيه
خروجي‌ها را بايد دائماً مراقبت كرد. پيشرفت كارها را بايد مراقبت كرد. همه اين كارهايي كه ذكر شده است، لازم است و لازم بوده است. نتيجه آن وقتي حاصل خواهد شد كه اين كارها با دقت دنبال شود، پيگيري شود، قدم به قدم رعايت و مراقبت شود، تا اينكه بتوانيم به آن نتيجه مطلوب برسيم. اگر اين شد، ان‌شاءالله قوه قضائيه همان چيزي خواهد شد كه اسلام و قرآن براي اين قوه و براي اين مجموعه كارآمد در جامعه خواسته و اراده كرده است. ...
همه مسئولان قوه قضائيه در سطوح مختلف، خودشان را واقعاً موظف كنند به اينكه قـوه را بـه اين دو خصوصيت - يعني خصوصيت سلامت، و خصوصيت كارآمدي - برسانند. ... پيشرفت كار و رسيدن به هدف، با پيمودن برنامه‌ها ميسر است؛ با برنامه‌ريزي امكان پيدا مي‌كند. خوشبختانه برنامه سوم تصويب شده است، ابلاغ شده است؛ در دست و بال قوه قضائيه، در مجموعه قوه قضائيه، بـا ايـن تفصيلي كه گفتند – ايـن بخشنامـه‌هـا و آيين‌نامـه‌هـاي گوناگون – ايـن بـرنـامـه در حـال پيشرفت كردن است. هيچ اغماضي در حركت در جهت برنامه نبايد صورت بگيرد؛ اگر اين شد، ان‌شاءالله روزبه‌روز وضع قوه بهتر خواهد شد.6
6. ۹۲/۰۴/۰۵ بيانات در ديدار مسئولان و كاركنان قوه قضائيه‌ در آستانه سالروز حادثه هفتم تیر و روز قوه قضائیه
تدبير ش 84 شهريور و مهر 92
لزوم نهادينه کردن قانون و رعايت اسناد بالادستي در مجموعه دستگاه‌ها
مسئله قانون‌گرايي ... خيلي مهم است. قانون ريل است؛ از اين ريل اگر چنانچه خارج شديم، حتماً آسيب و صدمه است. گاهي قانون ناقص است، گاهي قانون معيوب است؛ امّا همان قانون معيوب هم اگر چنانچه عمل نشود -[قانوني‌] كه منتهي به بلبشو و هر كه هر كه خواهد شد - ضرر آن عمل نشدن، بيشتر از ضرر عمل كردن به قانون [است‌]. اين را بايد نهادينه كرد؛ در مجموعه دستگاه‌ها اين بايد نهادينه بشود. و جزو رعايت قانون، رعايت اسناد بالادستي است كه امروز خوشبختانه در كشور وجود دارد؛ مثل سياست‌هاي كلّي، سند چشم‌انداز، مصوّبات شوراهاي عالي از قبيل شـوراي‌عـالـي انقلاب فـرهنگي، از قبيل شـوراي‌عـالـي مجازي؛ ... مصوّبـاتـي دارد، ايـن مصوّبات را بايستي معتبر بدانند و بـر طبق ايـن مصوّبات بـايـد عمل بشود. ايـن قانون‌گرايي و قانون‌مداري اگر چنانچه جا افتاد، مسلّماً خيلي از آسيب‌ها از بين خواهد رفت.
از جمله چيزهايي كه من خوب است اينجا در سياست‌هاي كلّي يادآوري كنم، يكي سياست‌هاي تحوّل نظام اداري است كه تصويب هم شده، ابلاغ هم شده. ما واقعاً در زمينه مسائل اداري و نظام اداري دچار مشكلات و آسيب‌هاي ديرپا و مزمن هستيم. اين سياست‌ها مطرح شده، در مجمع تشخيص مورد بررسي قرار گرفته و ابلاغ شده؛ به نظر من سياست‌هاي بسيار خوبي است؛ بايد براي اينها برنامه اجرايي گذاشت و عملياتي كرد كه از جمله چيزهاي بسيار مهم است كه متأسّفانه مانده، تأخير هم شده است و به جريان نيفتاده.2 2. 06/06/92 بيانات در ديدار رئيس‌جمهور و اعضاي هيأت دولت در پنجمين روز از هفته دولت
تدبير ش88 - ارديبهشت و خرداد93
نقش مديريت جهادي مجلس در تقنين و نظارت تکرار در هـ1
مديريت جهادي، مخصوص دولت نيست. شامل مجلس هم هست. طبعاً در حوزه کار مسئوليت خود مجلس، يعنـي تقنيـن و نـظارت کـه عـمـده‌تـريـن مسئوليت‌هـاي مجلس است. ايـن مسئوليت‌هـا اگر به‌طور جدّي، به‌دور از انگيزه‌هاي شخصي، به‌دور از هرچيزي جز انگيزه خدمت به مصالح کشور انجام بگيرد، بزرگ‌ترين کار جهادي است. کار جهادي يعني اين! انگيزه‌هاي گوناگون را نبايد دخالت داد، اولويت‌ها را بايد نگاه کرد. من بر روي اقتصاد مقاومتي تکيه مي‌کنم. اوّلِ سال هم عرض کردم، به شما هم حالا توصيه خواهم کرد، در برنامه ششم که در پيش است، روي اقتصاد و روي فرهنگ و روي علم بايد تکيه کنيد.
آنچه در مجلس محترم انجام گرفته است ... مشکور است. دولتي‌ها هم فعّاليت‌هايي کردند. منتها بايد قدم‌به‌قدم دنبال بشود. هم در زمينه تقنين، هم در زمينه نظارت. در زمينه تقنين، فـراهـم آوردن قوانين مناسب يا حذف کردن قوانين مزاحم - که اهمّيت اين کار دوّم از کار اوّل کمتر نيست؛ بعضي از قوانين حقيقتاً مزاحم‌اند يا معارض‌اند - حذف قوانين معارض و تصويب قوانيني که به بخش‌هاي گوناگون اقتصاد مقاومتي کمک کند، يکي از کارهاي مهم است. در زمينه نظارت هم نظارت برعملکرد دولت که مجري ايـن حرکت بزرگ و وارد در اين ميدان است، به عهده مجلس است.
