سراج اندیشه

تدبير ش 09
1/2- چالش هاي فرارو را شناسايي كرده و براي غلبه بر آنها برنامه ريزي كنيد
ما چالشهاى تحميلى هم داريم ؛ هم از ناحيه ى خودمان - ضعفهاى خودمان - و هم از ناحيه ى بيرون. رودربايستى را كنار بگذاريم؛ امروز مهمترين چالش بيرونى تحميلىِ ما، از ناحيه ى امريكاست؛ در اين هيچ ترديدى نداشته باشيد. اينها روى خاور ميانه از قرن نوزدهم برنامه ريزى دارند - نه امريكاييها، غرب - چون خاورميانه منطقه ى فاصل بين درياى مديترانه و اقيانوس هند است ... بعد از اين هم توطئه هاى ديگر در راه است، كه ما بايد خودمان را مصون كنيم. بخشى از اين مصونيت با اتحاد، با ايمان، با به كارگيرى عقل و علم به وجود مى آيد. تأكيد مى كنم كه اگر انسان چشم را ببندد و راه بيفتد، كارى پيش نمى رود؛ با چشم باز، با حواس جمع، با اتحاد كلمه و با استفاده از همه ى فرصتها بايد پيش رفت. همه ى مشكلات يكى پس از ديگرى حل خواهد شد؛ قله ها يكى پس از ديگرى فتح خواهد شد. 29/3/85
2/2- براي مديريت اصولگرا ، اصول را تدوين كنيد
امروز اركان تصميم گيرى كشور - مجلس شوراى اسلامى و دولت و قوه ى قضائيه - با مديريت تفكر اصولى اسلام (به تعبير رايج: اصولگرايى) اداره مى شود كه اين يكى از نعمتهاى بزرگ خداست. حالا اين اصولى كه از آن دم مى زنيم، چيست؟ اين، خيلى مهم است.
من نمى خواهم حالا الان اصول راتدوين كنم؛ اما تعدادى از شاخصترين اصولى را كه به آنها پايبنديم، عرض مى كنم ... اين «اصول» چه هستند؟
اصل اول -ايمان و هويت اسلامى و انقلابى و پايبندى به آن است.
اصل دوم – عدالت است . فلسفه وجودي ما ، عدالت است.
اصل سوم - حفظ استقلال سياسى است. اين، خيلى مهم است؛ اين، جزوِ مبانى اصولى نظام است.
اصل چهارم - تقويت خودباورى و اعتماد به نفس ملى است. اين اعتماد به نفس، در همه جاست.
اصل پنجم - «جهاد علمى» است. من تكيه مى كنم - اين جزوِ مبانى اصولگرايى است... بايد نهضت توليد علم در كشور راه بيفتد.
اصل ششم - تثبيت و تأمين آزادى و آزادانديشى است.
اصل هفتم – اصلاح و تصحيح روشهاست؛ اصلاحات . جزوِ مبانى اصولگرايى است.
اصل هشتم- شكوفايي اقتصادي است ، رسيدگي به زندگي مردم است و رسيدگي به اقتصاد كشور. 29/3/85
تدبير ش 11
1/1- براي تصميم گيري هاي كلان، شوراي راهبردي از نخبگان تشكيل دهيد
لازم است براي كمك به تصميم گيري هاي كلان و جست و جو از افق هاي نو در روابط خارجي جمهوري اسلامي و بهره مندي از نظرات نخبگان ‌دراين عرصه، ‌شوراي راهبردي روابط خارجي تشكيل گردد. 4/4/85
2/1- صنايع وابسته به نيروهاي مسلح با تشخيص فرمانده كل قوا قابل واگذاري به بخش خصوصي است
واگذاري 80% از سهام بنگاههاي دولتي مشمول صدر اصل 44 به بخشهاي خصوصي شركتهاي تعاوني سهامي عام و بنگاههاي عمومي غير دولتي يه شرح ذيل مجاز است:... 7- صنايع وابسته به نيروهاي مسلح به استثناي توليدات دفاعي و امنيتي ضروري به تشخيص فرمانده كل‌قوا. 10/4/85
/1- نقشه جامع علمي سپاه و بسيج را تدوين كنيد
ما در كشور به نقشه ى جامع علمى احتياج داريم. ما بايد بدانيم كه براى رسيدن به هدف چشم انداز بيست ساله - كه نام آن مكرر برده ميشود - نقشه ى جامع علمى ما چيست؟ اين را بايد ترسيم كنيم. بعد، اين نقشه را طبق راهبردهاى عملياتى و برنامه ريزيهاى زمان دار و منظم، مثل يك پازل، بتدريج بايد پُر و كامل كنيم. اين كار انجام نگرفته و ما آن را نياز داريم؛ و بايد انجام بگيرد. اين كار با زبدگان و نخبگان و صاحبان انديشه ى كشور در حوزه ى دانشگاهها و آموزش و پرورش وحوزه هاى ذى ربط عملى است و بايستى تحقق پيدا كند. 23/5/85
تدبير ش 12
/1- هرگز از انجام كارهاي اساسي و زيربنايي بدليل انباشت و تعاقب مشكلات غفلت نكنيد
از برنامه ها و اقدامهاى بلندمدت به خاطر مشكلاتى كه به صورت جارى و روزمره و همين طور متعاقب يكديگر براى دولت مطرح مى شود غفلت نشود...مطالبات متراكم از گذشته زياد هست، كه حالا يا كوتاهى شده يا نتوانسته اند يا به هر دليل ديگر انجام نگرفته و مردم آنها را مي‌خواهند؛ اما اين موجب نشود كه ما از كارهاى مهم و زيربنايى و بلندمدت غفلت كنيم. 6/6/85
تدبير ش 14
در افق پنجاه ساله،جدول زماني و برنامه رسيدن به قله‌ي تمدن اسلامي را با جديت به اجرا درآوريد
(اگر چه)حجم و كيفيت كاري كه انجام گرفته،امروز با قبل از انقلاب و زمان طاغوت قابل مقايسه نيست...ولي ظرفيت خيلي بيش از اينهاست...استعدادهاى انسانى، عنصر انسانى و ظرفيت انسانى، خيلى خيلى بالاست. هدف، بايد همان چيزى باشد كه من بارها گفته ام. كشور بايد در علم، در دانش و به تبع علم و دانش، در آنچه كه مترتب بر علم است، دررتبه هاى اول جهان قرار بگيرد. نمى گويم پنج سال ديگر، ده سال ديگر؛ نه، هدف را بگيريد پنجاه سال ديگر؛ اما بايد برويم و برسيم و اين، به همت احتياج دارد و من به شما عرض بكنم: مطمئن باشيد اين ملت، آن ملتى است كه اگر اين حركت را بكند، خواهد رسيد. همه ى ملتها اين طور نيستند؛ بعضى ملتها اين موقعيتِ جغرافيايى را ندارند؛ بعضى ملتها اين گذشته ى فرهنگى را ندارند؛ اين ميراث عظيم و غنى را ندارند؛بعضى ملتها استعداد انسانى شان اينقدر نيست. ملتها همه يك جور نيستند؛ اما اين ملت از همه ى اين جهات تواناييهايى دارد كه اگر اين همت را بكند و اين تصميم را بگيرد، خواهد رسيد. اين ايران نمى تواند ايرانِ دوره ى قاجار و پهلوى بماند. اين ايران، ايرانِ دوره ى اسلامى است؛ بايد بتوانيم در قله ى تمدن بشرى قرار بگيريم كه حق ماست؛ به خاطر اسلاممان، به خاطر ايمانمان، به خاطر استعدادمان، به خاطر ايرانى بودنمان. پس، من به مسئولان دنبال گيرى و جديت در تعقيب‌كار را توصيه مى كنم. 19/8/85
تدبير ش 18
براي تشخيص مصلحت ها اين شرايط را لحاظ كنيد:
الف) با تشخيص مصلحت ها به اصول و ارزشها خدشه وارد نشود
ب) فهم صحيح از اهم و مهم و ترجيح اهم ج) موانع خود ساخته در مسير حركت پرشتاب به وجود نيايد
د) مصلحت ها را بر گرايشها مقدم بداريد
مجمع تشخيص مصلحت نظام که بر قوانين و مسائل کشور و چارچوبها اِشراف دارد، بايد در مواقع لزوم، با ظرافت و دقت، مصلحت ها را به گونه اي تشخيص دهد که به اصول و ارزشها خدشه وارد نشود و همچنين موانع خودساخته در مسير حرکت پرشتاب جامعه به وجود نيايد ...تشخيص مصلحت و فهم صحيح اهمّ و مهمّ و ترجيح اهمّ، وظيفه اي بسيار سنگين و مهم براي مجمع و نشان دهنده جايگاه والاي اين نهاد است و بايد مصلحت‌ها را بر گرايشها مقدم بداريد. (گزارش خبري) 21/12/85
تدبير ش19
با بهره مندي از صاحبنظران و نخبگان، شاخص هاي نيل به اهداف چشم انداز بيست ساله را تدوين نماييد
تلاش‌ براي تدوين سياست‌هاي راهبردي و بنيادين مفيد و راهگشا براي آينده کشور است ... تدوين شاخص‌ها در جهت نيل به اهداف سند چشم‌انداز بيست ساله از مهمترين وظايف اين شورا مي‌باشد. و البته بايد با بهره‌مندي ‌از ديدگاه‌هاي صاحب‌نظران و نخبگان، بر تحکيم و تقويت هر چه بيشتر اين شورا بيفزاييد. (گزارش خبري) 11/2/86
تدبير ش20
براي تداوم انقلاب بايد بر حفظ خطوط اسلامي بودن، مردمي بودن و ابتكاري بودن نظام پاي فشرد
امام بزرگوار ما توانست يك هويت جديدى را در دنياى پرآشوب سياست، در اين منطقه به وجود بياورد و آن، هويتِ جمهورى اسلامى و ملت زنده ى ايران است كه توانستند اين جمهورى را ايجاد كنند و از آن پاسدارى كنند. اين، يك هويت اسلامى و يك هويت ملى است ... امروز نظام جمهورى اسلامى در همه ى اين منطقه، باثبات ترين نظام است ... و نظام جمهورى اسلامى در اين مدت توانسته است با قدمهاى بسيار بلندى در همه ى زمينه ها به پيش برود. در ميدان سياست، ادبيات سياسى دنيا را با عناصر مهمى تغيير داد؛ در ميدان علم، ركود مطلق حاكم بر اين منطقه و اين كشور را بر هم زد. جوانان ما به خود اميدوار شدند؛ خود را باور كردند. حركت عمومى ملت و دولت به سمت آرمانها، حركتى شتابنده است ... ملت، در صحنه؛ نظام، در حال پيشرفت؛ كشور، در حال تحرك به سمت آرمانها؛ و دلهاى جوان، سرشار و لبالب از اميد. اما ما بايد بدانيم و توجه كنيم كه تداوم اين حركتِ مبارك، بسته به اين است كه خطوط اصلىِ اين حركت را هرگز از ياد نبريم؛ كما اينكه تا امروز قاطبه ى ملت ايران و بخش عظيمى از نخبگان اين كشور، آن را از ياد نبرده اند و آن را دنبال كرده اند. اگر در بين خطوط اصلى چند نقطه ى اصلي تر را بخواهيم نشانه كنيم و مطرح كنيم، يكى اسلامى بودن است؛ يكى مردمى بودن است؛ يكى نو بودن و ابتكارى بودن است. 14/3/86
تدبير ش22
نظام آموزش و پرورش ما، فراتر از كارهاي روبنايي، به يك تحول بنيادي و ريشه‌اي احتياج دارد
در دوره ي انقلاب، خيلي كارها در آموزش و پرورش انجام گرفته است؛ اما نظام آموزش و پرورش تحول پيدا نكرده و همان نظام قديمي است! اين عيوبي كه... مي‌گويند درسها حفظي است، قدرت ابتكار را در جوانها به وجود نمي آورد، تأمل نيست، كار متراكم و انبوه است و ...، اينها همه ناشي از همان نظام قديمي است كه از آن وقت مانده است و همانطور كه قبلها عرض كرديم، كهنه، متراكم، غبار گرفته، متصلّب، در نظام ما باقي مانده است. البته بيشتر در مسائل روبنايي كارهاي زيادي شده است: كتابها با «بسم اللَّه» شروع نمي‌شد، حالا با «بسم اللَّه» شروع مي‌شود؛ آيه ي قرآن نداشت، حالا دارد. كارهاي خوب انجام گرفته؛ نه، من حقاً و انصافاً منكر كارهاي خوب نيستم. بنده كتابهاي درسي را مي بينم كه در زمينه هاي گوناگون، مباني اسلامي و مباني ملي - با اختلاف در اين سالها و بسته به نوع سلايق مديرتهاي مختلف در دوران اين بيست و هشت سال - وارد آنها شده وهر وقتي يك كاري انجام گرفته. اين كاري هم كه الان اشاره كردند - گنجاندن مفاخر علمي در كتابهاي درسي - آوردند من ديدم؛ كار بسيار خوبي هم هست. بالاخره جوان ما لازم است در كتاب درسي، دانشمندان كشورش و گذشته ي كشورش و مفاخر علمي كشورش را بشناسد. جوان ما فلان بازيكن تيم فلان كشور را خيلي بيشتر مي‌شناسد تا ابن سينا را! تا محمد بن زكرياي رازي را! آنهايي كه اهل سينمايند، فلان هنرپيشه ي معروف فرانسوي يا امريكايي را خيلي خيلي بيشتر مي‌شناسند تا فلان دانشمند رياضي دان يا مثلاً فرض كنيد كه اديب بزرگ فارسي را! اينها در كتابهاي درسي مي آيد؛ خيلي هم خوب است. اين كارها را ما قدردانيم. منتها اينها هيچكدام تحول نيست. تحول يك حركت ريشه اي است و شماها مي‌توانيد بكنيد. اين مجموعه اي كه امروز، مسؤوليتهاي مهم كشور و آموزش و پرورش و تعليم و تربيت را بر عهده دارند، اينها انگيزه ي كافي براي اين كار دارند و بايد اين كار بشود. 3/5/86
فلسفه آموزش و پرورش را بر مدار توليد انسان داراي برجستگيهاي اخلاقي، فكري و ايماني ترسيم و تدوين نماييد
ما مي‌خواهيم آن كسي كه از آموزش و پرورش خارج مي‌شود بعد از سيزده سال - حالا كه پيش دبستاني هم هست، مي‌شود سيزده سال - انساني باشد با برجستگيهاي اخلاقي، برجستگيهاي فكري و مغزي، و با تدين؛ يك چنين انساني مي‌خواهيم. از نظر اخلاقي: انساني باشد شجاع، خوشخو، خيرخواه، خوش بين، اميدوار، بلندهمت، مثبت در قضاوتها و ساير خصوصيات اخلاقي اي كه براي يك انسانِ مطلوب شما در نظر مي‌گيريد. از لحاظ خصوصيات فكري: خلّاق، پرسشگر، اهل فكر، اهل نوآوري، مايل به ورود در ميدانهاي بسيار وسيعِ نادانستنيهاي بشر براي كشف دانستنيها و افكندن نور علم به وادي مجهولات، و صاحب فكر. از جنبه ي رفتاري: آدم منضبط، قانون شناس. ما چنين موجودي مي‌خواهيم. آيا مي‌شود چنين موجودي را تربيت كرد؟ البته؛ البته كه مي‌شود. درست است كه انسانها يكسان نيستند؛ درست است كه ژنهاي گوناگون و مؤثرات گوناگون خلقتي، آدمها را با اختلافاتي به وجود مي آورد؛ اما به طور معمول و عام، همه ي انسانها نقش پذيرند. گفت: من كه لوحي ساده ام، هر نقش را آماده ام دست نقاشان قدرت تا چه تصويرم كنند اين دست هنرمند شماست كه اين صفحه ي سفيد را نقاشي مي‌كند؛ اين موجود، اين جسم را قالب دهي و صورت بندي مي‌كند. البته هر صورت بندي شده اي، هر جسم قالب بندي شده اي ممكن است بعداً با يك سوهاني - مثلاً - كنارش را بتراشند؛ با يك پتكي - مثلاً - او را درهم بكوبند؛ اينها را منكر نيستيم؛ نمي‌گوييم عوامل بعدي هيچ اثري ندارند؛ اما بسيار بندرت اتفاق مي افتد؛ غالب، وجه عمومي، اين چيزي خواهد بود كه تربيت شده ي اينجاست... كي بار خواهد آورد؟ عمدتاً آموزش و پرورش. البته صدا و سيما هم عامل مؤثري است؛ خانواده هم عامل مؤثري است؛... لكن من عقيده ام اين است كه يك آموزش و پرورشِ خوب، مي‌تواند صدا و سيما را هم مقهور خودش بكند... آموزش و پرورش مي‌تواند خانواده ها را هم تحت تأثير قرار دهد. بنابراين، مهمترين و مؤثرترين عامل، آموزش و پرورش است. پس، اين توانايي در آموزش و پرورش هست كه انسان اين چنيني را تربيت كند. اين، مي‌شود فلسفه ي آموزش و پرورش. البته همانطور كه گفتند، افراد صاحب نظر و عميق بنشينند همين را تدوين كنند؛ معلوم بشود كه ما مي‌خواهيم بياموزيم، تعليم بدهيم و پرورش بدهيم، تا چه اتفاقي بيفتد. اين فلسفه ي آموزش و پرورش است؛ اين را مشخص بكنند؛ تدوين بكنند.آن وقت بر اساس اين فلسفه، نظام مطلوب آموزش و پرورش به دست خواهد آمد. آن نظام بايستي مثل يك جدول، پُر بشود از برنامه هاي گوناگون. 3/5/86
بكوشيد ظرف پانزده سال يك تحول بنيادي در نظام آموزش و پرورش ايجاد كنيد
تحول از جمله كارهايي است كه در ظرف يك سال و دو سال انجام نمي‌گيرد. شما همّتتان را بگذاريد كه مثلاً فرض كنيد در ظرف پانزده سال اين كار انجام بگيرد. پانزده سال زمان زيادي است؛ اما براي اين كار، زمان طولاني اي نيست؛ مي ارزد. قاعده ي كار را شما فراهم بكنيد؛ زمينه ي كار را فراهم كنيد؛ به قول فرنگي مآبها فوندانسيون اين بنا را شما كاملاً بريزيد؛ آماده بكنيد تا ديگران بيايند بر روي آن، بنا كنند. آن وقت، آموزش و پرورش از روزمرگي خلاص خواهد شد. روزمرگي اي كه ما گفتيم، اينجوري مي‌شود از آن خلاص شد. البته تا آن روز نبايد بيكار بمانيد؛ همين پرداختن ... فني حرفه اي ها، تربيت معلم ها، شبانه روزي ها، پرداختن به نقاط محروم و ...، اينها خيلي كار خوبي است؛ اينها كارهاي لازمي است؛ اينها بايد انجام بگيرد؛ لكن اينها هيچكدام آن تحول مورد نظر نيست؛ آن تحول مورد نظر، چيزي است عميقتر و بنيانيتر؛ آن بايد انجام بگيرد... همه ي نيروهاي فكري و زبده ي كشور با همديگر دست به دست هم بدهند و هر كدام در جاي خود و به سهم خود، اين كار بزرگ را ان شاءاللَّه بتوانند انجام بدهند. 3/5/86
بايد در همه برنامه ريزيها و مقررات اجرايي، سند چشم انداز به عنوان يك ميثاق، مبناي عمل قرار گيرد
سند چشم انداز، يك مسئله ي فرادولتي است؛ مال اين دولت و آن دولت و اين سياست و آن سياست و اين جريان و آن جريان نيست؛ محصول يك كار فشرده و متراكم است؛ كارِ كارشناسي شده است؛ و درست هم هست. اين سند، در واقع برنامه ي كلان بيست ساله ي ماست و يك سند به معناي حقيقي كلمه است. آنچه كه در اين سند گفته شده، تعارف نشده. بايد در همه ي برنامه ريزيها - چه در قانون گذاري كه قانون گذارها مسؤولش هستند، چه در اجرا و مقررات اجرايي كه شماها مسؤولش هستيد - سند چشم انداز را مورد ملاحظه قرار بدهيد؛ بسنجيد و ببينيد كجاها در جهت سند چشم انداز نيست، آن جا را تصحيح كنيد و نگذاريد زاويه بخورد ... بلكه مسؤوليت يكايك شما آقاياني است كه در رأس دستگاههاي اجرايي قرار داريد. يعني واقعاً سند چشم انداز را بعنوان يك ميثاق، مبناي عمل قرار بدهيد. اين يك نكته و سفارش مؤكد من است. 4/6/86
تدبير ش23
لزوم تهيه نقشه جامع براي مرجعيت علمي آينده كشور
در مورد نقشه‌ي جامع علمي... تلاشهايي در جريان هست براي اينكه اين نقشه جامع علمي فراهم بشود و ارائه بشود و به عنوان دستورالعمل براي برنامه‌ريزيهاي علمي آينده قرار بگيرد. اين مژده خوبي است ... من مي‌دانم در شوراي عالي انقلاب فرهنگي دارد اين كار مي‌شود؛ يعني در يك كميته‌هايي مطرح است؛ ليكن آنچه كه توقع هست، آنچه كه به نظر ما بايسته است كه انجام بگيرد، او اين نيست كه اين كار تأخير بيفتد و طول بكشد؛ يك سال دو سال بنشينيم تا بالاخره يك نقشه جامع علمي فراهم كنيم؛ نه، اين را فرزانگان، نخبگان، برجستگان، به ابتكار شوراي عالي انقلاب فرهنگي بايد بنشينند تمام كنند و يك چيز پخته و كاملي از آب در بياورند تا بر اساس آن بشود برنامه‌ريزي علمي براي دانشگاهها و براي آينده كشور كرد. من همين جا اين را هم به وزراي محترم، هم به مسؤولان محترم شوراي عالي انقلاب فرهنگي كه در اينجا تشريف دارند، توصيه مي‌كنم كه اين مسئله دنبال شود.ما اگر بخواهيم سند چشم انداز تحقق پيدا كند و آن مرجعيت علمي كه براي كشور پيش بيني شده، به وجود بيايد و عملي بشود، ناچاريم كه اين كارها را انجام بدهيم، كه مهمترينش تهيه‌ي نقشه جامع علمي است . اين يعني يك گام مهم، يك دروازه‌ي مهم به سوي اجرايي كردن اهداف و شعارهايي است كه مطرح شده و امروز بحمدالله در محيط‌هاي علمي به صورت يك گفتمان درآمده است. 9/7/86
تدبير ش25
ضرورت آينده نگري در حوزه براي رشد شخصيتها
اگر امروز اركان حوزه يعني مديران، صاحب نظران، اساتيد، برجستگان همت بكنند، درست فكر كنند و برنامه ريزي كنند، حوزه بيست سال ديگر از لحاظ سطح و عمق و عرض و طول و توسعه ي نفوس، از حالا بمراتب بهتر خواهد بود. اگر حالا ما پيش بيني نكنيم، نه؛ هيچ معلوم نيست حوزه ي قمي در آينده با همين عرض و طول فعلي هم وجود داشته باشد. بزرگاني، محققيني، علماي خوبي، فقهايي، فلاسفه اي از حوزه گرفته مي‌شوند؛ مي روند - ننقصها من اطرافها - جاي اينها بايد شخصيتهايي رشد كنند، ببالند؛ جاي اينها را پر كنند و بيش از آنچه كه آنها انجام دادند، انجام بدهند. اگر اين كار شد، اين آينده نگري انجام گرفت، فردا خوب خواهد بود. اگر اين آينده نگري امروز در حوزه ي قم انجام نگيرد و به وضع موجود راضي باشيم؛ به هميني كه حالا حوزه را يك جوري اداره كنيم؛ به اين اگر قناعت كنيم، فردا يا حوزه اي نداريم يا حوزه اي رو به انحطاط خواهيم داشت. 8/9/86
امروز بايد به فكر حوزه 20سال آينده باشيم
بايد اين فكر را در حوزه نهادينه كنيد. هم مديران حوزه، هم شوراي عالي حوزه، هم بزرگان حوزه، هم حضرات مراجع بايد اين را بدانند و به اين توجه كنند كه ما امروز بايد به فكر حوزه ي قم يا اصفهان يا مشهد يا بقيه ي شهرها در بيست سال آينده باشيم؛ در سي سال آينده باشيم. سي سال آينده يعني چه؟ يعني دنيايي كه احتمالاً هيچ شباهتي با امروز ندارد؛ از لحاظ امكان اثرگذاري، امكان تسخير دلها، امكان تسخير سرزمينها. 8/9/86
مسؤول دينداري مردم، روحانيت است. روحانيت هم مولود و ساخته‌ي دست حوزه علميه است
شتاب علم در اين بيست سالي كه گذشت، يقيناً به مراتب كمتر خواهد بود از شتاب علم و پيشرفت علم و فناوري در بيست سالي كه پيش روي ماست؛ در سي سالي كه پيش روي ماست.آن روز اي بسا صاحبان افكار گوناگون، مكاتب گوناگون، نحله هاي منحرف، صاحبان اغراض فاسده بتوانند خيلي آسان كلاسهاي درس دانشگاههاي شما را، مدرسه هاي شما را، فرزندان شما را در خانه هايتان در مشت بگيرند، در تصرف بگيرند؛ شما هم هيچ كار نتوانيد بكنيد. فكر آن روز را حوزه ي علميه بايد بكند. مسئول، حوزه ي علميه است. مسئول دينداري مردم، روحانيت است. روحانيت هم مولود و ساخته ي دست حوزه ي علميه است. با اين نگاه مسئوليت را بسنجيد؛ اين جوري توزين بكنيم مسئوليت را تا بفهميم بر دوش ما، بار سنگيني كه هست. 8/9/86
چشم انداز روشني براي آينده‌ي حوزه علميه بايد ترسيم شود
ما نواقصي داريم. اولاً شوراي عالي ... بايد به مسئله ي سياستگذاري خيلي اهميت بدهد. مهمترين كار در مراحل اول و مراحل اصولي، سياستگذاري است در حوزه هاي علميه. اين سياستگذاري ابعاد گوناگوني دارد. ما مگر نمي‌گوييم مي‌خواهيم علم توليد بشود و پيشرفت كند، خوب كدام علم؟ معناي پيشرفت علم فقه چيست؟ معناي پيشرفت علم اصول مثلاً چيست؟ پيشرفت كند يعني چه؟ سمت و سوي اين پيشرفت به سوي چيست؟ اينها همه سئوالهايي است كه پاسخ لازم دارد.سياستهايي كه درمركز شوراي عالي نهاده مي‌شود، به اين سئوالها پاسخ مي‌گويد؛سياستگذاري. چشم انداز روشني براي آينده ي حوزه علميه بايد ترسيم شود. همانطور كه در مسائل كشور چشم انداز بيست ساله تدوين شد، بياييد يك چشم انداز بيست ساله، ده ساله براي حوزه تشكيل بدهيد. اين كارِ شوراي عالي حوزه ي علميه است. 8/9/86
حتماً بايد يك شوراي برنامه‌ريزي براي حوزه‌ وجود داشته باشد
در زمينه ي تشكيلات حوزه و سازماندهي حوزه و در كنار شوراي عالي، مسئله ي نهاد مديريت حوزه است، كه بسيار مهم است. حتماً بايد يك شوراي برنامه ريزي براي حوزه وجود داشته باشد. هميني كه در بيانات آقايان هم بود كه برنامه ها گاهي ناهمخوانند. يا آن خواهرمان در زمينه ي برنامه هاي مربوط به خواهران گفتند كه در سطوح مختلف، برنامه ها غير منعطف است. اين كاملاً اشكالات واردي است. كي مي‌تواند اين اشكالات را برطرف كند؟ يك هئيت برنامه ريزِ واقف و آگاه از پيشرفتهاي برنامه ريزي مدرن.