البتّه در مورد تقنين، دولت محترم بايد لوايح مناسب را بياورد؛ مجلس نمي‌تواند صرفاً به طرح‌ها متّکي باشد؛ بايد لايحه بياورند. اين را هم من عرض بکنم و تأکيد کنم که هيچ جاي ديگري هم نمي‌تواند به جاي مجلس در زمينه تصويب قوانين، در مسائل مربـوط بـه اقتصاد مقاومتي و امثال آن دخالت بکند؛ مجلس است که بـايستي قانـون را تصويب کند - تشخيص بدهد، و آنچه لازم است تصويب کند - يا قانوني را حذف کند و از دُور خارج کند.12 12. ۹۳/۰۳/۰۴ بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
تدبير ش93 – اسفند93 و فروردين94
ضرورت جرم‌انگاري تخريب محيط زيست تکرار در ک4
جرم‌انگاري تخريب محيط زيست. دستگاه قضائي و دستگاه‌هاي ضابط، و پيش از آنها قوانين مجلس، بايد روي اين تکيه بکنند. البتّه قوانيني داريم و الآن قوانين خوبي هست، منتها بازنگري لازم است؛ بايستي تخريب محيط زيست جرم محسوب بشود؛ به‌عنوان جرم بايستي تعقيب بشود. پالايش و بازنگري قوانين موجود، تقويت نظارت‌هاي بي‌اغماض ـ نظارت انجام بگيرد، هيچ گونه اغماضي هم در اين نظارت‌ها صورت نگيرد و رؤساي دستگاه‌ها شخصاً نظارت کنند ـ و شايد از جهتي از همه مهم‌تر، فرهنگ‌سازي است؛ فرهنگ‌سازي؛ مردم بدانند که اهمّيت حفظ محيط زيست چقدر است؟ اين را از دبستان بايد شروع کنيم، در کتاب‌هاي درسي؛ بايد بچّه‌هاي ما اهمّيت مرتع و جنگل و هوا و آب و خاک و دريا و مانند اينها را از کودکي بفهمند و روي آن حسّاس باشند. حفظ حريم محيط زيست بايد جزئي از فرهنگ عمومي بشود. البتّه نقش رسانه ملّي را هم نبايد ناديده گرفت، بايستي حتماً رسانه ملّي نقش ايفا کند امّا مردم هم مي‌توانند کار کنند.5 5. ۹۳/۱۲/۱۷ بيانات در ديدار مسئولان و فعالان حفظ منابع طبيعي، محيط زيست و فضاي سبز شهري
ضرورت قاطعيت و عُرضه نشان دادن مسئولان تکرار در ل2
يک مسئله پديده زمين‌خواري است. البتّه پديده زمين‌خواري پديده جديدي نيست؛ قديمي است؛ ... خب! توقّع اين بوده است که در نظام اسلامي و جمهوري اسلامي اين پديده متوقّف بشود؛ ... [اينکه] کساني بيايند با زرنگي، با دست‌کاري کردن قانون، با احياناً خريدنِ يکي دو نفر آدم سست‌عنصر در فلان دستگاه، اين ثروت عمومي را تبديل کنند به ثروت شخصي خودشان، خيلي رنج‌آور است! حالا بحث زمين‌خواري، يواش‌يواش شده کوه‌خواري! ... بارها من در ديدار با مسئولين شهري و مسئولين دولتي و مانند اينها اين مسائل را در ميان گذاشته‌ام. خب! تلاش هم کرده‌اند لکن قاطع بايد برخورد کنند. مسئولين بايد در مقابلِ اين سوءاستفاده‌کننده قاطعيت به‌خرج بدهند؛ عُرضه بايد به‌خرج بدهند؛ نگذارند فلان آدمِ سوءاستفاده‌چي با شيوه‌هاي مشخّص [سوءاستفاده کند]! ... اينها بد است! اينها غلط است! جرم بدانيد اينها را!! يکي از کارهاي اساسي، «جرم‌انگاري» در قانون است؛ اينها را بايد جرم دانست در قانون و اين کساني که اين کارها را مي‌کنند تعقيب قضائي کرد. ... با اينها بايد برخورد کنيد! اگر خداي ناکرده در داخل دستگاه‌ها کساني هستند که کوتاهي مي‌کنند، با آنها شديدتر برخورد کنيد؛ اينها جزو کارهاي لازم و اساسي است. ... دستگاه‌هاي حاکميتي به‌طور جدّي دنبال قضيه باشند. اگر جدّيت به‌خرج بدهند، مردم هم به اينها کمک خواهند کرد.5
5. ۹۳/۱۲/۱۷ بيانات در ديدار مسئولان و فعالان حفظ منابع طبيعي، محيط زيست و فضاي سبز شهري
تدبير ش94 – ارديبهشت و خرداد 94
ضرورت قانون‌گرايي تکرار در د2 - ل3 - ل2
يک مسئله ... که خيلي به‌نظر من مهم است قانون‌گرايي است. اين قانون‌گرايي دو عرصه دارد؛ يک عرصه در مواجهه با مردم؛ يعني شما ببينيد که کجا تخلّف از قانون مي‌شود، آنجا در مقابلش بِايستيد، يک عرصه ديگر در درون سازمان؛ به‌معناي اينکه عضو نيروي انتظامي در داخل سازمانِ نيرو به‌معناي واقعي کلمه قانون‌گرا باشد و رعايت قوانين را بکند؛ آنجا قانون‌گرايي بايستي بيش از همه‌جا در جريان باشد.1 1. ۹۴/۰۲/۰۶ بيانات در ديدار فرماندهان نيروي انتظامي جمهوري اسلامي
قوانين ماندگار و اثرگذار
[در دوره نهم مجلس شوراي اسلامي] کارهاي خوبي انجام گرفته است که ان‌شاءالله با نيت صادق و صالح و با نيت قربت انجام گرفته باشد، قطعاً مقبول درگاه الهي است و اميدواريم که ان‌شاءالله کارهايي که کرديد، قرارهايي که گذاشتيد، قوانيني که به نفع مردم، به نفع کشور، به نفع اسلام و مسلمين گذرانديد، قوانين ماندگاري باشد، عمل بشود، اثر خودش را در جامعه ببخشد؛ مردم آثار کار شما را ان‌شاءالله حس کنند. اين، آن اميدي است که ما داريم.10 10. 06/03/94 بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي در آغاز چهارمين سال دوره نهم مجلس شوراي اسلامي
تدبير ش95 – تير و مرداد 94
برنامه‌هاي مهم دستگاه قضايي
«برنامه‌محوري»، «تنقيح و اصلاح قوانين» و «کادرسازي» ... در دستگاه قضايي [مورد تأکيد است.] ...
1ـ «برنامه‌محوري»: ... تکيه کردن بر برنامه روشن و مدون، به حرکت دقيق در مسير چشم‌انداز آينده کمک مي‌کند و مانع از گرفتار شدن در کشمکش‌هاي روزمره مي‌شود.
2ـ «تنقيح و اصلاح قوانين»: قانون، راه پيشرفت کشور را هموار مي‌کند و چنانچه برخي قوانين ايراد و يا با يکديگر تعارض دارند، بايد آنها را اصلاح کرد اما بنده به هيچ وجه قانون‌گريزي را قبول ندارم.
3ـ «کادر سازي»: نيروهاي مستعد و سالمي در قوه قضاييه وجود دارند که بايد آنها را براي کارهاي بزرگ پرورش دهيد.3
3. 07/04/94 (گزارش خبري) بيانات در ديدار رئيس و مسئولان قوه قضائيه
ضرورت برنامه‌محوري دستگاه قضايي تکرار در د1
«برنامه‌محوري»: ... تکيه کردن بر برنامه روشن و مدون، به حرکت دقيق در مسير چشم‌انداز آينده کمک مي‌کند و مانع از گرفتار شدن در کشمکش‌هاي روزمره مي‌شود.3 3. 07/04/94 (گزارش خبري) بيانات در ديدار رئيس و مسئولان قوه قضائيه
سياست‌هاي کلي برنامه ششم توسعه در امور حقوقي و قضايي تکرار در ساير
۶۴ـ بازنگري در قوانين جزايي به منظور کاستن از محکوميت به حبس و تبديل آن به مجازات‌هاي ديگر و متناسب‌سازي مجازات‌ها با جرايم.
۶۵ـ بهبود بخشيدن به وضعيت زندان‌ها و بازداشتگاه‌ها.
۶۶ـ حمايت قضائي مؤثر در تضمين حقوق مالکيت و استحکام قراردادها به منظور توسعه سرمايه‌گذاري بخش خصوصي و سرمايه‌گذاري خارجي.
۶۷ـ توسعه ثبت رسمي اسناد و املاک و مالکيت‌هاي معنوي و ثبت رسمي مالکيت‌هاي دولت و مردم بر املاک و اراضي کشور در نظام کاداستر و گسترش فناوري‌هاي نوين در ارائه خدمات ثبتي.4 4. 09/04/94 ابلاغ سياست‌هاي کلي برنامه ششم توسعه
 

کیفیت قانون گذاری بهتر بشود
بیانات در دیدار نمایندگان و کارکنان مجلس شورای اسلامی 30/3/1397
نکته‌ی بعدی این است که قانون گذاری، ریل‌گذاری که اساس کار در مجلس است البتّه نظارت هم هست، لکن عمده قانون گذاری است ؛ بایستی روزبه‌روز کیفیّتش را بالا ببرید؛ روزبه‌روز؛ یعنی باید هر دوره‌ای بلکه هر سالی کیفیّت قانون گذاری بهتر بشود از دوره‌ی قبل و از سال قبل. حالا نکاتی را در مورد این قانون گذاری عرض میکنم.
راه های بهینه قانون گذاری در مجلس
بیانات در دیدار نمایندگان و کارکنان مجلس شورای اسلامی 30/3/1397
اوّلاً اولویّت داشتن؛ جناب آقای لاریجانی اشاره کردند که در این قوانین، اولویّتهای کشور رعایت شده؛ خب این خیلی مهم است. نگاه کنید ببینید چه اولویّت دارد؛ بعضی از قوانین ممکن است مطرح بشود، وقت مجلس را هم بگیرد، یک مسئله‌ای را هم در محیط اجتماعی کشور درست بکند درحالی‌که هیچ اولویّتی هم ندارد؛ اینها را باید کنار گذاشت؛ یعنی مثل پولی که انسان احتیاج ندارد و همین‌طور بی‌دریغ خرج میکند، وقت مجلس را این‌جوری نباید خرج کرد. وقت مجلس محدود است؛ شما چهار سال بیشتر که وقت ندارید، باید از ذرّه‌ذرّه و لحظه‌لحظه‌ی این وقت استفاده کرد. بنابراین صرفاً موضوعات اولویّت‌دار مطرح شود.

عملی بودن؛ گاهی اوقات یک قانونی تصویب میشود که معلوم است عملی نیست، یعنی کار کارشناسی نشان نمیدهد که اگر این قانون تحقّق پیدا کرد، این کار عملیّاتی خواهد شد؛ این کنار گذاشته بشود.