امروز برنامه ريزي، يك كار علمي است؛ مثل بقيه ي كارهاي علمي. يك هنر ذاتي و قريحه اي نيست فقط؛ اگر چه حالا آن هم بي تأثير نيست، اما امروز يك كارِ علمي است. از كساني كه تخصص اين كار را دارند، استفاده بشود؛ در همان بدنه ي كارشناسي حضور پيدا كنند، برنامه ريزي كنند 8/9/86
كارهاي انجام شده در زمينه مهندسي فرهنگي كافي نيست و بايد اين مسئله مهم را خيلي جدي تر گرفت
افزايش نشاط كار و ابتكار، ارتقاء اعتماد به نفس فردي و ملي، افزايش اميد، مصرف صحيح و تقويت گرايش به كالاهاي ساخت داخلي، توجه بيشتر به نشانه ها و آثار «اسلامي، ايراني و انقلابي» در معماري عمومي كشور و افزايش خطرپذيري و شجاعت اقدام از جمله اهداف مثبت فرهنگي است. زمينه دستيابي به اين اهداف در جامعه وجود دارد و تحقق آنها،‌مستلزم تبيين مهندسي فرهنگي، برنامه ريزي و تلاش بيشتر است....كارهاي انجام شده در زمينه مهندسي فرهنگي، كافي نيست و بايد اين مسئله مهم را خيلي جدي تر گرفت. 17/9/86
بسيج بايد در همه عرصه‌هاي زندگي گسترش داشته باشد
بسيج كه با فرمان مبارك حضرت امام(رضوان الله تعالي عليه) بنا نهاده شد، شجره‌ي طيبه‌اي است كه بايد در همه‌ي عرصه هاي زندگي و با حضور پُرشور آحاد مردم با ايمان و متعّهد گسترش داشته باشد.
در جهت تحقق اين امر مهّم و تقويت كمي و كيفي نيروي مقاومت بسيج، معاونتي در ستاد كل نيروهاي مسلح تشكيل مي‌گردد. 20/9/86
تدبير ش28-29-30
علاج ملت ايران در كسب اقتدار است
خوشبختانه مسؤولين كشور عزت ملي را كاملاً در نظر دارند و مي‌دانند كه در مقابل زياده‌خواهي دشمنان، راه نجات تسليم شدن و عقب‌نشيني كردن نيست؛ اگر دشمن زورگويي و زورگيري مي كند، بايد در مقابل دشمن ايستاد و پيشرفت كرد. علاج ملت ايران در كسب اقتدار است؛ اين اقتدار فقط به معناي اقتدار نظامي نيست؛ بايد اقتدار علمي، اقتدار اقتصادي، به دست آوردن قدرت اخلاقي و اجتماعي و بالاتر از همه‌ي اينها اقتدار معنوي و روحي كه از اتكال به خداوند متعال براي يك ملت حاصل مي‌شود هم کسب کنيم.
1/1/87
اگر وظيفه اسلاميمان را با دقت انجام بدهيم به اهداف خودمان خواهيم رسيد
بدانيد راه نجات اين ملت و همه‌ي ملتهاي امت اسلام از همه‌ي گرفتاريهايي که دارند، اسلام است؛ اسلام مي‌تواند ما را نجات بدهد. در اين سي سالي هم که از عمر انقلاب اسلامي مي‌گذرد و نظام جمهوري اسلامي امروز در عنفوان جواني و نشاط است، هر جايي که بهتر و دقيقتر به اسلام عمل کرده‌ايم، بيشتر موفق شده‌ايم؛ اگر جايي موفق نشديم، به خاطر اين است که وظيفه‌ي اسلاميمان را با دقت انجام نداديم؛ اگر انجام بدهيم، به اهداف خودمان خواهيم رسيد. 15/2/87
راه منحصر به فرد امروز ما عبارت است از تمسك به اسلام
آنچه امروز در درجه ي اول براي ملت ايران مطرح است، تمسك به اسلام است. همه ي خيرات و بركاتي كه يك ملت آرزومندِ داشتن آنهاست، به بركت اسلام براي يك ملت حاصل مي‌شود. ما براي اينكه آزادي به دست بياوريم، استقلال ، رفاه عمومي ، پيشرفت علمي ، پيشرو بودنِ در ميدانهاي گوناگون بشري را به دست بياوريم، اوج عزت را براي خودمان - به عنوان ملت ايران - فراهم بكنيم، راه منحصربه فردِ امروز ما عبارت است از تمسك به اسلام. اسلام همه ي اينها را در تعاليم خود، در بطن خود، براي يك ملت به ارمغان مي آورد. تمسك به اسلام، امروز بزرگترين راه است براي ملت ايران. 19/2/87
تدبير ش33
فكر روشن، عزم راسخ و شجاعت و اخلاص، راه رسيدن به پيشرفت و عدالت
دست يافتن به آرزوهاي بزرگ ملي، نيازمند فكر روشن و عزم راسخ و شجاعت و اخلاص است، و جوان مومن كه مباني جمهوري اسلامي وراه امام بزرگوار را عميقاً پذيرفته است، اميد بخش‌ترين نيرويي است كه مي‌تواند ملت ايران را دررسيدن‌به آرزوهاي بزرگش‌ياري برساند. نقشه‌ي راه براي رسيدن به پيشرفت و عدالت در دهه ي چهارم را فقط با اذعان به اين حقيقت مي‌توان ترسيم كرد. از خداوند بزرگ كمك بخواهيد و به ياري او اميدوار باشيد. پيام به اتحاديه انجمن اسلامي 3/6/87
تدبير ش35
ما در زمينه‌ي علوم انساني بايد نظريه‌پردازي‌هاي خودمان را داشته باشيم
آنچه كه من مي‌توانم به عنوان راهنمايي و راهبرد كلي به شما عرض كنم، تلاش و مجاهدت جوانانه و پيگير است. شما كه در دانشگاهيد، فعاليت شما فعاليت دانشگاهي است؛ بايد درس بخوانيد؛ تحقيق كنيد؛ به فكر نظريه سازي باشيد. الگو گرفتن بي قيد و شرط از نظريه پردازهاي غربي‌وشيوه ي‌ترجمه گرايي‌راغلط‌وخطرناك بدانيد.
ما در زمينه ي علوم انساني احتياج داريم به نظريه سازي. بسياري از حوادث دنيا، حتّي در زمينه هاي اقتصادي و سياسي و غيره، محكومِ نظرات صاحبنظران در علوم انساني است؛ در جامعه شناسي، در روان شناسي، در فلسفه؛ آنها هستند كه شاخصها را مشخص مي‌كنند. در اين زمينه ها ما بايد نظريه پردازي هاي خودمان را داشته باشيم و بايد كار كنيم؛ بايد تلاش كنيم؛ دانشجو بايد تلاش كند. دانشجو و محيط دانشگاه بايد نگاه كلان به هدفهاي انقلاب داشته باشد؛ دنبال آنها برود. مراقب باشيد دشمن نتواند از محيط دانشگاه و از عنصر دانشجو و استاد استفاده كند. اين، آن چيزي است كه من روي آن تأكيد مي‌كنم. ... بايد هشيار بود؛ در محيط دانشگاه اين هشياري از هميشه لازمتر است.
ديدار اساتيد و دانشجويان دانشگاههاي شيراز 14/2/87
تدبير ش40-41
بايد مراقب باشيم كه دشمنان نتوانند ذهن ما را به نقاط فرعي منعطف كنند
امروز بحمداللَّه جمهوري اسلامي اين فرصت را پيدا كرده است كه بر روي طرح‌هاي بلندمدت براي رفع كمبودها و نقيصه ها و تخريب‌هاي دوران‌هاي گذشته برنامه ريزي كند. چشم انداز بيست ساله يك سند بسيار معتبر و مهم است كه مسئولان كشور ... موظف شده اند گام به گام اين سند چشم انداز را تعقيب كنند و به آن اهداف نزديك شوند. مردم هوشمند و جوانان بااستعداد در هر نقطه ي كشور مسئوليت بزرگي در اين زمينه بر دوش دارند. … پيش بردن كشور يك وظيفه ي مشترك است؛ مشترك بين مسئولان و مردم؛ مردم هم داراي مسئوليتند. خيلي بايد مراقب باشيم كه دشمنان پيشرفت كشور نتوانند ذهن و حواس ما را به نقاط فرعي و درجه ي دوم منعطف كنند، تا همه با وحدت كامل بتوانيم به سمت اين هدف‌ها حركت كنيم. ... آنچه كه پشتوانه ي اين حركت است، ايستادگي ملت ايران و پايبندي به شعارهاي انقلاب است. شعارهاي انقلاب اسلامي است كه مي‌تواند پشتوانه ي قدرت ملت ايران و بزرگ‌ترين پشتيبان دولت براي پيشرفت‌ها در ميدان‌هاي مختلف باشد16. 16. 26/02/88 بيانات در ديدار مردم مريوان
بايد مسئله‌پيشرفت و عدالت، در دهه‌ي چهارم به گفتمان ملي تبديل بشود
اين موضوعي كه نگاه به آينده دارد، مسئله ي شعار دهه ي چهارم است - كه شروع شده - يعني پيشرفت و عدالت. اعلام كرده ايم كه اين دهه، دهه ي پيشرفت و عدالت باشد. البته با گفتن و با اعلام كردن، نه پيشرفت حاصل مي‌شود و نه عدالت؛ اما با تبيين كردن، تكرار كردن و همت ها و عزم ها را راسخ كردن، هم پيشرفت حاصل مي‌شود و هم عدالت. ما مي‌خواهيم مسئله ي پيشرفت و عدالت، در دهه ي چهارم به يك گفتمان ملي تبديل بشود. همه بايد آن را بخواهيم؛ تا نخواهيم، طراحي و برنامه ريزي و عمليات تحقق پيدا نخواهد كرد و به هدف هم نخواهيم رسيد؛ بايد تبيين بشود17. 17. 27/02/88 بيانات در ديدار استادان و دانشجويان كردستان
تعادل دنيا و آخرت، هم در برنامه‌ريزي، هم در عمل شخصي و هم در اداره‌ كشور لازم است
كشور ما و جامعه ي اسلامي، آن وقتي پيشرفته است كه نه فقط دنياي مردم را آباد كند، بلكه آخرت مردم را هم آباد كند. ... اين بسيار نكته ي مهمي است. اساس، اين است. آن پيشرفتي كه در جامعه ي اسلامي مورد نظر است، اينچنين پيشرفتي است.چند جور انحراف ممكن است در اينجا بوجود بيايد: يكي اين است كه كساني دنيا را اصل بدانند و از آخرت فراموش كنند؛ يعني همه ي تلاش جامعه و برنامه ريزان و سياستگذاران و حكومت، براي اين باشد كه زندگي مردم را از لحاظ دنيايي آباد كنند: ... اما از لحاظ معنوي در چه وضعي باشند، مطلقاً مورد توجه قرار نگيرد. ... يك انحراف ديگر اين است كه از دنيا غفلت كنند؛ از دنيا غفلت كردن يعني از مواهب حيات و مواهب زندگي غفلت كردن و به آن بي اعتنايي كردن؛ … اقبال به مسائل اخروي و ديني، و بي توجهي به مواهب عالم حيات و استعدادهايي كه خداي متعال در اين عالم قرار داده است؛ … «هو انشأكم من الارض و استعمركم فيها»؛(هود61) خدا شما را مأمور كرده است به آبادي زمين. آبادي يعني چه؟ يعني استعدادهاي بي پاياني كه در عالم ماده وجود دارد را يكي يكي كشف كردن، آنها را در معرض استفاده ي انسان قرار دادن و انسان را به اين وسيله به جلو بردن. اين مسئله ي علم و توليد علم و اين مسائلي كه ما مي‌گوييم، ناظر به اين است. يك انحراف ديگر هم اين است كه انسان در زندگي شخصي خود، مواهب حيات و نيازهاي مادي را دست كم بگيرد و مورد بي اعتنايي قرار بدهد؛ اين هم در اسلام گفته نشده، خواسته نشده؛ بلكه عكسش خواسته شده: «لَيْسَ منِّا مَنْ تَرَكَ دُنْياهُ لاِخرَةِ وَ لا اخِرَتَهُ لِدُنْياهُ ».(وسائل الشيعه ج17ص76 ) اگر آخرت را به خاطر دنيا ترك كرديد در اين امتحان مردوديد؛ اگر دنيا را هم به خاطر آخرت ترك كرديد در اين امتحان مردويد. اين خيلي مهم است. ... بنابراين تعادل دنيا و آخرت و نگاه به دنيا و آخرت - هم در برنامه ريزي، هم در عمل شخصي و هم در اداره ي كشور - لازم است17. 17. 27/02/88 بيانات در ديدار استادان و دانشجويان كردستان
تدبير ش44
مسئولين ، برنامه‌ريزي را در كار مورد اهتمام قرار بدهند
بيانات رئيس جمهور محترممان، بيانات متين و درست و بجايي است. ...سرفصل‌هايي كه ... بيان كردند، سرفصل‌هاي خوبي است. با برنامه ريزي بايستي اينها پيش برود. من به مسئولين كشور و به دولتي كه تشكيل خواهد شد، توصيه مي‌كنم برنامه ريزي را در كار مورد اهتمام قرار بدهند4. 4. 12/05/88 بيانات در مراسم تنفيذ حكم دهمين دوره رياست جمهوري
تدبير ش45
كارهاي كلان نظام، بايستي با ملاحظة همة جوانب باشد
كارهايي كه نظام در سطح كلان با جنبة شمولي كه بعضي از مسائل دارد انجام مي‌دهد، بايستي با ملاحظة همة جوانب باشد؛ يك بعدي نمي‌شود به مسائل نگاه كرد. فكر مي‌كنم اگر شما با اين ملاحظات نگاه كنيد، آنچه كه تاكنون انجام گرفته و آنچه در آينده انجام خواهد گرفت، هر ذهن باانصافي را قانع خواهد كرد.1 1. ۸۸/۰۶/۰۴ بيانات در ديدار دانشجويان و نخبگان علمي
براي دهة پيشرفت و عدالت، همه خودشان را آماده كنند
آنچه كه من امروز به همة ملّت عزيزمان و به مسئولين محترم - بخصوص كه بحمداللَّه هم قوّة مجريه، هم قوّة قضائيه، يك دورة جديد را آغاز كرده اند و تازه نفسند - توصيه مي‌كنم، اين است كه براي دهة پيشرفت و عدالت، همه خودشان را آماده كنند. ما احتياج داريم به جهش در اين راه. ما عقب ماندگي زياد داريم. با رفتار معمولي نمي‌شود به نقطة مطلوب رسيد؛ ما به جهش احتياج داريم. اين جهش، ايمان مي‌خواهد، اخلاص مي‌خواهد، هماهنگي مي‌خواهد، همكاري نيروها را با يكديگر لازم دارد. قواي سه گانه با هم همكاري بكنند، همدلي كنند، به هم كمك كنند، مردم به مسئولين، بخصوص به قوّة مجريه كه وسط ميدان است كمك كنند، همكاري كنند، همراهي كنند، ما بتوانيم راه هاي نرفته را برويم؛ كارهاي بزرگي كه در انتظار ماست، انجام بدهيم.10 10. 29/06/88 خطبه هاي نماز عيد سعيد فطر
بايد زمان بندي برنامه ها را جوري تنظيم كنيم كه بتوانيم به هدف چشم انداز برسيم
جهت‌گيري هاي برنامه اي و كاري دولت را با شاخص سند چشم انداز بسنجيد. اين سند چشم انداز چيز مهمّي است؛ اين را دست كم نبايد گرفت. شايد بتوان گفت كه بعد از قانون اساسي، ما هيچ سندي را در كشور به اين اهمّيت نداريم. يك نگاه كلان و بلندمدّت است. سند چشم انداز مهمّ است. نگاه كنيد ببينيد: الآن چهار سال از سند چشم انداز گذشته، يعني ما شانزده سال به پايان اين چشم انداز داريم. چقدر پيش رفته ايم؟ يك ادّعا اين است كه از چهار سال بيشتر پيش رفته ايم؛ يك ادّعا اين است كه نه، كمتر پيش رفته ايم؛ نصف اين چهار سال پيش رفته ايم. اينها بايد درست سنجيده بشود؛ درست بايد ملاحظه بشود. در اين سند چشم انداز، آينده اي در نظر گرفته شده كه براي ملّت ايران اين آينده لازم و شايسته است. اگر به آن آينده نرسيم، عقب مي‌مانيم. آن وقت بايد هم بدانيم كه همين طور كه ما داريم به سمت آن هدف حركت مي‌كنيم ، اطراف ما هم همه ثوابت نيستند؛ آنها هم دارند حركت مي‌كنند. بايد سرعت را تنظيم كنيم، زمان بندي هاي برنامه ها را تنظيم كنيم؛ جوري اين سرعت را تنظيم كنيم كه بتوانيم واقعاً به هدف چشم انداز برسيم. يعني اين دولت در سهم خود كار درست خودش را انجام داده باشد.6 6 . ۸۸/۰۶/۱۶ بيانات در ديدار اعضاي هيئت دولت
كمّيت و كيفيت بايد با هم باشد، به اين حتماً بايد توّجه كنيد
اين روزگار، روزگار حسّاس و تلاش طلبي است. هم ظرافت دارد كار امروز، كيفيت دارد، هم كميّت و حجم دارد؛ حجيم و پركيفيت. اگر كم كاري كنيم، عقب مي‌مانيم؛ اگر ظرافت‌ها و ريزه كاري هاي كار را نديده بگيريم، باز هم عقب مي‌مانيم. كمّيت و كيفيت بايد با هم همراه باشد. به اين حتماً بايد توّجه كنيد.6 6 . ۸۸/۰۶/۱۶ بيانات در ديدار اعضاي هيئت دولت
تدبير ش47
برنامه را باتوجه به واقعيت‌ها بايد تنظيم كنيد
حقيقتاً نقطة اميد اصلي كشور، جوانان تحصيل‌كرده و فرزانه، بخصوص آن‌ وقتي كه اين فرزانگي با تعهد و احساس مسئوليت همراه باشد، هستند. ... به مسئولين محترم عرض بكنم: برنامه را، ‌نگاه را، با توجه به اين واقعيت‌ها بايد تنظيم كنيد!... من در نفس خودم ارزيابي‌اي فارغ از برنامه‌ريزي‌هاي كلان يا غير كلان كه در كشور هست، دارم. در اين ارزيابي من فاصلة محسوسي مشاهده مي‌كنم بين آنچه كه امروز ما داريم و آنچه كه ده سال قبل داشتيم؛ يعني پيشرفت به طور واضح خودش را نشان مي‌دهد. مسئولين محترم با توجه به اين واقعيت براي آينده برنامه‌ريزي كنند.2 2. ‌۸۸/۰۸/۰۶ بيانات در ديدار جمعي از نخبگان علمي كشور
تدبير ش 49-50
ضرورت كمك به پيشرفت كشور با بهره‌گيري از سواحل درياي عمان
ما در سال هاي گذشته از سواحل طولاني درياي عمان بهرة لازم و كافي را نبرده‌ايم. ذهنمان همه‌اش متوجه خليج فارس بوده، اهميت درياي عمان از نظر ما مغفولٌ‌عنه مانده. اين نگاه جديد كه نگاه به درياي عمان است، به وسيلة ارتش جمهوري اسلامي، مي‌تواند كارهاي بزرگي را انجام دهد؛ اين براي منطقة جنوب شرقي كشور يك موهبت الهي است. بنابراين،دولت و دستگاه‌هاي مختلف - چه وزارت دفاع، چه وزارتخانه‌هاي ديگر كه مرتبط با اين كارند - همه بايد به پيشرفت اين كار كمك كنند.14 14. 30/11/88 بيانات در ديدار دست‌اندركاران ساخت ناوشكن جماران
تدبير ش 51( استثناء 1/1/89)
لزوم همت بلند و كار متراكم‌تر براي رسيدن به اهداف
ما امسال را عرض كرديم «سال همت مضاعف و كار مضاعف»؛ يعني همت برتر و كار بيشتر. اين تعبير مضاعف - يعني چند برابر - شكل آرماني است. اگر دو برابر هم شد، اگر سه برابر هم شد، اگر ده برابر هم شد، ما قانع نيستيم. اما اين‌جور هم نيست كه اگر يك جايي نتوانستيم دو برابر كار كنيم، يك برابر و نيم توانستيم كار بكنيم، مأيوس شويم؛ نه، مهم اين است كه همت برتري داشته باشيم از آنچه در گذشته داشتيم، و كار بيشتري بكنيم از آنچه در گذشته مي‌كرديم. اين، شعار امسال است. ... همت برتر مخصوص سال 89 نيست. ما بايد اين را به عنوان يك انگشت نمايشگر راه در مقابل چشم خودمان قرار بدهيم؛ همتمان را نبايد كم كنيم. كارهاي بزرگي داريم، اهداف بلندي در مقابل ماست؛ بايد همت را بلند داشت تا بتوانيم به آن هدف‌ها برسيم. كار هم بايد بيشتر بشود. كار بايد متراكم‌تر بشود تا بتوانيم به آن اهداف برسيم.10 10.۸۹/۰۱/۰۱ بيانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوي
در هر اقدام و برنامه‌ريزي‌ ، بايد دو عنصر «پيشرفت» و «عدالت» ملحوظ باشد
امسال سي و دومين سالي است كه نظام جمهوري اسلامي تشكيل شده است؛ يعني دومين سال از دهه‌اي است كه اعلام شد دهة پيشرفت و عدالت است. شعار پيشرفت و عدالت، يك شعار محوري است؛ يك مطلب اساسي است؛ يك نياز است. در اين مرحله، هدف كلان ملت عزيز ما و مسئولان بايد پيشرفت و عدالت باشد. «پيشرفت» و «عدالت» دو خواسته‌اي است كه انسان‌ها به آن نيازمندند. پيشرفت، يعني از لحاظ علم و عمل و آنچه كه در دنيا براي يك جامعه لازم است، به نتايج مطلوب برسد. عدالت هم يعني ميان انسان‌ها تبعيض وجود نداشته باشد، بي‌عدالتي نباشد، ظلم نباشد. هر دو خواسته، جزو خواسته‌هاي اساسي و اصلي و ديرين بشريت است، كه تا تاريخ بشر وجود داشته است، اين دو خواسته، خواستة اصلي انسان‌ها بوده است: پيشرفت و عدالت. اين شعارها را مي‌شود داد؛ مهم اين است كه كِي مي‌شود به اين شعارها عمل كرد. ما در نظام جمهوري اسلامي، اين دهة چهارم را هنگام مناسب براي عمل در جهت رسيدن به اين دو شعار يافتيم. پيشرفت را مي‌شود به معناي حقيقي كلمه به دست آورد؛ عدالت را هم با رشدي كه در جامعة ما هست، با آگاهي و بصيرتي كه مردم ما بحمداللَّه پيدا كرده‌اند، موانع را شناخته‌اند، اهداف را تشخيص داده‌اند، دوست و دشمن را امروز جوان‌هاي ما تشخيص مي‌دهند، اگر مسئولي در پي عدالت باشد، مي‌تواند در جامعة ما مقدمات استقرار عدالت كامل را فراهم كند. البته اين كارِ كوتاه‌مدت نيست، كارِ بلندمدت است. بنابراين، اين دهه را، دهة پيشرفت و عدالت در نظر مي‌گيريم. هر اقدامي كه مي‌شود، هر برنامه‌ريزي‌اي كه مي‌شود، بايد اين دو عنصر در آن ملحوظ باشد؛ هم در جهت پيشرفت جامعه باشد، هم در جهت عدالت باشد.10 10.۸۹/۰۱/۰۱ بيانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوي
اصلاح الگوي مصرف، يك مسئلة اساسي است و بايد دنبال شود
سال گذشته را گفتيم سال شروع حركت به سمت اصلاح الگوي مصرف است. خوب، حركتي آغاز شد. من نمي‌توانم اين را بگويم كه الگوي مصرف اصلاح شد؛ نه، ما هنوز خيلي فاصله داريم. تا وقتي الگوي مصرف را اصلاح نكنيم، تا وقتي ندانيم آب را چه‌جور بايد مصرف كرد، برق را چه‌جور بايد مصرف كرد، نان را چه‌جور بايد مصرف كرد، پول را چه‌جور بايد مصرف كرد، تا اينها را درست مصرف نكنيم، راه‌هاي مصرف را ندانيم، مشكلات ما به حال خود باقي خواهند ماند. بايد ما اصلاح الگوي مصرف را دنبال كنيم. سال 88 مسئولين كارهايي كردند، برنامه‌ريزي‌هايي كردند، تحقيقاتي كردند، اما اين كار نبايد متوقف بماند. اين، جهت را نشان داد؛ معلوم شد كه در سال 88 مسئلة اصلاح الگوي مصرف يك مسئلة اساسي است و بايد دنبال شود.10 10.۸۹/۰۱/۰۱ بيانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوي
تدبير ش 54
پيشرفت علمي، فني و عملي سپاه بايد با جديت دنبال شود
انفكاك اين دانشگاه[دانشگاه تربيت پاسداري امام حسين (ع)] از دانشگاه جامع، كه هر دوي اين دانشگاه‌ها، مراكز و پايگاه‌هاي بسيار ارزشمندي هستند كه سپاه پاسداران به وجود آورده است، به سود سپاه و براي پيشرفت علمي و فنّي و عملي سپاه لازم بوده و هست و اين كار بايد در هر دو بخش با جديت دنبال شود؛ هم در دانشگاه جامع، هم در دانشگاه افسري و تربيت پاسداري. اساتيد خوب، مديران خوب، جوانان خوب، بحمداللَّه جمعند. هر كدامي ارزش‌هاي خود را دنبال كنند؛ وظايف خود را دنبال كنند.2 2. ۸۹/۰۳/۰۳ بيانات در جمع دانش‌آموختگان دانشگاه امام حسين(ع)
اهميت برنامه پنجمو ضرورت همكاري دولت و مجلس در اين زمينه
مسئلة برنامة پنجم ... خيلي مهم است. البته اين برنامه در مجلس مطرح است و شما هم مشغول كار هستيد. به نظر من، در بررسي برنامة پنجم جوري عمل بشود كه آن اشكالي كه قبلاً عرض كرديم، پيش نيايد؛ يعني برنامه ماهيتاً متفاوت با آنچه كه به صورت لايحه به مجلس داده شده، از آب در نيايد؛ يعني اصلاح بشود، تكميل بشود، نه تبديل بشود. اين، همكاري دولت و مجلس را لازم دارد. به نظر ما، هم دولت در اين زمينه نقش دارد، هم مجلس در اين زمينه نقش دارد.6 6. 18/03/89 بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
ضرورت نگاه توأمان آرمان گرايي و واقع بيني در مسائل
در نگاه به مسائل كشور كه در مورد مسئوليت شما، به شكل قانون و قانونگذاري تجلي مي‌كند، بايستي دو خصوصيت «آرمان‌گرايي» و «واقع‌بيني» را در نظر داشت. نگاهتان، نگاه آرمان‌گرا باشد. از آرمان‌ها پايين نياييد! كوتاه نياييد! نگاه بايد نگاه آرماني باشد. منتها با توجه به واقعيت. سقفي را معين مي‌كنيم؛ منتها تكليفي را كه براي خودمان يا دولت يا مسئولين معين خواهيم كرد، بايستي با توجه به واقعيت‌هاي موجود باشد، منتها به طرف آن آرمان؛ تا هي اين توانايي‌ها روزبه‌روز بيشتر شود. واقع‌گرايي به معنايي كه در مقابل آرمان‌گرايي است، مطلوب نيست. ملاك اين است كه: ما مي‌خواهيم به آن آرمان‌ها برسيم؛ منتها در كنار اين، واقع‌بيني لازم است؛ نبايد دچار توّهم شد. گاهي ممكن است انسان در تصميم‌گيري، در آنچه كه بايد انجام بگيرد، دچار توّهم باشد؛ خوب! اين هم غلط است. آرمان‌ها را بايد در نظر داشت. پله‌ها را بايد مطابق با واقعيت‌هايي كه وجود دارد، يكي پس از ديگري چيد و به سمت آن آرمان‌ها پيش رفت.6 6. 18/03/89 بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
تدبير ش 55
شناخت واقعيات امروز و پيش‌بيني شرايط ‌فردا، لازمه برنامه‌ريزي براي تحقق اهداف
هويت نهادي سپاه،[ بايد حفظ شود.] ... اين نهاد شجرة طيبه‌اي است که به فرموده قرآن کريم، در هر دوره ثمره خاصي بروز مي‌دهد؛ که اين عملکرد و ويژگي تحسين برانگيز بايد ادامه يابد. ... شناخت واقعيات امروز و بررسي و پيش بيني شرايط فردا، لازمه برنامه‌ريزي صحيح براي حرکت به سمت تحقق اهداف است. ... حفظ کامل شاکله معنوي سپاه، تشخيص واقعيات امروز و پيش بيني تحولات آينده را امکان‌پذير مي‌کند و اين شناخت و آگاهي، زمينه برنامه‌ريزي و اقدامات صحيح را فراهم مي‌آورد. ... نخستين واقعيت انکارناپذير ... در ترسيم شرايط موجود ... ثبات انقلاب بود. ... انقلاب اسلامي برخلاف ديگر حرکت‌هاي سياسي – اجتماعي قرن‌هاي معاصر، پس از گذشت 31 سال پرفراز و نشيب، همچنان در مسيري که اسلام ترسيم کرده و امام راحل عظيم الشأن آن را به تعبيري ريل‌گذاري نمودند حرکت مي‌کند و اين واقعيت بسيار مهم، نشانه دست حمايت پروردگار از اين انقلاب است.9 9. ۸۹/۰۴/۲۳ (گزارش خبري) بيانات درديدار نوزدهمين مجمع سراسري فرماندهان سپاه
تدبير ش56
تحريم بايد به فرصت تبديل شود
آنچه كه لازم است به آن توجه شود، اين است كه: اين حملات، اين دشمني‌ها جديد نيست. و جمهوري اسلامي هم در مقابل همة اينها تدابيري دارد. در مقابل تحريم، خوشبختانه مسئولين تدابير بسيار مستحكم و خوبي گرفتند. من درخواست كردم از رئيس جمهور محترم كه وزراي اقتصادي بيايند گزارش بدهند؛ آمدند آنچه را كه در مقابل قطعنامة شوراي امنيت - كه تحريم هست - و بعد تحريم‌هاي يك‌جانبة آمريكا و اروپا تصميم‌گيري كردند، گفتند كه: تصميم‌گيري‌هاي بسيار درستي است؛ كارهاي بسيار خوبي است و ان‌شاءاللَّه تصميم مسئولين بر اين است كه اين تحريم را تبديل كنند به فرصت. واقعاً هم بايد همين‌جور باشد كه به يك فرصت تبديل شود.55. ۸۹/۰۵/۲۷ بيانات در ديدار كارگزاران نظام
عقل‌گرايي، شجاعت و نگاه به دوردست‌ها در تصميم‌گيري‌ها
تدبير خردمندانه بايد ... گرفته بشود. خرد خيلي مهم است. عقل‌گرايي در تصميم‌گيري‌ها بسيار حايز اهميت است. تصميم خردمندانه و شجاعانه. خردمندي را به معناي ترس و گريز و عقب‌نشيني نبايد معنا كرد. خردمندي همراه با شجاعت. انبياء خردمندترين انسان‌ها بودند. در روايتي از پيغمبر اكرم است كه: «ما بعث اللَّه نبيّا و لا رسولا حتّي يستكمل العقل»؛( مشكاة‌الانوار، ص 251) هيچ پيغمبري را خدا مبعوث نكرد، مگر آن وقتي كه عقل او كامل شده باشد. اما همين پيغمبر، بيشترين جهاد را، بيشترين مبارزه را، بيشترين خطرپذيري را مي‌كند؛ يعني شجاعت با عقل‌مداري بايد همراه باشد؛ با عزم راسخ و بدون تزلزل، با نگاه به دوردست‌ها و با حفظ اتحاد و همدلي.55. ۸۹/۰۵/۲۷ بيانات در ديدار كارگزاران نظام
تدبير ش57
ضرورت ايجاد انجمن هاي ادبي و حمايت از آنها
ايجاد انجمن‌هاي ادبي [ضرورت دارد] ... انجمن ادبي، يعني: گردهم آمدن تعدادي از علاقه‌مندان، که با انگيزه شعر دور هم جمع مي‌شوند و اين، مستلزم حمايت دولت يا سازماني نيست؛ همچنان‌که در دوراني، بهترين شعراي ايران در انجمن‌هاي ادبي مشهد که در خانه‌هاي اساتيد شعر تشکيل مي‌شد، رشد پيدا کردند و وارد جامعه شدند. ... انجمن ادبي [شبيه] گلخانه‌اي است که زمينه پرورش گل را فراهم مي‌كند ... در انجمن ادبي، شاعران جوان در کنار اساتيد پيشکسوت، نقطه ضعف‌هاي خود را برطرف مي‌كنند و در اين صورت هر روز شعر آنان پخته‌تر و کمال يافته‌تر مي‌شود. ... حمايت از شعر و انجمن‌هاي ادبي از سوي وزارت ارشاد، حوزه هنري و شاعران پيشکسوت ،[امري ضروري است].1. ۸۹/۰۶/۰۴ (گزارش خبري) بيانات در ديدار جمعي از شعراي پيشکسوت و اهالي فرهنگ و ادب
زندگي كردن را براي مردم بايد آسان كرد
يكي از چيزهايي كه در جهت‌گيري‌هاي كلي دولت بايد مورد نظر باشد، تسهيل زندگي براي مردم است. زندگي كردن را براي مردم بايد آسان كرد. اين يك سرفصل مهم است كه اگر چنانچه انسان اين را باز كند، خواهيم ديد كه بسياري از خواسته‌هاي اقتصادي، بسياري از كاركردهاي مربوط به دولت، همين دولت الكترونيك، تا برسيم به مسئلة فعال كردن روستاها، جلوگيري از مهاجرت، اينها همه‌اش تحت همين عنوان آسان كردن زندگي براي مردم است، كه مردم بتوانند راحت زندگي كنند، بتوانند با امنيت زندگي كنند. اين كار در بخش‌هاي مختلف تأثير مي‌گذارد.2 2. ۸۹/۰۶/۰۸ بيانات درديدار رئيس جمهور و هيأت دولت
ضرورت التزام همگاني به نقشة جامع علمي و طراحي برنامة اجرايي آن
پيشنهاد ايجاد رصدخانة پيشرفت نقشة جامع علمي را كردند؛ كاملاً درست است. اين توي حرف‌هاي من هم كه يادداشت كردم اينجا بگويم، بود. نقشة جامع علمي، هم برنامة اجرايي لازم دارد، هم - به تعبير ايشان - رصدخانه‌اي براي اينكه ببينيم چقدر كار پيش مي‌رود، تا برنامه منحرف نشود، متوقف نشود. ... نقشة جامع علمي كشور - آنطور كه به من گزارش دادند - خوشبختانه كارهاي نهايي‌اش انجام گرفته و نزديك به تصويب نهايي و ابلاغ است. اگر چنانچه اين نقشة جامع علمي در اختيار همة ما در دانشگاه‌ها قرار بگيرد، آن وقت روي اين بايد كار كرد. همه بايد ملتزم و پايبند باشند. اولاً نقشة جامع علمي احتياج دارد به يك برنامة اجرايي. بايستي مسئولين دستگاه‌هاي دولتي بنشينند برنامه‌اي را طراحي كنند تا اين نقشة جامع علمي بتواند عملياتي و پياده شود و تحقق پيدا كند. به قول يكي از آقايان، فقط اين نباشد كه ما علم را توليد كنيم، بعد منتشرش نكنيم، بگذاريم كنار، از آن استفاده نكنيم؛ بايد از اين استفاده كنيم.4 4. 14/06/89 بيانات در ديدار اساتيد دانشگاه‌ها
تدبير ش58
ضرورت استقلال حوزه‌هاي علميه و حمايت نظام از آنها
مسئله‌اي در اينجا مطرح است، ... [كه] عبارت است از مسئلة استقلال حوزه‌ها. آيا حمايت نظام اسلامي از حوزه‌هاي علميه مي‌تواند به استقلال حوزه‌هاي علميه خللي و لطمه‌اي وارد كند يا نه؟ آيا اين كار مجاز است يا نه؟ اين بحث مهمي است. اولاً حوزه‌هاي علميه هميشه در طول تاريخ مستقل بودند؛ نه فقط در دوران حكومت‌هاي معارض با تشيع، بلكه حتّي در دوران حكومت‌هاي شيعي. يعني آن وقتي كه صفويه در رأس كار قرار گرفتند و علماي بزرگي مثل محقق كركي و پدر شيخ بهايي و بزرگان زيادي به ايران آمدند و در مناصب گوناگون ديني قرار گرفتند، هرگز اين علما و شاگردان و تربيت شدگان آنها مقهور سياست صفويه نشدند و در اختيار آنها قرار نگرفتند. بله، كمك مي‌كردند، همكاري مي‌كردند، از آنها تعريف و تجليل مي‌كردند؛ اما در قبضة آنها نبودند، به اختيار آنها نبودند. در بخشي از دوران قاجاريه هم همين‌جور بود. ... روحانيت شيعه هميشه اين‌جور بوده، هميشه مستقل بوده، هرگز در قبضة قدرت‌ها قرار نگرفته است؛ امروز هم همين‌جور است، بعد از اين هم بايد همين‌جور باشد و به توفيق الهي همين‌جور خواهد بود.