یا بعضی از اوقات، خلاف مصالح کشور است که حالا این قاعدتاً عمداً در مجلس صورت نمیگیرد. همین‌جا من اشاره کنم به این مسائل کنوانسیون ها و این معاهدات بین‌المللی. ببینید؛ این معاهدات بین‌المللی که به آن در لغت فرنگی گفته میشود کنوانسیون، در اصل در یک نقطه‌ای پخت‌وپز میشود که اطراف قضیّه، مِن‌باب مثال آن ۱۰۰ کشور یا ١۵۰ کشور که بعداً به آن میپیوندند، هیچ تأثیری در آن پخت‌وپز اوّلیّه ندارند. یک جایی بالاخره چند قدرت بزرگ در مجموعه‌های هیئتهای فکری شان به قول خودشان اتاق فکرشان می‌نشینند برای یک منافعی و مصالحی که برای خودشان تعریف کردند، یک چیزی را پخت‌وپز میکنند، بعد این را به‌وسیله‌ی دولتهایی که همسوی با آنها هستند یا مرعوب آنها هستند یا دنباله‌رو آنها هستند و خیلی منافعی هم در این کار ندارند، تصویب میکنند؛ اگر یک دولت مستقلّی هم پیدا بشود (حالا مثل جمهوری اسلامی) که مثلاً بگوید «من این را قبول ندارم؛ این کنوانسیون را، این معاهده‌ی بین‌المللی را قبول ندارم»، سرش میریزند که «آقا! ۱۲۰ کشور، ١۵۰ کشور، ۲۰۰ کشور این را قبول کردند؛ شما چطور قبول نمیکنید؟» کنوانسیون‌ها غالباً این[جور] است.
[گفته میشود] حالا چه‌کار بکنیم؟ بعضی از این معاهدات بین‌المللی و کنوانسیون‌ها موادّ مفیدی دارند. خیلی خوب، اشکالی ندارد؛ بنده هم در مورد همین چیزهایی که اخیراً در مجلس مطرح شد در این چند ماه اخیر، گفتم مجلس مستقلّاً خودش قانون بگذراند. فرض کنیم موضوع مبارزه‌ی با تروریسم یا با پولشویی است؛ خیلی خب، مجلس شورای اسلامی یک مجلس رشید و عاقل و بالغی است و پشتوانه‌های کاریِ خیلی خوبی هم دارد؛ بنشینند یک قانون بگذرانند؛ این قانون، قانون مبارزه‌ی با پولشویی است، هیچ مشکلی هم ندارد، شرایط زیادی‌ای هم ندارد و همان کاری که خود شماها میخواهید بکنید، در این قانون مندرج است؛ این مهم است. هیچ لزومی ندارد که ما برویم چیزهایی را که نمیدانیم تهَ آن چیست یا حتّی میدانیم که مشکلاتی هم دارد، به‌خاطر آن جهاتِ مثبت و جنبه‌های مثبت، قبول بکنیم.
خب، قانون باید در پی حلّ مشکلات مردم باشد؛ اولویّتهای داخلی را باید رعایت کند؛ در درجه‌ی اوّل درصدد رفع مشکل مردم ضعیف و طبقات ضعیف باشد. در کشور طبقاتی هستند که ضعیف اند یا متوسّط اند یا زیر حدّ توسّط اند؛ قانون بیشتر باید متوجّه رفع مشکل اینها باشد. البتّه قانون برای همه است و خیرِ همه‌ی طبقاتِ کشور را میخواهد (فرقی نمیکند) امّا این در اولویّت است، چون مسئله‌ی طبقات ضعیف، مشکلات فعلی زندگی است؛ قانون درصدد برطرف کردن این مشکلات باشد. عمده این است که قانون نباید آلت دست صاحبانِ زَر و زور باشد؛ این مهم است؛ آلت دست آنها نباشد. حالا یک وقت یک قانونی شما وضع میکنید که اگر فرض بفرمایید کسی نردبان گذاشت به دیوار خانه‌ی کسی و بالا رفت، قانونش این است که این‌جور مجازات بشود؛ فرقی نمیکند که نردبان را به خانه‌ی چه کسی بگذارد؛ فقیر باشد، غنی باشد، بالاشهری باشد، پایین شهری باشد، تفاوتی نمیکند، همه از این قانون سود میبرند. قانون برای همه است منتها یک جا یک اولویّتهایی وجود دارد؛ نباید اجازه داد قانون در اختیار کسانی قرار بگیرد که از زَر و زور استفاده میکنند.
در تنظیم و تصویب قانون، جنبه‌های کارشناسی بشدّت باید رعایت بشود. خوشبختانه مرکز پژوهشهای مجلس، مرکز خوبی است؛ گزارشهایی که بنده از این مرکز پژوهشها دارم، خبرهای خوبی را از آنجا به ما منتقل میکنند؛ امکان کارشناسی خوبی در آنجا متراکم و متمرکز است؛ حدّاکثر استفاده را از آن باید کرد؛ علاوه بر این -که این یک بازوی توانمند کارشناسی مجلس است و از این باید استفاده کرد- بایستی از نخبگان بیرون از محیط مجلس هم استفاده بشود. گاهی شما ملاحظه میکنید در یک مسئله‌ای، در یک حوزه‌ی تخصّصی‌ای، یک کسی چند سال مثلاً کار کرده، فکر کرده؛ شما اگر در این حوزه‌ی تخصّصی از او مشورت بگیرید، گاهی با یک کلمه‌ی کوتاه، با یک سطر، یک راه‌گشایی بزرگی را انجام میدهد؛ یعنی این‌جوری است؛ گاهی اوقات کمک نخبگان این‌جوری است که یک پیشنهاد کوچکشان یک راه‌گشایی بزرگی را انجام میدهد.