اما در اينجا هم مراقب باشيد يك مغالطة ديگري به وجود نيايد؛ استقلال حوزه‌ها به معناي عدم حمايت نظام از حوزه و حوزه از نظام تلقي نشود؛ يك عده‌اي اين را مي‌خواهند. بعضي‌ها مي‌خواهند به عنوان استقلال و به نام استقلال، رابطة حوزه را با نظام قطع كنند؛ اين نمي‌شود. وابستگي غير از حمايت است، غير از همكاري است. نظام به حوزه مديون است؛ بايد به حوزه‌ها كمك كند.3 3. ۸۹/۰۷/۲۹ بيانات در ديدار طلاب، فضلا و اساتيد حوزه علميه قم
تدبير ش 60
لزوم به ميدان آمدن همة ظرفيت نخبگاني كشور براي رسيدن به الگوي اسلامي - ايراني پيشرفت
ممكن است دربارة همين مسئلة الگوي اسلامي - ايراني براي پيشرفت، ده و شايد ده‌‌ها گردهمايي و نشست لازم باشد. ممكن است ده‌‌ها حلقة علمي لازم باشد كه در دانشگاه‌‌هاي مختلف تشكيل شود. ممكن است صد‌ها نفر از فرزانگان و نخبگان و دانشمندان ما كه ترجيح مي‌دهند كار شخصي بكنند - اهل كار جمعي نيستند - آماده باشند در خانه‌‌هاي خودشان مطالعه كنند؛ از اينها بايستي استفاده شود. حلقه‌هاي فكري تشكيل شود، دانشگاه‌ها و حوزه‌ها با اين مسئله درگير شوند، تا اينكه بتوانيم ان‌شاءاللَّه اين را به نقطة مطلوب خودش برسانيم. ... اين كار، كار يك مجموعة خاص و محدود نيست؛ كاري است كه بايد همة ظرفيت نخبگاني كشور به ميدان بيايد. همان‌طور كه عرض كرديم، كار كوتاه‌مدت و از آن پروژه‌هاي زودبازده هم نيست؛ اين كار بلندمدتي است، بايد انجام بگيرد؛ عجله‌اي هم نداريم. ما پيش خواهيم رفت. اين چيزي هم نيست كه دولت‌ها يا مجالس بتوانند آن را تصويب كنند؛ اين - همان‌جور كه گفتيم - نسبت به همة اسناد مهمِ سازندة فعال در كشور، جايگاه بالادستي دارد؛ بايد خيلي مراحل را طي كند و به يك قوام لازم برسد. اين فكر‌ها بايد كاملاً ورز بخورد تا اينكه بتواند به يك نقطة اساسي برسد.4 4. 10/09/89 بيانات در نخستين نشست «انديشه‌هاي راهبردي» «الگوي اسلامي- ايرانيِ پيشرفت»
اهداف برگزاري نشست «انديشه‌هاي راهبردي»
مقصود ما از تشكيل اين نش‌ست [نشست انديشه‌هاي راهبردي] - يا درست‌تر بگويم سلسلة نشست‌هايي كه ان‌شاءاللَّه در آينده خواهيم داشت - در درجة اول اين است كه: متفكران كشور، انديشه‌ورزان كشور، خودشان را درگير مسائل كلان كشور بكنند. كشور مسائل اساسي‌اي دارد. كارهاي بزرگي هست كه بايد انجام بگيرد. توانايي‌ها و ظرفيت‌هاي بسياري هست كه مي‌تواند در خدمت اين حركت عظيم انجام بگيرد. اين مقصود تحقق نخواهد يافت، مگر اينكه زبدگان، فرزانگان و انديشه‌ورزان، خودشان را با اين مسائل كلان مرتبط و درگير كنند. اين بايد اتفاق بيفتد و ان‌شاءاللَّه اين خواهد شد. مسئلة تدوين الگوي اسلامي - ايراني براي پيشرفت، يكي از مسائل كلان ماست؛ كه البته اين مسئله در دل خود، ده‌ها مسئله دارد،... اين رشته، در خصوص همين مسئله استمرار خواهد داشت و در كنار اين، مسائل كلان ديگري وجود دارد كه بايستي مطرح شود.
هدف دومي كه ما از تشكيل اين جلسه داشته‌ايم، اين است كه: يك فرهنگ و يك گفتمان، اول در ميان نخبگان و به تبع آن در سطح عموم جامعه به وجود بيايد. ... انديشيدن در مورد الگوي توسعه و مدل حركت به سمت جلو، احساس اينكه بايد در اين زمينه مستقل باشيم و روي پاي خودمان بايستيم، عيوب وابستگي و تكيه كردن به الگو‌هاي بيگانه گسترش خواهد يافت. ما امروز به اين احتياج داريم. متأسفانه جامعة نخبگاني ما هنوز در بخش‌هاي مهمي از اين مسئله به يك نتيجة صحيح و درست نرسيده‌اند؛ كه اين بايد اتفاق بيفتد و به حول و قوة الهي اتفاق خواهد افتاد.
هدف سوم ما هم اين است كه: بالاخره براي ادارة كشور در ده‌ها سال آينده، لازم است جاده‌سازي كنيم، ريل‌گذاري كنيم.4
4. 10/09/89 بيانات در نخستين نشست «انديشه‌هاي راهبردي» «الگوي اسلامي- ايرانيِ پيشرفت»
لزوم پيروي سياست‌هاي كلان كشور از الگوي اسلامي- ايراني پيشرفت
محصول اين كار،[نشست انديشه‌هاي راهبردي] زودبازده نيست. ما با توجه به اين نكته، وارد اين قضيه شديم. البته بعضي از آقايان طرح‌ها و پيشنهادهايي براي محصول زود هم مطرح كردند، ايرادي هم ندارد؛ ليكن آن چيزي كه مورد نظر ماست، جز در بلندمدت و با يك نگاه خوشبينانه در ميان‌مدت، به دست نخواهد آمد؛ اين يك كار طولاني است. اگر ما توانستيم به حول و قوة الهي، در يك فرايند معقول، به الگوي توسعة اسلامي - ايراني پيشرفت دست پيدا كنيم، اين يك سند بالادستي خواهد بود نسبت به همة اسناد برنامه‌اي كشور و چشم‌انداز كشور و سياستگذاري‌هاي كشور. يعني حتّي چشم‌اندازهاي بيست‌ساله و ده‌ساله كه در آينده تدوين خواهد شد، بايد بر اساس اين الگو تدوين شود؛ سياستگذاري‌هايي كه خواهد شد - سياست‌هاي كلان كشور - بايد از اين الگو پيروي كند و در درون اين الگو بگنجد. البته اين الگو، يك الگوي غير قابل انعطاف نيست. آنچه كه به دست خواهد آمد، حرف آخر نيست؛ يقيناً شرايط نوبه‌نوِ روزگار، ايجاد تغييراتي را ايجاب مي‌كند؛ اين تغييرات بايد انجام بگيرد. بنابراين، الگو، يك الگوي منعطف است؛ يعني قابل انعطاف است. هدف‌ها مشخص است؛ راهبرد‌ها ممكن است به حسب شرايط گوناگون تغيير پيدا كند و حك و اصلاح شود. بنابراين، ما در اين قضيه هيچ دچار شتابزدگي نخواهيم شد. البته شتاب معقول بايد وجود داشته باشد؛ ليكن شتابزده نخواهيم شد و ان‌شاءاللَّه با حركت صحيح و متيني پيش خواهيم رفت.4
4. 10/09/89 بيانات در نخستين نشست «انديشه‌هاي راهبردي» «الگوي اسلامي- ايرانيِ پيشرفت»
تدبير ش 61
همت مضاعف، بايد به‌طور مستمر وجود داشته باشد
من مي‌خواهم توصيه كنم، تأكيد كنم؛ ملت بايد اين همت را حفظ كند. ما امسال گفتيم همت مضاعف؛ خوشبختانه در سرتاسر كشور نشانه‌هاي همت مضاعف در كارهاي گوناگون ديده مي‌شود. مسئولان كشور، بزرگان، مديران عالي‌رتبه در بخش‌هاي مختلف كارهاي خوبي مي‌كنند. خيلي خوب! اين همت مضاعف كار لازمي است؛ اما همت مضاعف فقط مال امسال نيست؛ همت مضاعف، بايد به‌طور مستمر وجود داشته باشد.2 2. 08/10/89 بيانات در ديدار هزاران نفر از مردم استان گيلان‌
تدبير ش
لزوم تهيه طرح‌هاي جامع و راهبردي در موضوعات مهم
طرح‌هاي بلند مدت خوبي در وزارت اطلاعات تهيه شده است؛ اما بايد طرح‌هاي جامع و راهبردي در ديگر موضوعات مهم تهيه و كامل شود. زيرا اساسي ترين وظيفه اين دستگاه، تهيه طرح‌هاي عميقِ بلند مدت است.3 12/12/89 (گزارش خبري) بازديد 6 ساعته رهبر انقلاب از وزارت اطلاعات
بايد بتوانيم دهة پيشرفت و عدالت را به معناي حقيقي كلمه مظهر پيشرفت و استقرار عدالت قرار دهيم
توجه داريد كه: ما الآن در اين ساعت داريم وارد سومين سال دهة پيشرفت و عدالت مي‌شويم. البته هم در زمينة پيشرفت و هم تا حدود زيادي در زمينة عدالت كارهاي خوبي انجام گرفته است؛ ليكن حركت ما بايد به نحوي باشد كه بتوانيم اين دهه را به معناي حقيقي كلمه مظهر پيشرفت و مظهر استقرار عدالت در كشورمان قرار بدهيم. خوشبختانه با اين حركتي كه در دنياي اسلام به ‌وجود آمده است، انسان احساس مي‌كند كه اين دهه به توفيق پروردگار براي منطقه هم دهة پيشرفت و دهة عدالت خواهد بود.6 01/01/90 پيام نوروزي به مناسبت آغاز سال 1390 «سال جهاد اقتصادي»
خورد هوشمندانه و مقتدرانه با تحريم‌ها در جهت بي‌نيازي از وارد كردن بنزين
از جملة چيزهايي كه همت مضاعف را در زمينة اقتصادي نشان مي‌دهد، مواجهة هوشمندانه و مقتدرانه با تحريم‌هايي است كه غرب به سردمداري آمريكا و متأسفانه پيروي كوركورانة بعضي از دولت‌هاي اروپايي از آمريكا، عليه ايران اعمال كرد. از اول سال 89 اينها به خيال خودشان حركت تحريم ايران را تشديد كرده‌اند. خودشان در محاسباتشان - كه خبرهايش به ما مي‌رسيد - صحبت مي‌‌كردند، مي‌گفتند كه: اين تحريم‌ها، پنج شش ماهه، جمهوري اسلامي و ملت ايران را به زانو درمي‌آورد. تصورشان اين بود. آنها به فكر بودند كه به وسيلة تحريم‌ها كار را آنچنان بر ملت ايران دشوار كنند و دايره را آنچنان بر ملت ايران تنگ كنند كه ملت ايران به نظام خودشان، به جمهوري اسلامي معترض شوند؛ هدفشان اين بود. يك برخورد هوشمندانه و قدرتمندانه‌اي با اين تحريم‌ها انجام گرفت و تيغ دشمن كُند شد. دشمن نتوانست با اين تحريم‌ها به هدف‌هاي خود دست پيدا كند. خوشبختانه با تلاش زياد، با كار متراكم شبانه‌روزي، مسئولان در بخش‌هاي مختلف توانستند از اين عقبه عبور كنند. امروز خود غربي‌ها اعتراف مي‌‌كنند؛ مي‌گويند: تحريم ايران ديگر فايده‌اي ندارد.
گفتند: بنزين را تحريم مي‌كنيم. يكي از مشكلات كار ما در طول زمان همين بوده است: ما كشور توليدكنندة نفت، مبالغ زيادي فرآوردة نفت را كه بنزين است، از خارج وارد مي‌‌كرديم! اينها گفتند: اين نقطه ضعف جمهوري اسلامي است، نمي‌گذاريم بنزين وارد شود. مسئولين كشور ما، قبل از آنكه آنها دست به كار شوند، مشغول تهية مقدمات شدند. كار به جايي رسيد كه در توليد بنزين، كشور عزيز ما خودكفا شد؛ اين به بركت تحريم آنها بود. «اِنَّ اللَّهَ يُؤَيِّدُ هذَا الدِّينَ بِاَقوَامٍ لاخَلاقَ لَهُم». به وسيلة تحريم آنها، مسئولين ما به فكر افتادند؛ تلاش كردند، ما از وارد كردن بنزين بي‌نياز شديم. من اين را در همين نمايشگاهي هم كه آخر اسفند رفتيم، از زبان چند نفر از اين دانشمندان جوان شنيدم. به من گفتند كه: ما مي‌خواستيم اين دستگاه را توليد كنيم. رفتيم ابزارش را از خارج تهيه كنيم، به ما گفتند: شما تحريميد! به شما نمي‌دهيم! فهميديم خودمان بايد درست كنيم. آمديم داخل فكر كرديم، زحمت كشيديم، تلاش كرديم، بدون احتياج به بيگانه اين را ساختيم. اين، برخورد هوشمندانه است. هم مسئولين كشور، هم آحاد مردم، با تحريم‌هاي دشمن اين‌جور برخورد كردند؛ يعني دشمن را از بُرنده‌ترين ابزار‌هايي كه در اختيار داشت، محروم كردند. مثل اين است كه در يك جنگي، شما اسلحه را از دست دشمن بگيريد و گرفتيد.7
01/01/90 بيانات در حرم مطهر رضوي در آغاز سال 90
بايد همة ظرفيت‌ها و توانايي‌هاي فکري وعملي به ميدان آورده شود
بايد با استفاده از فرصتي که خداوند متعال براي خدمت در نظام جمهوري اسلامي فراهم کرده، همه ظرفيت‌ها و توانايي‌هاي فکري و عملي به ميدان آورده شود. ... در هر عرصه‌اي که توانايي‌هاي فکري و عملي، خالصانه به ميدان آورده شوند، کمک و لطف الهي شامل حال خواهد شد و زمينه موفقيت‌هاي روزافزون به‌وجود خواهد آمد.11 ۹۰/۰۱/۲۸ (گزارش خبري) در ديدار جمعي از فرماندهان ارتش
تدبير ش64
لزوم استفاده از نقشة جامع كلان‌نگري براي تحول
بعضي كارهاي مهم و درجة يك و اساسي است، بعضي هم كارهاي فرعي است. اينها بايد انجام بگيرد. منتها جهت را مشخص كنيد.بدانيد: چه كار مي‌خواهيم بكنيم؟ نقشة جامع براي تحول، در دستمان باشد. بر اساس اين نقشة جامع، اجزاي گوناگون را، يكي زودتر، يكي ديرتر، به وجود مي‌آوريم. شما در ذهنتان طرح يك ساختمان كاملِ جامعِ زيباي مستحكم را در يك زمين بزرگ و در جاي مناسب مي‌ريزيد؛ مي‌دانيد چه كار مي‌خواهيد بكنيد. حالا از يك گوشه‌اي شروع مي‌كنيد. گاهي يك جزيي از ساختمان را اين طرف، گاهي يك جزء ديگر را آن طرف مي‌سازيد. آدمي كه نگاه مي‌كند، ممكن است نفهمد چه چيزي در خواهد آمد؛ اما شما كه نقشه در ذهنتان هست، مي‌دانيد چه كار داريد مي‌كنيد. هر جزيي، تأمين‌كنندة بخشي از آن نقشة جامع است. اين، وقتي است كه نقشة جامع داشته باشيد. اگر نقشة جامع وجود نداشت، اگر در اين تحول، نگاه كلان وجود نداشته باشد، كارها ممكن است متناقض از آب در بيايد؛ تكراري باشد؛ زايد باشد، كمبودهاي بزرگي به وجود بيايد. پس نگاه كلان و نقشة جامع، شرط اول است.6 6. 14/02/90 بيانات در ديدار هزاران نفر از معلمان سراسر كشور
لزوم دست‌يابي به روش‌ها و راهكارهاي جديد و مؤثر براي اجراي مطلوب عدالت
ما اگر بخواهيم فاصلة بين آنچه كه از عدالت لازم داريم و بايد باشد و آن وضعيت كنوني را - وضعيتي كه فعلاً مستقر است - كم كنيم، بايستي به روش‌ها و راهكارهاي جديد و مؤثر دست پيدا كنيم. بايد بدانيم شيوه‌هاي كاربردي عدالت چه چيزهايي است؛ يعني زمان آزمون و خطا را سپري شده بدانيم. در اين سي سال، در موارد زيادي كارمان عبارت بود از آزمون و خطا؛ چه در آن دهة اول با گرايشي كه آن روز وجود داشت ... چه بعد؛ نقطة مقابل در دهة دوم و در خلال اينها، روش‌ها و رويكردهاي گوناگوني ديده شده. ديگر صلاح نيست ما اين‌جور عمل كنيم. بايد بنشينيم روش‌هاي متقن و مبتني بر تعاريف متقن را پيدا كنيم؛ تشخيص بدهيم، روي آنها مستقر شويم و حركت كنيم.9
9. 27/02/90 بيانات در دومين نشست انديشه‌هاي راهبردي‌ با موضوع عدالت
بايد توجه به عدالت زياد باشد و رابطة پيشرفت و عدالت مشخص شود
امروز كشور در مسير پيشرفت‌هاي جهشي است؛ اين يك واقعيتي است. خوشبختانه حركت كشور به سمت پيشرفت - به معناي عام - يك حركت سريعي است. امروز با بيست سال قبل حقاً قابل مقايسه نيست. امروز حركتِ رو به پيشرفت ما جهشي است. در موقعيتي كه يك چنين حركت‌هاي جهشي به وجود مي‌آيد، احتياج به تصميم‌گيري‌هاي بزرگ است؛ بايد تصميم‌گيري‌هاي بزرگي انجام بگيرد. خب! اگر چنانچه در اين تصميم‌گيري‌هاي بزرگ، عنصر عدالت مغفولٌ‌عنه باقي بماند، آن وقت ضررها و ضايعاتش غير قابل محاسبه خواهد بود. لذا امروز بخصوص بايد توجه به عدالت زياد باشد؛ بخصوص رابطة پيشرفت و عدالت مشخص شود.9
9. 27/02/90 بيانات در دومين نشست انديشه‌هاي راهبردي‌ با موضوع عدالت
تدبير ش 66
لزوم برنامه‌ريزي‌هاي گوناگون و هميشگي در صدر تشكيلات سپاه
برنامه‌ريزي‌هاي گوناگون در صدر تشكيلات سپاه يك امر لازم و دائمي و هميشگي است كه بايستي انجام بگيرد؛ دارد هم انجام مي‌گيرد و خوب هم هست. و اميدواريم ان‌شاءالله خداي متعال كمكتان كند.10 10. 13/04/90 بيانات در ديدار فرماندهان سپاه پاسداران
تدبير ش 67
لزوم تهيه فهرست نقاط مثبت و منفي از وضعيت كشور
من خواهشم اين است كه: مسئولان، نخبگان، دانشگاهيان و حوزويان بنشينند روي اين بحث كار كنند. من امروز يك سررشتة مختصري را مطرح مي‌كنم؛ اما اين كارِ طولاني‌اي لازم دارد. بنشينند يك فهرستي از نقاط مثبت، يك فهرستي از نقاط منفي تهيه كنند. اين نقاط مثبت ظرفيت‌ها‌ را به ما نشان خواهد داد كه ما چه ظرفيت‌ها‌ و چه امكاناتي در كشور داريم؟ آن ستون نقاط منفي اولويت‌ها‌ را به ما نشان خواهد داد كه چه كار‌ها‌يي را بايد بكنيم؟ وقتي كه اين دو تا را در كنار هم گذاشتيم، اين مي‌تواند راه ما را روشن كند؛ بفهميم چه كار كنيم.7
7. 16/05/90 بيانات در ديدار مسئولان نظام جمهوري اسلامي ايران
توقف رشد جمعيت كشور، بعد از 150 ميليون نفر
من معتقدم كه كشور ما با امكاناتي كه داريم، مي‌تواند صد و پنجاه ميليون نفر جمعيت داشته باشد. من معتقد به كثرت جمعيتم. هر اقدام و تدبيري كه مي‌خواهد براي متوقف كردن رشد جمعيت انجام بگيرد، بعد از صد و پنجاه ميليون انجام بگيرد!.7
7. 16/05/90 بيانات در ديدار مسئولان نظام جمهوري اسلامي ايران
ظرفيت‌هاي كشور را بايد بالفعل كرد و به‌كار گرفت
ظرفيت كشور، خيلي حقيقت درخشان و مهمي است. ظرفيت‌هاي كشور، فوق‌العاده است. ظرفيت منابع انساني ما جزو ظرفيت‌هاي ممتاز در سطح جهان است؛ اين ظرفيت را بايد بالفعل كرد و بايد به‌كار گرفت؛ ما داريم اين را مشاهده مي‌كنيم. البته من از چند ده سال قبل مي‌شنيدم از افرادي كه مطلع بودند - يا از لحاظ علمي، يا از لحاظ تجربة مشاهدة بعضي از دستگاه‌هاي علمي دنيا - كه مي‌گفتند استعداد ايراني‌ها و ظرفيت فكري آنها از متوسط دنيا بيشتر است. خب! ما اين را شنيده بوديم؛ بعد در پيشرفت مسائل كشور در دوران انقلاب، اين را داريم تجربه مي‌كنيم و مي‌بينيم. ... آنچه كه در مسئلة سد در كشور اتفاق افتاده، قبل از انقلاب هيچ كس آن را باور نمي‌كرد. ... در خيلي از بخش‌ها همين‌جور است. آنچه كه الآن در پيشرفت‌هاي علمي بخش‌هاي مختلف كشور اتفاق افتاده، يك روزي با قسم حضرت عباس هم براي كسي باوركردني نبود؛ امروز داريم جلوي چشممان مي‌بينيم. من اين را به‌تجربه و با آشنايي با بخش‌هاي مختلف دريافتم كه هيچ موردي نيست كه در كشور زيرساخت آن آماده باشد و جوان ما نتواند آن مورد را خلق كند و به وجود بياورد. همة بخش‌هاي گوناگون علمي، از ظريف‌ترين‌‌ها و دقيق‌ترين‌‌ها تا كلان‌ترين‌‌ها، اين‌جور است؛ مگر زيرساختش آماده نباشد. ما در كشور، يك چنين ظرفيت انساني‌اي داريم. خب! اين خيلي مهم است.
ظرفيت اقتصادي ما هم خيلي مهم است. من يك وقتي گفتم نسبت معادن و منابع مهم حياتي ما در قبال نسبت جمعيت ما به جمعيت كرة زمين، بالاتر است. ما تقريباً يك درصد جمعيت كرة زمين هستيم - كمااينكه كشورمان هم تقريباً يك درصد مجموعة سطح كرة زمين است - خب! ما يك درصد منابع حياتي و اساسي را بايد داشته باشيم؛ كه در جا‌هايي 3 درصد، 4 درصد، 5 درصد داريم. اينها ظرفيت‌هاي مهمي است، اينها خيلي باارزش است.
همين كمبود آب هم كه در كشور مطرح است و درست هم هست - ما كشور كم‌آبي هستيم - با طرح‌هاي علمي فني هوشمندانه كاملاً قابل برطرف شدن است؛ ... با يك مقدار مداقه، يك مقدار پيشرفت، در همين زمينه هم كه ما كمبود داريم، مي‌توانيم اين كمبود را جبران و برطرف كنيم. بنابراين واقعاً كشور از لحاظ منابع طبيعي هم ظرفيت فوق‌العاده‌اي دارد.
از لحاظ موقعيت جغرافيايي و منطقه‌اي هم همين‌جور است. ما جاي حساسي قرار گرفته‌ايم. همسايگي ما با دو دريا و ارتباط با درياهاي آزاد و منطقة حساسي كه بين شرق و غرب، يعني بين آسيا و اروپا وجود دارد - ما در يكي از مهم‌ترين بخش اين منطقة حساس قرار گرفته‌ايم - دسترسي ما را به غرب و به شرق فراهم مي‌كند. اينها همه‌اش امتيازات است. اينها ظرفيت‌هاي كشور است؛ بايد اين ظرفيت‌ها را بالفعل كنيم؛ اين احتياج به تلاش دارد.10 10. 26/05/90 بيانات در ديدار فعالان و برگزيدگان بخش‌هاي اقتصادي‌
تدبير ش 68
ضرورت توجّه به چشم‌انداز در جهاد اقتصادي
يك مسئله ... مسئلة رسيدن به چشم‌انداز است. اين چشم‌انداز هدفگذاري شده است؛ يك سند بالادستي است؛ بايد ما اين را حتماً رعايت كنيم. بدون جهاد اقتصادي، به چشم‌انداز نخواهيم رسيد. در چشم‌انداز، قدرت اول اقتصادي منطقه هم مطرح شده. در اين ميدان - كه ميدان مسابقه است - اگر چنانچه عقب مانديم، ضربه خواهيم خورد. ... مسئلة چشم و هم‌چشمي مطرح نيست؛ مسئله اين است كه در اين چالش عمومي و ميدان تحركات عمومي دولت‌ها در اين برهة از زمان، اگر كسي عقب ماند، پايمال خواهد شد. پيشرفت اقتصادي ما و رسيدن به اهداف چشم‌انداز،به خاطر اين است كه اگر چنانچه به آنجا نرسيديم، ملت ما و كشور ما دچار ضربات سختي خواهد شد؛ احياناً ضربات مهلكي به ما وارد خواهد آمد. بايد به آنجا برسيم؛ اين نياز ماست. با شعاري كه ما داريم مي‌دهيم، با اهداف انقلاب اسلامي، جز اين چاره‌اي وجود ندارد. حقيقت اين است كه نظام اسلامي، امروز نظام استكبار و سلطه و الحاد را به چالش گرفته؛ اين يك حركتي است كه آغاز شده. شكست خوردن در اين ميدان، خسارت‌هايش غيرقابل توصيف است و مخصوص به ملت ما هم نخواهد شد؛ لذا بايد در اين ميدان قطعاً پيروز شد. اين پيروزي با اين ابزار ممكن نيست؛ ابزارهاي گوناگون ديگري هم لازم است؛ از جملة اينها، پيشرفت اقتصادي است.2 2. 06/06/90 27رمضان المبارك 1432 بيانات در ديدار رئيس جمهوري و اعضاي هيئت دولت
انتظارات مردم و ضرورت دنبال‌گيري آنها توسط مسئولين
مردم انتظاراتي دارند؛ اين انتظارات بجا هم هست. مسئولان بايد قدردان مردم باشند. حضور مردم، آمادگي مردم، نعمت بسيار بزرگي است كه همه بايد قدردان آن باشيم. مسئولان نيت خدمتگزاري خالص داشته باشند. آنچه كه مردم از مسئولين – به‌خصوص رده‌‌هاي بالاتر - توقع دارند، اين است كه: با هم تعامل داشته باشند؛ وحدت داشته باشند؛ همكاري داشته باشند؛ هم در سطوح بالا، هم در سطوح ميانه؛ بر اولويت‌هاي كشور تمركز داشته باشند؛ مسائل اصلي را جلو بيندازند؛ سرگرم مسائل فرعي و حاشيه‌اي نشوند؛ كار و تلاش بي‌وقفه انجام بدهند. مردم صداقت را توقع دارند؛ عمل به وعده‌ها را توقع دارند؛ پرهيز از مناقشات را توقع دارند؛ پرهيز از سرگرم شدن به حواشي و مسائل فرعي را توقع دارند؛ امانت و پاكدستي و برخورد با متخلف و خائن را توقع دارند؛ اينها در صدر مطالبات مردم قرار دارد. اگر ما مسئولين كشور يك وقتي يك كاري را نتوانيم انجام بدهيم - يك جاده‌اي، يك سدي، يك كار اقتصادي - بياييم به مردم بگوييم: نمي‌توانيم انجام بدهيم، مردم حرفي ندارند. اگر چنانچه مسئولين كشور بگويند: آقا! اين امكانات نيست، نمي‌توانيم اين كار را انجام بدهيم، مردم حرفي ندارند. ... مسئلة فرهنگ اسلامي و ارزش‌هاي انقلاب هم مسئلة مهمي است، كه اين هم توقع مردم است. در سرتاسر كشور، من هر جايي كه رفتم، نه فقط خانواده‌هاي شهدا، بلكه بسياري از مردم توقع دارند و درخواستشان اين است كه ظواهر اسلامي و فرهنگ اسلامي در جامعه رعايت شود؛ به‌خصوص مسئولين رعايت كنند.
مسئلة اشتغال هم مسئلة مهمي است كه عرض كرديم. البته در اين استان و بعضي از استان‌هاي ديگر، اشتغال اهميت بيشتري دارد. در بعضي جا‌ها كار‌هاي بهتري شده است كه ان‌شاءاللَّه بايد دنبال‌گيري شود. مسئلة تقويت توليد داخلي، مسئلة كشاورزي، مسئلة صنعت، اينها كارهايي است كه بايد انجام بگيرد.1 1. 20/7/90 بيانات در اجتماع بزرگ مردم كرمانشاه‌
اقدام براي رفع مشكل بيكاري
يكي از دغدغه‌ها و نگراني‌هاي من، مسئلة بيكاري ... است؛ كه ... با مسئولين هم مطرح كردم. ... تا ان‌شاءاللَّه تصميم‌هاي كارسازي گرفته بشود و بتوان لااقل بخشي از اين دغدغه را كاهش داد. زمينه براي اشتغال ... زياد است، ... اگر چنانچه ان‌شاءاللَّه تدبيري انديشيده بشود، مي‌توان بخش مهمي از اين نيرو‌هاي جوان و آماده‌به‌كار و تحصيل‌كرده را مشغول كار كرد.8 8. 25/7/90 بيانات در اجتماع مردم پاوه ‌
ضرورت كار دسته‌جمعي و گستردة مسئولين براي اشتغال جوانان و پيشرفت كرمانشاه
مسئلة اشتغال ... واقعاً مسئلة اساسي‌اي است. خانواده‌هايي كه جوان‌هايي دارند، بسياري هم تحصيل‌كرده، در سرتاسر اين استان، در خود كرمانشاه، در شهرستان‌هاي مختلف، جوان‌هاي فهميده، اينها بيكار باشند؛ خب! اين خيلي سخت است. بايد براي اينها اشتغال به وجود بيايد؛ اين اساس كار است. وقتي اشتغال بود، مفاسد ناشي از بيكاري هم به خودي خود جمع خواهد شد؛ چون بيكاري به دنبال خود مفاسدي را مي‌آورد - مفاسد اخلاقي، مفاسد اجتماعي، مفاسد امنيتي؛ انواع و اقسام مفاسد - اشتغال كه به وجود آمد، همة اينها به خودي خود جمع مي‌شود؛ هزينه‌ها از دوش دولت برداشته مي‌شود. خب! اگر بخواهيم اين اشتغال با همين شكلي كه مسئولين محترم تصميم‌گيري كردند، تحقق پيدا كند، كار لازم دارد؛ كار در تهران - دوستاني كه از تهران اينجا تشريف دارند، مسئوليت‌هايشان سنگين است - كار در سطح بالاي استان، بعد هم كار در مجموعة دستگاه‌‌هاي مديريتي استان.
بنابراين، اگر بخواهيم استان كرمانشاه ان‌شاءالله يك تحركي در جهت پيشرفت پيدا كند، اين يك همت دسته‌جمعي و يك كار گسترده از سوي همة مسئولين را مي‌طلبد.13 13. 28/7/90 بيانات در ديدار با جمعي از مديران دستگاه‌هاي اجرايي استان كرمانشاه
تدبير ش 70
ستون فقرات برنامه‌ريزي
آمار براي برنامه‌ريزي‌‌هاي كشور، يك امر حياتي است؛ يعني اگر آمار نباشد، برنامه‌ريزي امكان‌پذير نيست؛ اگر صورت برنامه‌ريزي هم باشد، محتواي برنامه‌ريزي يك چيز غير منطبق با واقعيت و غلط از آب در خواهد آمد. بنابراين آمار ستون فقرات برنامه‌ريزي است. فرقي هم نمي‌كند كه برنامه‌ريزي‌‌هاي اقتصادي باشد، فرهنگي باشد، اجتماعي باشد، سياسي باشد؛ حتّي ديپلماسي باشد. همة انواع برنامه‌ريزي، متوقف به آمار است. 1 . 2/8/90 بيانات در ديدار ستاد سرشماري نفوس و مسكن
لزوم اجرايي كردن نقشة جامع علمي
در زمينة مهم‌ترين مسئله و مهم‌ترين عرصة حياتي ما - يعني عرصة فرهنگ - ... كارهاي خيلي خوبي انجام گرفته؛ هم كارهايي كه خود شورا مستقيماً انجام داده است، و هم پشتيباني‌هايي كه مجموعة دبيرخانه انجام دادند؛ مثل همين نقشة جامع علمي كه خب! كار بزرگي است، كار مهمي است. حالا هم مژده دادند كه كارها و تلاش‌هاي اجرايي كردن نقشة جامع و تطبيق كردن آن بر موجوديت‌هاي تعليم و تربيت كشور در جريان است، كه ان‌شاءاللَّه اين كار بايد پيش برود. اگر ما اين بخش دوم مربوط به نقشة جامع را عملي نكنيم، درست مثل اين مي‌ماند كه يك سدي را با هزينة زيادي توليد كنيم، اما كانال‌هاي آبرساني را كه بايد اين آب را به مزارع و به مناطق تشنه برساند، توليد نكنيم. متأسفانه در زمينة سد، اين موارد هست، كه آقاي رئيس جمهور بجد دنبال مي‌كنند. گاهي ايشان از اين قضيه به من هم شكوه كردند. اين كانال‌ها را بايستي زودتر راه بيندازيد، و آن كانال‌ها همين تدابير اجرايي است براي اجراي نقشة جامع علمي.17 23/3/90 (انتشار 01/10/1390) بيانات در ديدار اعضاي شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي
تضمين مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگي
نكتة بعد، تضمين مصوبات اينجاست. شوراي عالي انقلاب فرهنگي جزو نهادهاي قطعي نظام است. خب! قبل از اين شورا، ستاد انقلاب فرهنگي بود، كه امام يك عده‌اي از دوستان را براي مسئلة دانشگاه‌ها معين كرده بودند. بنده رئيس جمهور بودم، مسئول بودم، حضور داشتم، مي‌آمديم، مي‌رفتيم؛ به اين نتيجه رسيديم كه اين كافي نيست؛ ما بايستي اينجا را، هم دايره‌اش را وسيع‌تر كنيم، هم مسئوليتش را بيشتر تبيين كنيم، و هم ضمانت بدهيم. آن وقت رؤساي سه قوه و بعضي دوستان ديگر را وارد كرديم و «شوراي عالي انقلاب فرهنگي» را به امام(ره) پيشنهاد كرديم، ايشان هم تأييد كردند. خب! چند سال ادامه داشت و روزبه‌روز تكميل شده. اين شورايي كه امروز ما داريم، نسبت به آن شورايي كه ما آن وقت داشتيم، كامل‌تر، قوي‌تر، مجرب‌تر و پخته‌تر است. علاوه بر اين، كارهايي كه در اين شورا انجام مي‌گيرد، خيلي گسترده‌تر است و دايرة وسيع‌تري دارد. آن وقت بيشتر توجه ما به دانشگاه‌ها بود و اندكي هم به آموزش و پرورش و بخش ديگر؛ امروز دايره خيلي وسيع‌تر است.
اعتقادم اين است كه بايد اين نقش را جدي گرفت. خب! رؤساي سه قوه اينجا حضور دارند. كشور هم متشكل است از سه قوه؛ قوة مجريه، قوة مقننه، قوة قضائيه. بنابراين آنچه كه در اينجا تصويب مي‌شود - با همان سازوكار تصويبي كه قانوني جلسة شماست - بايد راحت در دستگاه‌ها اجرايي شود؛ يعني هيچ توقفي نبايد داشته باشد. تضمين عملياتي‌شدن مصوبات اينجا، در واقع در خود تركيب اين شورا مندرج يا مندمج است.17 23/3/90 (انتشار 01/10/1390) بيانات در ديدار اعضاي شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي
اهميت نقشة مهندسي فرهنگي
يك نقشة مهندسي فرهنگي لازم است. ما وضع فرهنگي مطلوب كشور را تصوير كنيم و اجزاي متشكل آن را در مقابل خودمان ترسيم كنيم، بعد ببينيم كجاها اولويت دارد، كجاها احتياج به مراقبت بيشتر دارد؛ به آنجاهايي كه در اين مدت مغفول‌عنه باقي مانده، برسيم و مسئله را دنبال كنيم؛ يك جاهايي سرمايه‌گذاري بيشتري لازم دارد، به اينها توجه كنيم. اين، مهندسي فرهنگي است؛ كه خب! كار سختي است؛ از نقشة جامع علمي سخت‌تر است. به همين دليل هم كه كار سخت‌تري است، كمتر پيش رفته. الآن چند سال است كه در شوراي عالي انقلاب فرهنگي مسئلة مهندسي فرهنگي مطرح است؛ حالا تازه آقاي دكتر مخبر گزارش مي‌دهند كه اين موضوع، مورد بحث است! بايستي به اين مسئله پرداخت؛ مسئلة مهمي است.17 23/3/90 (انتشار 01/10/1390) بيانات در ديدار اعضاي شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي
تدبير ش 72
از ارزش‌هاي اصولي نبايد غافل شد
كار اصلي ديگر[براي برطرف كردن ضعف‌ها] اين است كه از ارزش‌هاي اصولي نبايد غافل شد. سرگرم مسائل فرعي و فروع نشويم، از اصول غافل بمانيم.5 14/11/90 خطبه‌هاي نماز جمعه تهران
تدبير ش 73
منشور مجمع تشخيص مصلحت نظام
مجمع تشخيص مصلحت نظام، ... مظهر خرد جمعي در نظام اسلامي [است]... بخشي از اساسي‌ترين مسائل کشور در مجمع حل و فصل مي‌شود که اين موضوع نشانگر جايگاه بسيار مهم مجمع تشخيص مصلحت نظام است. ... مشورت دادن به رهبري براي سياست‌هاي کلي نظام و تنظيم اين سياست‌ها که در واقع هندسة اساسي نظام و قواي سه‌گانه است، يکي از کارهاي داراي اهميت بالاي مجمع‌تشخيص مصلحت نظام است. ... وظيفة ديگر مجمع، تشخيص مصلحت در مواردي است که بن بست به‌وجود مي‌آيد. ... مصلحتي که مجمع تشخيص مي‌دهد، بايد اکثريت قاطع اعضاء به‌ مصلحت بودن آن معتقد باشند. ... اهم بودن مصلحت، يکي ديگر از چارچوب‌هاي تشخيص مصلحت [است]. ... بايد دوره و زمان همة احکامي که به‌عنوان‌ مصلحت صادر مي‌شود، مشخص باشد. ... مجمع تشخيص مصلحت نظام بايد با نگاه مثبت‌ به مسائل کشور، به اين روند حرکت رو به جلوِ نظام، کمک کند. ... اعضاي مجمع تشخيص مصلحت نظام بايد در دورة جديد، ضمن حضور جدي، با پشتوانة کارشناسي و بررسي دقيق موضوعات ، با طراوت و نشاط به وظايف خود عمل کند.14 ۹۱/۰۱/۲۰ (گزارش خبري) بيانات در ديدار اعضاي دوره جديد مجمع تشخيص مصلحت نظام
تدبير ش 75 خرداد 91
اولويت‌ها در قانونگذاري
قانون بايد كارآمد، روزآمد، شفاف، معطوف به نيازهاي عمومي و تأمين‌كنندة منافع ملّي باشد. در دهة پيشرفت و عدالت، همة قوانين بايد به تحقق اين دو شاخص عمومي كمك كند و با نگاه بلندمدت، گستره‌اي هرچه طولاني‌تر و پهناورتر داشته باشد. اولويت‌هاي كشور بايد احصاء شود و جايگاهي شايسته را در اهتمام به قانونگذاري بيابد.2 2. ۹۱/۰۳/۰۷ پيام به مناسبت آغاز به كار نهمين دورة مجلس شوراي اسلامي
اهميت كميسيون‌هاي مجلس و لزوم توجه به آنها
از ... كميسيون‌ها نبايد غفلت كرد؛ اين كميسيون‌ها مهم است؛ اينها اتاق‌هاي فكرند براي پخته كردن مسائل در صحن مجلس؛ بعد هم تصميم‌گيري در صحن مجلس، يعني تصميم‌گيري براي سرنوشت كشور، نه فقط براي چهار سال. گاهي شما يك قانوني مي‌گذاريد، اين قانون بيست سال در كشور اثرگذار است؛ يك خطي را معين مي‌كند.5 5. 24/03/91 بيانات در ديدار نمايندگان مجلس نهم
تدبير ش 77 مرداد 91
نگاه به مسائل كشور
برادران و خواهران عزيز! مسئولان محترم! ما بايد مسائل كشور را با اين ديد نگاه كنيم: آرمان‌ها جلوي چشم ما باشد؛ واقعيت‌هاي تشويق‌كننده جلوي چشم ما باشد. در مورد واقعيت‌هاي منفي - كه در واقع در بعضي موارد واقعيت‌سازي است، واقعيت‌نمايي است - دچار اشتباه نشويم. البته توان دشمن را دست‌كم نگيريم، سهل‌انگاري و ساده‌انگاري نكنيم. مسئله، مسئلة اساسي و مهمي است. شما مثل يك رياضيداني كه مي‌خواهد يك مسئلة مهم رياضي را حل كند، بر سر اين مسئله تلاشتان را به كار ببريد و مسئله را حل كنيد. شما رياضيدان بااستعدادي هستيد؛ اين هم يك مسئلة رياضي است. اين‌جوري بايد با مسائل گوناگون برخورد كنيد. خوشبختانه انسان مشاهده مي‌كند كه همين روحيه هم در دستگاه‌هاي گوناگون وجود دارد.1
1. 03/05/91 بيانات در ديدار كارگزاران نظام (چهارم رمضان المبارك1۴۳۳ )
عامل اثرگذار بر تصميم‌گيري
مسئلة توجه به روستا‌ها و ديدن واقعيت و نگاه اقتصادي عدالت‌محور ... براي همة ما درس‌آموز است؛ هم براي شما، هم براي من. ... وقتي كسي جزو اردوهاي جهادي است، به مناطق محروم سركشي مي‌كند، واقعيت‌ها را به چشم مي‌بيند، طبعاً تفكر پيگيري اقتصاد عدالت‌محور در او اين‌جور زنده مي‌شود؛ اين براي همة ما درس است. بايد با قشرهاي مختلف جامعه مرتبط شد تا مسائل آنها را لمس كرد؛ اين در تصميم‌گيري ما، در نگاه ما به مسائل گوناگون كشور اثر مي‌گذارد.4 4. ۹۱/۰۵/۱۶ بيانات در ديدار دانشجويان
خلأ نظام ملي نوآوري
الآن اينجا يك خلائي وجود دارد - و همين خلأ موجب شده نقشة جامع علمي هم آنچنان كه بايد و شايد عملياتي نشود - و آن عبارت است از: همين خلأ نظام ملي نوآوري، كه عبارت است از يك شبكه‌اي از فعاليت‌ها، تعامل‌هاي زنجيره‌اي، در سطح‌هاي كلان و مياني و خرد، بين دستگاه‌هاي علمي كشور؛ چه در درون محيط علمي، چه بيرون محيط علمي. يك تعامل اينچنيني بايد به وجود بيايد، كه اين به‌عنوان نظام ملي نوآوري شناخته شود؛ كارش هم عبارت است از اينكه جريان دانش و نوآوري را مديريت كند، رصد كند، ارزيابي كند، هدايت كند. اين امروز يك چيز لازمي است و به نظر من مسئولان و مديران بايد به اين مسئله فكر كنند.5
5. 22/05/91 بيانات در ديدار اساتيد دانشگاه‌ها
تدبير ش 78 شهريور و مهر 91
لزوم جدي گرفتن احساس مسئوليت مشترك در تصميم‌‌گيري
يك حرفي اينجا گفته شد، قبلاً هم با من مطرح شده، كه تمركز در تصميم‌‌گيري‌‌هاي اقتصادي قوة مجريه لازم است. البته من اين را كاملاً قبول دارم؛ يعني بلاشك در تصميم‌‌گيري‌‌هاي كلان، در مسائل اساسي - كه فعلاً اساسي‌‌تر از همه، مسائل اقتصادي است؛ و به‌خصوص آنچه كه مربوط به معيشت مردم است و فشارهايي كه دشمن مي‌خواهد بر مردم وارد كند - بايد تمركز در تصميم‌‌گيري باشد؛ منتها توجه كنيد كه اين تمركز در تصميم‌‌گيري، معنايش تمركز تصميم‌‌گيري در دولت است؛ يعني همة افرادي كه در بخش‌هاي مختلف دولت با آقاي رئيس‌‌جمهور همكاري مي‌كنند، بايد مسئوليت مشترك احساس كنند - يعني هماهنگي كنند - در دولت، همه با هم تصميم بگيرند. در اين زمينه، مسئلة مسئوليت مشترك را واقعاً بايد در دولت جدي گرفت. هر كاري كه يك وزارتخانه‌‌اي انجام مي‌دهد، همة وزرا و مسئوليني كه دور ميز هيئت دولت مي‌‌نشينند، بايد احساس كنند كه در اين تصميم‌‌گيري يا در اين اقدام، سهيم و شريكند. اگر اين شد، آن وقت كارها با هماهنگي پيش مي‌رود؛ نه اختلاف در عملكرد، نه اختلاف در فهم مسائل، نه اختلاف در آمارها، پيش نمي‌‌آيد.1 1. 02/06/91 بيانات در ديدار رئيس‌جمهوری و اعضاي هيات دولت
ضرورت ترسيم نقشة راه براي رسيدن به تعالي
نشاط و سرزندگي و آماده‌به‌كاري، از بعد از انقلاب تا امروز در سرتاسر كشور وجود دارد؛ و اين يك موهبت بزرگ است براي ملتي كه درصدد حركت به جلو است، درصدد ترقي و تعالي است، دنبال حيات طيبه است. اين حالت آماده‌به‌كاري، نشاط، سرزندگي و پاي كار بودن، نعمت بزرگي است؛ ولي اين كافي نيست. براي رفتن به قله‌ها، شرط‌هاي ديگري هم وجود دارد. اولاً بايد يك نقشة راه وجود داشته باشد؛ يعني هدف حركت معلوم باشد، چشم‌انداز حركت معلوم باشد، خط سير اين حركت ترسيم شده باشد؛ بعد هم فهم دائمي و درست و رصد كردن دائم از اين حركت. اين براي يك ملت لازم است. امروز اينها جزو مسائل اصلي ماست.