گفتیم قانون در پی حلّ مشکلات واقعی باشد؛ من ملاحظه کردم بعضی از قوانین مربوط به خانواده که در مجلس مطرح است و بحث میشود یا تصویب میشود، انسان احساس میکند که تحت تأثیر و اثرپذیری از رسوم غربی است؛ از این باید اجتناب بشود. غربی‌ها نسبت به خانواده هیچگونه اهتمامی ندارند؛ نه اینکه نخواهند، بلکه شرایط و سبک زندگی غربی معارض با خانواده به معنای واقعی کلمه است؛ این را خودشان هم دارند میگویند و سالها است گرفتارش هستند؛ حالا میخواهند علاج کنند و نمیتوانند علاج کنند؛ یعنی بنیاد خانواده، نهاد خانواده در غرب بشدّت تضعیف‌شده است. حالا ما بیاییم چیزهایی را که اینها مثلاً راجع به زن و جوان و فرزند و پدر و مادر و مانند اینها در عرفِ خودشان دارند، در مسائل مربوط به خانواده راه بدهیم! نه، این مطرح نیست. ما برای خانواده بایستی قانونی را وضع کنیم که به‌معنای واقعی کلمه، حل‌کننده‌ی مشکلات خانواده‌ها باشد اگر مشکلاتی وجود دارد، حل‌کننده‌ی این مشکلات باشد- تأثّر از آن منطقه نباشد.
یک نکته‌ی مهم، قانون برای حلّ معضلات اقتصادی است. همان‌طور که اشاره کردند، یک جلسه‌ای تشکیل شده بحمدالله که رؤسای قوا و عناصری از سه قوّه در آن شرکت دارند، برای اینکه به مسائل اقتصادی به‌طور جدّی ورود کنند و تصمیم بگیرند و ببُرند و راه را باز کنند؛ این خیلی مهم است که این جلسه هم حالا تشکیل میشود. مجلس در همین جهت، حرکت جدّی باید انجام بدهد. امروز معضلات اقتصادی کشور در اولویّت قرار دارد؛ بایستی این معضلات را به‌معنای حقیقی کلمه حل کرد. دشمن هم از این نقطه ضعف میخواهد استفاده کند؛ نباید اجازه داد که یک چنین چیزی را انجام بدهد.
یک نکته‌ی دیگر، مسئله‌ی تازه‌گردانی قوانین است. منطق بعضی از قوانین تمام شده است؛ که همین مسئله‌ی تنقیح قوانین است که من قبلاً هم مکرّر عرض کرده‌ام. بله چند سال قبل، قانونی در خود جمهوری اسلامی یا قبل از جمهوری اسلامی تصویب شده؛ قانون است لکن الان این قانون منطقی ندارد، این قانون را حذف کنید؛ یعنی مجلس شورای اسلامی میتواند این کار را انجام بدهد، هیچ دستگاه دیگری نمیتواند. قانونی را که منطق ندارد و فلسفه‌ی وجودی‌اش تمام‌شده است، بایستی رها کرد. بعضی از قوانین هم موجب تضاد و اشکال کار و گره در انجام کارها و مانند اینها هستند. به‌معنای واقعی کلمه این مسئله‌ی تنقیح قوانین را دنبال کنید. بعضی از قوانین مشکل‌زا هستند، باید آنها را برطرف کرد. من شنیدم و آن روز هم در یک صحبتی گفتم که وزارت اقتصاد بعضی از مقرّراتی را که مانع بهبود وضع کسب‌و‌کار در کشور است، دارد حذف میکند؛ این بسیار کار خوبی است. بعضی از کارها هست که خب مسئول دولتی میتواند انجام بدهد، امّا بعضی از کارها هست که از عهده‌ی او برنمی‌آید، فقط از عهده‌ی مجلس برمی‌آید؛ این هم یک مطلب.
یک مسئله‌ی دیگر، مسئله‌ی اجرای قوانین است. خب، رئیس محترم مجلس چندی پیش گفتند که فلان قانون را دو سال است که فلان دستگاه اجرا نکرده؛ سؤال بنده این است که خب در این دو سال شما که مجلس هستید، چه‌کار کردید؟ اگر او اجرا نکرد، شما باید دنبال بکنید. چرا اجرا نشود؟ این‌همه شما خرج میکنید وقت و عمر و پول و امکانات و مانند اینها را برای اینکه این قانون تصویب بشود؛ حالا این قانون بعد از این‌همه مقدّمات، تصویب شده، آن مسئول اجرا نمیکند! خب باید یک فکری برایش بکنید. حالا گفتند بعضی از این عدم اجراها را به قوّه‌ی قضائیّه ارجاع داده‌اند، آنها هم گفته‌اند که این جزو عناوین مجرمانه نیست؛ خب، اگر چنانچه بخواهید جزو عناوین مجرمانه باشد، چه‌کسی باید بکند این کار را؟ باز هم خود مجلس باید بکند. نخیر، کار قوّه‌ی قضائیّه نیست؛ قوّه‌ی قضائیّه بایستی عناوین مجرمانه را تعقیب کند؛ چه ‌کسی میتواند بگوید این جزو عناوین مجرمانه است؟ مجلس شورای اسلامی. مجلس بایستی این کار را انجام بدهد. شما بگویید این تخلّف اگر چنانچه این‌جوری شد، این جرم است و این‌قدر مجازات دارد، بعد این را بفرستید تا آنها بتوانند عمل بکنند؛ یعنی این کار، کار خود مجلس است. بنابراین مسئله‌ی دنبال‌گیری قوانین هم به نظر ما یک مسئله‌ی بسیار مهمّی است که بایستی انجام بگیرد.
 

کیفیت قانون گذاری بهتر بشود
بیانات در دیدارنمایندگان و کارکنان مجلس شورای اسلامی 30/3/1397
نکته‌ی بعدی این است که قانون گذاری، ریل‌گذاری که اساس کار در مجلس است ، لبتّه نظارت هم هست، لکن عمده قانون گذاری است بایستی روزبه‌روز کیفیّتش را بالا ببرید؛ روزبه‌روز؛ یعنی باید هر دوره‌ای بلکه هر سالی کیفیّت قانونگذاری بهتر بشود از دوره‌ی قبل و از سال قبل. حالا نکاتی را در مورد این قانون گذاری عرض می کنم.