من اصرار دارم كه بالخصوص جوان‌هاي عزيز ما و نخبگان كشور به مسائل اصلي امروز توجه داشته باشند؛ ما امروز اينها را لازم داريم.23 23. ۹۱/۰۷/۱۹ بيانات در اجتماع بزرگ مردم بجنورد
ضرورت برنامه‌ريزي براي بهره‌مندي از فرصت‌ها و جلوگيري از تهديد‌ها براي پيشرفت
هدف، پيشرفت است؛ منتها رصد كردن مرحله به مرحله هم لازم است، كه اين كارِ نخبگان است. امروز شرايط ما چگونه است؟ موانع ما چيست؟ نقاط قوّت ما كدام است؟ نقاط ضعف ما كدام است؟ فرصت‌هايمان كدام است؟ تهديد‌ها چيست؟ چه كار بايد بكنيم؟ براي بهره‌مندي از فرصت‌ها و جلوگيري از خطر تهديد‌ها چگونه برنامه‌ريزي كنيم؟ اينها كارهايي است كه بايد نخبگان در هر مرحله‌اي انجام دهند؛ هم در برنامه‌ريزي‌ها آن را به كار ببرند و هم مردم را آگاه كنند؛ چون مردم مي‌خواهند با چشم باز و با بصيرت حركت كنند، بدانند چه مي‌كنند، بدانند كجا مي‌روند. وقتي اين‌جور شد، مردم با همة وجود وارد ميدان‌هاي دشوار خواهند شد.23 23. ۹۱/۰۷/۱۹ بيانات در اجتماع بزرگ مردم بجنورد
تعريف پيشرفت در منطق اسلام
امروز ملت ايران مي‌داند كه چه مي‌خواهد و دنبال چيست. اگر بخواهيم هدف‌هاي ملت ايران را در يك مفهوم خلاصه كنيم، كه بتواند تا حدود زيادي خواسته‌‌هاي عمومي كشور و ملت را بيان كند و آن را در بر بگيرد، آن مفهوم كليدي عبارت است از پيشرفت؛ منتها با تعريفي كه اسلام براي پيشرفت مي‌كند. ... پيشرفت در منطق تمدن مادي غرب ... در درجة اول و به‌عنوان مهم‌ترين، عبارت است از پيشرفت در ثروت و پيشرفت در علم و پيشرفت نظامي و پيشرفت فناوري. ... اما در منطق اسلامي، پيشرفت ابعاد بيشتري دارد: پيشرفت در علم، پيشرفت در اخلاق، پيشرفت در عدالت، پيشرفت در رفاه عمومي، پيشرفت در اقتصاد، پيشرفت در عزت و اعتبار بين‌المللي، پيشرفت در استقلال سياسي ... پيشرفت در عبوديت و تقرب به خداي متعال؛ يعني جنبة معنوي، جنبة الهي؛ اين هم جزو پيشرفتي است كه در اسلام هست و در انقلاب ما هدف نهايي ماست: تقرب به خدا. هم «دنيا» در اين پيشرفتي كه مورد نظر است، ملحوظ شده است، هم «آخرت». اسلام به ما آموخته است كه «ليسَ منَّا مَن تَرَكَ دُنياهُ ِلأخِرَتِهِ وَ لا آخرَتَهُ ِلدُنياهُ»؛( من لا يحضره الفقيه، ج 3، ص 156) دنيا را براي آخرت نبايد ترك كرد، همچنان كه آخرت را نبايد فداي دنيا كرد. در يك روايتي مي‌فرمايد: «اِعمَل لِدُنيَاكَ كَأَنَّكَ تَعِيشُ اَبَداً»؛ يعني برنامه‌ريزي دنيا را فقط براي چند روزة زندگي خودت نكن؛ براي پنجاه سال برنامه‌ريزي كن. اين را مسئولان كشور، مسئولان برنامه‌هاي عمومي مردمي بايد مورد توجهشان قرار بدهند. نگوييم ما كه معلوم نيست پنجاه سال ديگر زنده باشيم، چرا برنامه‌ريزي كنيم. نخير! جوري برنامه‌ريزي كن كه گويي بناست تا آخر دنيا زنده باشي؛ همچنان كه اگر براي خودت و به نفع خود بخواهي برنامه‌ريزي كني، با چه جديت و دقتي مي‌كني، براي نسل‌هاي آينده هم كه تو در آن وقت نيستي، همان‌جور برنامه‌ريزي كن؛ «اِعمَل لِدُنيَاكَ كَأَنَّكَ تَعِيشُ اَبَداً». نقطة مقابل هم: «وَ اعمَل ِلآخِرَتِكَ كَأنَّكَ تَمُوتُ غَداً»؛(من لايحضره الفقيه، ج 3، ص 156) براي آخرتت هم جوري عمل كن، مثل اينكه فردا بناست از اين دنيا بروي.23 23. ۹۱/۰۷/۱۹ بيانات در اجتماع بزرگ مردم بجنورد
لازمة حركت در مسير پيشرفت
فراموش نكنيم كه كار، تلاش، اميد، صبر و برنامه‌ريزي، لازمة حركت از اين مسيرهاي مهم است. مسيري كه ما داريم حركت مي‌كنيم، مسير مهمي است؛ يك مسيري است كه مي‌تواند تاريخ جهان را متحول كند؛ ... ملت ايران از اينها [گردنه‌ها] عبور خواهد كرد. البته شرطش همين است: ملت، آحاد گوناگون مردم، ايستادگي‌شان، پاي كار بودنشان، ثباتشان، هشياري‌شان، موقع‌شناسي‌شان، به جاي خود، مثل همة دوران‌هاي بعد از انقلاب تا امروز باشد؛ مسئولين هم به وظايفشان عمل كنند؛ مطمئناً آنچنان كه آرزوي مردم است، قضايا پيش خواهد رفت.23 23. ۹۱/۰۷/۱۹ بيانات در اجتماع بزرگ مردم بجنورد
تدبير ش 81 اسفند 91 و فروردين 92
ضرورت استمرار حرکت رو به جلو و لوازم آن
نگاه بلندمدت به مسائل مديريتي و تشکيلاتي و همچنين اهداف و آرمان‌هاي نظام، از لوازم مهم حرکت مستمر و صحيح به سوي اهداف تعيين شدة نظام اسلامي است. ... در نگاه بلندمدت، نسبت به اهداف، دشمن و مسير حرکت، شناخت درستي وجود دارد و بر همين اساس، سختي‌ها و فراز و نشيب‌ها قابل پيش‌بيني است. ... اگر در دوران مبارزه، چنين نگاه بلندمدتي وجود نداشت، قطعاً مبارزه به شکست منتهي مي‌شد؛ اما امام بزرگوار(ره) با ايمان و استقامت و استحکام روحي و اميد به آينده، ايستاد و سرانجام مبارزه با همة سختي‌هاي خود، به پيروزي رسيد. ... شرايط کنوني نسبت به دوران مبارزه، به‌مراتب دشوارتر و پيچيده‌تر است. ... در اين شرايط بايد از نگاه‌هاي کوتاه مدت و مقطعي، دوري و با ايمان به اسلام و تکيه به مردم و روحية اميدوارانه، استمرار حرکت رو به جلو را تضمين کرد.9 9. 17/12/91 (گزارش خبري) بيانات در ديدار رئيس و اعضاي مجلس خبرگان رهبري
لزوم رعايت خطوط قرمز رهبري
از جملة تاكتيك‌هاي تبليغاتي اينها[آمريکايي‌ها] اين است كه گاهي شايع مي‌كنند كه از طرف رهبري، كساني با آمريكايي‌ها مذاكره كرده‌اند؛ اين هم يك تاكتيك تبليغاتي ديگر و دروغ محض است. تاكنون از سوي رهبري، هيچ‌‌كس با آنها مذاكره نكرده است. در چند مورد، در طول سال‌هاي متمادي، در دولت‌هاي گوناگون، كساني بر سر موضوعات مقطعي – كه ما هم مخالفتي نداشتيم – با آنها مذاكره كرده‌اند؛ اما مربوط به دولت‌ها بوده است. البته همان‌ها هم موظف بوده‌اند كه خطوط قرمز رهبري را رعايت كنند؛ امروز هم موظفند و بايد رعايت كنند.15 15. ۹۲/۰۱/۰۱ بيانات در حرم مطهر رضوي
ضرورت برنامه‌ريزي براي جداسازي اقتصاد از نفت
يك اشكال اساسي در خود ماست. اقتصاد ما دچار اين اشكال است كه وابستة به نفت است. ما بايد اقتصاد خودمان را از نفت جدا كنيم؛ دولت‌هاي ما در برنامه‌هاي اساسيِ خودشان اين را بگنجانند. من هفده هجده سال قبل، به دولتي كه در آن زمان سر كار بود و به مسئولان گفتم: كاري كنيد كه ما هر وقت اراده كرديم، بتوانيم درِ چاه‌هاي نفت را ببنديم. آقايانِ به قول خودشان «تكنوكرات» لبخند انكار زدند كه مگر مي‌شود؟! بله! مي‌شود؛ بايد دنبال كرد، بايد اقدام كرد، بايد برنامه‌ريزي كرد. وقتي برنامة اقتصادي يك كشور به يك نقطة خاص متصل و وابسته باشد، دشمنان روي آن نقطة خاص تمركز پيدا مي‌كنند.15 15. ۹۲/۰۱/۰۱ بيانات در حرم مطهر رضوي
تدبير ش 82 ارديبهشت و نيمه اول خرداد92
اهداف سند تحول آموزش و پرورش
آموزش و پرورش ما آن روزي كه در كشور به شكل جديد درآمد، بر اساس يك مبناي فكري و اعتقادي ديگر به وجود آمد؛ ما هم در طول ده‌ها سال - از اوّلي كه آموزش و پرورش جديد در كشور آمد - بر همان مبنا حركت كرديم، در واقع در همان ريل پيش رفتيم؛ كه خب! ريل درستي نبود. اين سند تحول بايد ما را به سمت هدف‌هاي اسلامي حركت دهد؛ بايد جامعه را به سبك زندگي حقيقتاً اسلامي پيش ببرد؛ بايد بتواند در ما خصلت‌هاي والاي انساني را به وجود بياورد. ما امروز در خودمان، در خلقيات خودمان، در رفتار خودمان، نقائصي مشاهده مي‌كنيم؛ اين نقائص بايد برطرف شود. استعداد بشري در جامعة ايراني، يك استعداد انبوه و سرشار است؛ اين استعداد بايد امكان بروز پيدا كند، جهت صحيح پيدا كند. اين سند تحول ناظر به يك چنين چيزي است.6
6. ۹۲/۰۲/۱۸ بيانات رهبر انقلاب در ديدار جمعي از فرهنگيان
لزوم تدبر و پرهيز از شتابزدگي در عملياتي شدن سند تحول آموزش و پرورش
سند تحول، يك متني است كه بايد عملياتي شود؛ منتها به‌هيچ‌وجه نبايد در آن شتابزدگي باشد؛ با تدبر، با تأمل، با ملاحظة صحيح جوانب بايد پيش رفت. كار، كار عميقي است. كارهاي عميق، كوتاه‌مدت نيست؛ زودبازده نيست؛ بلندمدت است؛ ديربازده است؛ اگر درست صورت بگيرد، ماندگار خواهد شد، مثمر خواهد شد؛ اگر سرهم‌بندي شد، شتاب‌زده شد، آن وقت نتيجة لازم را نخواهد داد. فرمود: « وَ مُجْتَنِي الثَّمَرَةِ لِغَيْرِ وَقْتِ إِينَاعِهَا كَالزَّارِعِ بِغَيْرِ أَرْضِهِ»؛ اگر چنانچه ميوه را قبل از اينكه برسد، چيديد، در واقع چيزي به دست نياورده‌ايد و زحمتتان هدر رفته است. بگذاريد ميوه برسد، بعد بچينيد، تا از همة منافع آن بهره ببريد.
شايد حلقه‌هاي تحقيقاتي متعددي لازم است كه براي بخش‌هاي اين سند تحول، راهكارهاي اجرايي و عملياتي پيدا كند، تا حقيقتاً اين ريل، صحيح گذاشته شود؛ آن‌وقت اين قطار بر روي ريل حركت كند. البته لازم است هم دولت، هم مجلس، براي پشتيباني مالي آموزش و پرورش، براي پيشرفت در اين كار، به‌طور جدي تأمل كنند، تدبر كنند. آموزش و پرورش را نمي‌شود به حال خود رها كرد و پشتيباني لازم از آن به عمل نياورد، بعد هم توقع داشت كه پيش برود.6 6. ۹۲/۰۲/۱۸ بيانات رهبر انقلاب در ديدار جمعي از فرهنگيان
ضرورت كار زيربنايي براي ازدواج و اشتغال زنان
مسئلة ازدواج و نجات از تجرّد. موانع ازدواج احصاء بشود. ... مسئلة پوشش، مسئلة معاشرت، واقعاً يك كار مبنايي‌اي در اين زمينه انجام بگيرد. ... مسئلة اشتغال زنان، حدود اشتغال، چه اشتغالي، چه جور كاري، به چه نحوي - همان انعطافي كه ما گفتيم در زمينة مسائل اشتغال - اينها همه كارهايي است كه بايد انجام بگيرد.7 7. 21/02/92 بيانات در ديدار جمعي از بانوان فرهيختة حوزوي و دانشگاهي
لزوم تأسيس يك مركز عالي براي پيگيري مسائل زنان
يكي از چيزهايي كه ذهن بنده را مشغول مي‌كند، اين است كه اين همه فعّاليّت‌هاي گوناگوني كه در زمينة زن و مسئلة زن در كشور وجود دارد ... بايستي يك شكل سيستمي پيدا كند، بايستي يك هندسة عمومي پيدا بكند. البتّه بعضي از گزارش‌ها ... اشاره‌اي به اين مي‌كند كه فكري در اين زمينه شده؛ لكن به اعتقاد من، بايد يك كار جامعي در اين زمينه انجام بگيرد. ما همة مسائل زنان را به يك شكل سيستمي كامل، با يك هندسة صحيح تصوير كنيم، ترسيم كنيم؛ يك مركز عالي و ثابت هم با كادرهاي قوي و چشم‌انداز بلندمدّت ... به وجود بيايد؛ آن وقت در ذيل اين مركز عالي و ثابت، نهادها و بنيادهاي متناسبي براي بخش‌هاي مختلف تشكيل بشود؛ از كارهاي هم مطّلع هم بشوند و يك بانك اطّلاعاتي مناسبي هم وجود داشته باشد، ... خب! اين همه بحمداللّه ما زنِ فرزانه و نخبه داريم، در بخش‌هاي مختلف، با نگاه‌هاي مختلف، از اين مجموعة عظيم بايستي استفاده كرد.7
7. 21/02/92 بيانات در ديدار جمعي از بانوان فرهيختة حوزوي و دانشگاهي
تدبير ش 83 نيمة دوم خرداد، تير و مرداد 92
لزوم برنامه‌ريزي براي مقابله با تحديد نسل
من پارسال ماه رمضان همين جا مطلبي را گفتم و خب! مختصري دنبال شد؛ نه به صورت كامل. مسئلة تحديد نسل براي كشور ما خطر است. من به شما عرض بكنم: محدود كردن نسل، براي كشور ما يك خطر بزرگي است. ما در منطقة خطر مبالغ زيادي پيش رفتيم، بايد برگرديم؛ مي‌توانستيم جلوي اين كار را بگيريم، نگرفتيم. آنچه كه متخصصين و كارشناسان، با نگاه‌هاي علمي، با دقت علمي بررسي كرده‌اند، ما را به اين نتيجه مي‌رساند كه با اين روند كنوني، كشور در آينده دچار مشكل فراوان خواهد شد؛ كشور دچار پيري عمومي خواهد شد. اين تحديد نسل، چيز بدي است. البته شنيدم در مجلس طرحي در حال بررسي است؛ منتها آن‌طور كه براي ما نقل كردند، آن طرح جواب نمي‌دهد؛ اين مقداري كه در اين طرح ديده شده، جوابگو نيست. مسئولين و علاقه‌مندان و آشنايان با مقتضيات اين كار در مجلس، بايد توجه كنند و درست انجام دهند.9 9. ۹۲/۰۴/۳۰ بيانات در ديدار مسئولان نظام‌ در دوازدهم ماه مبارك رمضان‌ ۱۴۳۴
تدبير ش 85 آبان و آذر92
اهميت شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي
مسئلة دوّم، مسئلة اين شوراست؛ شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي يكي از آن ابتكارات واقعاً بابركت امام بزرگوار بود. اوّل ستاد انقلاب فرهنگي بود، بعد مسئلة شوراي انقلاب فرهنگي كه به ايشان پيشنهاد شد، بدون هيچ‌گونه «لِمَ‌و‌بمَ‌»اي [كنايه از سؤال و جواب‌] پذيرفتند و حكم مستحكمي دادند. بعد من از ايشان - رئيس‌جمهور بودم - سؤال كردم مصوّبات ما [قانون باشد]، ايشان گفتند بايستي به مصوّبات عمل بشود؛ [نامة امام خميني(ره) به رئيس شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي دربارة اجراي مصوّبات آن شورا (۱۳۶۳/۱۲/۶)] يعني حكم قانون به مصوّبات دادند. يكي از آن كارهاي مهمّ امام بزرگوار اين بود. ... اينجا عالي‌ترين مركز و بهترين مركز است؛ يعني واقعاً هيچ دولتي از يك چنين مجموعه‌اي بي‌نياز نيست كه خب! بحمدالله سرماية بزرگي است. بزرگ‌ترين دارايي اين شورا هم شما اعضاي محترم آن هستيد؛ يعني واقعاً اين مجموعه‌اي كه تشكيل شده - چه اعضاي حقيقي، چه اعضاي حقوقي - بهترين مجموعه است كه اينجا هستند. خب! رئيس شورا، رئيس‌جمهور است، يعني رئيس‌قوّة اجرايي كشور؛ نوّاب رئيس [هم‌]، رئيس‌مجلس شوراي اسلامي و رئيس‌قوّة قضائيّه. اينها خب! خيلي با اهمّيّت است؛ اينها غالباً عناصر فرهنگي هستند، عناصر اهلِ فرهنگ‌اند و جزو دردمندان فرهنگي هستند كه برايشان مسئلة فرهنگ به‌عنوان يك مسئلة اساسي هميشه مطرح بود؛ اعضاء هم كه خب! اعضاي مهمّي‌اند. يكي از مهم‌ترين خواص و نقاط مهمّ اين شورا اين است كه اين شورا موجب مي‌شود كه مسئلة فرهنگ كشور تابع زير و بالا شدن جريانات سياسي و جناح‌هاي سياسي نباشد. اين خيلي مهم است [كه‌] از روزمرّگي نجات پيدا كند. يك چنين جايگاه مستقرّي كه در همة دولت‌ها اين جايگاه، جايگاه ثابتي است، جايگاه مستقرّي است - احياناً چند نفر عضو آن عوض مي‌شوند كه اين، تركيب مهمّ اعضاي حقوقي و اعضاي حقيقي شورا را به هم نمي‌زند - و اين موجب اين است كه حركت فرهنگي يك كشور، يك ثباتي داشته باشد. ... آنچه من در اين بخش كه مربوط به شوراست مي‌خواهم تأكيد بكنم بر آن، اين است كه اعضاي شورا بايستي اين شورا را باور كنند؛ باور كنيد كه اينجا قرارگاه مركزي فرهنگي كشور است؛ باور كنيد كه اينجا فرماندهي مسائل عمدة فرهنگي كشور و سياست‌گذاري كشور را بر عهده دارد؛ اعضاء بايستي به اين توجّه كنند. حضور مستمر، چه حضور اعضاء به‌طور استمرار، چه حضور خود شورا، يعني شورا تعطيل‌بردار نيست. خب! رؤساي كشور طبعاً مسافرت دارند، اينجا و آنجا رفت‌وآمد مي‌كنند؛ اين نبايد موجب بشود كه شورا تعطيل بشود، شورا بايد استمرار پيدا كند؛ يعني همين سازوكار مديريّت شورا كه پيش‌بيني شده، به‌خاطر اين است كه اين شورا هرگز نبايد تعطيل بشود. اين هم يك مسئله است كه مربوط به اين شوراست. [در مورد] مصوّبات؛ بله، من هم كاملاً اعتقادم بر همين است كه به كلّيّات و مسائل اهمّ، مسائل بنياني و زيرساختي بايد پرداخته بشود؛ همچنان كه در اين چند سال اخير به‌خصوص به اين معنا توجّه شده.12 12. ۹۲/۰۹/۱۹ بيانات در ديدار اعضای شوراي عالي انقلاب فرهنگي
تدبير ش 86 - آذر و دی و بهمن92
نجات كشور با نيروي داخلي و نگاه به درون
آنچه كشور را نجات مي‌دهد، تكيه به نيروي داخلي و نگاه به درون است؛ هم در زمينة اقتصاد، هم در زمينة مسائل گوناگون اجتماعي و سياسي، هم در زمينة مسائل فرهنگي.