راه های بهینه قانون گذاری در مجلس
بیانات در دیدارنمایندگان و کارکنان مجلس شورای اسلامی 30/3/1397
اوّلاً اولویّت داشتن؛ جناب آقای لاریجانی اشاره کردند که در این قوانین، اولویّت های کشور رعایت شده؛ خب این خیلی مهم است. نگاه کنید ببینید چه اولویّت دارد؛ بعضی از قوانین ممکن است مطرح بشود، وقت مجلس را هم بگیرد، یک مسئله‌ای را هم در محیط اجتماعی کشور درست بکند درحالی‌که هیچ اولویّتی هم ندارد؛ اینها را باید کنار گذاشت؛ یعنی مثل پولی که انسان احتیاج ندارد و همین‌طور بی‌دریغ خرج می کند، وقت مجلس را این‌جوری نباید خرج کرد. وقت مجلس محدود است؛ شما چهار سال بیشتر که وقت ندارید، باید از ذرّه‌ذرّه و لحظه‌لحظه‌ی این وقت استفاده کرد. بنابراین صرفاً موضوعات اولویّت‌دار مطرح شود.
عملی بودن؛ گاهی اوقات یک قانونی تصویب می شود که معلوم است عملی نیست، یعنی کار کارشناسی نشان نمی دهد که اگر این قانون تحقّق پیدا کرد، این کار عملیّاتی خواهد شد؛ این کنار گذاشته بشود.
یا بعضی از اوقات، خلاف مصالح کشور است که حالا این قاعدتاً، عمداً در مجلس صورت نمی گیرد. همین‌جا من اشاره کنم به این مسائل کنوانسیون‌ها و این معاهدات بین‌المللی. ببینید؛ این معاهدات بین‌المللی که به آن در لغت فرنگی گفته می شود کنوانسیون، در اصل در یک نقطه‌ای پخت‌وپز می شود که اطراف قضیّه، مِن‌باب مثال آن ۱۰۰ کشور یا ١۵۰ کشور که بعداً به آن می پیوندند، هیچ تأثیری در آن پخت‌وپز اوّلیّه ندارند. یک جایی بالاخره چند قدرت بزرگ در مجموعه‌های هیئت های فکری‌شان به قول خودشان اتاق فکرشان می‌نشینند برای یک منافعی و مصالحی که برای خودشان تعریف کردند، یک چیزی را پخت‌وپز می کنند، بعد این را به‌وسیله‌ی دولت هایی که همسوی با آنها هستند یا مرعوب آنها هستند یا دنباله‌رو آنها هستند و خیلی منافعی هم در این کار ندارند، تصویب می کنند؛ اگر یک دولت مستقلّی هم پیدا بشود حالا مثل جمهوری اسلامی که مثلاً بگوید «من این را قبول ندارم؛ این کنوانسیون را، این معاهده‌ی بین‌المللی را قبول ندارم»، سرش می ریزند که «آقا! ۱۲۰ کشور، ١۵۰ کشور، ۲۰۰ کشور این را قبول کردند؛ شما چطور قبول نمی کنید؟» کنوانسیون‌ها غالباً این جور است.
گفته می شود حالا چه‌کار بکنیم؟ بعضی از این معاهدات بین‌المللی و کنوانسیون‌ها موادّ مفیدی دارند. خیلی خوب، اشکالی ندارد؛ بنده هم در مورد همین چیزهایی که اخیراً در مجلس مطرح شد در این چند ماه اخیر، گفتم مجلس مستقلّاً خودش قانون بگذراند. فرض کنیم موضوع ، مبارزه‌ی با تروریسم یا با پولشویی است؛ خیلی خب، مجلس شورای اسلامی یک مجلس رشید و عاقل و بالغی است و پشتوانه‌های کاریِ خیلی خوبی هم دارد؛ بنشینند یک قانون بگذرانند؛ این قانون، قانون مبارزه‌ی با پولشویی است، هیچ مشکلی هم ندارد، شرایط زیادی‌ای هم ندارد و همان کاری که خود شماها می خواهید بکنید، در این قانون مندرج است؛ این مهم است. هیچ لزومی ندارد که ما برویم چیزهایی را که نمی دانیم تهَ آن چیست یا حتّی می دانیم که مشکلاتی هم دارد، به‌خاطر آن جهاتِ مثبت و جنبه‌های مثبت، قبول بکنیم.
خب، قانون باید در پی حلّ مشکلات مردم باشد؛ اولویّت های داخلی را باید رعایت کند؛ در درجه‌ی اوّل درصدد رفع مشکل مردم ضعیف و طبقات ضعیف باشد. در کشور طبقاتی هستند که ضعیف اند یا متوسّط اینند یا زیر حدّ متوسّط اند؛ قانون بیشتر باید متوجّه رفع مشکل اینها باشد. البتّه قانون برای همه است و خیرِ همه‌ی طبقاتِ کشور را می خواهد (فرقی نمی کند) امّا این در اولویّت است، چون مسئله‌ی طبقات ضعیف، مشکلات فعلی زندگی است؛ قانون درصدد برطرف کردن این مشکلات باشد. عمده این است که قانون نباید آلت دست صاحبانِ زَر و زور باشد؛ این مهم است؛ آلت دست آنها نباشد. حالا یک‌وقت یک قانونی شما وضع می کنید که اگر فرض بفرمایید کسی نردبان گذاشت به دیوار خانه‌ی کسی و بالا رفت، قانونش این است که این‌جور مجازات بشود؛ فرقی نمی کند که نردبان را به خانه‌ی چه کسی بگذارد؛ فقیر باشد، غنی باشد، بالاشهری باشد، پایین‌شهری باشد، تفاوتی نمی کند، همه از این قانون سود می برند. قانون برای همه است منتها یک جا یک اولویّت هایی وجود دارد؛ نباید اجازه داد قانون در اختیار کسانی قرار بگیرد که از زَر و زور استفاده می کنند.
در تنظیم و تصویب قانون، جنبه‌های کارشناسی بشدّت باید رعایت بشود. خوشبختانه مرکز پژوهش های مجلس، مرکز خوبی است؛ گزارش هایی که بنده از این مرکز پژوهش ها دارم، خبرهای خوبی را از آنجا به ما منتقل می کنند؛ امکان کارشناسی خوبی در آنجا متراکم و متمرکز است؛ حدّاکثر استفاده را از آن باید کرد؛ علاوه بر این که این یک بازوی توانمند کارشناسی مجلس است و از این باید استفاده کرد بایستی از نخبگان بیرون از محیط مجلس هم استفاده بشود. گاهی شما ملاحظه می کنید در یک مسئله‌ای، در یک حوزه‌ی تخصّصی‌ای، یک کسی چند سال مثلاً کار کرده، فکر کرده؛ شما اگر در این حوزه‌ی تخصّصی از او مشورت بگیرید، گاهی با یک کلمه‌ی کوتاه، با یک سطر، یک راه‌گشایی بزرگی را انجام می دهد؛ یعنی این‌جوری است؛ گاهی اوقات کمک نخبگان این‌جوری است که یک پیشنهاد کوچکشان یک راه‌گشایی بزرگی را انجام می دهد.
گفتیم قانون در پی حلّ مشکلات واقعی باشد؛ من ملاحظه کردم بعضی از قوانین مربوط به خانواده که در مجلس مطرح است
و بحث می شود یا تصویب می شود، انسان احساس می کند که تحت تأثیر و اثرپذیری از رسوم غربی است؛ از این باید اجتناب بشود. غربی‌ها نسبت به خانواده هیچ‌گونه اهتمامی ندارند؛ نه اینکه نخواهند، بلکه شرایط و سبک زندگی غربی معارض با خانواده به معنای واقعی کلمه است؛ این را خودشان هم دارند می گویند و سال ها است گرفتارش هستند؛ حالا می خواهند علاج کنند
و نمی توانند علاج کنند؛ یعنی بنیاد خانواده، نهاد خانواده در غرب بشدّت تضعیف‌شده است. حالا ما بیاییم چیزهایی را که اینها مثلاً راجع به زن و جوان و فرزند و پدر و مادر و مانند اینها در عرفِ خودشان دارند، در مسائل مربوط به خانواده راه بدهیم! نه، این مطرح نیست. ما برای خانواده بایستی قانونی را وضع کنیم که به‌معنای واقعی کلمه، حل‌کننده‌ی مشکلات خانواده‌ها باشد ، اگر مشکلاتی وجود دارد، حل‌کننده‌ی این مشکلات باشد؛ تأثّر از آن منطقه نباشد.
یک نکته‌ی مهم، قانون برای حلّ معضلات اقتصادی است. همان‌طور که اشاره کردند، یک جلسه‌ای تشکیل شده بحمدالله که رؤسای قوا و عناصری از سه قوّه در آن شرکت دارند، برای اینکه به مسائل اقتصادی به‌طور جدّی ورود کنند و تصمیم بگیرند و ببُرند و راه را باز کنند؛ این خیلی مهم است که این جلسه هم حالا تشکیل می شود. مجلس در همین جهت، حرکت جدّی باید انجام بدهد. امروز معضلات اقتصادی کشور در اولویّت قرار دارد؛ بایستی این معضلات را به‌معنای حقیقی کلمه حل کرد. دشمن هم از این نقطه‌ضعف می خواهد استفاده کند؛ نباید اجازه داد که یک چنین چیزی را انجام بدهد.
یک نکته‌ی دیگر، مسئله‌ی تازه‌گردانی قوانین است. منطق بعضی از قوانین تمام شده است؛ که همین مسئله‌ی تنقیح قوانین است که من قبلاً هم مکرّر عرض کرده‌ام. بله چند سال قبل، قانونی در خود جمهوری اسلامی یا قبل از جمهوری اسلامی تصویب شده؛ قانون است لکن الان این قانون منطقی ندارد، این قانون را حذف کنید؛ یعنی مجلس شورای اسلامی می تواند این کار را انجام بدهد، هیچ دستگاه دیگری نمی تواند. قانونی را که منطق ندارد و فلسفه‌ی وجودی‌اش تمام‌شده است، بایستی رها کرد. بعضی از قوانین هم موجب تضاد و اشکال کار و گره در انجام کارها و مانند اینها هستند. به‌معنای واقعی کلمه این مسئله‌ی تنقیح قوانین را دنبال کنید . بعضی از قوانین مشکل‌زا هستند، باید آنها را برطرف کرد. من شنیدم و آن روز هم در یک صحبتی گفتم که وزارت اقتصاد بعضی از مقرّراتی را که مانع بهبود وضع کسب‌و‌کار در کشور است، دارد حذف می کند؛ این بسیار کار خوبی است. بعضی از کارها هست که خب مسئول دولتی می تواند انجام بدهد، امّا بعضی از کارها هست که از عهده‌ی او برنمی‌آید، فقط از عهده‌ی مجلس برمی‌آید؛ این هم یک مطلب.