ان‌شاءاللَّه سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي هم در آيندة نزديكي ابلاغ خواهد شد؛ و [به‌] دنبال ابلاغ اين سياست‌ها ان‌شاءاللَّه ساخت‌هاي لازم، كارهاي لازم، تلاش‌هاي لازم براي ايجاد اقتصاد مقاومتي - كه متّكي به مقاومت مردم است - به‌وجود خواهد آمد؛ و ملّت راه خود را ادامه خواهد داد.8 8. ۹۲/۱۱/۱۹ بيانات در ديدار فرماندهان و كاركنان نيروي هوايي ارتش
تدبير ش87 - اسفند92 و فروردين93
اقتصاد مقاومتي زيرساخت تحقق حماسة اقتصادي
گذشتِ سال‌ها و تبادل سال‌هاي گوناگون براي ما بايد موجب تجربه و بصيرت باشد؛ از گذشته درس بگيريم و به آينده با چشم باز و دل آگاه نظر كنيم و براي آينده تصميم بگيريم. ... آنچه بر عهدة ماست، نگاه به گذشته براي عبرت گيري و نگاه به آينده براي برنامه‌ريزي و تصميم‌گيري است. سالي كه گذشت، اعلام شده بود كه سال «حماسة سياسي و حماسة اقتصادي» است. حماسة سياسي بحمداللَّه در عرصه‌هاي مختلف به بهترين وجهي صورت گرفت؛ ... در باب حماسة اقتصادي كاري كه بايد انجام بگيرد و توقّع بود كه اتّفاق بيفتد، اتّفاق نيفتاد. تلاش‌هايي انجام گرفت كه مورد سپاس است، ولي كار بزرگي كه بايد در زمينة حماسة اقتصادي انجام بگيرد، همچنان در پيش روي ماست و ما موظّف‌ايم كه اين حماسه را به وجود بياوريم. مسئلة اساسي اقتصاد براي كشور ما و ملّت ما يك مسئلة مهم است؛ در اواخر سال ۹۲ بحمداللَّه يك زيرساخت فكري و نظري براي حماسة اقتصادي به وجود آمد؛ سياست‌هاي «اقتصاد مقاومتي» اعلام شد و زمينه آماده است براي اينكه ان شاءاللَّه تلاش لازم در اين باب انجام بگيرد.
در نگاه به سال ۹۳ آنچه به نظر اين حقير مهم تر از همه است، دو مسئله است: يك مسئله همين مسئلة اقتصاد و ديگري مسئلة فرهنگ است. در هر دو عرصه و در هر دو زمينه توقّعي كه وجود دارد، تلاش مشتركي است ميان مسئولان كشور و آحاد مردم. آنچه براي بناي زندگي و سازندگي آينده مورد انتظار است، بدون مشاركت مردم تحقّق پذير نيست. بنابراين علاوه بر مديريّتي كه مسئولين بايد انجام بدهند، حضور مردم در هر دو عرصه لازم و ضروري است؛ هم عرصة اقتصاد، هم عرصة فرهنگ. بدون حضور مردم كار پيش نخواهد رفت و مقصود تحقّق پيدا نخواهد كرد. مردم در گروه هاي گوناگون مردمي با اراده و عزم راسخ ملّي مي‌توانند نقش‌آفريني كنند. مسئولين هم براي اينكه بتوانند كار را به درستي پيش ببرند، احتياج به پشتيباني مردم دارند. آنها هم بايستي با توكّل به خداي متعال و با استمداد از توفيقات و تأييدات الهي و كمك مردمي، مجاهدانه وارد ميدان عمل بشوند؛ هم در زمينة اقتصاد و هم در زمينة فرهنگ.7 7. 01/01/93 پيام نوروزي به مناسبت حلول سال نو
«اقتدار ملي» با اقتصاد، فرهنگ، علم و دانش
قوي شدن يک ملّت فقط به اين نيست که تسليحات جنگي پيشرفته‌اي داشته باشد؛ البتّه تسليحات هم لازم است، امّا فقط با تسليحات هيچ ملّتي قوي نمي‌شود. من وقتي نگاه مي‌کنم، سه عنصر را پيدا مي‌کنم که دو عنصر از آنها همين دو نقطه‌اي است که در پيام عرض کرده‌ام؛ اين سه عنصر اگر مورد توجّه قرار گرفتند، يک ملّت قوي مي‌شود: يکي اقتصاد، يکي فرهنگ، و سوّمي علم و دانش. دربارة دانش، در اين ده دوازده سال گذشته حرف‌هاي زيادي زده شد و بحمدالله اثر کرد. امروز ما در دانش داريم پيش مي‌رويم ... امّا در مورد اقتصاد و در مورد فرهنگ، يک اهتمام بيش از متعارف لازم است تا بتوانيم اقتصاد کشور را به شکلي دربياوريم که از آن طرف دنيا کسي نتواند با يک تصميم‌گيري، با يک نشست‌وبرخاست، بر روي اقتصاد کشور ما و بر روي معيشت ملّت ما اثر بگذارد؛ اين دست ما است، ما بايد بکنيم؛ اين همان اقتصاد مقاومتي است که سياست‌هاي آن در اسفند ماه ابلاغ شد؛ بنده هم با مسئولان و مديران برجستة کشور جلسه داشتم، مفصّل دربارة آن صحبت کرديم؛ تجاوب هم کردند؛ يعني مسئولان سه قوّه که خودشان هم در تنظيم اين سياست‌ها مؤثّر بودند و حضور داشتند، استقبال کردند و گفتند ما اين کار را انجام مي‌دهيم.8 8. ۹۳/۰۱/۰۱ بيانات در حرم مطهر رضوي
تدبير ش87 - اسفند92 و فروردين93
راهبردهاي مهم براي اجراي سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي تکرار در (ن5 - ط7)
[بايد] هر يك از قوا نيز بر روند كار خود نظارت دقيق داشته باشند. ... اگر لازمة اجراي سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي، برطرف كردن برخي قوانين معارض باشد، مجلس شوراي اسلامي بايد با شناسايي اين قوانين معارض، آنها را حذف كند. همچنين اگر اجراي اين سياست‌ها نيازمند حذف برخي ضوابط و مقررات دست و پاگير و تنظيم ضوابط جديدِ تسهيل كننده است، دولت با صدور بخشنامه‌هايي اين اقدام را انجام دهد. ... بايد مراقب بود تا قوانين و ضوابط جديد به‌گونه‌اي نباشد كه زمينه‌ساز تراكم و تعارض قوانين شود. ... با حذف قوانين و مقررات معارض سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي و يا احيانا با تصويب قوانين و ضوابط جديد، راه براي اجراي راحت‌تر اين سياست‌ها كه عمدتاً بر عهده دولت است، مهيا خواهد شد. ... افرادي را مأمور پيگيري و اجراي سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي كنيد كه انگيزه‌هاي انقلابي و مردمي و اعتقاد لازم و كافي براي اجراي آنها داشته باشند. ... هماهنگي ميان سه قوه براي اجراي سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي بسيار ضروري است. ... بايد از ايجاد تشكيلات جديد و موازي‌كاري به‌شدت پرهيز شود.1
1. 06/12/92 (گزارش خبري) بيانات در جلسه سران قوا (چگونگي راه‌هاي اجرا و تحقق سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي)
تدبير ش88 - ارديبهشت و خرداد93
تکثير نسل، برنامه حياتي کشور
کثرت جمعيت جوان، يکي از امتيازات کشور است و در صورت استمرار سياست‌ها و اقدامات نادرستي که منجر به تحديد نسل و کاهش شديد جمعيت جوان کشور در طول سال‌هاي آينده خواهد شد، دچار ضربه بسيار بزرگي بنام «سالمندي عمومي» خواهيم شد. ... کشورِ بدون جمعيت جوان، يعني کشورِ بدون ابتکار و پيشرفت و هيجان و شور و شوق! بنابراين، برنامه حياتي تکثير نسل بايد به‌طور جدي دنبال و پيگيري شود. ... اهميت فرهنگ‌سازي در اقبال عمومي به استفاده از خدمات مامايي به‌منظور اجرايي شدن سياست اساسي افزايش جمعيت کشور، ... مسئله تکثير نسل و جلوگيري از کاهش جمعيت جوان کشور، يک مسئله حياتي است و بايد به‌طور جدي دنبال شود. ... مسئولان دستگاه‌هاي دولتي بايد در صدد جبران کمبودها و نقائص در اين بخش باشند.2
2. ۹۳/۰۲/۱۵ (گزارش خبري) بيانات در ديدار مسئولين جمعيت مامايي کشور
وظيفة همگاني دولت در پشتيباني از آموزش و پرورش
همة دستگاه‌ها در دولت، وظيفة پشتيباني آموزش و پرورش را دارند؛ چه دستگاه‌هايي که به برنامه‌وبودجه مي‌پردازند، و چه دستگاه‌هايي که آنها را در مجلس شوراي اسلامي تأييد مي‌کنند و تصويب مي‌کنند، بايد نگاه همة آنها به آموزش ‌و پرورش يک چنين نگاهي باشد. تصوّر نکنند که اينجا جايي است که فقط هزينه‌بر است - گاهي نگاه، اين‌جوري است؛ مي‌گويند دستگاه هزينه‌بر - نه! اينجا دستگاهي است که هرچه شما هزينه کنيد، به‌طور مضاعف دستاورد خواهيد داشت! اينجا جايي است که ثروت‌سازان آينده، علم‌سازان آينده، تمدّن‌سازان آينده، مديران آينده، از اينجا به‌وجود خواهند آمد و خلق خواهند شد. اين‌جور نيست که ما خيال کنيم آموزش ‌و پرورش فقط براي ما هزينه دارد؛ نخير! دستاوردهايي بزرگ‌تر از دستاوردهاي آموزش ‌و پرورش وجود ندارد. هرچه شما در سرتاسر کشور از جلوه‌هاي پيشرفت و دستاورد و ابتکار مي‌بينيد، ريشة آن اينجا است؛ اينجا را درست کنيد تا همه‌جا درست بشود. بنابراين، پول خرج کردن براي آموزش‌ و پرورش و توسعة منابع مالي آموزش ‌و پرورش، يکي از کارهاي اساسي است که اميدواريم مسئولين دولتي به اين نکته توجّه کنند.5 5. ۹۳/۰۲/۱۷ بيانات در ديدار معلمان و فرهنگيان سراسر کشور
بايد بدانيم که «مي‌توانيم» تکرار در ط1 - و6
«بايد بدانيم که مي‌توانيم». ... مشکل ملت ايران تا قبل از پيروزي انقلاب اسلامي اين بود که نمي‌دانست، مي‌تواند، همانطور که امروز هم هنوز برخي نمي‌دانند که مي‌توانيم!. ... ما در زمينه‌هاي اقتصادي نيز مي‌توانيم با تکيه بر توانايي‌ها و استعدادهاي دروني خود بسياري از گره‌ها را باز کنيم و در قبل هم اين موضوع تجربه شده است.6 6. ۹۳/۰۲/۲۱ (گزارش خبري) بازديد فرمانده کل قوا از نمايشگاه دستاوردهاي نيروي هوافضاي سپاه
اقتصاد مقاومتي، فرهنگ و علم شاخص‌های اصلی برنامة ششم
در برنامة ششم که در پيش است، روي اقتصاد و روي فرهنگ و روي علم بايد تکيه کنيد. ... برنامة ششم، يعني سياست‌هاي پنج سال کشور تدوين خواهد شد؛ شما نقشة راه عملي براي پنج سال کشور را در اين برنامة ششم ان‌شاءالله تدوين خواهيد کرد. سه نقطة اصلي - البتّه برنامه بايد جامع باشد - وجود دارد: يکي اقتصاد است که تکيه روي اقتصاد مقاومتي در آن برنامه بايد تجلّي پيدا کند.
يکي مسئلة فرهنگ است؛ ... مقصود ما از فرهنگ، يعني فرهنگ انقلابي، فرهنگ اسلامي، يعني ايجاد حرکت فرهنگي بر مبناي اسلام و بر مبناي ارزش‌هاي اسلامي و حرکت دادن جامعه به معناي حرکت فرهنگي به سمت اهداف اسلامي، تقويت فرهنگ اسلامي و باور اسلامي و آداب اسلامي و اخلاق اسلامي و سنّت‌هاي اسلامي! فرهنگ اين است. ... و سوّم علم؛ ... مسئلة علم و تحقيق و پيشرفت در بخش‌هاي گوناگون علمي و کشف سرزمين‌هاي ناشناختة دانش، براي کشور خيلي مهم است؛ اين هم ان‌شاءالله بايد در برنامه مورد توجّه قرار بگيرد.12
12. ۹۳/۰۳/۰۴ بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
لزوم هوشياري مسئولين در اجراي سياست‌هاي کلي جمعيت
مسئلة جمعيت ... که حالا سياست‌هاي جمعيت ابلاغ شد؛ خوشبختانه مسئولين هم تجاوب کردند (جواب دادند) به اين سياست‌هاي جمعيت. شنيدم در مجلس هم طرحي در مورد افزايش باروري و پيشگيري از کاهش جمعيت وجود دارد؛ اين بسيار مهم است. هيچ منافاتي ندارد که ما مراعات بهداشت و سلامت مادران و فرزندان و نوزادان را بکنيم - که خيلي مهم است - در عين حال مراقب باشيم اشتباهي را که قبلاً کرديم، ادامه ندهيم، دنبال نکنيم! مسئلة کاهش جمعيت مسئلة بسيار مهمّي است. براي آن دشمناني که در اوائل صحبت اشاره کردم، بهترين چيز اين است که: ايران يک کشوري باشد با بيست سي ميليون جمعيت که نصف اين جمعيت هم کهن‌سال و ميان‌سال و ازکارافتاده باشند؛ اين برايشان بهترين چيز است؛ [اگر] براي اين، برنامه‌ريزي بتوانند بکنند، حتماً مي‌کنند! پول بتوانند خرج کنند، حتماً خرج مي‌کنند! ما بايد حرکتمان در مقابل اين حرکت، حرکت صحيح و منطقي و خردمندانه و عالمانه باشد که خب خوشبختانه شنيدم در مجلس دوستان دنبال اين قضيه هستيد و اميدواريم که خداوند به شما کمک کند.12 12. ۹۳/۰۳/۰۴ بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
وظيفة مجلس تقنين و نظارت تکرار در ن1
مديريت جهادي، مخصوص دولت نيست. شامل مجلس هم هست. طبعاً در حوزة کار مسئوليت خود مجلس، يعني تقنين و نظارت که عمده‌ترين مسئوليت‌هاي مجلس است. اين مسئوليت‌ها اگر به‌طور جدّي، به‌دور از انگيزه‌هاي شخصي، به‌دور از هرچيزي جز انگيزة خدمت به مصالح کشور انجام بگيرد، بزرگ‌ترين کار جهادي است. کار جهادي يعني اين! انگيزه‌هاي گوناگون را نبايد دخالت داد، اولويت‌ها را بايد نگاه کرد. من بر روي اقتصاد مقاومتي تکيه مي‌کنم. اوّلِ سال هم عرض کردم، به شما هم حالا توصيه خواهم کرد، در برنامة ششم که در پيش است، روي اقتصاد و روي فرهنگ و روي علم بايد تکيه کنيد. ... در زمينة تقنين، فراهم آوردن قوانين مناسب يا حذف کردن قوانين مزاحم - که اهمّيت اين کار دوّم از کار اوّل کمتر نيست؛ بعضي از قوانين حقيقتاً مزاحم‌اند يا معارض‌اند - حذف قوانين معارض و تصويب قوانيني که به بخش‌هاي گوناگون اقتصاد مقاومتي کمک کند، يکي از کارهاي مهم است. ... البتّه در مورد تقنين، دولت محترم بايد لوايح مناسب را بياورد؛ مجلس نمي‌تواند صرفاً به طرح‌ها متّکي باشد؛ بايد لايحه بياورند. اين را هم من عرض بکنم و تأکيد کنم که هيچ جاي ديگري هم نمي‌تواند به جاي مجلس در زمينة تصويب قوانين، در مسائل مربوط به اقتصاد مقاومتي و امثال آن دخالت بکند؛ مجلس است که بايستي قانون را تصويب کند - تشخيص بدهد، و آنچه لازم است تصويب کند - يا قانوني را حذف کند و از دُور خارج کند.12 12. ۹۳/۰۳/۰۴ بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
راهبرد سياست‌هاي کلي در برنامة ششم تکرار بالا
در حوزة کار مسئوليت ... مجلس، يعني تقنين ... در برنامة ششم که در پيش است، روي اقتصاد و روي فرهنگ و روي علم بايد تکيه کنيد.12 12. ۹۳/۰۳/۰۴ بيانات در ديدار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
تدبير ش89 - تير و مرداد 93
استفاده از نظرات اساتيد دانشگاه‌ها در برنامه‌ريزي‌هاي کشور تکرار در ظ5 – د5
برادران و خواهران عزيز، اساتيد محترم دانشگاه؛ مجموعة دانشمنداني که در اينجا حضور داريد. ... مطالبي که در اينجا گفته مي‌شود - که غالباً مفيد و داراي ژرف‌نگري و پشتوانة فکري و علمي است - ... هرکدام از شما مطالبي براي گفتن داريد که اگر اقبالي و توفيقي براي شنيدن آنها مي‌بود، يقيناً فوايدي بر آن مترتّب بود. و اميدواريم اين سخنان، اين افکار در جاي خود به شکل مناسب، در مجامع علمي، در مبادلات دانشگاهي مطرح بشود، و مسئولين از اين نظرات، از اين افکار استفاده کنند. و يقيناً آنچه مجموعة انديشه‌هاي دانشمندان و ژرف‌نگران ما در سطح دانشگاه کشور، نسبت به مجموع مسائل کشور خواهند داشت، مجموعاً يک ثروت بزرگي را به دست‌اندرکاران مديريت کشور تقديم خواهد کرد و ارائه خواهد کرد، که اميدواريم مورد استفاده قرار بگيرد. ... ان‌شاءالله از مجموع اين بيانات هم در برنامه‌ريزي‌ها، در تبادل نظر با مسئولين اجرايي کشور استفاده خواهد شد و بايد اثر آن ان‌شاءالله ديده بشود.4
4. ۹۳/۰۴/۱۱ بيانات در ديدار اساتيد دانشگاه‌ها(در چهارمين روز ماه مبارک رمضان ۱۴۳۵)
تدبير ش90 – شهريور و مهر 93
عناصر کليدي‌ تقويت کشور تکرار در د6
سه موضوع در تقويت کشور بسيار نقش دارد: يکي مسئلة علم و فنّاوري است، يکي مسئلة اقتصاد است، يکي مسئلة فرهنگ است. در اين سه بخش، ما بايد سرمايه‌گذاري کنيم؛ اينها عناصر کليدي‌اند. دولت‌هاي ما، مسئولين ما، مؤثّرين و متنفّذين ما، در هر سه قسمت بايستي فعّال بشوند و کار بکنند.3 3. ۹۳/۰۶/۱۳ بيانات در ديدار با اعضاي مجلس خبرگان رهبري
توصيه‌هاي مهم به دولت تکرار در د6
1- «کار و فعاليت و خدمت مستمر به مردم» و «پرهيز از حاشيه‌سازي‌ها». ...
2- حفظ انسجام دروني و شنيده شدن يک صدا از دولت. ... بايد مراقبت شود تا در سخنان مسئولان دولتي تعارض وجود نداشته باشد و فلسفه تعيين سخنگو هم اين است که از دولت صداي واحد در مسائل مختلف شنيده شود. ...
3- پرهيز از دو قطبي کردن جامعه با شعارها و دعواهاي سياسي[توسط دولتمردان] ... جناح‌بندي‌هاي سياسي اشکالي ندارد. اما نبايد جامعه را به دو قطب تبديل کرد. زيرا اين کار موجب دل‌زدگي و خستگي مردم و شکننده‌شدن محيط جامعه مي‌شود. ...
4- علائق اعضاي دولت به برخي جناح‌هاي سياسي اشکالي ندارد اما دولت و اعضاي آن نبايد اسير جناح‌بندي‌ها شوند. ... در موضوع جناح‌بندي‌هاي سياسي همواره تأکيد بر رفاقت و اُنس با يکديگر است. اما در برخي موارد هم مسئله متفاوت است و بايد حتماً خطوط قرمز و خطوط فاصل رعايت شوند. ... مسئله فتنه و فتنه‌گران، از مسائل مهم و از خطوط قرمز است که آقايان وزرا بايد همانگونه که در جلسه رأي اعتماد خود بر فاصله‌گذاري با آن تأکيد کردند، همچنان بر آن پايبند باشند. ...
5- آقاي رئيس‌جمهور از برخي انتقادها ناراحت‌اند که البته در برخي موارد هم واقعاً حق با ايشان است و برخي انتقادها، تند و گاهي غيرمنصفانه هستند. ... لزومي ندارد که انسان بخواهد به هر مطلب يا انتقادي، پاسخ دهد زيرا در برخي موارد سکوت بهتر است ضمن آنکه هر حرفي هم که بر ضد ما زده شود اينگونه نيست که حتماً در ذهن افراد جامعه تأثير بگذارد و مورد قبول قرار گيرد. ... انتقاد بايد باشد اما انتقاد بايد با لحن خوب و منصفانه باشد و هدف از آن نيز بي‌آبرويي و سبک کردن طرف مقابل نباشد که اين روش قطعاً غلط است. ... پاسخ به انتقادها هم بايد منطقي و با خونسردي داده شود. ... انتقادهاي منصفانه دشمني نيست بلکه کمک به دولت است. ... يکي از مسائل بسيار مهم کنوني، آرامش رواني موجود در جامعه است که بايد حفظ شود. ...