یک مسئله‌ی دیگر، مسئله‌ی اجرای قوانین است. خب، رئیس محترم مجلس چندی پیش گفتند که فلان قانون را دو سال است که فلان دستگاه اجرا نکرده؛ سؤال بنده این است که خب در این دو سال شما که مجلس هستید، چه‌کار کردید؟ اگر او اجرا نکرد، شما باید دنبال بکنید. چرا اجرا نشود؟ این‌همه شما خرج می کنید وقت و عمر و پول و امکانات و مانند اینها را برای اینکه این قانون تصویب بشود؛ حالا این قانون بعد از این‌همه مقدّمات، تصویب شده، آن مسئول اجرا نمی کند! خب باید یک فکری برایش بکنید. حالا گفتند بعضی از این عدم اجراها را به قوّه‌ی قضائیّه ارجاع داده‌اند، آنها هم گفته‌اند که این جزو عناوین مجرمانه نیست؛ خب، اگر چنانچه بخواهید جزو عناوین مجرمانه باشد، چه‌کسی باید بکند این کار را؟ باز هم خود مجلس باید بکند. نخیر،کار قوّه‌ی قضائیّه نیست؛ قوّه‌ی قضائیّه بایستی عناوین مجرمانه را تعقیب کند؛ چه ‌کسی می تواند بگوید این جزو عناوین مجرمانه است؟ مجلس شورای اسلامی. مجلس بایستی این کار را انجام بدهد. شما بگویید این تخلّف اگر چنانچه این‌جوری شد، این جرم است
و این‌قدر مجازات دارد، بعد این را بفرستید تا آنها بتوانند عمل بکنند؛ یعنی این کار، کار خود مجلس است. بنابراین مسئله‌ی دنبال‌گیری قوانین هم به نظر ما یک مسئله‌ی بسیار مهمّی است که بایستی انجام بگیرد.

قوه قضائیه باید مظهر عدالت باشد
بیانات در دیدار رئیس و مسئولان قوه قضائیه06/4/1397
آن‌وقت یک نکته‌ی مهم این است که قوّه‌ی قضائیّه با این مسئولیّت سنگین باید مظهر عدالت باشد، یعنی باید همه احساس کنند که اینجا عدالت هست. من یک‌وقتی در یکی از دیدارهای قبلی که در خدمت دوستان بودیم، گفتم قوّه‌ی قضائیّه باید به اینجا برسد که هرکسی در هر نقطه‌ای از کشور دچار یک مظلمه‌ای شد، یک شکایتی پیدا کرد از کسی یا دستگاهی، خودش را نوید بدهد به اینکه میروم به قوّه‌ی قضائیّه مراجعه می کنم. یعنی خاطرجمع باشد که به مجرّد اینکه به قوّه‌ی قضائیّه مراجعه کرد، مشکل حل خواهد شد؛ ما باید به اینجا برسیم؛ یعنی آنچه هدف است، این است؛ قوّه‌ی قضائیّه مظهر عدالت باید باشد؛ خاطر مردم جمع باشد که در این قضیّه که شما حقّ من را خوردی، تعرّض کردی، تجاوز کردی یا کار خلاف کردی، خیلی خب، می روم به قوّه‌ی قضائیّه مراجعه می کنم. آسودگی روحیِ آحاد مردم در این باشد که به قوّه‌ی قضائیّه ملتجی بشوند و پناه ببرند.

 

مرّ قانون را رعایت کنید، بر طبق قانون حرکت کنید
بیانات در دیدار معلمان و فرهنگیان 1398/02/11
یک مسئله‌، مسئله‌ی دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه شهید رجائی است که آقای وزیر اشاره کردند؛ بله، بنده هم اطّلاع دارم که کمّیّت ها بالا رفته؛ باید هم بالا برود، هنوز هم کم است، هنوز هم آموزش و پرورش در معرض بازنشستگی وسیعی است و باید جبران بشود؛ هم کمّیّت ها را باز هم باید زیاد کرد، هم کیفیّت‌ها را باید بالا برد، هم نوع کاری که در این دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه شهید رجائی انجام می گیرد بایستی موجب تربیت دینی و انقلابی معلّمین باشد. کاری کنید که مدرسه و کلاس، از معلّمی بهره‌مند بشود که خود این معلّم به معنای واقعی کلمه معلّم دین و تقوا و پارسایی و انقلاب باشد. فشار این و آن را هم قبول نکنید؛ شنیده‌ام که گاهی اوقات اِعمال فشار می شود از طرف مراکز گوناگون قدرت. زیر فشار [قرار نگیرید]، مرّ قانون را رعایت کنید، بر طبق قانون حرکت کنید.


ضابطه‌گرایی در همه‌ی مسائل
بیانات در مراسم دانش‌آموختگی دانشجویان دانشگاه امام‌حسین(ع) 1398/7/21
مواردی که فرمانده سپاه اشاره کردند، موارد مهمّی است؛ همین طور که گفتند، درست است؛ آینده‌ی علمی بشریّت و جهان به سمت این مسائلِ نوپدید است، ما هم در این مسائل بحمدالله عقب نیستیم. بایستی هر چه ممکن است بر روی این مسائل تکیه بشود: آموزش عمیق، تربیت جامع، تخصّص لازم در مدیران مجموعه، ضابطه‌گرایی. از جمله‌ی چیزهایی که بنده تأکید می کنم، نظام‌مند بودن و ضابطه‌گرایی در همه‌ی مسائل این دانشگاه [است] و در عین حال، با وجود ضوابط مستحکم و نظام مستحکم منضبط، ارتباط عاطفی و برادرانه بین فرماندهان و مدیران و مجموعه؛ همان چیزی که خصوصیّت سپاه پاسداران از اوّلِ تشکیلِ سپاه بود که فرماندهانِ عالیِ سپاه، برادرانه با آحاد افراد سپاهی برخورد می کردند. یکی از نکات هم این است که اساتید مشغول در این دانشگاه، اساتید عمیقاً مؤمن به مسائل انقلاب، مؤمن به سپاه پاسداران انقلاب، روی این مسائل باید تمرکز کنند؛ دوستان عزیز ما، برادران عزیز ما، مسئولان سپاه، متمرکز بشوند بر روی مسائل این دانشگاه؛ این دانشگاه خیلی مهم است و ان‌شاءالله نقش ایفا خواهد کرد در مسائل اساسی کشور.