6- انصاف در انتقاد از اقدامات و سياست‌هاي دولت‌هاي گذشته[رعايت شود]. ... همواره دولت‌ها نسبت به دوره‌هاي گذشته خود منتقد بوده‌اند که ايرادي هم ندارد اما اين انتقاد نبايد حالت اغراق‌آميز و تخريب پيدا کند زيرا در روحيه مردم تأثير بد مي‌گذارد و آنان را نسبت به آينده نيز نامطمئن مي‌کند. ... اگر در اين اظهارنظرها بي‌انصافي شود، قطعاً در آينده نيز نسبت به عملکرد ما هم بي‌انصافي خواهد شد. اگر برخي سياست‌ها يا عملکردهاي دوره گذشته را قبول نداريم، بهترين شيوه، اصلاح آن در عمل است و اين روش، بهتر از اظهار نظر است. ...
7- موضع‌گيري صريح و قاطع در قبال مسائل منطقه‌اي و بين‌المللي. ... موضع‌گيري صريح و قاطع در مسائلي همچون فلسطين، رژيم صهيونيستي، غزه، سوريه، عراق، تکفيري‌ها و دخالت‌هاي آمريکا، به نفع نظام جمهوري اسلامي است و منافاتي هم با زبان ديپلماسي و مذاکره ندارد. ... موضع گيري صريح و شفاف درخصوص اين مسائل شاکله کلي نظام اسلامي و عقبه راهبردي نظام در ميان ملت‌ها را حفظ خواهد کرد. ...
8- تأکيد بر ادامه پرشتاب رشد علمي کشور و حمايت از شرکت‌هاي دانش بنيان و نقش تعيين کننده تحقيقات کاربردي و تحقيقات بنياني [است]. ...
9- طرح نظام سلامت، يکي از اقدامات بسيار خوب دولت يازدهم[است و] ... بايد اين طرح پشتيباني شود و ادامه يابد، ضمن آنکه مراقبت شود برخي تصميم‌ها، اين طرح را به ضد خود تبديل نکند. ...
10- تکيه بر توان و ظرفيت‌هاي داخلي و حمايت از توليد[لازم است]. ... کليد رونق اقتصادي که مورد تأکيد رئيس‌جمهور محترم نيز است، مسئله توليد است. بايد با استفاده از ظرفيت‌هاي فراوان داخلي، توليد را به حرکت درآورد تا رونق اقتصادي و افزايش صادرات غيرنفتي محقق شود. ... دولت بايد بسته سياست‌هاي اقتصادي خود را با سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي تطبيق دهد و مواردي را که غيرمنطبق با اين سياست‌ها است، حذف کند. ... نبايد به اين اقدامات[تثبيت قيمت ارز و کنترل تورم] بسنده کرد. زيرا اين موارد، قدم‌هاي اول هستند. ... دولت بايد اين موضوع[بنگاه‌داري بانک‌ها] را به‌طور جدي پيگيري و حل کند زيرا بانک‌ها بايد در خدمت توليد باشند و اگر در خدمت توليد قرار گيرند، بسياري از مشکلات حل خواهد شد. ...
11- صنايع بخش کشاورزي،[و صنايع تبديلي در روستاها] يکي از بخش‌هاي راهبردي است که در همه کشورها به آن کمک ويژه مي‌شود و دولت بايد به بخش کشاورزي مساعدت ويژه‌اي داشته باشد. ... [و] راه توسعه روستاها، ايجاد صنايع تبديلي در روستاها است. ...
12- بخش معدن و ارزش افزوده و اشتغال‌زايي [اهميت ويژه دارد]. ...
13- واردات بي رويه، ضررها و زيان‌هايي[دارد] ... و تاثير منفي بر توليد داخلي[مي‌گذارد] ... واردات، فقط از طريق تعرفه حل نخواهد شد. ... دولت بايد درخصوص واردات کالاهاي غير ضروري و تجملي، سخت‌گيري بيشتري انجام دهد و اِعمال قدرت کند. ...
14- يکي از راه حل‌هاي جدي براي مشکل آب در کشور، صرفه‌جويي در آب کشاورزي، از طريق استفاده از شيوه‌هاي نوين آبياري، به‌ويژه آبياري تحت فشار است. ...
15-توجه جدي براي تکميل مسکن مهر، آخرين توصيه به دولت [است]. ... اگر احتمالاً با اصل طرح مسکن مهر و يا نحوه تزريق اعتبارهاي بانکي به آن مخالفتي وجود دارد ، اما اين را هم بدانيم که اکنون چند ميليون نفر چشم انتظار تکميل مسکن مهر هستند و بايد اين کار بطور جدي پيگيري شود و به اتمام برسد.2 2. 05/06/93 (گزارش خبري) بيانات در ديدار رئيس‌جمهور و اعضاي هيئت دولت
تکرار در د6 - د4
آقاي رئيس‌جمهور از برخي انتقادها ناراحت‌اند که البته در برخي موارد هم واقعاً حق با ايشان است و برخي انتقادها، تند و گاهي غيرمنصفانه هستند. ... لزومي ندارد که انسان بخواهد به هر مطلب يا انتقادي، پاسخ دهد زيرا در برخي موارد سکوت بهتر است ضمن آنکه هر حرفي هم که بر ضد ما زده شود اينگونه نيست که حتماً در ذهن افراد جامعه تأثير بگذارد و مورد قبول قرار گيرد. ... انتقاد بايد باشد اما انتقاد بايد با لحن خوب و منصفانه باشد و هدف از آن نيز بي‌آبرويي و سبک کردن طرف مقابل نباشد که اين روش قطعاً غلط است. ... پاسخ به انتقادها هم بايد منطقي و با خونسردي داده شود. ... انتقادهاي منصفانه دشمني نيست بلکه کمک به دولت است. ... يکي از مسائل بسيار مهم کنوني، آرامش رواني موجود در جامعه است که بايد حفظ شود. ... .2 2. 05/06/93 (گزارش خبري) بيانات در ديدار رئيس‌جمهور و اعضاي هيئت دولت
تدبير ش92 – دي و بهمن 93
مسئوليت بزرگ‌ مسئولان دولتي رونق و پيشرفت و رفاه مردم
من بارها اين را عرض کردم در جلسات عمومي و همچنين در جلسات خصوصي با مسئولين دولتي، نگاهشان به دست بيگانه نباشد. بله! امروز دشمنان براي ملّت ايران با تحريم مشکل درست کردند؛ خب! حالا اگر آمدند شرط برداشتن تحريم را يک چيزي قرار دادند که شما غيرتت نمي‌گنجد که آن را انجام بدهي؛ چه کار مي‌کنيد؟ شرط مي‌گذارند: دست از اسلام برداريد، دست از استقلال برداريد، دست از حرکت به سوي علم برداريد، دست از فلان پديدة افتخارآميز برداريد تا ما تحريم را برداريم؛ شما چه کار مي‌کنيد؟ قطعاً قبول نمي‌کنيد. يقيناً هيچ مسئولي در کشور قبول نمي‌کند که شرط برداشتن تحريم‌ها، مثلاً فلان مسئلة اساسي و فلان مسئلة آرماني باشد. البتّه دشمن فعلاً نمي‌آيد با آرمان‌ها، معارضة صريح بکند؛ چرا، اگر ما عقب‌نشيني کرديم، به‌صراحت هم مي‌رسد؛ امّا امروز اين‌جور نيست که دشمن صريح بيايد با آرمان‌ها معارضه بکند و شرط قرار بدهد. لکن بايد هوشيار بود! فهميد که اين پيشنهاد، اين حرف، اين اقدام از سوي دشمن، با چه هدفي دارد انجام مي‌گيرد. خب! هيچ مسئولي معلوم است که راضي نيست و موافق نيست که در مقابلِ دشمنان کوتاه بيايد و براي اينکه مثلاً تحريم‌ها برداشته بشود يا کم بشود، از آرمان‌ها دست بردارند؛ خيلي خب! حالا که اين‌جور است، پس شما بياييد کاري کنيد که کشور در مقابل تحريم‌ها مصونيت پيدا کند؛ اقتصاد مقاومتي يعني اين! فرض را بر اين بگذاريد که دشمن، برداشتن تحريم را متوقّف به چيزي مي‌کند که شما حاضر نيستيد آن را قبول کنيد ـ اين‌جور فرض کنيد قضيه را ـ کاري کنيد که تحريم بي‌اثر بشود. بارها ما گفته‌ايم کاري کنيد که وابستگي مالي کشور به نفت کم و کم و کمتر بشود؛ خب! شما ملاحظه مي‌کنيد در ظرف مدّت کوتاهي قيمت نفت را به نصف مي‌رسانند. وقتي ما وابسته به نفت باشيم، مشکل براي ما درست مي‌شود؛ اين فکر را بايد کرد. ازجملة بزرگ‌ترين مسئوليت‌هاي مسئولين کشور همين است که کاري کنند اگر دشمن دلش نخواست تحريم را بردارد، به رونق کشور و پيشرفت کشور و رفاه مردم ضربه‌اي وارد نشود؛ راه آن چيست؟ راه آن اين است که مراجعه کنيم به درون کشور، به درون ملّت، از نيروهاي دروني کشور استفاده کنيم و راه‌هايي وجود دارد؛ آدم‌هاي صاحب‌نظر، آدم‌هاي کارشناس و بااخلاص، گواهي مي‌دهند که راه‌هايي وجود دارد که انسان بتواند به خودش متّکي باشد. اين وظيفة مسئولين کشور و مسئولين دولتي است، چشم ندوزند به دست بيگانه! بيگانه يک‌وقت مايل است فشار وارد بياورد، شما هرچه عقب‌نشيني کنيد، مي‌آيند جلو؛ هرچه شما يک قدم عقب برويد، آنها يک قدم مي‌آيند جلو؛ دستگاه استکبار، دستگاه ترحّم و انصاف و انسانيت و ملاحظه که نيست؛ هرچه شما عقب برويد، آنها جلو مي‌آيند. فکر اساسي بکنيد!.3 3. 17/10/93 بيانات در ديدار مردم قم به مناسبت سالروز قيام نوزدهم دي
استفادة حدّاکثري از ظرفيت‌هاي داخلي تکرار در ط1
يک مسئلة مهمّ ديگر،[در اقتصاد کشور] استفادة حدّاکثري از ظرفيت‌هاي داخلي است. کشور ما در منطقة حسّاسي قرار دارد؛ همسايه‌هاي زيادي داريم، بالا دريا داريم، پايين دريا داريم، به همة دنيا دسترسي داريم. کشور ما روي نقشه که نگاه کنيد، يک چهارراه بسيار حسّاس و مهمّ زميني و هوايي است؛ دسترسي به آب‌هاي آزاد هم دارد؛ اينها فرصت‌هاي بسيار مهمّي است؛ علاوه بر منابع، علاوه بر امکانات، برنامه‌ريزي بشود، فکر کنند، از اين فرصت‌ها به نحو احسن استفاده کنند.13 13. 93/11/29 بيانات در ديدار مردم آذربايجان
تدبير ش93 – اسفند93 و فروردين94
الزامات محيط زيست تکرار در ک4
[پس] اوّلاً تهية سند ملّي براي مسائل محيط زيست؛ [و بعد] همکاري دستگاه‌ها که اوّل اشاره کردم که همة دستگاه‌ها بايد به‌جدّ با همديگر همکاري کنند؛ [و بعد] پيوستِ محيط زيستي براي همة برنامه‌هاي سازندگي. همة برنامه‌هاي سازندگي از شهري و صحرايي و صنعتي و بقية طرح‌ها، حتماً يک پيوست محيط زيستي بايد داشته باشد؛ جادّه مي‌خواهيد بکشيد، مشخّص باشد که تأثيرش در محيط زيست چيست؛ کارخانه مي‌خواهد نصب بشود، بايد معلوم باشد که تأثيرش در محيط زيست چيست؛ بعضي از مسائل تجاري، بعضي از نقل‌وانتقال‌ها و کارهاي بازرگاني؛ اينها بايستي پيوست محيط زيست داشته باشد.5 5. ۹۳/۱۲/۱۷ بيانات در ديدار مسئولان و فعالان حفظ منابع طبيعي، محيط زيست و فضاي سبز شهري
هدف‌گذاري در برنامه
نه در اقتصاد و نه در هيچ برنامة ديگري، بدون هدف‌گذاري نمي‌شود حرکت کرد، بايد هدف‌گذاري بشود. اگر در هر کاري بدون هدف‌گذاري مسئولان دولتي حرکت کنند و پيش بروند، کار به روزمرّه‌گي خواهد رسيد؛ به نتيجه نمي‌رسد. هدف‌گذاري مشخّص و ثابتي بايد وجود داشته باشد که به‌سمت آن هدف، همة دستگاه‌ها را و همة امکانات را بسيج کنند.9
9. ۹۴/۰۱/۰۱ بيانات در حرم مطهر رضوي در اولين روز سال ۱۳۹۴
عدم دخالت در جزئيات مذاکرات هسته‌اي تکرار در و2
بنده در جزئيات مذاکره[هسته‌اي] دخالتي نکردم، بازهم نمي‌کنم؛ من مسائل کلان، خطوط اصلي، چهارچوب‌هاي مهم و خطّ قرمزها را به مسئولين کشور همواره گفته‌ام؛ عمدتاً به رئيس‌جمهور محترم که ما با ايشان جلسات مرتّب داريم، و موارد معدودي هم به وزير محترم خارجه؛ خطوط اصلي و کلّي. جزئيات کار، خصوصيات کوچک که تأثيري در تأمين آن خطوط کلان ندارد، مورد توجّه نيست؛ اينها در اختيار آنها است، مي‌توانند بروند کار کنند. اينکه حالا گفته بشود که جزئيات اين مذاکرات تحت نظر رهبري است، اين حرف دقيقي نيست؛ البتّه بنده احساس مسئوليت مي‌کنم، نسبت به اين مسئله به‌هيچ‌وجه بي‌تفاوت نيستم.12
12. ۹۴/۰۱/۲۰ بيانات در ديدار جمعي از مداحان اهل‌بيت(ع) به مناسبت ميلاد فاطمة زهرا(س)
 

عملکرد مسئولان در انقلاب اسلامی
• بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی در نخستین روز از سال ۱۳۹۷
امّا در مورد کار کردهای مسئولان کشور؛ کارنامه در باب عملکرد اجرائی مسئولان. در باب امنیّت و ثبات، کارکرد، کارکرد بسیار خوبی است؛ در باب علم و فنّاوری، کار کردها بسیار خوب است؛ در باب زیرساخت های کشور (یعنی راه های ارتباطی، سدها، نیروگاه ها، بنادر و امثال اینها) کارکرد، بسیار کارکرد خوبی است؛ در باب صادرات غیر نفتی، در باب سرانه ی ناخالص ملّی، سرانه ی ناخالص ملّی نسبت به دوران قبل از انقلاب، تقریباً به دو برابر رسیده است، یک کارنامه ی مطلوبی در این زمینه ها وجود دارد؛ در باب توسعه ی اجتماعی همین جور؛ یعنی در عملکردها، در بخشهای مختلف، آمارهای خرسند کننده ای وجود دارد. البتّه تبلیغات، غیر از این را نشان میدهد؛ در تبلیغات، دشمنان سعی میکنند مردم را از واقعیّتهای مثبت دور کنند، برای اینکه دلهای آنها را نسبت به انقلاب اسلامی و نسبت به نظام و نسبت به اسلام چرکین کنند؛ واقعیّت این است که عرض کردیم.

مشکل عملکردن مسئولان به سیاستهای جهانی
• بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی در نخستین روز از سال ۱۳۹۷
یکی دیگر، عمل کردن به سیاستهای بانک جهانی، سیاست تعدیل، سیاستهای مربوط به بعضی از معاهدات بین المللی، به قول خودشان کنوانسیون ها؛ این سیاستها را عمل کردن، جزو موانع پیشرفت در کشور است.

در اقتصاد درون زا و برون گرا باشیم
• بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی در نخستین روز از سال ۱۳۹۷
به درون زاییِ در اقتصاد بی توجّه بودن. جزو سیاستهای اقتصاد مقاومتی و خصوصیّات اقتصاد مقاومتی، درون زایی است؛ درون زایی یعنی تولید ثروت به وسیله ی فعّالیّت درونی کشور انجام بگیرد؛ چشم به بیرون نباشد، نگاهمان به بیرون نباشد. در طول سالهای گذشته، در دولتهای مختلف، چندبار میخواستند از بانک جهانی یا صندوق بین المللی پول، وام بگیرند، بنده نگذاشتم؛ جلویش را گرفتم؛ مقدّمات را فراهم کرده بودند که این کار را انجام بدهند. اینکه ما از بیگانه طلب بکنیم و متعهّدِ در مقابل بیگانه بشویم، این خطای بزرگی است؛ باید اقتصاد درون زا باشد. البتّه معنای درون زا بودنِ اقتصاد این نیست که درهای کشور را ببندیم؛ نه، ما گفته ایم «درون زا و برون گرا که حالا بعد در توضیح «حمایت از کالای ایرانی این را عرض خواهم کرد. یکی از موانع هم عدم توجّه به سیاست درون زاییِ اقتصاد در کشور بوده است.

حمایت از تصمیمات سران سه قوّه
بیانات رهبر انقلاب درباره مسائل پیش‌آمده پس از اجرای طرح مدیریت مصرف سوخت (درس خارج) 1398/8/26
قبل از اینکه بحث را شروع بکنیم، من عرض بکنم که در این یکی دو روز خب یک حوادثی به دنبال مصوّبه‌ی سران کشور، سران قوا اتفاق افتاد؛ دیروز، دیشب، پریشب، در برخی از شهرهای کشور، و متأسفانه مشکلاتی هم درست شد، تعدادی جان باختند و مراکزی تخریب شد، از این کارها هم شد در این یکی دو روزه. چند نکته را باید توجه داشت؛ اولاً وقتی یک چیزی مصوبه‌ی سران کشور هست، آدم باید با چشم خوش‌بینی به او نگاه کند، بنده در این قضیه سررشته ندارم یعنی تخصص این کار را ندارم، گفتم هم به آقایان؛ گفتم من چون نظرات کارشناس‌ها هم در این قضیه‌ی بنزین مختلف است، بعضی‌ها آن را لازم و واجب می دانند بعضی‌ها مضر می دانند، بنابراین من هم که صاحب نظر نیستم در این قضایا؛ گفتم من صاحب نظر نیستم لکن اگر سران سه قوه تصمیم بگیرند من حمایت می کنم. من این را گفتم، حمایت هم می کنم. سران قوایند، نشستند با پشتوانه‌ی کارشناسی یک تصمیمی برای کشور گرفتند، باید عمل بشود به آن تصمیم؛ این یک نکته.
نکته‌ی دوم اینکه خب بله، یقیناً بعضی از مردم از این تصمیم یا نگران می شوند یا ناراحت می شوند یا به ضررشان است یا خیال می کنند به ضررشان است به هر تقدیر ناراضی می شوند، لکن آتش زدن به فلان بانک این کار مردم نیست، این کار اشرار است؛ کار اشرار است، این را باید توجه داشت. در یک چنین حوادثی معمولاً اشرار، کینه‌ورزان، انسانهای ناباب وارد میدان می شوند، گاهی بعضی از جوان ها هم از روی هیجان با اینها همراهی می کنند
و این‌جور مفاسد را به بار می‌آوردند. این مفاسد هیچ مشکلی را درست نمی کند جز اینکه علاوه‌ی بر هر مشکلی که هست، ناامنی را هم اضافه می کند. ناامنی بزرگ‌ترین مصیبت برای هر کشوری است، برای هر جامعه‌ای است، اینها قصدشان این است. شما ملاحظه کنید در این دو روز تقریباً یعنی دو شب و یک روزی که از این قضایا گذشته همه‌ی مراکز شرارت دنیا علیه ما این کارها را تشویق کردند، از خانواده‌ی منحوس خبیث خاندان پهلوی تا مجموعه‌ی خبیث و جنایتکار منافقین، اینها دارند مرتباً در فضای مجازی و در جاهای دیگر دارند تشویق می کنند ترغیب می کنند که این شرارت ها انجام بگیرد. من عرضم این است هیچ کس به این اشرار کمک نکند، هیچ انسان عاقل و شایسته‌ای که به کشور خودش علاقه مند است، به زندگی راحت خودش علاقه مند است، به اینها نباید کمک بکند؛ اینها اشرارند، این کارها کار مردم معمولی نیست.
مسئولین هم البته دقّت کنند، مواظبت کنند، هرچه ممکن است از مشکلات این کار کم کنند. حالا من دیروز دیدم در تلویزیون که بعضی از مسئولین محترم آمدند گفتند که ما مراقبیم که این افزایش قیمت موجب افزایش قیمت اجناس و کالاها نشود؛ خب بله این مهم است، چون الان گرانی هست، بنا باشد باز اضافه بشود گرانی خب این برای مردم خیلی مشکلات درست می کند، باید مراقبت کنند. این مراقبت‌ها را اینها بکنند، مسئولین حفظ امنیت کشور هم به وظایفشان عمل کنند، مردم عزیز ما هم که خوشبختانه در قضایای گوناگون این کشور بصیرت خودشان را، آگاهی خودشان را نشان دادند بدانند که این حوادث تلخ از ناحیه‌ی کیست و چگونه است، این آتش زدن و خراب کردن و ویران کردن و دعوا کردن و ناامنی ایجاد کردن مال چه کسی است، این را بفهمند توجه کنند که می فهمند هم مردم ملتفتند، و از اینها فاصله بگیرند. این آن توصیه‌ی ما است، مسئولین کشور هم به وظایف‌شان به طور جدی عمل کنند.
بالاخره وقتی یک تصمیمی گرفته شد از ناحیه‌ی سران سه قوّه، بحث دولت نیست، بحث یک وزارتخانه نیست، سران سه قوّه‌ی کشور نشستند یک تصمیمی گرفتند؛ به یک پشتوانه‌ی کارشناسی هم متّکی است. گفتم من صاحب‌نظر نیستم در این قضیّه لکن به عنوان یک آدمی که می بیند مسئولین کشور تصمیم گرفتند. زمان امام )رضوان‌اللّه‌علیه( هم همین جور بود؛ یک کارهایی را مسئولین، سران سه قوّه تصمیم می گرفتند و اجرا می شد، حالا هم همین جور است. امیدواریم ان‌شاء‌اللّه به کمک مردم، به هم‌فکری و هم‌افزایی مسئولین و دلسوزی
و پیگیری آنها و لطف الهی ان‌شاء‌اللّه این کار به بهترین وجهی پیش برود.